Ένα συγκλονιστικό ρεπορτάζ για το πώς η πιο ονειρεμένη πόλη του πλανήτη, κατέληξε να είναι το επίκεντρο της πανδημίας και να μετρά εκατοντάδες νεκρούς καθημερινά, δημοσίευσαν πριν από λίγο οι "New York Times". Η έγκριτη εφημερίδα, μ' έναν τίτλο που δεν σηκώνει αμφισβήτηση, ρίχνει το φταίξιμο στην ξεκάθαρη ολιγωρία των αξιωματούχων και στο γεγονός πως όλοι τους αγνόησαν τα σημάδια και τις προειδοποιήσεις των ειδικών.
Πώς, όμως, έφτασε ο κορονοϊός στη Νέα Υόρκη;
Στα τέλη Φεβρουαρίου, μια 39χρονη γυναίκα πήρε την πτήση 701 από τη Ντόχα του Κατάρ με τελικό προορισμό το Ιράν, αλλά με ενδιάμεσο σταθμό τον Διεθνή Αερολιμένα John F. Kennedy της Νέας Υόρκης. Μια εβδομάδα μετά, διαγνώστηκε θετική στον κορονοϊό κι έγινε το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στην πόλη. Στις 2 Μαρτίου, ο κυβερνήτης της πολιτείας Άντριου Κουόμο που εμφανίστηκε σε συνέντευξη Τύπου μαζί με τον δήμαρχο Μπιλ Ντε Μπλάζιο, υποσχέθηκε πως οι αρμόδιες αρχές θα κάνουν ενδελεχή ιχνηλάτηση ώστε να βρουν όλους τους συνταξιδιώτες της. Όμως, κανείς τους δεν το έκανε.
Στις 3 Μαρτίου ένας δικηγόρος από το New Rochelle, ένα προάστιο της Νέας Υόρκης, διαγνώστηκε θετικός στον Covid-19 κάτι που προκάλεσε τα πρώτα δείγματα ανησυχίας, αφού δεν είχε ταξιδέψει πρόσφατα σε κάποια από τις επικίνδυνες χώρες, γεγονός που υποδήλωνε πως ο ιός είχε ήδη διαδοθεί στην κοινότητα κάτω από τη... μύτη των αρχών.
Αν και οι ερευνητές εντόπισαν τις διαδρομές και τις επαφές του δικηγόρου, ο οποίος κινούνταν στους πλέον πολυσύχναστους δρόμους του Μανχάταν, οι προσπάθειες του κράτους εστιάστηκαν στο προάστιο και όχι στην ίδια την πόλη, ενώ ο ίδιος ο δήμαρχος προέτρεψε το κοινό να μην ανησυχεί. "Θα σας ενημερώσουμε όταν πρέπει να αλλάξετε συμπεριφορά", δήλωσε ο Ντε Μπλάζιο στις 5 Μαρτίου.
Πολλές μέρες μετά την την επιβεβαίωση του πρώτου κρούσματος και ενώ ο κορονοϊός διασπειρόταν σιωπηλά απ' άκρη σ' άκτη της Νέας Υόρκης ο Κουόμο, ο Ντε Μπλάζιο και οι επιτελείς τους εμφανίζονταν βέβαιοι πως μπορούσαν με ευκολία να σταματήσουν τη διασπορά και να περιορίσουν την εστία μετάδοσης του ιού. "Θα έχουμε κρούσματα" έλεγαν δημόσια ξανά και ξανά "αλλά τα νοσοκομεία της Νέας Υόρκης είναι από τα καλύτερα στον κόσμο. Τα σχέδια είναι όλα σε ισχύ, ενώ όλα τα σενάρια έχουν τεσταριστεί σε ασκήσεις επί χάρτου. Εξάλλου, η Νέα Υόρκη έμεινε ζωντανή και στον Έμπολα και στον Ζίκα, και στον H1N1, ακόμη και στην 11η Σεπτεμβρίου".
"Συγχωρέστε μας την νεοϋορκέζικη αλαζονεία μας -μιλάω και εξ ονόματος του δημάρχου- όμως εδώ στη Νέα Υόρκη έχουμε το καλύτερο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης στον πλανήτη" δήλωνε ο Κουόμο στις 2 Μαρτίου και συνέχισε: "Έτσι, όταν κι αν συνέβη στις άλλες χώρες, δε θα συμβεί εδώ και το κακό δε θα μας χτυπήσει το ίδιο".
Ένα μήνα μετά, διαψεύστηκαν πανηγυρικά καθώς η Νέα Υόρκη και τα προάστιά της είναι πλέον το επίκεντρο της πανδημίας στις ΗΠΑ με πολύ περισσότερα κρούσματα από άλλες χώρες ολόκληρες. Περισσότεροι από 138.000 άνθρωποι στην πολιτεία διαγνώστηκαν θετικοί στον Covid-19 και η συντριπτική πλειοψηφία των κρουσμάτων βρίσκονται μέσα στην καρδιά της Νέας Υόρκης και τα κοντινά της προάστια.
Ένα μήνα και μερικές ημέρες μετά το "δικαιολογημένα αλαζονικό" του ύφος, ο κ. Κουόμο ανακοίνωσε πως μόνο χθες έχασαν τη ζωή τους 731 Νεοϋορκέζοι, ενώ ο συνολικός αριθμός των νεκρών στην πολιτεία έφτασε τα 5,489 άτομα.
Οι επιδημιολόγοι έχουν επισημάνει την πυκνότητα της Νέας Υόρκης και τον ρόλο της ως διεθνούς κόμβου εμπορίου και τουρισμού για να εξηγήσουν γιατί ο κοροναϊός έχει εξαπλωθεί τόσο γρήγορα. Και φαίνεται πολύ απίθανο ότι οποιαδήποτε απάντηση από το κράτος ή την πόλη θα μπορούσε να έχει σταματήσει πλήρως την πανδημία.
Το ομοσπονδιακό μοντέλο αποτυγχάνει σε μεγάλης κλίμακας κρίσεις
Από τις πρώτες ημέρες της κρίσης, οι αξιωματούχοι του κράτους και των πόλεων παρεμποδίστηκαν επίσης από μια χαοτική και συχνά δυσλειτουργική ομοσπονδιακή αντίδραση, η οποία μεταξύ άλλων δυσκόλευε πολύ το σύστημα καταγραφής των κρουσμάτων, γεγονός που καθιστούσε πολύ πιο δύσκολο το να μετρηθεί το εύρος της επιδημίας και της διασποράς στην κοινότητα.
Κανονικά, η Νέα Υόρκη θα λάμβανε βοήθεια από την Ουάσινγκτον σε μια τέτοια κρίση, όπως έγινε μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Αλλά ο Πρόεδρος Τραμπ τον Φεβρουάριο και τις αρχές Μαρτίου υποτίμησε την απειλή του κορονοϊού και ήρθε σε σύγκρουση ακόμη και με τους ίδιους τους εμπειρογνώμονες, ενώ απέτυχε να πάρει στα χέρια της κεντρικής διοίκησης την κατάσταση, με αποτέλεσμα το ομοσπονδιακό μοντέλο που δεν είναι φτιαγμένο για καταστάσεις κρίσεων να δημιουργήσει ακόμη περισσότερα προβλήματα.
Ως αποτέλεσμα, οι αξιωματούχοι του κράτους και της πόλης έπρεπε συχνά να λαμβάνουν αποφάσεις χωρίς πλήρη βοήθεια από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ενώ ο καθένας τους έκανε ουσιαστικά του κεφαλιού του.
Παρόλα αυτά, οι αρχικές προσπάθειες των στελεχών της Νέας Υόρκης για την εξάλειψη της επιδημίας παρεμποδίστηκαν από τη δική τους συγκεγχυμένη καθοδήγηση, τις προειδοποιήσεις τις οποίες αγνόησαν, τις καθυστερημένες αποφάσεις και τις πολιτικές αντιπαραθέσεις.
"Η εποχική γρίπη έφευγε σιγά σιγά και τότε ξαφνικά ήρθε κάτι δυσοίωνο. Κι αυτό ήταν ο Covid-19. Και εξαπλώθηκε ευρέως στη Νέα Υόρκη πριν κανείς να το καταλάβει», δήλωσε ο Δρ. Thomas R. Frieden, πρώην επικεφαλής του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων και πρώην Επίτροπος του Τμήματος Υγείας της πόλης. "Πρέπει να κινηθούμε πολύ γρήγορα. Ο χρόνος μετρά σε ώρες και ημέρες κι όχι εβδομάδες. Μόλις πάρει κεφάλι ο ιός, δεν υπάρχει τρόπος να τον σταματήσουμε. "
Ο Δρ Frieden δήλωσε ότι εάν το κράτος και η πόλη είχαν υιοθετήσει εκτεταμένα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης μια εβδομάδα ή δύο νωρίτερα, συμπεριλαμβανομένων των κλειστών σχολείων, καταστημάτων και εστιατορίων, τότε οι εκτιμώμενοι θάνατοι από το ξέσπασμα ενδέχεται να ήταν μειωμένοι κατά 50%, ακόμη και 80%. Αλλά η Νέα Υόρκη έδωσε εντολή γι' αυτά τα μέτρα, αφού το έκαναν άλλες πολιτείες, όπως η Καλιφόρνια και η Ουάσιγκτον. Το Σαν Φρανσίσκο, για παράδειγμα, έκλεισε τα σχολεία στις 12 Μαρτίου, όταν η πόλη είχε μόλις 18 επιβεβαιωμένα κρούσματα. Το Οχάιο έκλεισε επίσης τα σχολεία της την ίδια ημέρα, με πέντε κρούσματα. Ο κ. ντε Μπλάζιο έκλεισε τα σχολεία της Νέας Υόρκης τρεις μέρες αργότερα, όταν υπήρχαν στην πόλη 329 επιβεβαιωμένα κρούσματα.
Στη συνέχεια, επτά περιφέρειες στον κόλπο της Καλιφόρνιας, επέβαλαν κανόνες παραμονής στο σπίτι στις 17 Μαρτίου. Δύο ημέρες αργότερα, ολόκληρη η πολιτεία της Καλιφόρνια μπήκε σε lockdown, ενώ η Νέα Υόρκη το αποφάσισε στις 20 του μήνα και το εφάρμοσε από τις 22 Μαρτίου.
"Η Νέα Υόρκη στο σύνολό της καθυστέρησε στη λήψη περιοριστικών μέτρων ", δήλωσε στους "Times" ο Isaac B. Weisfuse, πρώην υφυπουργός Υγείας της Νέας Υόρκης. "Κάθε επανεξέταση μετά από τη δράση της πανδημίας στη Νέα Υόρκη θα επικεντρωθεί σε αυτό το ζήτημα, καθώς αναδείχτηκε στη νούμερο 1 αιτία διασποράς του ιού".
Συνεντεύξεις με περισσότερους από 60 ανθρώπους στην πρώτη γραμμή της κρίσης που εκτυλίσσεται - αξιωματούχους της πόλης και του κράτους, διευθυντές νοσοκομείων, εργαζόμενων στον τομέα της υγείας, γιατρών- αποκάλυψαν πώς ο ιός κατέστρεψε τις έτοιμα σχέδια "πολέμου" της Νέας Υόρκης, αφήνοντας τους αξιωματούχους να αυτοσχεδιάσουν.
"Όλα έγιναν αργά", δήλωσε ο Stephen T. Levin, Δημοκρατικός του Μπρούκλιν που είχε ζητήσει από τον δήμαρχο να λάβει ταχύτερες πρωτοβουλίες καθώς ο ιός εξαπλωνόταν. "Έπρεπε να προσαρμοστούμε πολύ γρήγορα και δεν κάναμε τίποτα, ούτε καν γρήγορα".
Σύμφωνα με τους "Τimes", τόσο ο κ. Κουόμο όσο και ο κ. Ντε Μπλάζιο έχουν επικεντρωθεί τις τελευταίες ημέρες στην εκτεταμένη επέκταση της ικανότητας του συστήματος υγείας να νοσηλεύει και να θεραπεύει τους ασθενείς, ενώ η καμπύλη φαίνεται να πλησιάζει το peak της. Κρατικές και τοπικές αρχές δημιούργησαν νέους νοσοκομειακούς χώρους, μοίρασαν υλικά προστασίας και προσέλαβαν εκατοντάδες γιατρούς και νοσηλευτές σε όλη τη χώρα. Ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης επαινέθηκε για τις καθημερινές live ενημερώσεις του, εκεί που δεν δίνει στεγνά νούμερα, αλλά επιδιώκει επίσης να συσπειρώσει τον κόσμο ώστε όλοι μαζί να δώσουν τη μάχη, ενώ την ίδια στρατηγική φαίνεται να ακολουθεί και ο δήμαρχος. Τώρα εγκαταλείπουν το "αλαζονικό" ύφος. "Έχω κουραστεί να βρίσκομαι πάντοτε ένα βήμα πίσω από αυτόν τον ιό", είπε στις 31 Μαρτίου. "Παίζουμε κλέφτες κι αστυνόμοι και συνέχεια χάνουμε" δήλωσε.
Και οι δύο, όμως, αξιωματούχοι στηρίζουν τις αποφάσεις τους, ενώ τονίζουν πως οι δικές τους προσπάθειες ώθησαν τον Ντόναλντ Τραμπ να πάρει την κατάσταση στα σοβαρά και να αρχίσει να παίρνει πρωτοβουλίες και να μοιράζει χρήματα.
"Κάθε ενέργεια που έκανα την επέκριναν ως πρόωρη", δήλωσε ο κ. Κουόμο σε συνέντευξή του. "Τα γεγονότα έχουν αποδείξει πως οι αποφάσεις μου ήταν σωστές." Ο κ. Ντε Μπλάζιο επίσης τόνισε πως "Έχουμε να κάνουμε με έναν ιό που έχει μόλις ένα μήνα ζωής και με την επιστήμη που αλλάζει απόψεις κάθε μέρα", προσθέτοντας ότι "η εκ των υστέρων κριτική είναι μια πολυτέλεια που δε μας επιτρέπεται ενώ δίνουμε τη μάχη.
H αυτοπεποίθηση έφερε αλαλούμ
Από την αρχή, οι δύο άντρες εμφάνιζαν ίση ανησυχία για τον πανικό όση και για τον ίδιο τον ιό. προβάλλουν τόσο πολύ την ανησυχία τους για τον πανικό όσο και για τον ιό.
"Μπορούμε πραγματικά να τον περιορίσουμε", δήλωσε ο κ. Ντε Μπλάζσιιο σε συνέντευξη Τύπου για την προετοιμασία της πόλης για τη μάχη στα τέλη Φεβρουαρίου. Στον ίδιο τόνο συνέχισε τις ενημερώσεις του και μετά το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα. "Όλοι κάνουν ακριβώς αυτό που πρέπει να κάνουν", δήλωσε ο τότε στην κοινή του συνέντευξη με τον δήμαρχο, ο κυβερνήτης. Τα νοσοκομεία εξέφραζαν επίσης εμπιστοσύνη στα σχέδιά τους και την ετοιμότητά τους για την αντιμετώπιση πανδημίας, ενώ ο Οργανισμός Υγείας της πολιτείας ανακοίνωσε στις 2 Μαρτίου ότι τα μέλη της ήταν "προετοιμασμένα για αθρόα υποδοχή ασθενών με τον Covid-19".
Αλλά λίγοι τελικά, αν όχι κανείς, φαίνεται πως κατέβαλαν έγκαιρα τις απαραίτητες προσπάθειες για ενίσχυση των νοσοκομείων ή προμήθεια εξτρά αναπνευστήρων πριν την έλευση του ιού στις ΗΠΑ. Οι υπάλληλοι φαινόταν ότι ενεργούσαν ενεργούν με βάση την υπόθεση ότι ο ιός δεν είχε φτάσει στη χώρα μέχρι να "σκάσει" η περίπτωση της ταξιδιώτισσας από το Ιράν. Τώρα, κατόπιν εορτής οι κρατικοί και τοπικοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι ο ιός είχε φτάσει στη Νέα Υόρκη πολύ νωρίτερα.
Οι ειδικοί λοιμωξιολόγοι είχαν πολύ πριν επιβεβαιωθεί κάποιο κρούσμα χτυπήσει το καμπανάκι πως οι ελαττωματικές ομοσπονδιακές δομές θα γιγάντωναν το πρόβλημα. Ο Bruce Farber, επικεφαλής μολυσματικών ασθενειών για δύο νοσοκομεία στο Northwell Health, το μεγαλύτερο νοσοκομειακό σύστημα στη Νέα Υόρκη, δήλωσε ότι μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου ήταν εμφανές ότι σύντομα θα εμφανιστούν κρούσματα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είπε, ότι μαζί με τους συναδέλφους του συνειδητοποίησαν καθώς εξέτασαν σε σύσκεψη στις 7 Φεβρουαρίου τα αυστηρά περιορισμένα ομοσπονδιακά κριτήρια διενέργειας τεστ στον πληθυσμό ότι πολλοί μολυσμένοι άνθρωποι δεν θα εντοπίζονταν. Μόνο όσοι είχαν υψηλό πυρετό και οι οποίοι είχαν ταξιδέψει στην Κίνα τις προηγούμενες 14 ημέρες θα ελέγχονταν, δήλωσε ο Dr. Farber.
"Ήταν εκείνη η στιγμή που νομίζω ότι όλοι στο δωμάτιο συνειδητοποίησαν ότι είμαστε νεκροί", δήλωσε!
Και για την πόλη και για το κράτος, το αρχικό σχέδιο ήταν να εντοπιστεί, να απομονωθεί και να περιοριστεί κάθε άνθρωπος που νοσούσε, ενώ ο κ. Κουόμο υποσχέθηκε να βρεθεί κάθε επαφή της γυναίκας που έφθασε από το Ιράν. Αλλά κανείς δεν το έκανε ποτέ. Οι τοπικοί αξιωματούχοι θα μπορούσαν να ζητήσουν έρευνα από τον αρμόδιο οργανισμό, όμως εκείνος δεν το έπραξε ποτέ επειδή πίστευε ότι δεν είχε μεταδοθεί κατά τη διάρκεια της πτήσης, δήλωσαν αξιωματούχοι. Κι αυτό καθώς εμφανίστηκαν τα νέα κρούσματα, όπως ο δικηγόρος που ουδεμία σχέση είχε με την επιβάτιδα, ούτε είχε ταξιδέψει οπουδήποτε. Στη συνέχεια, δύο ακόμη άτομα στη Νέα Υόρκη βρέθηκαν θετικά, χωρίς κι αυτά να έχουν καμία σχέση μεταξύ τους αλλά και με κάποια από τις "επικίνδυνες" χώρες.
Η Νέα Υόρκη, κατά την έναρξη της επιδημίας, βασίστηκε σε 50 ερευνητές υγείας για να ανιχνεύσει τις ταχέως αυξανόμενες περιπτώσεις των λεγόμενων "ορφανών κρουσμάτων", την ώρα που μόνο στην Ουχάν αυτή τη δουλειά έκαναν περισσότεροι από 9.000 άνθρωποι. Όμως, ήταν τα όρια στις δοκιμές που έκαναν την κατάσταση χειρότερη.
Στις 5 Μαρτίου, ο δήμαρχος φάνηκε να αναγνωρίζει ότι ο ιός έχει ξεφύγει από τον έλεγχο. "Πρέπει να υποθέσουμε ότι θα μπορούσε να είναι οπουδήποτε στην πόλη", είπε.
Παρόλα αυτά, δεν θέλησε να προκαλέσει αδικαιολόγητο συναγερμό και είπε στους Νεοϋορκέζους να συνεχίσουν κανονικά τη ζωή τους. Ο αρμόδιος για την υγεία Επίτροπος, ο Δρ. Oxiris Barbot, προσπάθησε να καθησυχάσει τους μετακινούμενους, στις αρχές Φεβρουαρίου, ότι "αυτό δεν είναι κάτι που θα συμβεί στο μετρό ή στο λεωφορείο". Ο δήμαρχος επανέλαβε το θανάσιμο αυτό λάθος αρκετές φορές στις αρχές Μαρτίου.
Η C.D.C. στις αρχές Φεβρουαρίου δήλωσε ότι ήταν «ασαφές» αν ο ιός μπορούσε να μεταφερθεί σε επιφάνειες και, τον Μάρτιο έλεγε πια ότι θα μπορούσε κάποιος να μολυνθεί αγγίζοντας μια μολυσμένη επιφάνεια και στη συνέχεια να αγγίξει το πρόσωπό του. Ο ιός εξαπλώνεται κυρίως μεταξύ των ανθρώπων που βρίσκονται σε στενή επαφή, όπως είπε ο Οργανισμός, όπως δηλαδή συμβαίνει σε ένα γεμάτο βαγόνι του μετρό.
Οι αξιωματούχοι του κράτους και των πόλεων έστελναν μπερδεμένα μηνύματα στο κοινό κι έπειτα μετατόπιζαν την ευθύνη προς την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Αλλά από τη δεύτερη εβδομάδα του Μαρτίου, καθώς ο ιός συνέχισε να εξαπλώνεται ευρέως, ο δήμαρχος συγκρούστηκε και με το δικό του τμήμα υγείας όταν τους ζήτησε εκτεταμένα τεστ, αλλά οι ανώτεροι υπάλληλοι του υγειονομικού τμήματος πίστευαν ότι ήταν σπατάλη των ήδη περιορισμένων πόρων. Πρότειναν, αντίθετα, μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κοινού ώστε οι άνθρωποι με ήπια συμπτώματα να μένουν στο σπίτι και να μην μολύνουν άλλους πηγαίνοντας στα κέντρα εξέτασης. Το δημαρχείο αρχικά αρνήθηκε, όμως την τρίτη εβδομάδα του Μαρτίου υποχώρησε και το μήνυμα βγήκε στο κοινό.
Ο κορονοϊός είναι πιο γρήγορος από μας
Το σύστημα της Νέας Υόρκης για την ανίχνευση μολυσματικών ασθενειών κινδύνευε να καταρρεύσει. Ενώ μόνο 100 κρούσματα είχαν επιβεβαιωθεί σε ολόκληρη την πολιτεία, το σύστημα παρακολούθησης έδειχνε αύξηση των ανθρώπων που πήγαιναν στα νοσοκομεία με συμπτώματα σαν της γρίπης. Λίγες μέρες αργότερα, ο αριθμός αστυνομικών που τηλεφώνησαν πως είναι άρρωστοι σημείωσε σημαντική πτώση, ενώ αυξήθηκαν τα τηλεφωνήματα στο κέντρο έκτακτης ανάγκης για συμπτώματα όπως ο πυρετός και ο βήχας.
Ο κυβερνήτης και ο δήμαρχος άρχισαν να παίρνουν διστακτικά μέτρα για να περιορίσουν τις δραστηριότητες των ανθρώπων, αλλά τότε βρέθηκαν αντιμέτωποι με την αντίσταση του πληθυσμού που διαμαρτυρήθηκε έντονα όταν έκλεισαν τα σχολεία σε κάποιες περιοχές και μπήκαν όρια στις συναθροίσεις. Αλλά η μεγαλύτερη και πιο παρατεταμένη μάχη αρχής-κατοίκων ήταν το κλείσιμο όλων των σχολείων στα οποία φοιτούν 1,1 εκατ. μαθητές, καθώς έμοιαζε με lockdown της ίδιας της πόλης.
Ο δήμαρχος και οι άνθρωποί του του ανησυχούσαν για τις επιπτώσεις στις φτωχότερες και πιο ευάλωτες γειτονιές της Νέας Υόρκης. Για τον κ. Ντε Μπλάζιο, με την προοδευτική πολιτική ταυτότητα και τους αγώνες του ενάντια στις απολύσεις, ο δρόμος ήταν δύσβατος αφού η επιλογή έμοιαζε σαν να πρέπει να επιλέξει ποιους θα βλάψει για να σωθούν οι υπόλοιποι.
"Αν ξαφνικά σε μια μέρα κλείσουν τα σχολεία, πώς θα είμαστε σίγουρα πως τα παιδιά και οι γονείς τους έχουν τη φροντίδα που χρειάζονται;" αναρωτήθηκε η Emma Wolfe, βοηθός του δημάρχου. "Δεν είμαστε στα προάστια. Δεν μπορούμε να πούμε στους ανθρώπους να μένουν στο σπίτι και να παίζουν στην αυλή τους».
Στα παρασκήνια, κορυφαίοι ειδικοί της υγείας ανησυχούσαν όλο και περισσότερο. Ο Δημήτρης Δασκαλάκης, ο επικεφαλής του ελέγχου της νόσου της πόλης, απείλησε να εγκαταλείψει το πόστο του εάν τα σχολεία δεν έκλειναν, δήλωσε αξιωματούχος της πόλης. Και ο Δρ Barbot - ο οποίος κατά την έναρξη της επιδημίας είχε επιμείνει ότι «οι Αμερικανοί παραμένουν σε χαμηλό κίνδυνο» - έδωσε μια πολύ πιο τρομακτική εκτίμηση σε μια κλειστή συνάντηση στελεχών επιχειρήσεων στο Δημαρχείο στις 12 Μαρτίου: Έως το 70% των κατοίκων θα μπορούσε να μολυνθεί.
Κι όταν ο δήμαρχος αναγκάστηκε να πάρει θέση ήταν ήδη αργά. "Γιατί δεν κλείνεις εστιατόρια τώρα;" τον ρώτησε κάποιος στη σύσκεψη. "Ανησυχώ πραγματικά για τους εστιάτορες. Ανησυχώ πραγματικά για τις θέσεις εργασίας ", απάντησε ο δήμαρχος,και προέτρεψε τους Νεοϋορκέζους να ξεκινήσουν την κοινωνική αποστασιοποίηση και να εργαστούν από το σπίτι όπου είναι δυνατόν.
Το επόμενο Σαββατοκύριακο, παρόλο που είχαν επιβληθεί περιορισμοί για τα εστιατόρια και τα μπαρ, οι κάτοικοι πήραν τους περιορισμούς αψήφιστα και όλα ήταν γεμάτα.
Κυβερνήτης VS δήμαρχος
Οι αξιωματούχοι πίστευαν ότι έκαναν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αντιμετωπίσουν το ξέσπασμα του κορονοϊού, παίρνοντας τη μία μετά την άλλη μεγάλες αποφάσεις που ποτέ κανείς δεν περίμενε πως θα ληφθούν στον Δυτικό Κόσμο. Κατηγορούσαν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση για την εξάπλωση στη Νέα Υόρκη και τον πλανητάρχη πως έκρυψε την αλήθεια.
"Έχουμε την κατάσταση τελείως υπό έλεγχο", δήλωσε ο κ. Trump στα τέλη Ιανουαρίου. Ένα μήνα αργότερα, ενημέρωσε τους Αμερικανούς να βλέπουν τον κορονοϊό σαν μια γρίπη. Όμως οι τοπικές αρχές είχαν άλλα σχέδια κι άρχισαν να κινούνται προς το lockdown. Στην Καλιφόρνια, το Λος Άντζελες ακολούθησε το παράδειγμα του Σαν Φρανσίσκο και έκλεισε τα σχολεία στις 13 Μαρτίου, αφού επιβεβαιώθηκαν 40 κρούσματα του ιού. Την ίδια ημέρα, υπήρχαν σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερα κρούσματα στη Νέα Υόρκη, αλλά εκεί τα σχολεία παρέμειναν ανοιχτά.
Όμως, παρότι Κουόμο και Ντε Μπλάζιο φαινόταν να τα πηγαίνουν καλά, η κρίση και οι παλιές έχθρες βγήκαν στη φόρα. Η συνέντευξη Τύπου στις 2 Μαρτίου ήταν η μόνη κοινή τους εμφάνιση.
Οι ψίθυροι επιμένουν πως ο κ. Κουόμο θέλησε να δείξει σαν υπεύθυνο του λουκέτου στα σχολεία τον δήμαρχο, που πήρε μαζί του τους υγειονομικούς υπαλλήλους. Αυτοί που την Παρασκευή έλεγαν "όχι" στο κλείσιμο των σχολείων δύο μέρες μετά ζητούσαν να κλείσουν. Το πρωί της Κυριακής 15 Μαρτίου οι υπάλληλοι του υγειονομικού τομέα έδωσαν στον κ. Ντε Μπλάζιο κάποιες ψύχραιμες προβλέψεις για τον αριθμό των πιθανών νεκρών, αν δεν επιβληθούν περισσότεροι περιορισμοί. Τα κλειστά σχολεία ήταν απαραίτητα, και οι περισσότερες επιχειρήσεις επίσης. Τότε κι εκείνος πείστηκε, όμως ήταν ο κυβερνήτης που τον πρόλαβε και το ανακοίνωσε on air.
Μετά από την απόφαση για τα σχολεία, ο δήμαρχος "απελευθερώθηκε" κι έγινε πιο δυναμικός στο να προτείνει και να πάρει μέτρα που έφεραν σημαντικές αλλαγές στην καθημερινή ζωή.
Οι Νεοϋορκέζοι πιθανότατα θα έπρεπε σύντομα να παραμείνουν στο σπίτι, δήλωσε ο δήμαρχος στις 17 Μαρτίου, όμως αυτή τη φορά ήταν ο κυβερνήτης που αντέδρασε και προτίμησε ένα πιο σταδιακό και προσαρμοσμένο lockdown.
"Είμαι τόσο φοβισμένος από το φόβο και τον πανικό όσο και από τον ιό και νομίζω ότι ο φόβος είναι πιο μεταδοτικός από τον ιό αυτή τη στιγμή", δήλωσε ο κυβερνήτης και κατηγόρησε τον δήμαρχο για μια κακή επικοινωνιακή στρατηγική.
Στη συνέχεια, όμως, η Καλιφόρνια κινήθηκε πρώτη: ο κυβερνήτης Gavin Newsom εξέδωσε μια κρατική εντολή για τους κατοίκους να μείνουν στο σπίτι. Το κράτος είχε 675 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις του ιού.
Την ίδια ημέρα, 19 Μαρτίου, η Νέα Υόρκη είχε περισσότερους από 4.152.
Εκείνη τη νύχτα, περίπου 20 εξέχοντες φορείς της Νέας Υόρκης - συμπεριλαμβανομένων των τοπικών μελών του Κογκρέσου, δύο πρόεδροι των δήμων, μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου και πολιτικές και θρησκευτικές προσωπικότητες- προχώρησαν σε τηλεδιάσκεψη που συγκλήθηκε από τον γενικό εισαγγελέα κ. Letitia James.
«Είμαι πολύ απογοητευμένος για το σχίσμα μεταξύ του δημάρχου και του κυβερνήτη», είπε ένας από τους συμμετέχοντες στην κλήση. Η Melissa DeRosa, βοηθός του Κουόμο, δήλωσε ότι ο κυβερνήτης αποφάσισε να βάλει σε lockdown τη Νέα Υόρκη κατά τη διάρκεια μιας απογευματινής συνάντησης με τον αρμόδιο για θέματα υγείας.
Στο σημείο αυτό, στις 20 Μαρτίου, το κράτος είχε περισσότερες από 7.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα.
H Νέα Υόρκη σε δίνη
Οι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί του αστυνομικού τμήματος της Νέας Υόρκης ξεκινούν κάθε μέρα με μια ανασκόπηση του αριθμού των 36.000 ανδρών που νοσούν από κορονοϊό. Στις αρχές Απριλίου, ήταν περίπου 19%.
"Eίναι ένας καθημερινός αγώνας" δήλωσε ο αστυνομικός Dermot F. Shea. Μόνο το lockdown έχει βοηθήσει.
Ότι η Νέα Υόρκη μια πόλη μαμούθ θα χτυπηθεί σκληρά από την πανδημία ήταν αναπόφευκτο. Αλλά η Ουάσιγκτον, και στη συνέχεια η Νέα Υόρκη, είχαν επιλογές. Οι ηγέτες του κράτους είχαν εξουσία σε βασικές αποφάσεις.
Οι βοηθοί τους υποστηρίζουν ότι κινήθηκαν όσο το δυνατόν γρηγορότερα, λόγω των λανθασμένων πληροφοριών που είχαν από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και μέσα από μια ταχέως μεταβαλλόμενη κρίση σε μια κλίμακα που κανείς δεν είχε δει πριν.
"Αυτός είναι ένας εχθρός που υποτιμήσαμε από την Ημέρα 1", δήλωσε ο κ. Κουόμο τη Δευτέρα. "Και έχουμε πληρώσει πολύ ακριβά το τίμημα".
* Πηγή: New York Times