«Τρία πράγματα οφείλουμε να κάνουμε μετά τα Τέμπη: πρώτον την αυτοκριτική μας, δεύτερον να παρουσιάσουμε όσα έχουμε κάνει και ανέβασαν την Ελλάδα πιο ψηλά και τρίτον να παρουσιάσουμε την ατζέντα μας για την επόμενη τετραετία, με κεντρικό πυλώνα την αντιμετώπιση των παθογενειών του βαθέος κράτους».
Αυτό τονίζει ο Κωστής Χατζηδάκης σε συνέντευξή του στη «ΜτΚ» και προσθέτει: «Η ΝΔ είναι η μόνη πολιτική δύναμη που αποδεδειγμένα μπορεί να συγκρουστεί με το βαθύ κράτος».
Για το γιατί της τραγωδίας στα Τέμπη ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων σημειώνει ότι το πρόβλημα του ΟΣΕ είναι ευρύτερο από την τηλεδιοίκηση «είναι το πρόβλημα του βαθέος κράτους, με το οποίο απαιτείται να συγκρουστούμε, αν θέλουμε να δούμε ουσιαστικά αποτελέσματα. Πώς; Με αποφασιστικότητα και με σχέδιο. Με κίνητρα για τους καλούς υπαλλήλους, με κυρώσεις για τους κακούς και με ένα σύγχρονο μάνατζμεντ».
Κύριε Χατζηδάκη, σχεδόν τέσσερις εβδομάδες μετά την τραγωδία στα Τέμπη, ποια είναι η δική σας απάντηση στο γιατί του μεγαλύτερου σιδηροδρομικού ατυχήματος που έγινε ποτέ στη χώρα μας;
Μιλώντας γι’ αυτή την τραγωδία πρέπει καταρχάς να μην την ξεχνάμε. Και στη συνέχεια να κάνουμε τα πάντα ώστε να ακολουθήσoυν η κάθαρση και η ανάταξη. Ρωτάτε, γιατί συνέβη αυτό που συνέβη. Βασικός λόγος είναι ότι, στις προσπάθειες που έχουν γίνει για το πολυεπίπεδο πρόβλημα του ΟΣΕ, υπήρχαν ασυνέχειες. Όταν έγινα υπουργός Μεταφορών, το 2007, βρήκα ήδη υπογεγραμμένη μία σύμβαση για την τηλεδιοίκηση. Αυτή η σύμβαση ξεκίνησε να εφαρμόζεται τον Οκτώβριο του 2007 και ολοκληρώθηκε -για όλα τα τμήματα του σιδηροδρόμου στα οποία δεν γίνονταν έργα- μέχρι το τέλος του 2008. Δηλαδή, σε ένα χρόνο και τρεις μήνες. Έφυγα τότε από το υπουργείο και, όταν επέστρεψα τον Ιούνιο του 2012, βρήκα την τηλεδιοίκηση βανδαλισμένη λόγων των συμμοριών που εμπλέκονται στο σκραπ, στα χυτήρια, κ.τλ.
Ξεκινήσαμε τότε πάλι από την αρχή, ετοιμάσαμε νέα σύμβαση, η οποία τελικά υπογράφηκε από τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη το 2014. Την παρέδωσε στον κ. Σπίρτζη, ο οποίος δεν την προχώρησε παρά ελάχιστα. Τώρα, έχει φτάσει, σε ένα ποσοστό υλοποίησης γύρω στο 90%. Αλλά αυτό, προφανώς, δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία, διότι το έργο δεν έχει ολοκληρωθεί. Τι θέλω να δείξω με αυτό το παράδειγμα; Θέλω να δείξω ότι η προσπάθεια στον ΟΣΕ είναι σαν μία σκυταλοδρομία: όσο και αν τρέξουν κάποιοι δρομείς, αν κάποιοι τρέξουν λιγότερο ή χάσουν τη σκυτάλη, τελικά τα προβλήματα δεν λύνονται. Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη υπογραμμίζει αυτή τη δυσάρεστη αλήθεια.
Με βάση την εμπειρία σας από το υπουργείο Μεταφορών, γιατί ήταν τόσο δύσκολο εγχείρημα το ξερίζωμα των παθογενειών του ΟΣΕ;
Τα προβλήματα του ΟΣΕ είναι τόσο μεγάλα, που δεν απαιτείται μόνο μία σφαιρική και συνεχής προσπάθεια, αλλά και συνειδητοποίηση ότι το μείζον θέμα εκεί είναι η διοικητική και εργασιακή κουλτούρα. Ας δούμε την τηλεδιοίκηση. Όπως σημείωσα καθυστέρησε. Ακόμη, όμως, και αν είχε ολοκληρωθεί, από μόνη της δεν θα αρκούσε: Στο ατύχημα του Μπράλου το 2008, παρά την ύπαρξη τηλεδιοίκησης σε ένα τμήμα του σιδηροδρόμου, ο μηχανοδηγός αγνόησε την ειδοποίηση του συστήματος. Το αποτέλεσμα ήταν να συγκρουστούν μία επιβατική αμαξοστοιχία με τα αποκομμένα βαγόνια της προπορεύομενης εμπορικής, ευτυχώς χωρίς θύματα. Τι θέλω να πω; Ότι το πρόβλημα του ΟΣΕ είναι ευρύτερο από την τηλεδιοίκηση. Είναι το πρόβλημα του βαθέος κράτους, με το οποίο απαιτείται να συγκρουστούμε, αν θέλουμε να δούμε ουσιαστικά αποτελέσματα. Πώς; Με αποφασιστικότητα και με σχέδιο. Με κίνητρα για τους καλούς υπαλλήλους, με κυρώσεις για τους κακούς και με ένα σύγχρονο μάνατζμεντ!
Μήπως και η κυβέρνηση ήταν πολύ αισιόδοξη ότι θα μπορέσει να αλλάξει τα στραβά του κράτους με το μοντέλο του επιτελικού κράτους; Μήπως δηλαδή βάλατε ψηλά τον πήχη και περάσατε από κάτω;
Για να έχουμε ολόκληρη την εικόνα, θέλω να σημειώσω ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε μόνο αποτυχίες στην αντιμετώπιση των παθογενειών του Δημοσίου. Έχουμε και αρκετές επιτυχίες: Στον ΟΤΕ ήταν κάποτε ρουσφέτι να βάλεις τηλέφωνο, ενώ η Cosmote προχωρά σήμερα με σύγχρονο τρόπο. Στην Ολυμπιακή έκλεισε μία χαίνουσα πληγή. Στο Λιμάνι του Πειραιά ήρθε η Cosco. Η ΔΕΗ ήταν υπό χρεοκοπία και το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε. Ο ΕΦΚΑ δεν έχει πια καμία σχέση με τον ΕΦΚΑ του ΣΥΡΙΖΑ. Η Νέα Δημοκρατία τα έκανε όλα αυτά. Ποιο, λοιπόν, συμπέρασμα βγαίνει; Ότι, αν θέλουμε, μπορούμε να αλλάξουμε το Δημόσιο.
Το αποδείξαμε σε όλες αυτές τις περιπτώσεις. Και γι’ αυτό, κατά την άποψή μου, παρά τα όποια λάθη, η μόνη πολιτική δύναμη που αποδεδειγμένα μπορεί να συγκρουστεί με το βαθύ κράτος, τόσο στον ΟΣΕ όσο και ευρύτερα, είναι η Νέα Δημοκρατία. Είναι κάτι που, αν δεν το κάνουμε εμείς, δεν θα το κάνει κανείς. Διότι οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Κινούνται στην κατεύθυνση του χαϊδέματος των συντεχνιών και της διατήρησης του τέλματος στο Δημόσιο.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα Τέμπη έχουν πολιτικό κόστος για τη ΝΔ. Μπορεί να ανατραπεί αυτό; Και πώς;
Δεν ήταν απρόσμενα τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων. Συνδέεται με την απογοήτευση ορισμένων πολιτών, οι οποίοι ενώ έχουν δει την ίδια κυβέρνηση να τα καταφέρνει στη διαχείριση την πανδημίας, στην αντιμετώπιση της Τουρκίας, στη διαχείριση της ενεργειακής κρίση κ.ο.κ. στην περίπτωση του ΟΣΕ διαψεύστηκαν οι προσδοκίες τους. Αυτοί οι πολίτες, λοιπόν, περιμένουν από εμάς πειστικές απαντήσεις για το πώς θα συγκρουστούμε με εκείνες τις κακές εκδοχές του Δημοσίου, όπου αυτές επιμένουν ακόμα, όπως στον ΟΣΕ.
Γι’ αυτό και στην ατζέντα μας, τόσο προεκλογικά όσο και μετά τις εκλογές, πρέπει να είναι η σύγκρουση με συντεχνίες και με τις νοοτροπίες μέσα στο κράτος, οι οποίες κρατούν τη χώρα πίσω. Οι πολίτες θα μας εμπιστευτούν και πάλι, αν πειστούν ότι τις καλές πρακτικές που έχουμε εφαρμόσει αλλού στο Δημόσιο, μπορούμε να τις εφαρμόσουμε και στον ΟΣΕ.
Υποθέτω ότι σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και η επέκταση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας στις ΔΕΚΟ, την οποία ανακοινώσατε;
Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας είναι μία αλλαγή που φέρνει διαφάνεια και δικαιοσύνη στις σχέσεις εργοδοτών και εργαζομένων. Έγινε ήδη η αρχή από τις τράπεζες, τα σούπερ μάρκετ, τις εταιρείες security, τις ασφαλιστικές εταιρείες. Τώρα προχωρούμε και με τις ΔΕΚΟ. Όσα διαπιστώθηκαν μετά την τραγωδία των Τεμπών, δηλαδή σταθμάρχες που έλειπαν από τη θέση τους, τα περιβόητα «μπλάνκο» κ.λπ., μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πρέπει να προχωρήσουμε αμέσως προς αυτήν την κατεύθυνση. Όλοι μας, Πολιτεία, εργοδότες, εργαζόμενοι πρέπει να σεβόμαστε τους κανόνες.
Οι εκλογές βρίσκονται πλέον προ των πυλών. Ποια θα είναι η στρατηγική της ΝΔ; Και ποια τα κεντρικά εκλογικά διλήμματα που θα θέσετε;
Τρία πράγματα οφείλουμε να κάνουμε: Πρώτον, την αυτοκριτική μας. Δεύτερον, να παρουσιάσουμε όσα έχουμε κάνει και ανέβασαν την Ελλάδα σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς αρκετά σκαλιά πιο ψηλά: Την εξωτερική πολιτική, την αμυντική θωράκιση, την ψηφιακή επανάσταση στο κράτος, την απονομή των εκκρεμών συντάξεων, την οικονομική ανάπτυξη, τη μείωση της ανεργίας. Και, τρίτον, να παρουσιάσουμε την ατζέντα μας για την επόμενη τετραετία, με κεντρικό πυλώνα την αντιμετώπιση των παθογενειών του βαθέος κράτους.
Και θα καλέσουμε τα υπόλοιπα κόμματα να απαντήσουν: Θέλουν έναν ΟΣΕ -αλλά και ευρύτερα ένα Δημόσιο- σύγχρονο, έτσι όπως έγινε στον ΟΤΕ, στον ΟΛΠ, στη ΔΕΗ, στον ΕΦΚΑ ή θέλουν καθήλωση στα ίδια; Θέλουν κίνητρα και κυρώσεις για τους δημόσιους υπαλλήλους ή θέλουν να χαϊδεύουν τους συνδικαλιστές; Θέλουν αξιολόγηση στο Δημόσιο ή όχι; Οι πολίτες θα ακούσουν, θα κρίνουν και θα αποφασίσουν!
Και ο ΣΥΡΙΖΑ; Ωρίμασε τέσσερα χρόνια στην αντιπολίτευση; Κάνει στροφή προς το Κέντρο και διεκδικεί να συμπεριλάβει στις λίστες του πρώην συνεργάτες του Κώστα Καραμανλή. Το σχόλιό σας;
Ο ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίζεται από δύο βασικά στοιχεία. Το ένα -όπως φαίνεται και από το ότι κανένα δικό τους λάθος δεν αναγνωρίζουν σε σχέση με τον ΟΣΕ- είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν δέχεται λάθη. Ο Πάπας της Ρώμης και ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν το αλάθητο! Το άλλο χαρακτηριστικό του είναι η εμπάθεια και η τοξικότητα. Το αποδεικνύει αυτό η «μετά βαΐων και κλάδων» επιστροφή του κ. Πολάκη στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ. Επομένως για ποια στροφή στο κέντρο μιλάμε; Μάλλον για πορεία «ολοταχώς προς τα πίσω» πρόκειται…
Τι δείχνει, πιστεύετε, το μπρος πίσω του Αλέξη Τσίπρα στην υπόθεση Πολάκη;
Είναι προφανές ότι ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς τον «Πολακισμό»! Ο Πολακισμός έχει γίνει πια τρόπος πολιτικής έκφρασης, αλλά και καθημερινής πολιτικής πρακτικής του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ο νέος Αυριανισμός. Διερωτώμαι όμως: Τι έχουν να πουν στους δικαστές και τους δημοσιογράφους που «επικηρύχθηκαν» από τον κ. Πολάκη με τη γνωστή, αδιανόητη ανάρτησή του;
Αυτοδυναμία πάση θυσία;
Πιστεύουμε στην αυτοδυναμία. Όχι για άλλο λόγο, αλλά διότι θεωρούμε ότι με δεδομένη την πολιτική κουλτούρα στην χώρα μας, η Ελλάδα είναι πιο εύκολο να κυβερνηθεί με αυτοδυναμία από ό,τι με συνεργασίες. Ακόμα θυμάμαι την τρικομματική κυβέρνηση συνεργασίας Σαμαρά-Βενιζέλου-Κουβέλη. Ενώ η κυβέρνηση είχε συγκροτηθεί τον Ιούνιο, ο πρώτος νόμος ήρθε πέντε μήνες μετά, το Νοέμβριο! Και μετά μας εγκατέλειψε το ένα κόμμα. Και πάντοτε είχαμε ανησυχίες για τη σταθερότητα της κυβέρνησης. Βεβαίως, η κυβέρνηση αυτή παρήγαγε πολύ σημαντικό έργο. Ωστόσο, δεν μπορώ να ξεχάσω τις αγωνίες εκείνης της περιόδου. Η πολιτική μας κουλτούρα είναι διαφορετική από πολλές προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν κυβερνήσεις συνασπισμού και αυτός είναι ο βασικός λόγος που χρειάζεται η αυτοδυναμία!
Πάμε λίγο στα του υπουργείου σας. Πόσο γρήγορα πλέον εκδίδονται οι συντάξεις; Είστε ευχαριστημένος από αυτήν την ταχύτητα;
Μόνο την τελευταία διετία έχουν βγει πάνω από 510.000 συντάξεις. Δηλαδή, ένας στους είκοσι Έλληνες πήρε σύνταξη τα τελευταία δύο χρόνια. Πλέον, η σύνταξη, από εκεί που το 2019 έπαιρνε κατά μέσο όρο 18 μήνες για να βγει, τώρα βγαίνει μεσοσταθμικά στις 60 ημέρες στην Ελλάδα. Ενώ στη Γερμανία βγαίνει στις 74! Σαφή, όμως, πρόοδο δεν έχουμε μόνο στην έκδοση των συντάξεων. Αλλά και στην εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων. Μέσα σε ενάμιση χρόνο το 1555 έχει αλλάξει το τοπίο, καθώς ξεπέρασε τα πέντε εκατομμύρια κλήσεις, με πάνω από το 99% να έχει διεκπεραιωθεί! Καμιά σχέση με το παρελθόν!
Στις αρχές του χρόνου είχαμε την πρώτη αύξηση στις συντάξεις μετά από 12 χρόνια και πριν από μερικές ημέρες μια νέα αύξηση του κατώτατου μισθού. Πόσο εφικτός είναι ο στόχος για υψηλότερους μισθούς την επόμενη τετραετία;
Τόσο με την αύξηση των συντάξεων όσο και με την τρίτη κατά σειρά αύξηση του κατώτατου μισθού αποδείξαμε ότι, όταν εφαρμόζεις μία σοβαρή οικονομική πολιτική, τότε μπορείς αντίστοιχα να εφαρμόσεις και μία ουσιαστική κοινωνική πολιτική. Τα δύο συνδέονται. Ήταν αυξήσεις που ήταν εφικτές διότι η οικονομία, παρά τις διεθνείς κρίσεις έχει ανοδική πορεία. Υψηλότερες συντάξεις και μισθοί την επόμενη τετραετία, λοιπόν, είναι απολύτως εφικτοί. Θα εξαρτηθούν, όμως, από το αν η χώρα θα διαθέτει και μετά τις εκλογές μία κυβέρνηση σοβαρή και σταθερή, η οποία θα εφαρμόσει μία αναπτυξιακή οικονομική πολιτική!
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 25-26.03.2023