Την πρόταση της ΚΕΔΕ για ένα «Πολυδιάστατο Πρόγραμμα Μεταρρύθμισης για την Αποκέντρωση και την Αυτοδιοίκηση», παρουσίασε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Λάζαρος Κυρίζογλου κατά την ομιλία του στην ενημερωτική διημερίδα που ξεκίνησε χθες στα Γιάννενα με τη συμμετοχή των νεοεκλεγμένων δημάρχων Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας.
Ο κ. Κυρίζογλου τόνισε ότι η ΚΕΔΕ είναι έτοιμη να συμβάλει στον σχεδιασμό και την υλοποίηση αυτού του Πολυδιάστατου Προγράμματος, το οποίο, όπως είπε, η ΚΕΔΕ ζητά να συμπεριληφθεί στο στρατηγικό σχέδιο της Κυβέρνησης για «Πολυδιάστατο Εκσυγχρονισμό» όλων των πεδίων της δημόσιας ζωής.
Μάλιστα υπογράμμισε ότι «η ΚΕΔΕ έχει ήδη ετοιμάσει ένα πρώτο συνοπτικό σχέδιο για το περιεχόμενο και τις νομοθετικές ρυθμίσεις, προγράμματα και μέτρα πολιτικής που αφορούν τα υπουργεία και εφόσον συμφωνηθεί επί της αρχής το «Πολυδιάστατο Πρόγραμμα Μεταρρύθμισης για την Αποκέντρωση και την Αυτοδιοίκηση», να προχωρήσουμε σε αναλυτικότερη επεξεργασία».
Το πρόγραμμα θα έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
- Θα αποτελείται από νομοθετικές ρυθμίσεις, προγράμματα και μέτρα πολιτικής
- Θα υπηρετεί τους εξής βασικούς στρατηγικούς στόχους – πυλώνες:
- την ισόρροπη ανάπτυξη και ενίσχυση μικρών δήμων,
- την οικονομική αυτοτέλεια και την αύξηση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων,
- την διοικητική αυτοτέλεια και την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού των δήμων,
- την προστασία του περιβάλλοντος
- την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης
- τον ψηφιακό μετασχηματισμό των δήμων
Το Πρόγραμμα Μεταρρύθμισης θα έχει σπονδυλωτό χαρακτήρα, και θα χρειαστεί τον διυπουργικό συντονισμό από την προεδρία της Κυβέρνησης.
- Προτείνεται να έχει μεσοπρόθεσμο χαρακτήρα (2024-2028)
- Να έχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους με αύξηση των ΚΑΠ τουλάχιστον κατά 30% στην τετραετία 2024–2027, από το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ) 2021–2025, το οποίο θα μπορούσε να αυξηθεί στο 30% στην περίοδο 2024–2027, από την επέκταση του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης» κυρίως για τη χρηματοδότηση έργων πολιτικής προστασίας και αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, ήτοι το ΕΣΠΑ 2021-2027, την ΚΑΠ 2023–2027, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, οι πόροι στους οποίους μπορεί να υπολογίζουν οι Δήμοι εκτιμάται ότι είναι περίπου 3 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχεί περίπου στο 17% των πόρων του.
Συμπερασματικά, τόνισε ο κ. Κυρίζογλου, το «Πολυδιάστατο Πρόγραμμα Μεταρρύθμισης για την Αποκέντρωση και την Αυτοδιοίκηση», ακριβώς επειδή είναι πολυδιάστατο δεν αποτελείται μόνον από ένα νομοσχέδιο. Περιέχει νομοθετικές ρυθμίσεις, προγράμματα και μέτρα πολιτικής, έχει μεσοπρόθεσμο χαρακτήρα (2024–2027) και διασφαλισμένους πόρους.
Στον σχεδιασμό και την εφαρμογή του Προγράμματος Μεταρρύθμισης επισπεύδον είναι φυσικά το υπουργείο Εσωτερικών, αλλά συμμετέχουν και όλα τα Υπουργεία, τις δημόσιες πολιτικές των οποίων εφαρμόζει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, των οποίων τον συντονισμό έχει η προεδρία της Κυβέρνησης.
Μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων
Σε ότι αφορά στη μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ αποσαφήνισε ότι «πριν οποιαδήποτε συζήτηση για νέες αρμοδιότητες πρέπει προηγουμένως να δοθούν οικονομικοί πόροι για τις αρμοδιότητες που μεταφέρθηκαν και για τις νέες αρμοδιότητες που προστέθηκαν στους δήμους χωρίς τους αντίστοιχους πόρους (πρόσφατα παραδείγματα η φροντίδα των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και η ναυαγοσωστική κάλυψη)».
Υπογράμμισε ακόμη ότι η αποκέντρωση πολιτικής και διοικητικής εξουσίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να γίνει μόνο με τους ακόλουθους τρόπους:
- Κατάργηση της υποχρέωσης έγκρισης από υπερκείμενο διοικητικό επίπεδο (Κεντρική ή Αποκεντρωμένη Διοίκηση) αποφάσεων που λαμβάνονται σε υποκείμενο επίπεδο (περιφέρεια ή δήμο), ώστε ο έλεγχος σκοπιμότητας να υποκατασταθεί από έλεγχο νομιμότητας.
- Αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων όταν ασκούνται “συντρέχουσες” αρμοδιότητες, δηλαδή όταν ασκούν τυπικά και πρακτικά την ίδια αρμοδιότητα ταυτόχρονα δύο διοικητικά επίπεδα (υπουργείο ή αποκεντρωμένη διοίκηση, οι περιφέρειες, οι δήμοι).
- Αλλαγή της διοικητικής υπαγωγής υπαρχουσών συγκροτημένων δομών, ήδη χωροθετημένων σε περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο.
Οι δήμοι και το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ ενημέρωσε τους αιρετούς ότι στο νέο ΕΣΠΑ έχουν αυξηθεί κατά 2 δις ευρώ οι πόροι των ΠΕΠ, από 5,9 σε 8,1 δις ευρώ. Επίσης το πρόγραμμα Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης, που αφορά μόνο στους δήμους, από 1,5 δις ευρώ το 2019 αυξήθηκε στα 2 δις ευρώ, το ίδιο και το ΕΠΑ(ΠΔΕ) από 1 σε 2 δις ευρώ. Απηύθυνε δε έκκληση προς τις περιφέρειες να υπάρχει συνεργασία έτσι ώστε να μπορέσουν οι δήμοι να εντάξουν όσο το δυνατόν περισσότερα έργα που χρηματοδοτούνται από τα παραπάνω προγράμματα.
Τέλος ταφής: Ήρθε η ώρα να αντιμετωπιστεί το ποιος και γιατί φταίει
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ επανήλθε στο θέμα του τέλους ταφής των απορριμμάτων, για το οποίοι οι δήμοι καλούνται να καταβάλουν υπέρογκα ποσά «οιωνεί τιμωρητικά», επειδή δεν προχώρησαν οι μονάδες διαχείρισης και η ανακύκλωση με ευθύνη του ΥΠΕΝ που «κάνει το κουμάντο».
Προανήγγειλε ότι στην προσεχή συνεδρίαση το ΔΣ της ΚΕΔΕ, στις 13 Δεκεμβρίου, θα ζητήσει, όπως ο νόμος ορίζει, την επιστροφή των χρημάτων που έχουν καταβληθεί από τους δήμους στον ΕΟΑΝ, 35 εκ. ευρώ συν τα περίπου 240 εκ. ευρώ που θα συγκεντρώσει για τα έτη 2022, 2023 και 2024 για να διατεθούν για έργα, μηχανήματα και προμήθεια καφέ και μπλε κάδων, απορριμματοφόρων ανακύκλωσης.
«Στο μεταξύ, υπογράμμισε, δεν μας εμποδίζει κανείς και θα το κάνουμε, να προσφύγουμε στα δικαστήρια, αν δούμε ότι δεν αλλάζουν ρότα κυβέρνηση και υπουργείο».
Κατά τη χθεσινή πρώτη ημέρα της διημερίδας συμμετείχαν και μίλησαν επίσης και οι παρακάτω καλεσμένοι:
Ο πρόεδρος της ΠΕΔ Ηπείρου Χρήστος Ντακαλέτσης αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιμετώπισε η Αυτοδιοίκηση στην τετραετία αλλά και τις αδικίες, όπως είπε, που βίωσαν οι μικροί δήμοι στην Ήπειρο, όπως με τη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και με το πρόγραμμα οδικής ασφάλειας.
«Δέκα τρεις δήμοι της Ηπείρου εξαιρέθηκαν από αυτά, σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ηπείρου στερήθηκαν αυτές τις δυνατότητες καθώς δήμοι κάτω των 20.000 κατοίκων δεν δικαιούνται να ενταχθούν σε αυτά. Το ίδιο συνέβη και με το πρόγραμμα “Αντώνης Τρίτσης”» σημείωσε.
Αναφερόμενος στην επιβολή του τέλους ταφής των απορριμμάτων το χαρακτήρισε «αδικία και κοροϊδία» καθώς δεν είναι δυνατό ενώ δε λειτουργούν μονάδες επεξεργασίας και ΣΜΑ, να τιμωρούνται για αυτό οι δήμοι. «Αδικία» επίσης χαρακτήρισε και το γεγονός ότι δεν εξαιρούνται του τέλους ταφής οι μικροί δήμοι, «όταν απέχουν μέχρι και 100 χιλιόμετρα από τις κοντύτερες μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων».
Τέλος ο κ. Ντακαλέτσης ζήτησε τη στελέχωση των τεχνικών υπηρεσιών των δήμων, καθώς και των υπηρεσιών πολιτικής προστασίας, που στους μικρούς δήμους σήμερα τις στελεχώνουν αιρετοί.
«Πρέπει κατέληξε να γίνουν προσλήψεις για να μπορούμε να μιλάμε για σύγκλιση των μικρών με τους μεγάλους δήμους».
Ο πρόεδρος της ΠΕΔ Δυτικής Ελλάδας Θανάσης Παπαδόπουλος αναφερόμενος στην κατάργηση των νομικών προσώπων των δήμων σημείωσε ότι η κυβέρνηση δεν έπρεπε να βιαστεί αλλά να περιμένει τις αποφάσεις των νέων δημοτικών αρχών.
Σε ότι αφορά τις σχεδιαζόμενες από το ΥΠΕΣ συγχωνεύσεις των ΔΕΥΑ υπογράμμισε πως οποιεσδήποτε αλλαγές θα πρέπει να γίνουν μετά από διαβούλευση με τις νέες δημοτικές αρχές.
Για το τέλος ταφής, ο κ. Παπαδόπουλος, σημείωσε ότι η επιβολή του είναι μη νόμιμη καθώς δεν μπορεί να παρακρατούνται οι λειτουργικές δαπάνες των δήμων για την καταβολή του.
Τέλος υπογράμμισε την ανάγκη συνέργειας και στήριξης των δήμων από αρμόδιους φορείς για τα δάση, τον ορεινό πλούτο, τη διαχείριση υδάτων κ.α.
«Καλούμαστε, είπε, να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις όπως η ενεργειακή κρίση, η ψηφιακή μετάβαση, η επάρκεια υδάτων, η αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Όλα αυτά απαιτούν συνέργεια των δήμων με φορείς, τις περιφέρεις και το κεντρικό κράτος για να ανταπεξέλθουν».
Ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΣ Μιχάλης Σταυριανουδάκης αναφέρθηκε στις μεταρρυθμίσεις που έχει προωθήσει του υπουργείο Εσωτερικών καθώς και στο νομοσχέδιο που ετοιμάζει για τις ΔΕΥΑ.
«Σχεδιάζουμε, είπε, ένα νέο περισσότερο λειτουργικό, αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο λειτουργίας των ΔΕΥΑ, που θα δώσει λύσεις σε χρόνιες δυσλειτουργίες τους».
Ο κ. Σταυριανουδάκης σημείωσε ότι από το 2019 έχουν εξασφαλιστεί για την Αυτοδιοίκηση 20 δις ευρώ, μέσω των χρηματοδοτικών προγραμμάτων Φιλόδημος Ι, Φιλόδημος ΙΙ, πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», ΕΣΠΑ 2021-2027, ΕΠΑ και Ταμείο Ανάκαμψης.
Σε ότι αφορά την Ήπειρο είπε ότι έχουν εγκριθεί 80 μεγάλα έργα, κυρίως ύδρευσης και αγροτικής οδοποιίας, προϋπολογισμού 162 εκ. ευρώ, από το πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης», 6 έργα οδικής ασφάλειας προϋπολογισμού 38 εκ. ευρώ, ενώ έχουν διατεθεί από το Φιλόδημος ΙΙ 46 εκ. ευρώ, από το ΕΠΑ 13 εκ. ευρώ και από το πρόγραμμα φυσικών καταστροφών 7 εκ. ευρώ.
Η ειδική γραμματέας του ΥΠΕΣ για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς Μαριάνθη Δημοπούλου ενημέρωσε τους νέους δημάρχους για τα προγράμματα που υλοποιεί το υπουργείο, καθώς και για τη νέα πρόσκληση προς τους δήμους, προϋπολογισμού 15 εκ. ευρώ για προγράμματα σήμανσης αδέσποτων σκύλων και γατών.
Επίσης ανακοίνωσε ότι τις επόμενες ημέρες θα εκδοθεί εγκύκλιος αναφορικά με το επιχειρησιακό πρόγραμμα που πρέπει να συντάξει και να υποβάλει κάθε δήμος με τις αναγκαίες δράσεις στην κατεύθυνση της ευζωίας και της διαχείρισης των αδέσποτων ζώων εντός των διοικητικών τους ορίων. Το πρόγραμμα θα πρέπει να συνοδεύεται από προϋπολογισμό των επιμέρους κονδυλίων που απαιτούνται για την υλοποίησή του καθώς και από συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης κάθε δράσης, ενώ η χρηματοδότηση θα εξαρτάται από την αξιολόγηση της πορείας εφαρμογής των εγκεκριμένων επιχειρησιακών προγραμμάτων και των εν γένει δράσεων κάθε δήμου.
Ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλ. Καχριμάνης υπογράμμισε την ανάγκη να διασφαλιστούν κονδύλια για τεχνική βοήθεια καθώς περιφέρειες και δήμοι, ιδιαίτερα οι μικροί, δεν διαθέτουν το απαιτούμενο ειδικό προσωπικό για να τρέξουν προγράμματα.
«Οι προγραμματικές συμβάσεις, είπε, είναι πολύ χρήσιμες. Δεν υπάρχει όμως ειδικό προσωπικό ούτε σε εσάς ούτε εμάς για να σηκώσει το βάρος για ειδικά έργα. Θεωρώ ότι το υπουργείο Εσωτερικών έχει την υποχρέωση να δώσει το δικαίωμα να πληρώνονται τεχνικοί σύμβουλοι για να μπορέσετε και εσείς να έχετε απαιτήσεις από τα προγράμματα που τρέχουν είτε πρόκειται για το ΕΣΠΑ είτε για διασυνοριακά προγράμματα».