Μία ηλεκτρονική πλατφόρμα που… δεν δούλευε τις αργίες του Πάσχα, όπως ακριβώς και ο δημόσιος υπάλληλος της υπηρεσίας που κάνει την ίδια δουλειά, ήταν η εμπειρία που είχε ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης από την ελληνική γραφειοκρατία και τον άφησε άναυδο.
Ο ίδιος έχει βάλει στόχο να μεταφέρει όλο το κράτος στο κινητό μας και να μπορούμε να υποβάλλουμε αιτήσεις από το σπίτι μας, με τη χρήση των νέων ταυτοτήτων, που θα είναι έτοιμες το 2021. Τα ΚΕΠ θα γίνουν η μόνη δημόσια υπηρεσία στην οποία θα χρειάζεται να απευθυνθούν οι πολίτες, όσοι τουλάχιστον δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, γιατί οι υπόλοιποι θα εξυπηρετούνται μέσω του gov.gr, χωρίς καμία αλληλεπίδραση με τις υπηρεσίες του δημοσίου.
Το «ξήλωμα» της γραφειοκρατίας θα αρχίσει από τα λεγόμενα «γεγονότα ζωής», δηλαδή σε όλες εκείνες τις διαδικασίες που απαιτούνται για τη δήλωση μιας γέννησης ή της απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου, για τη δήλωση απόκτησης πανεπιστημιακού τίτλου σπουδών ή διπλώματος οδήγησης. «Εδώ ερχόμαστε να εφαρμόσουμε την αρχή ‘μόνον άπαξ’, δηλαδή κάθε γεγονός να δηλώνεται μόνο μία φορά από τον πολίτη και να ενημερώνονται αυτόματα όλες οι υπηρεσίες και τα μητρώα του δημοσίου» τονίζει ο κ. Πιερρακάκης.
Όλοι μας έχουμε να διηγηθούμε τουλάχιστον μία ιστορία τρέλας σε σχέση με την ελληνική γραφειοκρατία. Ποια είναι η δική σας εμπειρία, που σας έκανε να πείτε «μα δεν γίνεται, δεν έχει καμία λογική όλο αυτό»;
Μου είχε κάνει φοβερή εντύπωση μια ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα παρέμενε κλειστή από τη Μεγάλη Παρασκευή έως τη Δευτέρα του Πάσχα. Είναι μάλλον σαφές πως οι λόγοι δεν είχαν να κάνουν με μια αίσθηση ευσέβειας και θρησκευτικής ευλάβειας των σχεδιαστών του συστήματος. Εκτιμώ πως η ιστορία αυτή περιγράφει όχι μόνο την κορυφή του παγόβουνου, που είναι η έλλειψη ψηφιακών υπηρεσιών, αλλά και το μη ορατό μέρος του, που είναι η αχρείαστη και επιβλαβής γραφειοκρατία.
Μέχρι σήμερα η πιο αποτελεσματική δομή που διευκόλυνε κάπως τους πολίτες να επιβιώσουν από την περιπέτεια της γραφειοκρατίας ήταν τα ΚΕΠ. Πόσες διαδικασίες χειρίζεται σήμερα ένα ΚΕΠ και πόσες από αυτές σκοπεύετε να κάνετε πλήρως ηλεκτρονικές;
Εκατοντάδες διαδικασίες σήμερα διεκπεραιώνονται από τα ΚΕΠ. Ο μεγάλος στόχος είναι όλο το κράτος να περάσει πρώτα στον υπολογιστή και στη συνέχεια στο κινητό. Άρα θέλουμε όλες οι διαδικασίες που σήμερα διεκπεραιώνονται μέσω των ΚΕΠ να γίνονται και ηλεκτρονικά, μέσω του gov.gr, με πρώτες τη δυνατότητα συμπλήρωσης υπεύθυνων δηλώσεων και εξουσιοδοτήσεων. Ταυτόχρονα όμως θα επενδύσουμε και στα ΚΕΠ, μεταφέροντας εκεί πολλές από τις άλλες υπηρεσίες όπου οι πολίτες σήμερα αλληλεπιδρούν με το δημόσιο. Εντέλει, τα ΚΕΠ, ως απόληξη του κράτους, θα καταστούν η μόνη δημόσια υπηρεσία στην οποία θα χρειάζεται να απευθυνθούν οι πολίτες, ενώ ταυτόχρονα θα υποστηρίζουν και όσους συμπολίτες μας δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία.
Αρκεί η ψηφιοποίηση για να λύσει το πρόβλημα της γραφειοκρατίας; Ή μήπως απλώς οδηγεί σε ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας;
Ψηφιοποίηση της υπηρεσίας χωρίς απλοποίηση της διαδικασίας σημαίνει ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας. Γι’ αυτό και ξεκινήσαμε από εκεί το σχεδιασμό μας. Έχουμε πλέον τα περισσότερα θεσμικά και νομοθετικά εργαλεία, για να απαλλάξουμε τους πολίτες από περιττές διατυπώσεις και πολύ σύντομα τα πρώτα αποτελέσματα θα είναι εμφανή στην καθημερινότητα όλων.
Λέτε συχνά ότι πρέπει «να μιλάνε» τα διάφορά μητρώα και αρχεία μεταξύ τους, να υπάρχει διαλειτουργικότητα. Γιατί δεν «μιλούσαν» τόσα χρόνια, αν και ξοδεύτηκαν τεράστια ποσά για τις διάφορες ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων;
Γιατί δεν σχεδιάστηκαν με σκοπό να «μιλούν» μεταξύ τους. Σχεδιάστηκαν με διαφορετικές αρχές, με διαφορετικές μεθόδους και φιλοσοφίες. Αυτό είναι ένα λάθος που έγινε, δεν μπορεί να διαγραφεί, μπορεί όμως να διορθωθεί και η διόρθωσή του είναι μια από τις βασικές μας δεσμεύσεις. Παρόμοιο πρόβλημα είχε και η Βρετανία, και το έλυσε αποτελεσματικά μέσω του gov.uk, μιας πλατφόρμας μέσω της οποίας γίνονται όλες οι συναλλαγές με το βρετανικό δημόσιο. Από εκεί εμπνευστήκαμε και εμείς τη λύση που ερχόμαστε να δώσουμε.
Με δεδομένο το μέγεθος της γραφειοκρατίας στην Ελλάδα, η εξάλειψη μιας «ουράς» τη φορά επεκτείνει τα όρια του εγχειρήματος συνολικής μείωσής της πολύ πέραν της τετραετίας. Εσείς από πού θα κάνετε την αρχή; Ποιο θα είναι το «καίριο χτύπημα» στη γραφειοκρατία, εκεί όπου ο πολίτης θα νιώσει ότι κάτι άλλαξε;
Έχουμε εστιάσει στα λεγόμενα «γεγονότα ζωής», δηλαδή σε όλες εκείνες τις διαδικασίες που απαιτούνται για τη δήλωση μιας γέννησης ή της απώλειας ενός αγαπημένου προσώπου, για τη δήλωση απόκτησης πανεπιστημιακού τίτλου σπουδών ή διπλώματος οδήγησης. Και εστιάσαμε εκεί γιατί αυτά τα γεγονότα προκαλούν σημαντικό μέρος της ταλαιπωρίας των πολιτών λόγω της πολυπλοκότητας των διαδικασιών και των περιττών διατυπώσεων που απαιτούνται. Εδώ ερχόμαστε να εφαρμόσουμε την αρχή «μόνον άπαξ», δηλαδή κάθε γεγονός να δηλώνεται μόνο μία φορά από τον πολίτη και να ενημερώνονται αυτόματα όλες οι υπηρεσίες και τα μητρώα του δημοσίου.
Η κυβέρνηση ποντάρει πολλά στο υπουργείο σας, καθώς η αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας σχετίζεται εκτός των άλλων και με την προσέλκυση επενδύσεων, που είναι το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα… Όμως αρκεί να κάνουμε πιο εύκολη τη διαδικασία ίδρυσης μιας επιχείρησης και τελειώσαμε;
Αν αρκούσε, τότε το υπουργείο που σχεδιάσαμε δεν θα είχε τόση αξία. Για να τα πάρουμε με τη σειρά: τα κράτη έχει αποδειχθεί ότι εφαρμόζουν καλά τις κάθετες πολιτικές, αλλά δυσκολεύονται στις οριζόντιες. Γι’ αυτό κι εμείς σχεδιάσαμε με αυτόν τον τρόπο το νέο υπουργείο, γι’ αυτό πήρε το χαρακτήρα του «Επικρατείας», ώστε να μπορεί να λειτουργήσει σωστά ως οριζόντια δομή, η οποία δεν θα διευκολύνει μόνο το άνοιγμα μιας επιχείρησης, αλλά θα της επιτρέπει να συναλλάσσεται γρήγορα με τον πολίτη σε όλα τα στάδια της λειτουργίας της. Φυσικά, το ίδιο θα ισχύει και για τους πολίτες, όχι μόνο για τις επιχειρήσεις.
Οι επενδύσεις εκτός από λιγότερη γραφειοκρατία και ψηφιοποιημένες διαδικασίες προϋποθέτουν και υποδομές. Πώς θα έρθει για παράδειγμα μια μεγάλη εταιρεία να δημιουργήσει εδώ ένα κέντρο R&D, ή να παρέχει αξιόπιστες υπηρεσίες πληροφορικής και εκτός Ελλάδος χωρίς 5G;
Είναι πολύ σωστή αυτή η θέση. Γι’ αυτό δεν μένουμε μόνο στην απλοποίηση και την ψηφιοποίηση, αλλά έχουμε ήδη υλοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος της νομοθέτησης μεταρρυθμίσεων που είναι κομβικές για την προσέλκυση επενδύσεων. Ας πάρουμε για παράδειγμα το 5G: τελειώσαμε το γκρίζο καθεστώς των κεραιών κινητής τηλεφωνίας, «αδειάζουμε» το φάσμα των 700 MHz, το οποίο θα καλυφθεί από το 5G, θεσπίσαμε το Εθνικό Ευρυζωνικό Σχέδιο.
Νέες ταυτότητες. Πώς θα είναι, σε τι θα διαφέρουν από τι σημερινές, πώς αλλιώς θα μπορούμε να τις χρησιμοποιούμε εκτός από έγγραφο ταυτοποίησης στοιχείων; Πότε θα είναι έτοιμες; Και γιατί οι πολίτες θα πληρώσουν για να τις αποκτήσουν;
Αυτά που μπορούμε σήμερα να πούμε είναι ότι οι ταυτότητες αυτές θα είναι έγχρωμες και θα παρέχουν δυνατότητα απομακρυσμένης ταυτοποίησης -δηλαδή μια δημόσια υπηρεσία θα μπορεί να διαπιστώσει ότι εγώ που υποβάλλω μια αίτηση από το σπίτι μου είμαι όντως εγώ. Για το σκοπό αυτό θα περιλαμβάνουν και τον ενιαίο αριθμό του πολίτη, για τον οποίο δεν έχουμε καταλήξει ακόμα αν θα επιλέξουμε έναν από τους υπάρχοντες (ΑΦΜ και ΑΜΚΑ) ή αν θα χρειαστεί να δημιουργήσουμε έναν καινούργιο. Έτσι, ο αριθμός της ταυτότητας πλέον θα λειτουργεί μόνο ως αριθμός του πιστοποιητικού, όχι ως μέσο ταυτοποίησης. Κατά το προσεχές χρονικό διάστημα θα δημοσιευτεί ο διαγωνισμός και στόχος είναι να τις έχουμε στα χέρια μας πριν από το τέλος του 2021. Τα υπόλοιπα στοιχεία του διαγωνισμού, όπως το κόστος των ταυτοτήτων, βρίσκονται ακόμα υπό διαμόρφωση.
Κατά την πρόσφατη συνάντησή σας με το Κ. Ζέρβα συζητήσατε μεταξύ άλλων πώς ο δήμος Θεσσαλονίκης θα γίνει δήμος-πιλότος για την υλοποίηση της ψηφιακής αυτοδιοίκησης. Ποιες πρωτοβουλίες θα περιλαμβάνει αυτό το πρόγραμμα; Σε ποιες υπηρεσίες θα δει αλλαγές ο δημότης; Και από πότε;
Εκτιμώ πολύ τις δυνατότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης να δράσει ως ένα «εργαστήριο» του κεντρικού κράτους, αναπτύσσοντας καινοτομίες που έπειτα θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες κρατικές δομές. Σε αυτό το πλαίσιο εκτιμώ πως αξίζει κανείς να παρακολουθήσει τις πρωτοβουλίες πόλεων όπως τα Τρίκαλα. Κατ’ αναλογίαν, θεωρώ πως η πόλη της Θεσσαλονίκης μπορεί και πρέπει να εισαγάγει τέτοιου τύπου καινοτομίες άμεσα, καθώς αυτές θα αποβούν προς όφελος των δημοτών αλλά και του ίδιου του δήμου και των δομών του. Μέσα στους επόμενους μήνες θα είμαστε σε θέση να μιλήσουμε για συγκεκριμένες πρωτοβουλίες του πιλοτικού προγράμματος και πώς αυτές θα συμβάλουν στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών.
Ανακοινώσατε την επένδυση των Nu Boyana Studios και της York Films. Τα στούντιο, που θα λειτουργήσουν εντός του 2020 στη Θεσσαλονίκη, θα είναι τα μεγαλύτερα της χώρας και από τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων. Όμως έχουμε ως χώρα τους μηχανισμούς για να προσελκύσουμε διεθνείς παραγωγές; Και τι έχουμε να κερδίσουμε; Τι μας δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία για τα αποτελέσματα του Cash Rebate;
Είμαστε πολύ χαρούμενοι για αυτήν την επένδυση, όπως και για όλες τις επενδύσεις που γίνονται στο χώρο του κινηματογράφου. Αυτήν τη στιγμή έχουμε προσελκύσει πάνω από 62 παραγωγές με συνολικό ύψος επένδυσης περισσότερα από 58 εκατομμύρια ευρώ -και πρόκειται για μια διαδικασία δυναμική, που αυξάνει διαρκώς τους αριθμούς της. Τα στοιχεία μας δείχνουν ότι το rebate αγγίζει τα 20 εκατομμύρια και έχει συμβάλει στην ύπαρξη αυτήν τη στιγμή spot locations σε πάνω από 100 τοποθεσίες και τη δημιουργία περίπου 15.000 θέσεων εργασίας.
Βλέπετε να υπάρχουν προοπτικές ανάπτυξης της Κ. Μακεδονίας στον τομέα των κινηματογραφικών παραγωγών ή μήπως πρόκειται για… ταινία μυθοπλασίας;
Η Κεντρική Μακεδονία έχει όλες τις προοπτικές να πρωταγωνιστήσει σε πλήθος παραγωγών, πολλές εκ των οποίων δεν είναι στο σχεδιασμό, αλλά ήδη υλοποιούνται. Μάλιστα, τα film offices του δήμου Θεσσαλονίκης και της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας αναμένεται να είναι από τα πρώτα που θα λειτουργήσουν στην περιφέρεια, διευκολύνοντας ιδιαίτερα την προσέλκυση παραγωγών.
Μπήκατε στην πολιτική με το ΠΑΣΟΚ και την Ελιά. Αισθάνεστε άνετα στη ΝΔ που προσανατολισμός της είναι σε κάποιες περιπτώσεις… πολύ δεξιότερα της κεντροδεξιάς; Το δίπολο ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ έχει αφήσει κενό για ένα ισχυρό κόμμα του μεσαίου χώρου; Πώς πιστεύετε ότι θα έπρεπε να μετεξελιχθεί το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, για να διεκδικήσει πολιτικό ρόλο και στο μέλλον;
Αρχικά αισθάνομαι πολύ άνετα ως μέλος της Νέας Δημοκρατίας ήδη από το 2016. Αντίθετα, δεν νιώθω ιδιαίτερα άνετα να σχολιάζω τις εσωτερικές εξελίξεις άλλων κομμάτων ούτε να δίνω συμβουλές σε εκείνα -δεν θεωρώ ότι μου το επιτρέπει ο ρόλος μου. Σχετικά με το λεγόμενο μεσαίο χώρο επιτρέψτε μου να σημειώσω το εξής: αν μπορούσαμε να ορίσουμε με μια φράση το χώρο αυτό, θα λέγαμε ότι αποτελείται από εκείνους τους πολίτες που κάθε φορά επιλέγουν αυτό που θεωρούν καλύτερο για το παρόν και το μέλλον της χώρας χωρίς να δεσμεύονται από ταυτίσεις του παρελθόντος. Αυτοί οι πολίτες εκφράστηκαν -και εξακολουθούν να εκφράζονται- από το μήνυμα ενότητας και προόδου του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η ανάγκη να αλλάξουμε αιώνα δεν αφορά γενικά και αόριστα τη χώρα, αφορά πρώτα εμάς τους ίδιους. Και η Νέα Δημοκρατία πολιτεύεται πέρα από ξεπερασμένες διαχωριστικές γραμμές.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10 Νοεμβρίου 2019