Δυο μέρες πριν το φονικό 2020 δώσει τη θέση του στη χρονιά της μάχης με τον COVID επί... ίσοις όροις, αφού η ανθρωπότητα είχε πλέον στα χέρια της το υπερόπλο που λέγεται εμβόλιο, σε άρθρο της η Deutsche Welle βάζει ίσως για πρώτη φορά στη δημόσια συζήτηση ένα θέμα που θα απασχολούσε κυβερνήσεις και πολίτες μήνες αργότερα: «Κορονοϊός: Ειδικά προνόμια για τους εμβολιασμένους;» ήταν ο τίτλος με το έγκριτο γερμανικό πρακτορείο να τονίζει πως ενώ η κυβέρνηση της Μέρκελ είπε ξεκάθαρο όχι σ’ έναν τέτοιο διαχωρισμό, η αγορά αλλά και ο ίδιος ο σύγχρονος τρόπος ζωής του οποίου η κινητροδότηση κάθε είδους είναι κινητήριος μοχλός πόσο μάλλον όταν το διακύβευμα είναι η επιστροφή στην κανονικότητα, μπορεί να «ξεπεράσει» τους ηγέτες ή να τους κάνει να αλλάξουν στάση.
Το άρθρο εκείνο της DW που γράφτηκε το 2020 είναι τις μέρες αυτές πιο επίκαιρο από ποτέ, καθώς στη χώρα μας η συζήτηση έχει ανάψει για τα καλά, μονοπωλώντας σχεδόν το ενδιαφέρον, ενώ τα δύο αντίπαλα «στρατόπεδα» διασταυρώνουν τα ξίφη τους ανταλλάσσοντας λογικά ή λογικοφανή επιχειρήματα.
Τι συμβαίνει, όμως, στον υπόλοιπο κόσμο με τους εμβολιασμένους; Έχουν κάποιου είδους προνόμια, δικαιώματα ή ακόμη και μπόνους;
Με κάθε τσίμπημα δώρο ένα... ντόνατ
Έχοντας μια πρωτοφανή για τα δεδομένα της Δύσης αντιμετώπιση της επιστήμης και δη της ιατρικής, οι Αμερικανοί λόγω συστήματος υγείας και νοοτροπίας ανέκαθεν έβλεπαν το φάρμακο ως προϊόν και μάλιστα ακριβό κι όχι ως αγαθό. Για πρώτη φορά, λοιπόν, παίρνουν ένα δώρο της επιστήμης και μάλιστα τόσο πολύτιμο δωρεάν, αλλά το αντιμετωπίζουν όπως κάθε άλλο προϊόν που... λανσάρεται: με χαρές, πανικό και giveaways! Έτσι, ανάλογα την Πολιτεία, όποιος κάνει το εμβόλιο κατά του COVID-19 έχει και το δωράκι του. Για παράδειγμα, στη Νέα Υόρκη έδιναν δωρεάν μαριχουάνα σε όποιον προσκόμιζε βεβαίωση «τσιμπήματος», ενώ απ’ άκρη σ’ άκρη των ΗΠΑ γνωστή αλυσίδα μοίραζε δωρεάν ντόνατς σε όσους έκαναν το εμβόλιο. Πολλές μεγάλες αλλά και μικρότερες εταιρείες μοίραζαν τις λιχουδιές τους σε όσους συνέβαλαν με τον τρόπο τους στο χτίσιμο του τοίχους της ανοσίας, όμως το καλύτερο κίνητρο ήταν στην πολιτεία του Οχάιο που με κάθε «τσίμπημα» ο εμβολιασμένος και δε φοβόταν πια τον Covid-19 και έπαιρνε έναν λαχνό για τη λοταρία του 1 εκατομμυρίου δολαρίων! Μάλιστα, οι νεαροί κάτοικοι της Πολιτείας, από 12-17 ετών που εμβολιάζονται με το σκεύασμα της Pfizer έχουν την ευκαιρία να μπουν σε μια δική τους λοταρία με έπαθλο μια πλήρη υποτροφία στο Κολέγιο της αρεσκείας τους.
Πολλές, όμως ήταν και οι επιχειρήσεις που έδωσαν ως κίνητρο χρήματα στους εργαζόμενους προκειμένου να κάνουν το εμβόλιο. Από κουπόνια των 200 δολαρίων για μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων, μέχρι και μετρητά, τα παραδείγματα είναι πολλά, όμως αυτό ακριβώς επικρίθηκε έντονα στα παραδοσιακά ΜΜΕ και τα σόσιαλ μίντια με γιατρούς και πολίτες να επισημαίνουν πως ο εμβολιασμός δεν είναι... χαβαλές, ούτε μπορεί να γίνεται με χρηματικό έπαθλο μιας και είναι ζωτικής σημασίας αλλά και ιατρική πράξη που πρέπει καθένας να έχει πλήρη αντίληψη για τους λόγους που τον επιλέγει. Άλλωστε η υγεία είναι το μεγαλύτερο δώρο στον κόσμο.
Το πράσινο διαβατήριο
Κι αν τα προηγούμενα ήταν απλώς μικρότερα ή μεγαλύτερα κίνητρα, η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τα προνόμια της επόμενης ημέρας και το «πράσινο διαβατήριο» είναι το νούμερο ένα, μιας και ουσιαστικά η πανδημία κατάφερε να μας απομονώσει και να μας αποξενώσει, ενώ η επιστροφή στη ζωή περνά και μέσα από το δικαίωμα και τη χαρά του ταξιδιού.
Όπως μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κάποιος τους τελευταίους μήνες εντός Ε.Ε. υπήρξαν μεγάλες και σκληρές διαπραγματεύσεις καθώς ειδικά οι Γερμανοί (όπως άλλωστε το έλεγε στο «προφητικό» της άρθρο η DW) ήταν εναντίον αυτών των διακρίσεων, ανάμεσα δηλαδή σε εμβολιασμένους και μη.
Ουσιαστικά, από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστό πως οι επιστήμονες τρέχουν και θα παραδώσουν γρήγορα τα εμβόλια της σωτηρίας, η συζήτηση για την επόμενη ημέρας άνοιξε και το θέμα της νομιμότητας του υποχρεωτικού εμβολιασμού αλλά και των προνομίων που θα απολαμβάνουν οι εμβολιασμένοι εντείνεται. Το βασικό επιχείρημα όσων διαφωνούν (έχοντας μάλιστα οι ίδιοι κάνει το εμβόλιο) με οποιοδήποτε προνόμιο ή δικαίωμα σε όσους εμβολιάστηκαν είναι πως ο διαχωρισμός μιας κοινωνίας ανθρώπων σε δύο κατηγορίες με βάση ουσιαστικά μια νόσο είναι μια επικίνδυνη ατραπός που δεν αρμόζει στην εποχή μας, μπορεί να οδηγήσει σε άλλα, πιο «σκοτεινά» μονοπάτια και ξυπνά μνήμες από το κακό παρελθόν της ανθρωπότητας και τον χωρισμό των ανθρώπων σε «καθαρούς» ή μη.
Από την άλλη, όσοι είναι υπέρ της χορήγησης κάποιων «προνομίων» επικαλούνται δύο διαφορετικά και εξίσου ισχυρά επιχειρήματα: το πρώτο είναι πως η ύπαρξη προνομίων από μόνη της θα οδηγήσει ακόμη περισσότερους στα εμβολιαστικά κέντρα την ώρα που γενικώς σε πολλές χώρες παρατηρείται μια κάμψη και το δεύτερο πως εφόσον η πανδημία η ίδια είναι συνδεδεμένη με τη μετάδοση του ιού από πρόσωπο σε πρόσωπο, ο εμβολιασμένος εκ των πραγμάτων διαθέτει το «προνόμιο» να ταξιδεύει αν όχι χωρίς περιορισμούς, τουλάχιστον με σημαντικές διευκολύνσεις.
Ουσιαστικά, το ψηφιακό πιστοποιητικό αποτελεί το μεγάλο προνόμιο των εμβολιασμένων αλλά και το μήλον της έριδος, με όσους έχουν αποφασίσει για τους δικούς τους λόγους να μην εμβολιαστούν (κι όχι επειδή δεν τους προσφέρθηκε ένα εμβόλιο) να υποστηρίζουν πως είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμά τους να ταξιδεύουν ελεύθερα. Βέβαια, αυτά όλα ίσχυαν για τις παλιές, καλές, προπανδημικές εποχές που δεν ζούσαμε με τον εφιάλτη ενός ιού που μεταδίδεται «για πλάκα», επομένως η συζήτηση περί προνομίων μάλλον είναι άτοπη όσον αφορά το «διαβατήριο» του εμβολιασμού, το οποίο υπάρχει και επισήμως και δίνει αρκετά σημαντικά δικαιώματα στους κατόχους του.
Πετούν τις μάσκες οι εμβολιασμένοι
Όσο για τα άλλα «προνόμια» που ισχύουν ή πρόκειται να ισχύσουν, παρά την παραφιλολογία αυτά αφορούν συγκεκριμένες και «μικρές» ανάσες ελευθερίας στους εμβολιασμένους, ανάμεσα στις οποίες και το δικαίωμα να μη φορούν μάσκα στους εξωτερικούς χώρους, να πηγαίνουν σε εστιατόρια, παραστάσεις ή συναυλίες, ενώ η διευκόλυνση αφορά τα τεστς, τα οποία θα σταματήσουν σύντομα να είναι υποχρεωτικά τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Επίσης, βασικό «προνόμιο» για τους εμβολιασμένους είναι η περίοδος της «καραντίνας» στην οποία πρέπει να μένουν εάν έρθουν σε επαφή με κρούσμα. Ήδη στην Αμερική, οι εμβολιασμένοι δεν μπαίνουν σε ατομικό lockdown σε τέτοια περίπτωση, ενώ στις ευρωπαϊκές χώρες έχει ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος της «καραντίνας».
Πάντως, η εξίσωση αυτή είναι για πολύ δυνατούς λύτες, καθώς κάθε φορά που επιχειρείται να ληφθεί μια απόφαση της οποίας ο ένας παράγοντας είναι η ηθική, μια έννοια μη μετρήσιμη αλλά στοιχειώδης για την κοινωνία και τη συνοχή της, συνήθως τα αποτελέσματα ή αργούν ή δεν έρχονται ποτέ.
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 13.06.2021