«Αλλαγή σελίδας όχι μόνο για την κεντροαριστερά, αλλά ενδεχομένως συνολικά για το πολιτικό μας σύστημα», βλέπει στην εκλογή του πρώην συναδέλφου του ευρωβουλευτή Νίκου Ανδρουλάκη στην ηγεσία του Κινήματος Αλλαγής, ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου της Νομικής Σχολής ΑΠΘ και πρώην ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Χρυσόγονος. Μιλώντας στη «ΜτΚ» για τον κ. Ανδρουλάκη, ο κ. Χρυσόγονος πλέκει το εγκώμιό του και κάνει λόγο για «πολιτικό με πρακτικό μυαλό, υπομονή και μεθοδικότητα, σε αντίθεση με άλλους οι οποίοι αρέσκονται στην εξαπόλυση φραστικών πυροτεχνημάτων», ενώ αναφέρεται στις ευκαιρίες που κατά την άποψή του δημιουργούνται ώστε το ΚΙΝΑΛ να εκφράσει ξανά τον κόσμο της Κεντροαριστεράς. Ταυτόχρονα, ο κ. Χρυσόγονος ασκεί σκληρή κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ. Ο καθηγητής του ΑΠΘ χαρακτηρίζει… ανέκδοτο το αίτημα για εκλογές με περισσότερα από 20.000 κρούσματα ημερησίως, θεωρεί ανεπιτυχή την διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση και αναφέρεται στα μέτρα και την υποχρεωτικότητα εμβολιασμού συγκεκριμένων ηλικιακών ομάδων και υγειονομικών.
Υπήρξατε συνάδελφος στην Ευρωβουλή με τον νέο πρόεδρο του ΚΙΝΑΛ και δημόσια εκφράζεστε θετικά για το έργο του αλλά και τον ίδιο. Τι σηματοδοτεί, κατά την άποψή σας, η εκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη στην ηγεσία του κόμματος;
Πρόκειται για αλλαγή σελίδας, όχι μόνο για την κεντροαριστερά, αλλά ενδεχομένως συνολικά για το πολιτικό μας σύστημα, αφού αναλαμβάνει ένας νέος άνθρωπος, χωρίς συμμετοχή στην άσκηση εξουσίας κατά τα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης. Επομένως διανοίγεται μια δυνατότητα, ο πολιτικός φορέας του οποίου ηγείται ο Νίκος Ανδρουλάκης, ανεξάρτητα από την τελική του ονομασία (ΚΙΝΑΛ ή ΠΑΣΟΚ ή κάτι άλλο), να απευθυνθεί με πειστικό τρόπο στους πολίτες στη βάση ενός προγράμματος για το μέλλον, αλλάζοντας δραστικά τις ισορροπίες μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων.
Η θετική αυτή άποψη που έχετε θα μπορούσε με κάποιο τρόπο να μεταφραστεί; Θα συνεργαζόσασταν δηλαδή με το ΚΙΝΑΛ είτε στις βουλευτικές εκλογές, είτε στις ευρωεκλογές; Θα μπορούσαμε να κάνουμε λόγο για ένταξή σας στο κόμμα κι αν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις;
Δεν έχω προσωπικές φιλοδοξίες στον χώρο της πολιτικής. Ωστόσο με ενδιαφέρει αυτονόητα το μέλλον της χώρας, το μέλλον των παιδιών μας. Επομένως, εάν διαμορφωθούν οι πολιτικές προϋποθέσεις για μια αξιόπιστη συλλογική προσπάθεια με στόχο να οικοδομήσουμε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, αποδομώντας το πελατειακό σύστημα που κρατάει τη χώρα δέσμια στη μιζέρια, θα βοηθήσω στο μέτρο των δυνάμεών μου.
Πώς αξιολογείτε τα πρώτα δείγματα γραφής του νέου προέδρου του ΚΙΝΑΛ;
Από την πρώτη στιγμή άρχισε να φαίνεται το αποτύπωμα του Νίκου Ανδρουλάκη, όπως τον ξέρω από την πενταετία της συνύπαρξής μας στο Ευρωκοινοβούλιο. Πρόκειται για πολιτικό με πρακτικό μυαλό, υπομονή και μεθοδικότητα, σε αντίθεση με άλλους οι οποίοι αρέσκονται στην εξαπόλυση φραστικών πυροτεχνημάτων. Στην ομιλία του για τον προϋπολογισμό στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΚΙΝΑΛ έκανε συγκεκριμένες προτάσεις σε κατεύθυνση κοινωνικής δικαιοσύνης, όπως μονιμοποίηση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών αντί για τη μείωση της φορολόγησης κερδών και μερισμάτων που σχεδιάζει η κυβέρνηση, επανασχεδιασμό των συντελεστών ΦΠΑ υπέρ των πιο ευάλωτων, επιδότηση ενοικίων για τα νέα ζευγάρια αντί για τις μειώσεις του φόρου κληρονομιών για τους προνομιούχους, τις οποίες ψήφισε η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας κ.ά. Αυτό είναι ένα μοντέλο υπεύθυνης αντιπολίτευσης, που δεν μοιράζει υποσχέσεις γενικά και αόριστα, αλλά τεκμηριώνει τον τρόπο εξεύρεσης των απαραίτητων δημοσιονομικών πόρων.
Αξιολογώντας τις θέσεις και τις προτάσεις τους, ΣΥΡΙΖΑ ή ΚΙΝΑΛ, ποιο κόμμα μπορεί να εκφράσει τον χώρο της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα;
Εδώ δεν τίθεται απλά θέμα πολιτικών θέσεων σε λεκτικό επίπεδο, αλλά πολιτικής και οργανωτικής ταυτότητας των δύο φορέων. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μείνει πεισματικά προσκολλημένος σε μια κομματική βάση λίγων δεκάδων χιλιάδων μελών, πρακτικά την ίδια από τότε που αγωνιζόταν να ξεπεράσει το 3% για να μπει στη Βουλή. Βλέπουν τη μάζα των πολιτών που μετακινήθηκαν από το παλιό ΠΑΣΟΚ και τους μετέτρεψαν σε κόμμα εξουσίας ως απλούς ψηφοφόρους και όχι ως συμμετόχους και συνδιαμορφωτές της φυσιογνωμίας του κόμματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις συνδικαλιστικές και αυτοδιοικητικές εκλογές οι προσκείμενες στον ΣΥΡΙΖΑ παρατάξεις παραμένουν ως επί το πλείστον σε μονοψήφια ποσοστά. Εκτός τούτου, στο εσωτερικό αυτού του μικρού και φοβικού σχήματος αναπτύσσεται ένας αρρωστημένος ηγεμονισμός του Αλέξη Τσίπρα, με τη συστηματική υπονόμευση κάθε στελέχους με άποψη. Επομένως το ΚΙΝΑΛ, υπό τη νέα ηγεσία του Νίκου Ανδρουλάκη, έχει μια πραγματική ευκαιρία να ξανακερδίσει όλον αυτόν τον κόσμο, πείθοντάς τους ότι αυτό και όχι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική πρόταση εξουσίας απέναντι στις κοινωνικά άδικες και εν πολλοίς αδιέξοδες πολιτικές της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας.
Πώς αξιολογείτε την διαχείριση της πανδημίας στη χώρα;
Υπάρχουν αντιφάσεις και παλινωδίες στα μέτρα που λήφθηκαν κατά καιρούς, π.χ. σε σχέση με τη διασκέδαση και τα ωράριά της, ενώ και οι χρηματοδοτικές ροές από την Ευρωπαϊκή Ένωση κατανεμήθηκαν με άνισο και αναποτελεσματικό τρόπο. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, το ΑΕΠ της ευρωζώνης συνολικά σημείωσε πτώση 6,4% το 2020, αλλά της Ελλάδας μειώθηκε κατά 9%, έχοντας τη δεύτερη χειρότερη επίδοση μεταξύ των κρατών-μελών. Άρα η διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση ήταν ανεπιτυχής.
Ο κ. Τσίπρας ζήτησε από το βήμα της Βουλής εκλογές. Συμφωνείτε με την πρόταση ή όχι, και γιατί;
Εκλογές με περισσότερα από 20.000 κρούσματα COVID-19 ημερησίως ακούγονται ως ανέκδοτο. Δεν αποκλείεται πάντως η κυβέρνηση, βλέποντας τη σταδιακή φθορά της στις δημοκοπήσεις, να προσφύγει στις κάλπες κάποια στιγμή εντός του 2022, εφόσον η εξέλιξή της πανδημίας το επιτρέψει.
Συμφωνείτε με τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των πολιτών άνω των 60 ετών και την επιβολή προστίμου για όσους δεν προχωρήσουν στον εμβολιασμό τους; Η απόφαση είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα;
Η επιβολή προστίμου 100 ευρώ μηνιαία, ανεξάρτητα από το ύψος του διαθέσιμου εισοδήματος, δημιουργεί προβληματισμό σε σχέση με τη συνταγματική αρχή της ισότητας. Βέβαια ο τελευταίος λόγος ανήκει στα δικαστήρια και θα δούμε ποια θα είναι η κρίση τους.
Σε ό,τι αφορά τους υγειονομικούς, όπου επίσης επιβλήθηκε υποχρεωτικότητα; Στο παρελθόν είχατε χαρακτηρίσει την «απόλυση λόγω μη εμβολιασμού ως μέτρο υπερβολικό». Ο κ. Πλεύρης πρόσφατα προανήγγειλε νομοθετική ρύθμιση που θα προβλέπει έως και έξοδο από το ΕΣΥ (απόλυση δηλαδή ή μετάταξη) για όσους παραμένουν ανεμβολίαστοι. Πώς το σχολιάζετε;
Το κράτος οφείλει, σύμφωνα με το άρθρο 21 παρ. 3 του Συντάγματος, να μεριμνά για την υγεία των πολιτών και άρα ο νομοθέτης μπορεί να θεσμοθετήσει μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας, όπως η παροχή κινήτρων για εμβολιασμό και αντίστοιχα αντικινήτρων για τον μη-εμβολιασμό, ειδικά σε επαγγέλματα καίριας σημασίας, όπως οι υγειονομικοί. Ωστόσο τα μέτρα αυτά δεν μπορούν να υπερβαίνουν τα επιβαλλόμενα από την αρχή της αναλογικότητας όρια. Και εδώ βέβαια πολλά θα εξαρτηθούν από την περαιτέρω εξέλιξη της πανδημίας.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 31 Δεκεμβρίου 2021-02 Ιανουαρίου 2022