«Είναι ένα ταξίδι που σχεδιάζαμε να κάνουμε εδώ και αρκετό καιρό. Και πιστεύω πως ήταν σκόπιμο το ταξίδι αυτό να γίνει φέτος καθώς, όπως επισήμανες, γιορτάζουμε 100 χρόνια διπλωματικών σχέσεων. Η προοπτική να αναπτύξουμε περαιτέρω και να δώσουμε νέα ώθηση στις ήδη πολύ καλές διμερείς σχέσεις μας είναι εξαιρετική», δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις πρώτες του κουβέντες μετά τη συνάντησή του με τη πρωθυπουργό της Εσθονίας Κάγια Κάλας στο Ταλίν.
Ο πρωθυπουργός συμφώνησε με την ομόλογο του ότι οι δυο χώρες έχουν πολλά κοινά σημεία, βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, είναι και τα δύο ναυτικά κράτη, αντιμετωπίζουν προκλήσεις από τους γείτονές τους στα ανατολικά και μοιράζονται τις ίδιες αξίες, τις ίδιες πεποιθήσεις για μία διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες.
«Όπως επισήμανες, είναι πολλά που μπορούμε να κάνουμε στο πλαίσιο της συνεργασίας μας, σε τομείς όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός. Θα πρέπει να σου πω ότι το Εσθονικό μοντέλο αποτέλεσε πηγή έμπνευσης όταν σχεδιάζαμε το δικό μας Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Καταφέραμε με μεγάλη επιτυχία να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες πολίτες, αλλά και οι επιχειρήσεις συναλλάσσονται με το κράτος. Τον τελευταίο χρόνο, έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από ένα δισεκατομμύριο συναλλαγές, ενώ έχει καταγραφεί σημαντική πρόοδος σε μία σειρά από ψηφιακές εφαρμογές, όπως για παράδειγμα το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και άλλες εφαρμογές γύρω από τη φροντίδα της υγείας. Η χώρα σας είναι πρωτοπόρος στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση και προσβλέπουμε στην εμβάθυνση της συνεργασίας μας προς όφελος των δύο χωρών μας και φυσικά να εστιάσουμε σε τομείς συνεργασίας στο πεδίο της υψηλής τεχνολογίας», συνέχισε ο κ. Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός έστειλε το εξής μήνυμα από το Ταλίν: «Εάν οι επιχειρήσεις σας επιθυμούν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στην νοτιοανατολική Ευρώπη, η Ελλάδα είναι πραγματικά το μέρος όπου θα πρέπει κανείς να βρίσκεται και να δραστηριοποιείται επιχειρηματικά».
Παράλληλα υπογράμμισε ότι χθες ο «Economist» δημοσίευσε μια έρευνα που κατατάσσει την Ελλάδα στην κορυφή των χωρών που βελτίωσαν το επιχειρηματικό τους περιβάλλον.
«Μέσα σε τρία χρόνια ανεβήκαμε 16 θέσεις. Αυτό μας χαροποιεί πραγματικά, και ενισχύει τα επιχειρήματά μας, οταν προβάλουμε την Ελλάδα ως μια χώρα που έχει αφήσει πίσω της τα χρόνια της κρίσης», τόνισε, ενώ είπε, επίσης, πως Ελλάδα και Εσθονία είναι ενωμένες ενάντια στην κατάφωρη πράξη επιθετικότητας από τη Ρωσία, από κοινού με τους υπόλοιπους εταίρους στην ΕΕ και τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ.
«Είμαστε ιδιαίτερα προσηλωμένοι σε μια διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες. Θεωρούμε αδιανόητο ότι κάποιος στην ήπειρό μας θα ήθελε να αλλάξει τα σύνορά μας με τη βία. Συνεπώς, έχουμε δεσμευτεί να συνεχίσουμε να παρέχουμε στην Ουκρανία όλη την απαραίτητη υποστήριξη, και αυτό περιλαμβάνει επίσης στρατιωτική υποστήριξη προκειμένου οι γενναίοι Ουκρανοί να υπερασπιστούν τη χώρα τους όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά. Και επιτρέψτε μου επίσης να συμφωνήσω με όσα είπε η Πρωθυπουργός, καταδικάζοντας τις επιθέσεις που εξαπολύθηκαν αδιακρίτως, μόλις χθες, κατά των Ουκρανικών υποδομών, προκαλώντας όχι μόνο το θάνατο αθώων πολιτών, αλλά και την καταστροφή υποδομών που είναι απολύτως ζωτικής σημασίας προκειμένου η Ουκρανία να διασφαλίσει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας και να έχει θέρμανση κατά τη διάρκεια του χειμώνα», επισήμανε.
Και συνέχισε: «Θα ήθελα επίσης να εστιάσω στο ότι θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα ενώσουμε τις δυνάμεις μας προκειμένου να πείσουμε τις χώρες που δεν εφαρμόζουν κυρώσεις κατά της Ρωσίας πως αυτή δεν είναι η σωστή προσέγγιση, ειδικά όταν πρόκειται για μέλη του ΝΑΤΟ. Οι κυρώσεις έχουν αντίκτυπο και θα είναι πολύ πιο αποτελεσματικές να κλείσουμε τα «παραθυράκια» που επιτρέπουν στη Ρωσία να τις παρακάμψει».
Ο πρωθυπουργός δήλωσε επίσης πως ενημέρωσε την Εσθονή ομόλογό του για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και για τις συνεχείς εντάσεις που προκαλεί η Τουρκία στο Αιγαίο, μέσω ενεργειών και ρητορικής που, όπως σημείωσε, δυστυχώς έχουν υπονομεύσει την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια ολόκληρης της περιοχής.
«Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Εσθονία γιατί πάντα υποστήριζε τις θέσεις μας σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Θα συνεχίσω να επαναλαμβάνω ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος επίλυσης των διαφορών, υπάρχει μόνο ένα πλαίσιο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, και αυτό είναι το Διεθνές Δίκαιο, και στην περίπτωσή μας, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Διότι η διαφορά μας με την Τουρκία σχετίζεται με την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών. Έχουμε αποδείξει στην Ελλάδα ότι μπορούμε να επιλύουμε τέτοιου ειδους ζητήματα. Υπογράψαμε μια συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών με την Αίγυπτο. Δύο χώρες που βρίσκονται ουσιαστικά σε πόλεμο στην περιοχή, το Ισραήλ και ο Λίβανος, κατάφεραν να υπογράψουν μια συμφωνία οριοθέτησης. Συνεπώς, δεν υπάρχει λόγος να μην μπορούμε να κάνουμε το ίδιο με την Τουρκία. Αλλά για να συμβεί αυτό, προκλήσεις, αχρείαστες προκλήσεις, προσβλητική ρητορική κατά της Ελλάδας, ανοιχτή αμφισβήτηση της κυριαρχίας των νησιών μας, όλα αυτά είναι απολύτως απαράδεκτες ενέργειες που πρέπει να σταματήσουν αμέσως», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.
Επιπρόσθετα είπε πως οι δύο χώρες έχουν κοινό συμφέρον όσον αφορά τη συνεργασία στον τομέα της μετανάστευσης, επειδή βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Και πιστεύω ότι πρέπει πάντα να καταδικάζουμε τα κράτη που εργαλειοποιούν ανοιχτά τους μετανάστες για να αποκτήσουν γεωπολιτική επιρροή», σημείωσε.
Αναφερομενος στο κόστος ζωής και ειδικότερα στο υψηλό κόστος της ενέργειας, ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε πως όλες οι κυβερνήσεις παλεύουν με αυτό το πρόβλημα και κατανοούν το βάρος που επωμίζονται οι πολίτες.
«Δεν υπάρχουν ποτέ εύκολες λύσεις σε αυτά τα πολύπλοκα προβλήματα. Και πιστεύω ότι σε όλες τις χώρες αντιμετωπίζουμε λαϊκιστικές αντιπολιτεύσεις που υπόσχονται τα πάντα στους ψηφοφόρους, χωρίς να κατανοούν ότι αν οι λύσεις ήταν τόσο εύκολες θα είχαν ήδη εφαρμοστεί. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα -όπως και η Εσθονία- στηρίζει συστηματικά επιχειρήσεις και νοικοκυριά προκειμένου να μειωθούν οι επιπτώσεις του υψηλού κόστους της ενέργειας. Χρειαζόμαστε όμως μια ευρωπαϊκή λύση. Το έχουμε συζητήσει σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Έχει έρθει η ώρα για τους Υπουργούς μας να καταλήξουν σε μία συμφωνία προκειμένου να επιβληθεί ένα πλαφόν στις ανεξέλεγκτες διακυμάνσεις των τιμών του φυσικού αερίου, το οποίο θα μας επιτρέψει να έχουμε μεγαλύτερη προβλεψιμότητα σε ό,τι αφορά τις μακροπρόθεσμες ενεργειακές πολιτικές μας. Και, φυσικά, μιλώντας για μακροπρόθεσμες ενεργειακές πολιτικές, η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Σε λίγες ημέρες θα είμαστε στη σύνοδο COP27 και θα συζητήσουμε για το πόσο σημαντική είναι η διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όχι μόνο για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, αλλά και για γεωπολιτικούς λόγους.
Αν θέλουμε να απεξαρτηθούμε από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, πρέπει βραχυπρόθεσμα να διασφαλίσουμε την προμήθεια φυσικού αερίου από άλλες πηγές. Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος όσον αφορά την κατασκευή υποδομών για υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), για τον εφοδιασμό όχι μόνο της χώρας μας αλλά και ολόκληρης της περιοχής, και φυσικά σε ό,τι αφορά την άμεση προώθηση μιας πολύ ταχύτερης διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που θα μας επιτρέψει να αξιοποιήσουμε πηγές ενέργειας που κανείς δεν θα μπορεί ποτέ να μας στερήσει», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός ρωτήθηκε αν είναι ηθικά αποδεκτό το γεγονός ότι η Ελλάδα επιτρέπει σε Ρώσους πολίτες να έρχονται στη χώρα ως τουρίστες, ενώ η Ρωσία διεξάγει πόλεμο στην Ουκρανία.
«Δεν υποστηρίξαμε, επί της αρχής, μια οριζόντια απαγόρευση για τους Ρώσους να επισκέπτονται την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά έχουμε πραγματικά επιπτώσεις ως Ελλάδα -και ως τουριστικός προορισμός- από το γεγονός ότι συνταχθήκαμε με την Ευρωπαϊκή Ένωση σε όλες τις δέσμες κυρώσεων, διότι πρακτικά κανείς από τη Ρωσία δεν ήρθε στην Ελλάδα αυτό το καλοκαίρι, ενώ σχεδόν όλοι οι Ρώσοι που ήθελαν να ταξιδέψουν πήγαν στην Τουρκία. Έτσι, πληρώσαμε το τίμημα όσον αφορά την πιστή εφαρμογή του πακέτου κυρώσεων και είμαι πεπεισμένος ότι κάναμε το σωστό. Έχουμε παράσχει μεγάλη στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία. Δεν θα μπω, για προφανείς λόγους, σε λεπτομέρειες, αλλά οι Ουκρανοί είναι πολύ ικανοποιημένοι με τη βοήθεια που τους προσφέραμε και δεν υπήρξαν παράπονα όσον αφορά την παράδοση της. Και για την τελευταία ερώτηση, σχετικά με τα όποια εγκλήματα πολέμου διαπράχθηκαν, είμαστε ανοιχτοί σε όλες τις /επιλογές προκειμένου να λογοδοτήσει η Ρωσία και όσοι διέπραξαν αυτά τα εγκλήματα πολέμου. Επομένως, δεν αποκλείουμε καμία επιλογή, αλλά δεν έχουμε ακόμη ξεκάθαρη άποψη σχετικά με το ποια είναι η σωστή προσέγγιση για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος», απάντησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Από την πλευρά της η κα Κάλας παρενέβη και σημείωσε: «Επιτρέψτε μου να προσθέσω, αν και δεν απευθυνόταν σε εμένα η ερώτηση, ότι θα ήθελα να επαινέσω τον ηγετικό ρόλο της Ελλάδας, του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, σε αυτό το θέμα, όσον αφορά την πολιτική της Ελλάδας έναντι της Ρωσίας. Νομίζω ότι η Ελλάδα έχει επιδείξει σημαντική ηγεσία, εφαρμόζει τις κυρώσεις και βρίσκεται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Η Ελλάδα είναι ένας ισότιμος σύμμαχος, αν και τα προβλήματα μπορεί να είναι πιο μακριά από τα σύνορά της, ενώ είναι πιο κοντά στα δικά μας. Αλλά η διατήρηση της ενότητας, νομίζω ότι είναι πολύ σημαντική και η Ελλάδα υπήρξε ισχυρός παράγοντας σε αυτό».
Παίρνοντας ξανά το λόγο ο πρωθυπουργός είπε ότι έχουμε περισσότερους από 100.000 Ουκρανούς ελληνικής καταγωγής που ζουν γύρω από τη Μαριούπολη, επομένως τρέφουμε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ειδικά για αυτό το τμήμα της Ουκρανίας.
«Έτσι, πήραμε τις αποφάσεις μας πολύ γρήγορα, παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει παραδοσιακά φιλικές σχέσεις με τον ρωσικό λαό -κάνω διάκριση μεταξύ λαού και κυβέρνησης. Θα επιμείνουμε σε αυτόν τον δρόμο και θα είμαστε πάντα υποστηρικτές των ευρωπαϊκών δράσεων ώστε να ασκηθεί η μέγιστη δυνατή πίεση στη Ρωσία για να σταματήσει αυτός ο πόλεμος το συντομότερο δυνατό», συμπλήρωσε.
Σε ερώτηση του ΑΠΕ στους δυο πρωθυπουργούς για τα ζητήματα της ενέργειας η Κάγια Κάλας δήλωσε: «Σας ευχαριστώ για την ερώτησή σας. Είναι αλήθεια ότι η ενεργειακή κρίση είναι κάτι από το οποίο υποφέρουμε όλοι και πρέπει να καταλάβουμε ότι επίσης πηγάζει από τον πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη και από τις κινήσεις της Ρωσίας για εργαλειοποίηση της ενέργειας απέναντι στις ευρωπαϊκές χώρες. Πιστεύω ότι στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πήραμε πραγματικά δύο πολύ καλές αποφάσεις. Τρία σημαντικά σημεία: Το πρώτο σημείο είναι ότι προχωρούμε σε κοινή προμήθεια, για να μην πλειοδοτεί ο ένας σε βάρος του άλλου. Το δεύτερο σημείο είναι ο «διάδρομος» τιμών, που έστειλε ένα πολύ δυνατό μήνυμα στην αγορά φυσικού αερίου, καθώς η τιμή έχει πέσει και διαμορφώνεται γύρω στα 100 δολάρια αυτή τη στιγμή. Και επίσης οι ενέργειες που θα γίνουν ώστε να δημιουργηθεί ένας νέος δείκτης φυσικού αερίου που θα λαμβάνει υπόψη την τιμή του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Κοινός στόχος μας είναι να μειώσουμε τις τιμές της ενέργειας. Θεωρώ ότι ήμασταν αρκετά αποτελεσματικοί σε αυτό και πρέπει να διατηρήσουμε αυτή τη γραμμή, γιατί υπάρχει η ανησυχία ότι το ζήτημα αυτό δεν πρόκειται να λυθεί μέχρι τον φετινό χειμώνα. Πρέπει να επιβιώσουμε αυτόν τον χειμώνα, αλλά πρέπει να επιβιώσουμε και τον επόμενο χειμώνα και να διαθέτουμε μακροπρόθεσμες λύσεις για την ενέργεια. Επομένως, εργαζόμαστε σκληρά και η ενότητα, στο ζήτημα αυτό, είναι «κλειδί». Σας ευχαριστώ».
Παίρνοντας το λόγο ο πρωθυπουργός απάντησε τα εξής: «Είμαι ικανοποιημένος που στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταφέραμε να συμφωνήσουμε να αναθέσουμε στους Υπουργούς μας να λάβουν αποφάσεις και όχι απλώς να σχεδιάσουν. Η Πρωθυπουργός έχει δίκιο που αναφέρει ότι πρόκειται για ένα πλήρες πακέτο. Ο δυναμικός «διάδρομος» των τιμών, το πλαφόν για τις απότομες εκτοξεύσεις των τιμών, είναι ένα στοιχείο αυτού που πρέπει να συμφωνηθεί. Πρέπει, όμως, να επισημάνω ότι στις αγορές δεν πέρασε απαρατήρητο το γεγονός πως είμαστε αποφασισμένοι να μειώσουμε τις τιμές. Και πιστεύω ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν μειωθεί σημαντικά είναι επίσης επειδή (οι αγορές) γνωρίζουν ότι είμαστε έτοιμοι να δράσουμε.
Τώρα, λοιπόν, είναι η ώρα να δράσουμε. Κανείς δεν μπορεί να κάνει προβλέψεις σχετικά με την τιμή του φυσικού αερίου βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα, αλλά πρέπει να πω ότι πετύχαμε να περιορίσουμε την κατανάλωση φυσικού αερίου στο βαθμό που είναι πραγματικά δυνατό. Όλες οι χώρες μας λαμβάνουν μέτρα για την ενεργειακή αποδοτικότητα, προσπαθούν να εξοικονομήσουν φυσικό αέριο. Και φυσικά, όσον αφορά την Ελλάδα, εφαρμόσαμε -ήμασταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που εφάρμοσε- έναν μηχανισμό μέσω του οποίου δεσμεύουμε τα υπερκέρδη των παραγωγών ενέργειας και στη συνέχεια τα επιστρέφουμε στους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας.
Επομένως, διατηρήσαμε τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος για τα νοικοκυριά σε λογικά επίπεδα. Εκείνο που λέω είναι ότι έχουμε αποφύγει τις εξάρσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος που θα είχαν συμβεί χωρίς την επιδότησή μας. Και όλοι όσοι λαμβάνουν λογαριασμό ρεύματος στην Ελλάδα μπορούν τώρα πραγματικά να δουν τι πληρώνουν, ποια είναι η επιδότηση και τι θα είχαν πληρώσει χωρίς την κρατική παρέμβαση.
Πρέπει όμως να επισημάνω ότι αυτό το πρόγραμμα προφανώς υποστηρίζεται και μέσω του κρατικού προϋπολογισμού και ότι υπάρχουν όρια για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες ως προς το πόσα μπορούμε να δαπανήσουμε για να στηρίξουμε τους πολίτες μας. Και γι' αυτό η ευρωπαϊκή λύση, η ευρωπαϊκή υποστήριξη, είναι τόσο σημαντική».
Στη συνέχεια ο πρωθυπουργός κλήθηκε μα σχολιάσει αναφορές ότι τα ελληνικά τάνκερ συνεχίζουν να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο και μάλιστα, ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου οι αριθμοί αυξήθηκαν σε επίπεδα ρεκόρ σε σχέση με τον μέσο όρο.
«Καταρχάς, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι η ελληνική ναυτιλία ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις αποφάσεις που έχει λάβει η Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τις κυρώσεις. Όπως γνωρίζετε, δεν θα μπορούμε να μεταφέρουμε ρωσικό πετρέλαιο στην Ευρωπαϊκή Ένωση αρχής γενομένης από την 1η Δεκεμβρίου και κανένα υποπροϊόν πετρελαίου από την 1η Φεβρουαρίου. Δεν έχει υπάρξει απαγόρευση για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου προς άλλους προορισμούς. Εάν επρόκειτο να τεθεί απαγόρευση, τότε φυσικά η ελληνική ναυτιλιακή βιομηχανία θα συμμορφωνόταν. Και επιπλέον εναπόκειται στους μεμονωμένους παράγοντες της ναυτιλιακής αγοράς να αποφασίσουν εάν θέλουν να συμμετάσχουν σε τέτοιου είδους συναλλαγές, λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους και τα ασφάλιστρα, φυσικά, που σχετίζονται με αυτήν την προσέγγιση. Πρέπει να επισημάνω ότι η ναυτιλία είναι μία παγκόσμια βιομηχανία. Θα είμαι ο πρώτος που θα υποστηρίξει οποιαδήποτε ευρωπαϊκή απόφαση όσον αφορά στη ναυτιλία που θα είναι πραγματικά αποτελεσματική. Αυτό που δεν πρέπει να κάνουμε είναι «να πυροβολήσουμε στα πόδια» την ευρωπαϊκή ναυτιλία, η οποία είναι τόσο σημαντική για την ασφάλεια του εφοδιασμού σε παγκόσμιο επίπεδο, προκειμένου να επωφεληθούν άλλες χώρες που βρίσκονται εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης και να αναλάβουν ουσιαστικά τις δραστηριότητες που εμείς θα εγκαταλείψουμε. Συνεπώς, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και πιστεύω ότι το πετύχαμε, προσαρμόζοντας τις κυρώσεις μας, για να διασφαλίσουμε ότι θα επιφέρουμε πλήγμα στη Ρωσία. Δεχόμαστε πλήγμα κι εμείς, είναι ξεκάθαρο. Αλλά πρέπει να διατηρήσουμε αυτή την ισορροπία», απάντησε.
Οι δυο πρωθυπουργοί ρωτήθηκαν και για τη συνεργασία των δύο χωρών στα ζητήματα της ψηφιακής διακυβέρνησης.
«Πιστεύω πως υπάρχουν πολλοί τομείς στους οποίους μπορούμε να συνεργαστούμε και θα μπορούσαμε να κάνουμε περισσότερα από κοινού. Έχουμε αναπτύξει ένα πλήρες σύστημα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που εκτείνεται σε διάφορους τομείς. Κάτι εύκολο που θα μπορούσαμε να κάνουμε από κοινού, και το οποίο είναι ήδη στη διάθεσή μας, είναι το πρόγραμμα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, ώστε να μην χρειάζεται κανείς να έχει έγχαρτη συνταγογράφηση όταν πάει στο φαρμακείο για να προμηθευτεί φάρμακα, καθώς υπάρχει η ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Έτσι μπορεί κανείς να πάει οπουδήποτε στην Εσθονία για να προμηθευτεί τα φάρμακά του. Για παράδειγμα, μπορεί να το κάνεις κάποιος για τον παππού ή τη γιαγιά τους. Συνεργαστήκαμε ήδη γι' αυτό με τη Φινλανδία. Είναι πολύ εύκολο και ο κόσμος ήδη αξιοποιεί αυτή την υπηρεσία.
Ο άλλος τομέας όπου θα μπορούσαμε να συνεργαστούμε είναι στην ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης, ώστε να μπορέσουμε να μεταθέσουμε στην ψηφιακή σφαίρα ή διαδικτυακά κάποια τμήματα της διαδικασίας απονομής δικαιοσύνης. Αυτό έχει εξοικονομήσει πολύτιμο χρόνο στους δικαστές μας, οι οποίοι μπορούν (έτσι) να διεκπεραιώνουν απλούστερες διαδικασίες χωρίς να χρειάζεται να συνεδριάζουν με τον παραδοσιακό τρόπο. Αυτό εφαρμόζεται και στη διανομή σχετικών εγγράφων, κάτι το οποίο παρεμπιπτόντως βοηθά και στην εξοικονόμηση χαρτιού. Πρόκειται για μια λύση φιλική προς το περιβάλλον εφόσον δεν χρησιμοποιούμε χαρτί (σε μεγάλο βαθμό). Αυτοί είναι δύο πιθανοί τομείς συνεργασίας που θα μπορούσα να επισημάνω στην ψηφιακή σφαίρα.
Στο ζήτημα της κυβερνοασφάλειας, το 2007 δεχθήκαμε σοβαρές επιθέσεις από τη Ρωσία, και πιο συγκεκριμένα κυβερνοεπιθέσεις και από αυτό μάθαμε πολλά. Επενδύσαμε στην κυβερνοασφάλεια και επενδύουμε κάθε χρόνο και στη βασική δομή των συστημάτων μας. Γιατί είναι αυτό σημαντικό; Γιατί πριν από κάποια χρόνια, ο μοναδικός κίνδυνος για τα νοσοκομεία ήταν το να πάει κάποιος τοξικοεξαρτημενος και να κλέψει μορφίνη. Στις μέρες μας, όμως, υπάρχουν κίνδυνοι ασφάλειας στα νοσοκομεία γιατί όλα συνδέονται (ψηφιακά), και αποσυνδέοντας ή εξαπολύοντας κυβερνοεπίθεση απέναντι σε τέτοιες υποδομές, αυτό μπορεί να προκαλέσει ανθρώπινες απώλειες. Επομένως, θα πρέπει πραγματικά να σκεφτούμε και αυτά τα ενδεχόμενα.
Σήμερα βλέπουμε όλο και περισσότερες κυβερνοεπιθέσεις εναντίον μας. Ωστόσο, έχοντας επενδύσει σε τόσο μεγάλο βαθμό στον τομέα αυτό, συνήθως οι επιθέσεις αυτές δεν πετυχαίνουν το στόχο τους. Και αυτό συμβαίνει επειδή έχουμε στη διάθεσή μας και ένα σύστημα. Ελπίζω πως όλοι σας θα έχετε την ευκαιρία να επισκεφθείτε το Κέντρο Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησής μας όπου θα μπορέσετε να δείτε πώς δουλεύει το σύστημά μας. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα σύστημα που απαρτίζεται από πολλά μικρά τμήματα. Αυτό σημαίνει πως εάν δεχθεί επίθεση το ένα τμήμα, δεν θα καταρρεύσει ολόκληρο το σύστημα. Αυτό το τμήμα μπορεί να παραμείνει εκτός λειτουργίας για δύο ώρες, αλλά στη συνέχεια θα επανέλθει και πάλι σε λειτουργία χωρίς να έχει επηρεάσει ολόκληρο το σύστημα.
Επομένως, το να επενδύουμε σε συστήματα κυβερνοασφάλειας, και να τα καταστήσουμε πιο ανθεκτικά, πιστεύω ότι αυτό είναι ένα μήνυμα προς όλους αυτή την εποχή λόγω του υβριδικού πολέμου, του κυβερνοπολέμου, αλλά και του πολέμου της πληροφορίας που διεξάγεται μαζί με τον παραδοσιακό πόλεμο που βλέπουμε στην Ουκρανία», δήλωσε η πρωθυπουργός της Εσθονίας.
«Επιτρέψτε μου να προσθέσω γρήγορα ότι οι λύσεις ψηφιακής διακυβέρνησης μπορούν να φέρουν πραγματικά τον μετασχηματισμό της χώρας. Όταν εγκαινιάσαμε την υπηρεσία Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης ήταν μια πραγματική επανάσταση. Μέχρι στιγμής έχουμε καταχωρήσει 42 εκατομμύρια ψηφιακές συνταγές. Είναι μόνο ένα παράδειγμα για το πώς η τεχνολογία μπορεί να κάνει τη ζωή μας πολύ πιο απλή, αλλά και ταυτόχρονα να προωθήσει τη διαφάνεια, η οποία αποτελεί πολύ σημαντική προτεραιότητα για εμάς. Επιδιώκουμε να συνεργαστούμε με την Εσθονία σε διάφορους τομείς. Η Δικαιοσύνη είναι ένας τομέας στον οποίο μπορούμε ακόμη να κινηθούμε πολύ πιο γρήγορα όσον αφορά την ψηφιοποίηση των διαδικασιών μας.
Θα ήθελα, όμως, να επισημάνω τις δυνατότητες συνεργασίας όσον αφορά την ασφάλεια και τις απειλές στον κυβερνοχώρο. Εκεί νομίζω ότι υπάρχουν πολύ σαφείς συνέργειες, σημαντική τεχνογνωσία στην Εσθονία που μπορούμε να αξιοποιήσουμε, διότι αυτές οι επιθέσεις αποτελούν πλέον κυρίαρχες τάσεις από κρατικούς αλλά και από μη κρατικούς φορείς. Και πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση και να προστατευόμαστε.
Τέλος, ο αγώνας κατά της παραπληροφόρησης θα αποτελέσει κομμάτι της πραγματικότητας του δημοκρατικού διαλόγου στις κοινωνίες μας, ιδίως στις χώρες όπου επίκεινται εκλογές εντός του επόμενου έτους. Πρέπει να έχουμε επίγνωση του γεγονότος ότι θα υπάρξουν παράγοντες που θα προσπαθήσουν να επηρεάσουν κάπως τις εκλογικές μας διαδικασίες «κάτω από το ραντάρ» και χρησιμοποιώντας μεθόδους που πρέπει να είμαστε σε θέση να προβλέψουμε, να αναδείξουμε.
Γι' αυτό το λόγο υποστηρίζουμε επίσης μία ευρωπαϊκή ατζέντα που θα προωθήσει τη διαφάνεια στη δημόσια σφαίρα και θα διασφαλίσει ότι όλοι συμμετέχουν στον δημόσιο διάλογο. Αλλά και ότι θα είναι υπεύθυνοι για όσα λένε, ώστε να ξέρουμε ποιος λέει τι, και όλοι να μπορούν να κριθούν για την αξία των απόψεών τους, παρά για την προέλευση των ιδεών αυτών. Έτσι, αυτός είναι ένας ακόμα τομέας όπου μπορούμε να συνεργαστούμε και να κάνουμε πολλά περισσότερα μαζί», δήλωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός.