Τον βηματισμό και τα πατήματά του παλεύει να βρει το λιανεμπόριο της Θεσσαλονίκης, μέσα σε ένα αβέβαιο πανδημικό περιβάλλον. Μετά από διαρκή πισωγυρίσματα, παλινωδίες, click away και click inside που ταλαιπώρησαν καταναλωτές και εμπόρους και διαδοχικά άνοιξε - κλείσε, η αγορά της πόλης πλήρως απελευθερωμένη από περιορισμούς προσπαθεί να ξαναβρεί τον παλμό της, επιχειρώντας να μαζέψει τα συντρίμμια που άφησε και αφήνει η υγειονομική κρίση. Ο εμπορικός κόσμος ισορροπεί σε τεντωμένο σχοινί με την κατάστασή του να είναι κρίσιμη αλλά σταθερή ενώ το τελευταίο διάστημα έχει αποκατασταθεί μία κάποια… κανονικότητα στη λειτουργία της αγοράς.
Η επόμενη μέρα όμως θα είναι μία μέρα ριζικά διαφορετική σε σχέση με την προπανδημική εποχή. Σε αυτό το πλαίσιο, στο μεταπανδημικό τοπίο, ανακατατάξεις, αναδιαρθρώσεις, ζυμώσεις και σκληρά παζάρια βρίσκονται σε εξέλιξη στους κεντρικούς δρόμους και τις περιφερειακές αγορές της Θεσσαλονίκης μεταξύ ιδιοκτητών και ενοικιαστών για το ύψος των μισθωμάτων. H εικόνα αναμένεται να αρχίσει να ξεκαθαρίζει σταδιακά όσο πιο… βαθιά μπαίνουμε στο φθινόπωρο, καθώς τότε θα φανεί ποιοι θα αντέξουν όταν θα αρχίζει να τελειώνει το οξυγόνο από τα μέτρα στήριξης. Η αγορά καλείται να σταθεί στα πόδια της, χωρίς κρατική αρωγή, αν και ο κορονοϊός, οι «εκπλήξεις» που μας επιφυλάσσει και οι μεταλλάξεις δεν αποκλείεται να καταστήσουν αναγκαία την εκ νέου βοήθεια από το κράτος για να αντέξουν οι επιχειρήσεις.
Παράλληλα, ριζικές είναι οι αλλαγές που προκαλεί το ραγδαίως αναπτυσσόμενο ηλεκτρονικό εμπόριο, στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων, απόρροια και της υγειονομικής κρίσης.
Η φυσική παρουσία στο κατάστημα περιορίζεται και οι καταναλωτές στρέφονται με ολοένα και μεγαλύτερη ζέση στις διαδικτυακές αγορές με την ζήτηση για γραφεία και επαγγελματικούς χώρους να περιορίζεται δραστικά ενώ το ενδιαφέρον για αποθηκευτικούς χώρους αναμένεται να... απογειωθεί. Ο COVID ανέτρεψε τα δεδομένα με την αγορά να καλείται να προσαρμοστεί ταχύτατα σε ένα διαφορετικό περιβάλλον ακολουθώντας τις νέες τάσεις.
Πριν από 1,5 χρόνο φαινόταν αδιανόητο πως θα έφτανε η στιγμή που θα χανόταν η αξία των επαγγελματικών ακινήτων σε κεντρικούς δρόμους της Θεσσαλονίκης όπως η Τσιμισκή και η Μητροπόλεως. Ο κορονοϊός όμως ανέτρεψε και σε αυτό το πεδίο τις εύθραυστες ισορροπίες.
Στο νέο τοπίο που σχηματίζεται και αλλάζει τις σταθερές στην βασική οργανωτική δομή του λιανεμπορίου, οι καταναλωτές θα έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν από ποικιλία προϊόντων κάνοντας έρευνα αγοράς από την οθόνη του υπολογιστή τους, χωρίς να χρειαστεί καν να βγουν από το σπίτι. Η τεχνολογία τρέχει και όποιος δεν ακολουθήσει, θα αντιμετωπίσει τεράστιο πρόβλημα.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αν και σε σαφώς δυσμενέστερη θέση σε σχέση με τις μεγάλες εταιρείες, είναι αναγκαίο να αποκρυπτογραφήσουν τα νέα δεδομένα υπερπηδώντας τα εμπόδια που θα υψωθούν. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι επενδύσεις στους κλάδους των logistics (αποθήκες) αλλά και στην ανάπτυξη αξιόπιστων δικτύων διανομής των προϊόντων (μετά τις τεράστιες δυσλειτουργίες που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια του lockdown) θα ανθίσουν, ελέω των νέων συνθηκών.
Σε γενικές γραμμές, οι τιμές ενοικίων και πώλησης επαγγελματικών ακινήτων σε καμία περίπτωση δεν…γκρεμίστηκαν από την πανδημία με το εμπορικό τμήμα της Τσιμισκή να κρατάει τα σκήπτρα.
Αν και ο περίφημος «αέρας» εξαϋλώθηκε, οι τιμές δεν δείχνουν τάσεις υποχώρησης με τα στενά της Τσιμισκή όμως να υποφέρουν. Ο εμπορικότερος δρόμος της Θεσσαλονίκης, εδώ και χρόνια, και πριν την πανδημία, δεν ήταν η οδός που κάποτε ήταν με τα πολύ ακριβά καταστήματα και τα brand ποιότητας. Πλέον οι τζίροι και κατά συνέπεια τα κέρδη, για τα περισσότερα εμπορικά καταστήματα, προέρχεται από την ποσότητα η οποία προϋποθέτει οι καταναλωτές να έχουν την οικονομική επιφάνεια να ανταπεξέλθουν, κάτι που θα χρειαστεί χρόνια για να συμβεί...
Η υποτονική κίνηση της αγοράς καθόλη τη διάρκεια των θερινών εκπτώσεων, τα συσσωρευμένα χρέη, από τα αλλεπάλληλα lockdown ελέω της πανδημίας, οι υποχρεώσεις που προσωρινά πάγωσαν αλλά θα… τρέξουν από το 2022, συνθέτουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ με την αγορά να βράζει συνεχώς στο ζουμί της.
Οι θεσμικοί εκπρόσωποι του κλάδου έχουν ζητήσει μετ’ επιτάσεως το λιανεμπόριο να λάβει χρηματοδοτική στήριξη, ανάλογη με αυτή που έλαβαν εστίαση και τουρισμός, κάτι που δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα.
Την ίδια στιγμή, οι καλοκαιρινές εκπτώσεις αποδείχτηκαν σταγόνα στον ωκεανό. Ο τζίρος της περιόδου των θερινών εκπτώσεων ήταν μειωμένος κατά 30 με 40% έναντι του 2019, χρονιάς που δεν ήταν ιδιαίτερα κερδοφόρα σύμφωνα με τους εμπόρους της Θεσσαλονίκης.
Επαγγελματίες του εμπορικού κόσμου, μιλώντας στΗ «ΜτΚ» επιχειρούν να ξεδιαλύνουν το ρευστό τοπίο, δίνοντας την δικιά τους εκδοχή για τις μελλοντικές προοπτικές της αγοράς.
«Δεινοπαθούν πολλά καταστήματα»
«Η εικόνα που διαμορφώνεται στην αγορά δεν διαφέρει πολύ από εκείνη που υπήρχε το τελευταίο διάστημα, μετά τις εκπτώσεις δεν είχαμε κάτι το θεαματικό προς τα πάνω. Υπάρχουν πολλά μαγαζιά που δουλεύουν αλλά και πολλά που δεινοπαθούν. Το φθινόπωρο μπήκε μουδιασμένα για το λιανεμπόριο, περιμένουμε στην προεκπτωτική περίοδο του Νοεμβρίου να κινηθούν κάπως τα πράγματα», σημειώνει ο Κοσμάς Καλογιάννης, αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης.
«Τα κορονοχρέη που θα αρχίσουν να πληρώνονται από τον Ιανουάριο του 2022 μας προβληματίζουν, έχουμε ήδη ζητήσει να μετατεθεί η αποπληρωμή τους. Η έλλειψη ρευστότητας είναι επίσης ένας μεγάλος βραχνάς, από τις 820.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις, πρόσβαση σε δανεισμό από τις τράπεζες έχουν μόνο οι 30.000», αναφέρει.
Για τα ενοίκια, επισημαίνει πως παρατηρούνται ανοδικές τάσεις και θα είναι δύσκολο για πολλά καταστήματα να ανταπεξέλθουν.
«Μάχη επιβίωσης από το νέο έτος»
«H εικόνα της αγοράς δεν είναι ιδιαίτερα θετική, δεν είναι και πολύ ενθαρρυντικά τα μηνύματα. Ο κόσμος δεν καταναλώνει το ίδιο, το φθινόπωρο και ο χειμώνας τα πράγματα θα είναι δύσκολα για πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, το κλίμα είναι μουδιασμένο, η πραγματική εικόνα θα αρχίσει να σχηματίζεται από το νέο έτος», επισημαίνει ο Τάσος Τσιλιγγιρίδης, αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Ευόσμου Κορδελιού.
«Στον Εύοσμο δεν είχαμε πολλά λουκέτα μέχρι στιγμής αλλά το… πάρτι θα αρχίσει από το νέο έτος όταν και θα ξεκινήσει η αποπληρωμή των χρεών της πανδημίας τη στιγμή που δεν υπάρχει ρευστότητα στην αγορά. Πολλές επιχειρήσεις θα δώσουν μάχη επιβίωσης», υποστηρίζει.
Ο ζωτικής σημασίας κλάδος για μία εύρωστη οικονομία, αναζητά την έξοδο από το σκοτεινό… πανδημικό τούνελ μέσα σε ένα αντίξοο περιβάλλον.
Σημάδια αισιοδοξίας από τον τζίρο του Ιουλίου - Ξεπέρασε τα 3 δισ. ευρώ
Σε άνω των 3 δισ. ευρώ ανήλθε ο τζίρος των επιχειρήσεων για το λιανεμπόριο στην Ελλάδα κατά τον Ιούλιο του 2021, παρουσιάζοντας αύξηση 14,5% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2020. Όπως ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, για τις επιχειρήσεις του τομέα λιανικού εμπορίου με υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων, για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σε μηνιαία βάση, ο κύκλος εργασιών τον Ιούλιο 2021 ανήλθε σε 3,2 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 14,5% σε σχέση με τον Ιούλιο 2020 που είχε διαμορφωθεί σε 2,8 δισ. ευρώ και αύξηση 7,7% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2021 που είχε διαμορφωθεί σε 2,9 δισ. ευρώ.
Οι δραστηριότητες που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη αύξηση στον κύκλο εργασιών τον Ιούλιο 2021 σε σχέση με τον Ιούλιο 2020 είναι:
• Λιανικό εμπόριο ρολογιών και κοσμημάτων σε ειδικευμένα καταστήματα, αύξηση 61,6%.
• Λιανικό εμπόριο χαλιών, κιλιμιών και επενδύσεων δαπέδου και τοίχου σε ειδικευμένα καταστήματα, αύξηση 58,6%.
Οι δραστηριότητες που παρουσίασαν μείωση στον κύκλο εργασιών τον Ιούλιο 2021 σε σχέση με τον Ιούλιο 2020 είναι:
• Λιανικό εμπόριο κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων σε ειδικευμένα καταστήματα, μείωση 4,8%.
• Λιανικό εμπόριο παιχνιδιών κάθε είδους σε ειδικευμένα καταστήματα, μείωση 2,9%.
ΞΕΧΩΡΙΣΤΟ
Όρος επιβίωσης ο ψηφιακός μετασχηματισμός
Με στόχο την επιχορήγηση περισσότερων ΜμΕ για την δημιουργία ή την αναβάθμιση του ηλεκτρονικού τους καταστήματος (e-shop), έτρεξε η δράση του ΕΠΑνΕΚ «e-λιανικό».
Σε συνέχεια του Α’ κύκλου της Δράσης, κατά τον οποίο κατατέθηκαν 11.500 αιτήσεις και έχουν ήδη εγκριθεί οι 7.162 με συνολική δημόσια δαπάνη 33,6 εκατ. ευρώ, το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων συνέχισε το πρόγραμμα και με Β’ κύκλο ο οποίος έκλεισε την περασμένη εβδομάδα με τις επιχειρήσεις να αναμένουν τις εκταμιεύσεις.
Στόχος είναι να στηριχθεί η λειτουργία των ΜμΕ κατά τη διάρκεια της πανδημίας κορονοϊού ενισχύοντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους και διασφαλίζοντας την συνέχεια της οικονομικής τους δραστηριότητας.
Ο προϋπολογισμός του Β’ κύκλου ανήλθε σε 8 εκατ. ευρώ και επιδοτήθηκαν δαπάνες έως 5.000 ευρώ σε κάθε επιχείρηση, για την απόκτηση εξοπλισμού πληροφορικής και την υλοποίηση άυλων ενεργειών (λογισμικό/υπηρεσίες) με σκοπό την ανάπτυξη και διαχείριση του ηλεκτρονικού τους καταστήματος.
Η Δράση συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από εθνικούς πόρους.
Δικαιούχοι της Δράσης ήταν μεσαίες, μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του λιανεμπορίου (κύριος ΚΑΔ ή ΚΑΔ με τα μεγαλύτερα έσοδα), διατηρούν φυσικό κατάστημα και η λειτουργία τους έχει ανασταλεί για τουλάχιστον μία ημέρα από την Τετάρτη 18 Μαρτίου 2020 και μετά.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 3 Οκτωβρίου 2021