Καταδίκη της Ελλάδας για τον θάνατο πρόσφυγα από πυροβολισμό του Λιμενικού και αναποτελεσματική έρευνα του περιστατικού

εΤο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδίκασε σήμερα Τρίτη 16/1/2024 την Ελλάδα για παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή, εξαιτίας του θανάσιμου τραυματισμού επιβάτη από δεκατρείς πυροβολισμούς λιμενικών στη μηχανή λέμβου με πρόσφυγες στα ανοιχτά της Ψερίμου το 2014, κατά τη διάρκεια επιχείρησης προστασίας θαλάσσιων συνόρων με σκοπό την ακινητοποίηση του σκάφους και τη σύλληψη του οδηγού.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι ελληνικές αρχές δεν είχαν θεσπίσει σαφείς κανόνες για την (εν δυνάμει θανάσιμη) οπλοχρησία στις επιχειρήσεις του Λιμενικού, καθώς οι λιμενικοί επικαλέστηκαν αδημοσίευτους, παρωχημένους και ανεπαρκείς “κανόνες εμπλοκής” του 1992 για τη χρήση όπλων κατά του πλοιαρίου. Προσέθεσε ότι η συγκεκριμένη επιχείρηση του Λιμενικού δεν είχε τύχει επαρκούς σχεδιασμού και προετοιμασίας, ενώ η “εξαιρετικά επικίνδυνη” ρίψη δεκατριών (13) βολών στη μηχανή του σκάφους συνιστά δυσανάλογη χρήση βίας και εξέθεσε τους επιβάτες σε κίνδυνο ζωής, τον οποίο έπρεπε να έχουν προβλέψει οι λιμενικοί.

Η καταδίκη αφορά επίσης και την αναποτελεσματική έρευνα του περιστατικού από την πλευρά των ελληνικών αρχών. Η υπόθεση είχε μπει στο αρχείο στην Ελλάδα από την Εισαγγελία του Ναυτοδικείου Πειραιά και την Εισαγγελία του Αναθεωρητικού Δικαστηρίου. Στην ποινική διαδικασία, ουδέποτε κλήθηκαν να καταθέσουν οι δύο τραυματίες πρόσφυγες, οι καταθέσεις των μαρτύρων στην προανάκριση φαίνονται πανομοιότυπες και εναρμονισμένες με τις δηλώσεις των λιμενικών, ενώ η Εισαγγελία Ναυτοδικείου δεν ζήτησε νέα ακρόαση των μαρτύρων. Παρέλειψε επίσης να εξετάσει ενδελεχώς σημαντικά αποδεικτικά στοιχεία όπως η ιατροδικαστική έκθεση του θύματος και οι πλημμέλειες της βαλλιστικής έκθεσης, καταλήγοντας έτσι στο ίδιο συμπέρασμα με την Ένορκη Διοικητική Εξέταση (ΕΔΕ) και την εκδοχή του Λιμενικού για το περιστατικό.

Η υπόθεση, που εκπροσωπήθηκε από τις οργανώσεις Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) και PROASYL, καταδεικνύει για άλλη μία φορά τις καταγεγραμμένες συστημικές ελλείψεις στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των επιχειρήσεων του Λιμενικού αλλά και στην έρευνα των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη θάλασσα.