Η πανδημία δεν έχει φθάσει στην κορύφωσή της.
Οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις: πυκνές.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις είναι πολλά και ποικίλα (ιδίως τα σχετικά με το μισθολογικό κόστος και τη διαχείριση των εργασιακών σχέσεων.
Το πρώτο «κύμα» των σχετικών ρυθμίσεων (μεταξύ αυτών οι από 11.3.20 ΠΝΠ και από 14.3.20 ΠΝΠ) μας απασχόλησε ήδη στην (από 15.3.20) προηγούμενη αρθρογραφία μας: «Κορωνοϊός και επιχειρήσεις: ένας, πρώτος, δεκάλογος για τη λειτουργία τους και τις εργασιακές τους σχέσεις»
Εξεδόθη, ήδη, και η από 20.3.2020, σχετική, Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ τ. Α 68/20.3.2020).
Τα θέματα που τίθενται είναι πολλά και σημαντικά. (Και) για τις επιχειρήσεις.
Οι (προφανείς) νομοθετικές ατέλειες εγκυμονούν νομικούς και οικονομικούς κινδύνους για τις επιχειρήσεις.
Την άμβλυνση των επιμέρους κινδύνων αλλά και την αξιοποίηση των διευκολύνσεων που παρέχονται, επιχειρούμε με το παρόν.
Τα ΔΕΚΑ, επόμενα (κρίσιμα πάντως), ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Ερώτημα 1ο: Είναι επιτρεπτή η απόλυση εργαζομένων αυτή την περίοδο;
ΟΧΙ-(όταν πρόκειται για επιχειρήσεις που τελούν σε αναστολή της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας κατόπιν εντολής δημόσιας αρχής. Το μέτρο ισχύει από 18.3.20].
- ΝΑΙ-(στις λοιπές επιχειρήσεις)
Ερώτημα 2ο: Είναι εφικτή η αναστολή της εργασιακής σχέσης;
Για τις επιχειρήσεις που πλήττονται από την πανδημία, υπάρχουν λύσεις περισσότερο ήπιες από τις απολύσεις (λ.χ.: (α) η μετατροπή συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε μερικής απασχόλησης, (β) η συμφωνία (ή επιβολή) εκ περιτροπής εργασίας και (γ) η συμφωνία (ή επιβολή) διαθεσιμότητας)
Η πρόσφατη ΠΝΠ παρέχει μια νέα, πρόσθετη, εναλλακτική. Αυτή της αναστολής της σύμβασης εργασίας. Με μόνη την απόφαση του εργοδότη.
Το μέτρο αφορά τις επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί από το Υπουργείο Οικονομικών σε κλάδους πληττόμενους από την εξάπλωση της πανδημίας.
Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις έχουν το δικαίωμα να αναστέλλουν μονομερώς (από 20.3 έως 20.4.20-σε ένα πρώτο επίπεδο) τις συμβάσεις εργασίας με μέρος (ή ακόμα και με το σύνολο του προσωπικού τους).
Οι επιχειρήσεις που θα κάνουν χρήση της συγκεκριμένης ρύθμισης:
(α) απαγορεύεται να προβούν σε απολύσεις προσωπικού για το χρονικό διάστημα από 20.3 έως 20.4.20 και
(β) υποχρεούνται μετά το πέρας του χρόνου της αναστολής να διατηρήσουν (για ίσο χρονικό διάστημα με εκείνο της αναστολής) τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας.
Ερώτημα 3ο: Είναι εφικτή η λειτουργία της επιχείρησης με προσωπικό «ασφαλούς λειτουργίας»;
Το συγκεκριμένο μέτρο αφορά όλες τις επιχειρήσεις.
Επιβάλλεται μονομερώς.
Η επιχείρηση, που θα υιοθετήσει το συγκεκριμένο μέτρο, υποχρεούται να απασχολεί (συνεχόμενα ή διακεκομμένα) κάθε εργαζόμενο τουλάχιστον για δύο εβδομάδες με περίοδο αναφοράς τον μήνα.
Εφόσον υπάρξει συμφωνία μεταξύ της επιχείρησης και του εργαζομένου, δεν ισχύουν περιορισμοί.
Ερώτημα 4ο: Είναι επιτρεπτή η μεταφορά προσωπικού σε επιχειρήσεις του ιδίου ομίλου;
Πρόκειται για νέο μέτρο. (Μολονότι η νομολογία είχε δώσει τη δέουσα λύση, όσον αφορά την απασχόληση εργαζομένων σε Όμιλο Εταιρειών)
Το συγκεκριμένο μέτρο αφορά τις επιχειρήσεις εκείνες που η δραστηριότητά τους έχει πληγεί από την πανδημία Covid-19. Επίσης εκείνες των οποίων η λειτουργία έχει ανασταλεί από τις αρμόδιες αρχές στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας.
Η επιχείρηση που θα επιλέξει να το αξιοποιήσει δικαιούται να μεταφέρει προσωπικό της σε άλλη επιχείρηση του ίδιου Ομίλου (στον οποίο ανήκει). Αναγκαία η έγγραφη, μεταξύ τους, συμφωνία. Επίσης: η διατήρηση, συνολικά, του ίδιου αριθμού εργαζομένων που απασχολούνταν πριν από τη μεταφορά .
Ερώτημα 5ο: Ποια η τύχη των (κοινών) μισθωμάτων και μισθωμάτων leasing που καταβάλλoυν οι επιχειρήσεις για τους εργαζομένους τους; (Βεβαίως και για τις ίδιες...);
Το συγκεκριμένο μέτρο αφορά τις επιχειρήσεις εκείνες των οποίων η λειτουργία έχει ανασταλεί ή απαγορευθεί από τις αρμόδιες αρχές στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας .
Ο μισθωτής επαγγελματικής μίσθωσης προς εγκατάσταση των ανωτέρω επιχειρήσεων απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής του 40% του συνολικού μισθώματος για τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο 2020. Τα αντίστοιχα ισχύουν και για την περίπτωση των (κοινών) μισθωμάτων και μισθωμάτων leasing που καταβάλλoυν οι επιχειρήσεις προς όφελος εργαζομένων τους.
Ερώτημα 6ο: Ποια φυσικά πρόσωπα συνδεόμενα με επιχειρήσεις ωφελούνται από την αναστολή εξόφλησης οφειλών προς το Δημόσιο;
Ωφελούνται (επί του παρόντος):
(α) Οι εργαζόμενοι επιχειρήσεων που επλήγησαν οικονομικά από την πανδημία
(β) Οι εκμισθωτές ακινήτων που μισθώνονται στις επιχειρήσεις των οποίων η λειτουργία έχει ανασταλεί ή απαγορευθεί από τις αρμόδιες αρχές στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας.
Με βάση τη συγκεκριμένη ρύθμιση επεκτείνεται (και) στα ανωτέρω πρόσωπα η αναστολή της είσπραξης των βεβαιωμένων οφειλών στις Δ.Ο.Υ. και τα ελεγκτικά κέντρα. Επίσης (και) οι προθεσμίες καταβολής των δόσεων ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής βεβαιωμένων οφειλών.
Ερώτημα 7ο: Ποιοι οι δικαιούχοι εργαζόμενοι της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης; Ποιες οι σχετικές υποχρεώσεις των εργοδοτών;
Το συγκεκριμένο μέτρο αφορά τους εργαζόμενους των οποίων η σύμβαση εργασίας:
(α) τελεί σε αναστολή είτε λόγω αναστολής της λειτουργίας της επιχείρησης με εντολή δημόσιας αρχής είτε λόγω μονομερούς απόφασης του εργοδότη (βλ. ανωτέρω-2ο Ερώτημα)
(β) έχει λυθεί είτε με καταγγελία είτε με οικειοθελή αποχώρηση από 1.3.2020 έως 20.3.2020
Τα προαναφερθέντα πρόσωπα δικαιούνται έκτακτη οικονομική ενίσχυση ως αποζημίωση ειδικού σκοπού (:καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό)
Το μέτρο αυτό συνδέεται με συγκεκριμένες υποχρεώσεις του εργοδότη. Αν τις παραβιάσει αποκλείεται από την υπαγωγή του στα μέτρα αναστολής οφειλών δόσεων ή ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής και κάθε είδους βεβαιωμένων οφειλών προς το Δημόσιο
Ερώτημα 8ο: Ποια τα απαιτούμενα προσόντα του ιατρού εργασίας;
Οι παρούσες (απολύτως επιτακτικές) ανάγκες μας ανάγκασαν να επανέλθουμε στη λογική. Συγκεκριμένα:
(α) Οι ειδικοί ιατροί εργασίας δικαιούνται να ασκούν τα καθήκοντά τους (και) εκτός της περιφέρειάς του Ιατρικού Συλλόγου στον οποίο ανήκουν.
(β) Οι ιατροί που κατέχουν τίτλο οιασδήποτε ειδικότητας, πλην της ιατρικής της εργασίας, και έχουν εκτελέσει καθήκοντα ιατρού εργασίας σε επιχειρήσεις προ της 15.5.2009, δικαιούνται να ασκούν τα αυτά καθήκοντα στην περιφέρεια του Ιατρικού Συλλόγου στον οποίο ανήκουν.
(γ) Οι ιατροί χωρίς ειδικότητα [οι οποίοι έχουν ασκήσει καθήκοντα ιατρού εργασίας σε επιχειρήσεις συνεχώς επί επτά (7) τουλάχιστον έτη μέχρι και τις 15.5.2009], δικαιούνται να ασκούν τα αυτά καθήκοντα στην περιφέρεια του Ιατρικού Συλλόγου στον οποίο ανήκουν.
Ερώτημα 9ο: Αναμένονται περαιτέρω μέτρα στήριξης των ελευθέρων επαγγελματιών, αυταπασχολουμένων και ιδιοκτητών ατομικών επιχειρήσεων;
Στην από 20.3.2020 ΠΝΠ προβλέπεται η έκδοση Υπουργικών Αποφάσεων για λήψη μέτρων οικονομικής ενίσχυσης των ελευθέρων επαγγελματιών, των αυταπασχολούμενων και των ιδιοκτητών ατομικών επιχειρήσεων. Επίσης για την αναστολή της προθεσμίας καταβολής των ασφαλιστικών τους εισφορών, των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης και των δόσεων. Και, τέλος, για την παροχή διευκολύνσεων καταβολής ασφαλιστικών εισφορών
Ερώτημα 10ο: Με ποιον τρόπο στηρίζονται οι άνεργοι;
Η διάρκεια των επιδομάτων ανεργίας για όσους δικαιούχους έληξε ή θα λήξει εντός του πρώτου τριμήνου του έτους 2020 παρατείνεται έως 31.5.2020.
Εν κατακλείδι
Η πολιτεία (αποδεικνύει ότι) παρακολουθεί τις εξελίξεις.
Οι επιχειρηματίες οφείλουν, από την πλευρά τους (και με τη συνδρομή των κατάλληλων συμβούλων), να ενημερώνονται για το περιεχόμενο της πλημμυρίδας των νομοθετικών ρυθμίσεων. Να (ανα)προσαρμόζουν τη δική τους (αλλά και την επιχειρηματική) στρατηγική.
Η επιλογή των κατάλληλων μέτρων όσον αφορά τη διαχείριση του (ανελαστικού) μισθολογικού κόστους δεν αποδεικνύεται εύκολη.
Τα εργαλεία είναι διαθέσιμα. Οι απολύσεις ή η τηλεργασία δεν είναι τα μόνα.
Σε όλους εμάς εναπόκειται η επιλογή των περισσότερο κατάλληλων μέτρων για κάθε επιχείρηση. Φυσικά και η ορθή ερμηνεία τους. Αυτονοήτως και η προσεκτική ευθυγράμμισή μας με όσα ο νόμος ορίζει.
Το έχουμε ξαναγράψει: Εκείνο που προέχει είναι η ανθρώπινη ζωή.
Αμέσως μετά: η διασφάλιση της επιβίωσης των επιχειρήσεων-γεγονός αναγκαίο για την (αξιοπρεπή) επιβίωση των ανθρώπων.
* Ο Σταύρος Κουμεντάκης είναι Senior Partner στην εταιρεία
Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το παρόν άρθρο σε πλήρη μορφή