Σε «πάρα πολύ σημαντικό τηλεπικοινωνικό κόμβο» εξελίσσεται το τελευταίο διάστημα η Ελλάδα, χάρη και στο διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη δημιουργία κέντρων δεδομένων (data centers) στη χώρα. Ωστόσο, η άναρχη ανάπτυξη των data centers μπορεί να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα, ενώ το γεγονός ότι η λειτουργία τους απαιτεί σημαντικές ποσότητες ενέργειας, επιβάλλει την ανάληψη δράσης για την ορθολογική χωροθέτησή τους. Τα παραπάνω προέκυψαν από όσα ανέφερε σήμερα, από την Κοζάνη, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, μιλώντας στο συνέδριο «Balkan Energy Forum», που διοργανώνουν ο Τομέας Μακεδονίας-Θράκης του υπουργείου Εσωτερικών (ΥΜΑΘ) και η ΔΕΘ-HELEXPO ΑΕ.
«Η Η Ελλάδα το τελευταίο διάστημα γίνεται ένας πάρα πολύ σημαντικός κόμβος τηλεπικοινωνιακός για τους εξής λόγους: πρώτον, γεωστρατηγικά είμαστε σε ένα σημείο σύγκλισης των τριών ηπείρων. Δεύτερον, έχει δημιουργηθεί ένα επιχειρηματικό περιβάλλον ασφαλές, είμαστε μια ασφαλής χώρα (...) Οπότε δεν είναι καθόλου τυχαίο πως το τελευταίο διάστημα, και στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, έχουμε πολλούς επισκέπτες, πολλές εταιρείες, οι οποίες έρχονται να ποντίσουν καλώδια, με στόχο να δημιουργήσουν data centers (...)
Βέβαια, οι ποσότητες της ενέργειας (που απαιτούνται για τη λειτουργία τους) είναι μεγάλες (...) Θα πρέπει λοιπόν να δούμε πώς μπορούμε να σταθμίσουμε τη δημιουργία των data centers, αφoύ η Ελλάδα γίνεται ένα τέτοιο ευρωπαϊκό hub, και πού θα τα χωροθετήσουμε. Διότι ήδη στην περιοχή πέριξ της Αττικής, Κορωπί, Λαυρεωτική, Μεσόγεια ο ΔΕΔΔΗΕ έχει πλέον σημαντικά προβλήματα στο να μπορέσουν τα δίκτυα του να υποστηρίξουν αυτά τα πολύ μεγάλα ποσά ενέργειας (...)
Πλέον είμαστε σε φάση που υλοποιούμε μια στρατηγική για τη χωροθέτηση των data centers» σημείωσε ο κ.Παπαστεργίου και πρόσθεσε πως ήδη κάποια από τα κέντρα δεδομένων που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση δεν χωροθετούνται πλέον στην Αττική, αλλά στην περιφέρεια, αφού ένα από τα μεγαλύτερα βρίσκεται στην Κρήτη, άλλο στον Λούρο και υπάρχει σχεδιασμός και για τη δυτική Μακεδονία.
Συμπλήρωσε πως ενώ το θέμα της κυβερνοασφάλειας είναι εμφανώς σημαντικό για τα κέντρα δεδομένων, αυτό που δεν είναι ενίοτε προφανές είναι ότι χρειάζεται επίσης να υπάρχει γεωγραφική διασπορά τους για λόγους προστασίας και των φυσικών υποδομών. «Δηλαδή δεν έχει κανένα νόημα να μαζέψουμε, ας πούμε στο Κορωπί, όλα τα data centers της χώρας, γιατί μπορεί να γίνει εκεί ένας νέος "Daniel" και, όσες δικλείδες ασφαλείας κι αν έχουν ληφθεί, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το ποιο μπορεί να είναι το αποτέλεσμα.
Συνεπώς χρειάζεται διασπορά και για λόγους φυσικών καταστροφών, σεισμών, θεομηνιών τέτοιου είδους και προφανώς ακραία μέριμνα -με την έννοια του όρου υπογραμμισμένη- για λόγους κυβερνοασφάλειας, γιατί τα δεδομένα σήμερα είναι το πετρέλαιο του χθες» υπογράμμισε. Πρόσθεσε πως, στις σημερινές συνθήκες, δεν αρκεί απλά να δημιουργούνται υποδομές, αλλά είναι απαραίτητο να μπει ως κοινός παρονομαστής σε όλα η (κυβερνο)ασφάλεια. Στην κατεύθυνση αυτή, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στον ρόλο που μπορεί να διδραματίσει η νεοσύστατη Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας.
Προχωρώντας και πέρα από τα data centers, ο κ.Παπαστεργίου υπογράμμισε την ανάγκη «να μετράμε αυτό το οποίο καταναλώνουμε στην ενέργεια». Προς αυτή την κατεύθυνση, χαρακτήρισε ως πολύ αισιόδοξη, ελπιδοφόρα και έξυπνη την πρωτοβουλία του ΔΕΔΔΗΕ να τοποθετήσει μετρητές, οι οποίοι δεν είναι «έξυπνοι» μόνο ως προς τη μέτρηση της δικής τους κατανάλωσης ενέργειας, αλλά και ως gateway (πύλη) για την υπόλοιπες συσκευές ΙοΤ (Ίντερνετ των Πραγμάτων) του σπιτιού, όπως μετρητές αερίου και ύδρευσης. Αναφερόμενος στη σχέση τεχνολογίας και ενέργειας, ο υπουργός υπενθύμισε ακόμα πως τον Ιούνιο «θα δούμε πώς η αλλαγή παρόχου (ενέργειας) μπορεί να γίνεται στο εξής πάρα πολύ γρήγορα και εύκολα μέσω wallet, με την απλή αποδοχή ενός μηνύματος».
Όσον αφορά το πώς μπορούν γενικότερα να αξιοποιηθούν υποδομές ενέργειας -όπως φράγματα- για τη θωράκιση των περιοχών της χώρας από διάφορα ακραία φαινόμενα, π.χ., πλημμυρικά, με τη συνδρομή και της τεχνολογίας, ο κ.Παπαστεργίου επισήμανε πως οι ευφυείς τεχνολογίες, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, μπορούν να βοηθήσουν στην πλέον σφαιρική διαχείριση των στοιχείων για όλες τις υδάτινες λεκάνες της χώρας. Στην ίδια κατεύθυνση μπορούν να εισφέρουν και τα επαρκή και κατάλληλα δεδομένα, π.χ., μετεωρολογικά. «Κι εδώ έρχεται το νέο δορυφορικό πρόγραμμα που αναπτύσσει η χώρα με 200 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, με την ενεργοποίηση 15 μικροδορυφόρων, ώστε να έχουμε πλέον τα στοιχεία που θέλουμε, με την ακρίβεια που τα θέλουμε, από το Διάστημα» υπογράμμισε.
Θα επιτευχθούν οι στόχοι του ΕΣΕΚ;
Πόσο εφικτό είναι να επιτευχθούν οι στόχοι που τίθενται για το 2030 από το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ); Απαντώντας στο συγκεκριμένο ερώτημα, ο γενικός διευθυντής της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), Παναγιώτης Παπασταματίου, εκτίμησε πως οι στόχοι αυτοί είναι εφικτοί, επισημαίνοντας ωστόσο ότι η Ενωση έχει εκφράσει αντιρρήσεις για το μίγμα των τεχνολογιών μέσω των οποίων επιδιώκεται η επίτευξή τους. «Οι στόχοι είναι δυνατόν να επιτευχθούν για πολύ συγκεκριμένους λόγους: πρώτον, δεν υπάρχει τεχνολογικό ζήτημα -οι απαραίτητες τεχνολογίες είναι ώριμες, εμπορικά δοκιμασμένες και χρηματοδοτήσιμες. Δεύτερον, έχουμε την οικονομικότητα των επενδύσεων και το επενδυτικό ενδιαφέρον. Και τρίτον, έχουμε την κοινωνική ανοχή ή αποδοχή. Πράγματι, υπάρχουν αντιρρήσεις και αντιδράσεις σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό όμως είναι ένα φαινόμενο το οποίο καταρχάς αφορά οποιαδήποτε παραγωγική επένδυση γίνεται στη χώρα και νομίζω σε οποιαδήποτε δυτική δημοκρατία. Όμως, αν δούμε τις εθνικές μετρήσεις, η αποδοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της ανάγκης για ενεργειακή μετάβαση και ύπαρξη φθηνής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές,καταγράφεται διαρκώς ως κατανοητή και απολαμβάνει της στήριξης της πλειονότητας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει πάντοτε οι επιχειρήσεις να προσεγγίζουν με εξαντλητικό διάλογο, με εξαντλητική ενημέρωση και με αίσθημα σεβασμού κάθε τοπική κοινωνία» σημείωσε.
Όσον αφορά το μείγμα των τεχνολογιών μέσω των οποίων επιδιώκεται η επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ, η προσέγγιση της ΕΛΕΤΑΕΝ είναι ότι αυτό θα πρέπει να είναι πολύ πιο ισορροπημένο από το σενάριο το οποίο «τρέχει» αυτή τη στιγμή, «με πολύ μεγαλύτερη αναλογία αιολικών πάρκων σε σχέση με τα φωτοβολταϊκά». Κι αυτό μεταξύ άλλων διότι ένα μείγμα που περιλαμβάνει περισσότερα αιολικά έργα έχει πιο ομαλή κατανομή μέσα στο 24ωρο απ΄ό,τι ένα που αξιοποιεί κατά κύριο λόγο φωτοβολταϊκά. Επιπλέον, ένα ισορροπημένο μείγμα, πρόσθεσε, στηρίζει την προσπάθεια να καταστεί η χώρα εξαγωγέας πράσινης ενέργειας: «Έτσι όπως εξελίσσεται το σχέδιο "τσουνάμι" των φωτοβολταϊκών στην Ευρώπη και ειδικά στις όμορες χώρες, το πιθανότερο είναι ότι η Ιταλία και τα Βαλκάνια θα επιτύχουν τους στόχους τους κυρίως στηριζόμενοι στα φωτοβολταϊκά. Αντιθέτως, η Ελλάδα, όπως και η δυτική ακτή της Τουρκίας, είναι οι περιοχές που έχουν πάρα πολύ υψηλό αιολικό δυναμικό. Έτσι, με ένα πιο ισορροπημένο μείγμα, μπορούμε να παράξουμε ενέργεια σε ώρες που οι υπόλοιπες χώρες θα τη χρειάζονται, όχι τις μεσημεριανές, που τα δίκτυα θα είναι κορεσμένα» υπογράμμισε ο κ.Παπασταματίου.
Την πεποίθηση ότι τόσο τα προηγούμενα χρόνια, όσο και σήμερα, η ελληνική Πολιτεία εμμένει σε ένα ενεργειακό μείγμα ως προς τις ανανεώσιμες πηγές, το οποίο δεν ανταποκρίνεται στο βέλτιστο σενάριο, αφού προωθεί τεχνολογίες οι οποίες δημιουργούν προβλήματα, εξέφρασε ο Κωνσταντίνος Βασιλικός, πρόεδρος του ΕΣΜΥΕ (Ελληνικός Σύνδεσμος Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων). Ιδιαίτερη μνεία ως προς αυτό έκανε στα φωτοβολταϊκά, επισημαίνοντας πως, ναι, υπάρχει χώρος για αυτά, αλλά όταν αυτά τοποθετούνται ανεξέλεγκτα, δημιουργούνται προβλήματα. «Αν είχε ταυτόχρονα αναπτυχθεί η τεχνολογία της αποθήκευσης και τα δίκτυα και πηγαίναμε παράλληλα, θα το θεωρούσα πιο λογικό. Αλλά αυτή τη στιγμή συνεχίζουμε να τροφοδοτούμε έναν φαύλο κύκλο, προωθώντας έργα που δημιουργούν πρόβλημα και τρέχουμε πίσω από τις λύσεις, οι οποίες δυστυχώς δεν θα έρθουν αύριο. Όλο αυτό το μεσοδιάστημα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε καταστάσεις, οι οποίες δεν θα είχαν προκληθεί, αν το μείγμα ήταν λίγο πιο ισορροπημένο» είπε, συμπληρώνοντας χαρακτηριστικά πως «έχουμε βάλει το κάρο μποροστά από το άλογο». Πρόσθεσε πως τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα υπάρχει τόσο η δυνατότητα όσο και η ανάγκη να προωθηθούν ως τεχνολογία, ενώ συμπλήρωσε πως σε περιπτώσεις θεομηνιών εκατοντάδες μικρά φράγματα θα μπορούσαν να συνδυαστούν με παράλληλες χρήσεις όπως η διαχείριση των υδάτων και η ανάσχεση πλημμυρών.