Την κατάργηση του τέλους χαρτοσήμου για πάνω από 600 συναλλαγές και την αντικατάσταση του από το ψηφιακό τέλος συναλλαγής για όσες συναλλαγές θα συνεχίσει να υφίσταται, προβλέπει η νομοθετική πρωτοβουλία του υπ. Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Η μεταρρύθμιση αυτή αφορά στον εκσυγχρονισμό και στην απλούστευση ενός νομοθετικού πλαισίου που ισχύει εν πολλοίς από το 1931, στην πλήρη ψηφιοποίηση του και στην κατάργηση του - όπου απαιτείται-, ενώ αποτελεί δέσμευση της χώρας και ορόσημο στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αντιμετωπίζονται, επίσης, χρόνια ζητήματα ασαφειών.
Aναλυτικότερα, με το σχέδιο νόμου που αναμένεται να τεθεί άμεσα σε δημόσια διαβούλευση προωθούνται επτά αλλαγές:
● καταργείται το τέλος χαρτοσήμου και αντικαθίσταται με το ψηφιακό τέλος συναλλαγής,
● καταργούνται οριστικά περισσότερες από 600 περιπτώσεις επιβολής του τέλους χαρτοσήμου,
● Αναφέρονται ρητά οι συναλλαγές στις οποίες θα επιβάλλεται το ψηφιακό Τέλος συναλλαγής, η δήλωση, ο υπολογισμός, η βεβαίωση και η είσπραξη του οποίου θα γίνεται εξ ολοκλήρου ψηφιακά μέσω ειδικής πλατφόρμας της ΑΑΔΕ,
● αποκλείεται ρητώς η επιβολή του σε συναλλαγές που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής άλλων έμμεσων φόρων,
● ορίζεται ότι το Τέλος επιβάλλεται σε συναλλαγές, όπου ο ένας τουλάχιστον συναλλασσόμενος είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος ή έχει μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως από τον τύπο και τον τόπο κατάρτισης της συναλλαγής,
● αποσαφηνίζεται ποιος είναι ο υπόχρεος προς απόδοση του φόρου,
● καθορίζεται ενιαίος χρόνος απόδοσης του Τέλους.
Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε:
«Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου επιχειρούμε άλλη μία μεταρρύθμιση της καθημερινότητας των πολιτών αλλά και εκσυγχρονισμού της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης. Αφήνουμε στο παρελθόν, όπου και ανήκει, το παρωχημένο ισχύον πλαίσιο για το Τέλος Χαρτοσήμου που χρονολογείται από το 1931. Και αξιοποιούμε τις νέες τεχνολογίες προκειμένου να αντιμετωπίσουμε παθογένειες δεκαετιών που προκαλούσαν σύγχυση στους πολίτες και ασάφεια στην εφαρμογή της φορολογικής νομοθεσίας. Συνεχίζουμε την προσπάθεια για τον συνολικό εκσυγχρονισμό του φορολογικού μας συστήματος καταργώντας, παράλληλα, την υποχρέωση πληρωμής του εν λόγω Τέλους για πάνω από 600 συναλλαγές που επηρεάζουν θετικά την τσέπη των πολιτών και των επιχειρήσεων».
Ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Χρίστος Δήμας σημείωσε: «Είναι ένα νοικοκύρεμα που έχει στόχο να απαλλάξει τους πολίτες, τους επαγγελματίες, τις επιχειρήσεις αλλά και την Πολιτεία από γραφειοκρατικές διαδικασίες που τους επιβάρυναν μέχρι σήμερα. Σκοπός της ρύθμισης είναι ο εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου επιβολής φόρου στις συναλλαγές, η απλοποίηση και ψηφιοποίηση της διαδικασίας, ο εξορθολογισμός της βάσης επιβολής του φόρου επί συναλλαγών, καθώς και η μείωση των διοικητικών βαρών.»
Ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, Γιώργος Πιτσιλής δήλωσε: «Η αντικατάσταση του απαρχαιωμένου Τέλους Χαρτοσήμου του 19ου αιώνα από ένα σύγχρονο Τέλος Συναλλαγών, το οποίο εφαρμόζεται σε συγκεκριμένες συναλλαγές, εκ των προτέρων γνωστές στους φορολογουμένους, και αποδίδεται ψηφιακά, είναι διπλά επωφελής για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Προσφέρει ασφάλεια δικαίου, εξαλείφοντας λόγους, που προκαλούσαν προστριβές με τη Φορολογική Διοίκηση και προσφυγές στα δικαστήρια, και ταυτόχρονα γλιτώνει τους φορολογουμένους από ταλαιπωρία, καθώς καταβάλλεται απλά και γρήγορα, με ψηφιακή διαδικασία. Το νέο Τέλος Συναλλαγών αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα εκσυγχρονισμού του φορολογικού μας συστήματος».
Τα προβλήματα του ισχύοντος πλαισίου
Το ισχύον πλαίσιο για το Τέλος Χαρτοσήμου είναι σε σημαντικό βαθμό πολύπλοκο και πολλές φορές δημιουργεί δυσκολίες εφαρμογής στους συναλλασσόμενους.
Κάποια από τα προβλήματα του ισχύοντος πλαισίου είναι τα εξής:
• Το Τέλος Χαρτοσήμου επιβάλλεται σε συμβάσεις που καταρτίζονται στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να μπορεί να αποφεύγεται η καταβολή του από συναλλασσομένους που απλώς καταρτίζουν την αντίστοιχη σύμβαση στο εξωτερικό.
• Επίσης, το ισχύον πλαίσιο δεν αναφέρει ρητώς τα είδη συμβάσεων, επί των οποίων επιβάλλεται, αλλά καλύπτει γενικώς όσες συμβάσεις δεν υπόκεινται σε άλλες μορφές έμμεσης φορολογίας, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει νομική ασφάλεια σε σχέση με την υπαγωγή ή μη μιας σύμβασης σε Τέλος Χαρτοσήμου.
• Η νομική ανασφάλεια επιτείνεται δε και από την ασάφεια σχετικά με το ποιος είναι υπόχρεος για την καταβολή του Τέλους Χαρτοσήμου και με ποιόν τρόπο πραγματοποιείται η δήλωση και η καταβολή του.
Τι αλλάζει με το νέο πλαίσιο
Πλέον, το νέο Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής θα επιβάλλεται επί των συναλλαγών, ανεξάρτητα από τον τόπο κατάρτισής τους εφόσον ένας τουλάχιστον συμβαλλόμενος έχει φορολογική κατοικία ή μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα και δεν συντρέχει λόγος απαλλαγής για τους συμβαλλομένους. Οι συναλλαγές αυτές
α) κατονομάζονται ρητώς στον νόμο,
β) δεν υπόκεινται σε άλλους έμμεσους φόρους.
Κατάργηση Τέλους Χαρτοσήμου
Σημειώνεται πως με τις προωθούμενες διατάξεις καταργείται το Τέλος Χαρτοσήμου σε περισσότερες από 600 περιπτώσεις συναλλαγών:
• Πιο αναλυτικά, καταργείται το Τέλος Χαρτοσήμου σε μια σειρά από σημαντικές συναλλαγές όπως: χρησιδάνειο, ασφαλιστικές συναλλαγές, σύσταση και αύξηση κεφαλαίου μη κερδοσκοπικών νομικών προσώπων/οντοτήτων, ενέγγυες πιστώσεις τραπεζών υπέρ εισαγωγέων, συμβατικοί τόκοι δανείων και πιστώσεων.
• Επιπρόσθετα, καταργείται σε περισσότερες από 100 συναλλαγές που αφορούν σε χαρτόσημα επί παραβόλων (πχ άδεια γάμου, επαγγελματικές άδειες κλπ.). Απαραίτητη επισήμανση: Η κατάργηση του Τέλους Χαρτοσήμου δεν συμπαρασύρει και την κατάργηση του παραβόλου για τις εν λόγω συναλλαγές. Οδηγεί ωστόσο σε μείωση της τελικής επιβάρυνσης.
• Καταργείται, επίσης, σε περισσότερες από 500 συναλλαγές στις οποίες επιβαλλόταν Τέλος Χαρτοσήμου 2,4% ή 3,6% επί των κρατήσεων που αφορούν ΝΠΔΔ ή Δημόσιο (π.χ. Χαρτόσημο επί Κρατήσεων υπέρ Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ), υπέρ ΤΑΧΔΙΚ (Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτηρίων), υπέρ ΕΑΔΗΣΥ (Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων) κα.
Δήλωση και απόδοση Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής
Το Τέλος Συναλλαγής για συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών θα βεβαιώνεται με ηλεκτρονική δήλωση μέσω νέας ψηφιακής πλατφόρμας που θα τεθεί σε λειτουργία από την ΑΑΔΕ. Η δήλωση και απόδοση του Τέλους γίνεται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα από εκείνον της συναλλαγής.
Εξαιρούνται οι περιπτώσεις όπου υπάρχει υποχρέωση παρακράτησης φόρου εισοδήματος (η βεβαίωση και απόδοση του γίνεται με βάση τις προθεσμίες των παρακρατούμενων φόρων), τα μισθώματα (η απόδοσή του γίνεται μέσω της υποβολής της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος) και η περίπτωση τρεχούμενου δοσοληπτικού λογαριασμού (η δήλωση και η απόδοση γίνεται εντός του πρώτου μήνα του επόμενου φορολογικού έτους).
Για συναλλαγές με το Δημόσιο, το Τέλος Συναλλαγής καταβάλλεται ηλεκτρονικά πριν την κατάρτιση ή έκδοση της οικείας πράξης.
Συντελεστές του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής
Σημειώνεται ότι οι συντελεστές του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής για συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών αποσαφηνίζονται και ορίζονται ως εξής:
3,60% σε όλα τα μισθώματα ακινήτων, στα τιμολόγια είσπραξης αποζημιώσεων νόμιμων τόκων και τόκων υπερημερίας και στις συναλλαγές ή συμβάσεις μεταξύ φυσικών προσώπων που δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και προσώπων που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και συμβάλλονται για πράξεις που δεν αφορούν αυτήν καθώς και στις περιπτώσεις όπου ο ένας συμβαλλόμενος είναι Δημόσιο, Δήμος, ΝΠΔΔ.
2,40% εφόσον όλοι οι συμβαλλόμενοι ή συναλλασσόμενοι ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, ή τουλάχιστον ένας έχει τη νομική μορφή της ΑΕ, ΕΠΕ και ΙΚΕ.
3. 1,20% εφόσον πρόκειται για καταβολή αμοιβής σε φυσικά πρόσωπα ή μέλη διοίκησης και για κατάθεση ή ανάληψη από τα χρηματικά διαθέσιμα νομικών προσώπων και οντοτήτων.
4. 0,30% επί των προσκομιζόμενων επιταγών (“πινάκια”) σε πιστωτικά ιδρύματα.
Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής για δάνεια, καταθέσεις και αναλήψεις
Σε δάνεια που υπόκεινται σε Τέλος Συναλλαγής (δάνεια μεταξύ ιδιωτών/εταιρείες τα οποία δεν είναι τραπεζικά) επιβάλλεται ανώτατο όριο στο Τέλος Συναλλαγής ύψους 150.000 ευρώ ανά δανειακή σύμβαση αλλά ανεξαρτήτως του τόπου που συνήφθη το δάνειο. Με τον τρόπο αυτό δεν θα υφίστανται πλέον οι λόγοι παράκαμψης της νομοθεσίας. Έτσι, το δημόσιο θα εισπράττει τα τέλη που μέχρι τώρα έχανε καθώς οι σχετικές συμβάσεις συνάπτονταν στο εξωτερικό. Η επιβάρυνση δε για τις εταιρίες και τους ιδιώτες θα είναι σε λογικά επίπεδα.
Πιο αναλυτικά, υπάγονται σε Τέλος Συναλλαγής:
• με συντελεστή 3,6% τα δάνεια μεταξύ ιδιωτών,
• με συντελεστή 2,4% τα δάνεια μεταξύ φυσικών ή νομικών προσώπων που ασκούν αμφότερα επιχειρηματική δραστηριότητα ή όπου ο ένας τουλάχιστον συμβαλλόμενος είναι ΑΕ, ΕΠΕ ή ΙΚΕ,
• με συντελεστή 1,2% οι εγγραφές στα βιβλία νομικών προσώπων περί καταθέσεων και αναλήψεων.
• με συντελεστή 2,4% τα ομολογιακά δάνεια του ν. 4548/2018 εκτός εάν διαπραγματεύονται σε ρυθμιζόμενη αγορά ή πολυμερή μηχανισμό διαπραγμάτευσης.
Σημειώνεται ότι εξαιρούνται του Τέλους οι συμβατικοί τόκοι των δανείων.