Την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να τεθεί στην κρίση της ολομέλειας το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών «Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και διαχείριση κινδύνων στον δημόσιο τομέα». Με το νομοσχέδιο που άρχισε να συζητείται σήμερα στην κοινοβουλευτική επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, θεσμοθετείται για πρώτη φορά η έννοια της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στη χώρα και ορίζονται και τα αρμόδια θεσμικά όργανα.
Όπως αναφέρεται και στην αιτιολογική έκθεση, για την κατάρτιση του εθνικού σχεδίου πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, αξιοποιήθηκε το διεθνές πρότυπο ταξινόμησης των λειτουργιών της κυβέρνησης [«Classification of the functions of government» (COFOG)], όπως δημοσιεύεται από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.
Σε σχέση με το εθνικό σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, ως βασικοί βραχυπρόθεσμοι στόχοι περιγράφονται:
-η θέσπιση ενιαίων κανόνων για την κατανομή αρμοδιοτήτων και για τη μεταφορά μεταξύ φορέων του δημοσίου τομέα ανεξαρτήτως επιπέδου διακυβέρνησης,
- ο εξορθολογισμός και η βελτιστοποίηση του συντονισμού μεταξύ εμπλεκόμενων φορέων του δημοσίου τομέα,
- η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης στη χώρα.
Σε σχέση με το δεύτερο μέρος του σχεδίου νόμου, αυτό δηλαδή της διαχείρισης κινδύνων, ως βραχυπρόθεσμοι στόχοι περιγράφονται, μεταξύ άλλων:
-η ανάπτυξη ενός ενιαίου θεσμικού και οργανωτικού πλαισίου για τη λειτουργία διαχείρισης κινδύνων που αφορά σε όλους τους φορείς του δημόσιου τομέα και η συμπλήρωση του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου για το Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου,
-η σύσταση ή ο ορισμός οργάνων διαχείρισης κινδύνων.
- η συμμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας της διαχείρισης κινδύνων με τα αντίστοιχα διεθνή πρότυπα
- η δημιουργία μητρώου κινδύνων σε όλους τους φορείς του δημόσιου τομέα με στόχο τη συστηματική παρακολούθηση της εξέλιξης των κινδύνων και της αποτελεσματικότητας των δικλίδων ελέγχου που εφαρμόζονται για την αντιμετώπισή τους,
-η συλλογή στοιχείων και πληροφοριών στο Κεντρικό Αποθετήριο Κινδύνων Διαφθοράς που τηρείται στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας, με στόχο τον εντοπισμό των πεδίων πολιτικής, λειτουργιών και διαδικασιών υψηλού κινδύνου εκδήλωσης φαινομένων διαφθοράς και απάτης και τον σχεδιασμό πολιτικών και προγραμμάτων καταπολέμησης της διαφθοράς.
Στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης ανέφερε ότι για πρώτη φορά στην Ελλάδα, δημιουργείται ένα σύστημα για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Ο υπουργός ανέφερε ότι με το νομοσχέδιο επιχειρείται μια σημαντική μεταρρύθμιση, που θα αποδειχθεί καταλυτική για τις επιχειρησιακές δυνατότητες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. «Προφανώς, η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση δεν θα ολοκληρωθεί την επόμενη μέρα της ψήφισης του νόμου. Αυτό είναι μία μεταρρύθμιση η οποία θα έχει τη δική της διαδρομή. Καταψηφίστε, κάντε ό,τι θέλετε, όποτε και αν έρθει οποιοσδήποτε στην κυβέρνηση, αυτό δεν θα μπορεί να το πειράξει. Δεν λέω ότι δεν θα το βελτιώσει. Θα το βελτιώσει. Προφανώς η κάθε μεταρρύθμιση έχει τη δική της διαδρομή και γεννάει τη δική της δυναμική και έχει τις δικές της απαιτήσεις, αλλά δεν θα το πειράξει. Αυτό είναι ένα εργαλείο το οποίο θα μείνει και θα αξιοποιείται και θα ωριμάζει», είπε ο Μάκης Βορίδης.
«Από την πρώτη μέρα θα υπάρχουν τα σχέδια δράσης του συστήματος», είπε ο υπουργός Εσωτερικών και ενημέρωσε την επιτροπή της Βουλής ότι το Συμβούλιο Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης θα έχει σχέδιο δράσης, το οποίο θα παρακολουθεί. «Σας λέω από τώρα ποιος είναι ο προγραμματισμός. Νούμερο ένα, καταστροφές. Νούμερο δύο, τα νερά. Νούμερο τρία, οι αρμοδιότητες των αποκεντρωμένων διοικήσεων και η σχέση τους με την περιφερειακή αυτοδιοίκηση και την αυτοδιοίκηση δευτέρου βαθμού. Να λοιπόν τρεις δουλειές που πρέπει να γίνουν μέσα στον επόμενο χρόνο με τις δυνατότητες που έχουμε όμως και με τους αντικειμενικούς περιορισμούς, καθώς το σύστημα δεν είναι έτοιμο, αλλά θα αρχίσει ελπίζω να λειτουργεί», είπε ο υπουργός Εσωτερικών.
Στη συζήτηση που προηγήθηκε, ο εισηγητής της ΝΔ Θεόδωρος Καράογλου είπε ότι το νομοσχέδιο έρχεται να βάλει τέλος στο μείζον ζήτημα της αλληλοεπικάλυψης αρμοδιοτήτων στο δημόσιο τομέα, φαινόμενο που επί δεκαετίες ταλαιπωρεί τους πολίτες και «τραυματίζει» τη δημόσια διοίκηση. «Κάθε δημόσιος λειτουργός πρέπει να γνωρίζει επακριβώς τα καθήκοντά του και να τα επιτελεί στο ακέραιο. Ασάφειες και άγνοια δεν νοούνται σε μια οργανωμένη, σε μια υπεύθυνη Πολιτεία», είπε ο εισηγητής της ΝΔ και πρόσθεσε ότι το σχέδιο νόμου υπηρετεί τους βασικούς πολιτικούς στόχους της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής προόδου, διότι θα αυξηθεί η αποτελεσματικότητα συνολικά του κρατικού μηχανισμού και θα βελτιωθεί ο συντονισμός μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων του δημόσιου τομέα. Όπως εξάλλου ανέφερε ο κ. Καράογλου, θα αλλάξει το πρότυπο της διοικητικής οργάνωσης μέσω ενός μηχανισμού συντονισμού και διαλειτουργικότητας των εμπλεκόμενων δημόσιων φορέων, με άξονα τη χρηστή και αποτελεσματική διοίκηση προς όφελος των πολιτών.
Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ 'Αγγελος Τόλκας είπε ότι το νομοσχέδιο δεν καλύπτει τις ανάγκες. «Χρειαζόμαστε μια πραγματική μεταρρύθμιση που θα απαντά στις ανάγκες των Ελλήνων, για καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες, ευκολότερη πρόσβαση στο δημόσιο και τις παρεχόμενες υπηρεσίες, καλύτερη σχέση του διοικούμενου και της διοίκησης», είπε ο κ. Τόλκας και πρόσθεσε ότι «πραγματική μεταρρύθμιση σημαίνει να υπάρχει μια συμμετοχική δημοκρατική λειτουργία, όπου ο πολίτης αντιμετωπίζεται και αυτός, ως συμμέτοχος της άσκησης διοίκησης, ως συμμέτοχος της διακυβέρνησης, γιατί είναι και αυτός ο οποίος τελικά αποφασίζει ποιος θα είναι αυτός, που θα ασκεί κάθε φορά τη διοίκηση». Δεν μπορεί, είπε ο κ. Τόλκας, να συνεχίζεται να έχουμε ένα σύστημα το οποίο ευνοεί, καλύπτει και εξυπηρετεί συγκεκριμένα συστήματα εξουσίας, συγκεκριμένες πηγές εξουσίες που διαθέτουν και τον μεγαλύτερο οικονομικό πλούτο στη χώρα.
«Με ολοστρόγγυλο μηδέν στην Αποκέντρωση, έρχεστε με αυτό το νομοσχέδιο, στο τέλος της θητείας σας, και εξαγγέλλετε πάλι από την αρχή ένα τεράστιο και δαιδαλώδες "ΘΑ" για τις αρμοδιότητες», δήλωσε η ειδική αγορήτρια του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής Ευαγγελία Λιακούλη και, απευθυνόμενη στην κυβέρνηση, πρόσθεσε: «Υποτιμάτε τη νοημοσύνη των βουλευτών και των πολιτών. Το νομοσχέδιο δεν αποτελεί παρά ένα επικοινωνιακό τέχνασμα, με ρυθμίσεις κενές περιεχομένου, εύηχες διαφημιστικές ατάκες για τα εκλογικά σας φυλλάδια. Η απόλυτη αναντιστοιχία έργων και λόγων, είναι ζήτημα βαθιά θεσμικό, προσβάλλει συνολικά το πολιτικό σύστημα και κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς». Η ειδική αγορήτρια του ΠΑΣΟΚ είπε επίσης ότι μόνον ως «ειρωνεία και κακόγουστο γαλάζιο χιούμορ, μπορεί να εκλάβει κανείς το γεγονός ότι ειδικά η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη, ειδικά τώρα, με όσα κατακλύζουν την επικαιρότητα για Βουλευτές και στελέχη της ΝΔ, θυμήθηκε προεκλογικά να καταθέσει διατάξεις περί δήθεν αντιμετώπισης κινδύνων διαφθοράς στη Δημόσια Διοίκηση».
Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ Μανώλης Συντυχάκης είπε ότι η επιχειρούμενη αλλαγή προτύπου διοικητικής οργάνωσης και λειτουργίας, στην πραγματικότητα, στοχεύει στην προσαρμογή του αντιλαϊκού αστικού κράτους και των δομών, στις σύγχρονες ανάγκες του κεφαλαίου, για την επίτευξη των στόχων της πράσινης μετάβασης, του ψηφιακού μετασχηματισμού, τη διαχείριση πακτωλού δισεκατομμυρίων του Ταμείου Ανάκαμψης, για λογαριασμό των επιχειρηματικών ομίλων. «Στόχος», είπε επιπροσθέτως, «είναι η Τοπική Αυτοδιοίκηση να διευκολύνει και να υλοποιεί άμεσα τα σχέδια των ευρωπαϊκών μονοπωλίων και συνολικά την πολιτική της ΕΕ».
Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης Κωνσταντίνος Χήτας είπε ότι «πράγματι, το δημόσιο έχει ακόμα έλλειμμα λειτουργικότητας, χρηστικότητας και έλλειμμα στη διάρθρωση των υπηρεσιών». Το ζητούμενο όμως, όπως τόνισε ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης, δεν είναι η κατάθεση νομοσχεδίων, με επικοινωνιακούς όρους αλλά το ζητούμενο είναι να μπορεί το νομοθετικό έργο να έχει αντίκρισμα στη λειτουργία του δημοσίου και στην εξυπηρέτηση του πολίτη. «Με το νομοσχέδιο, θεσμοθετούνται πολλά όργανα και αυτό θα προκαλέσει πρόσθετη γραφειοκρατία ενώ τελικά ο υπουργός είναι αυτός που θα αποφασίζει για τις αρμοδιότητες», είπε ο κ. Χήτας.
Η ειδική αγορήτρια του ΜέΡΑ25 Σοφία Σακοράφα υπογράμμισε ότι το βασικό πολιτικό πρόβλημα της χώρας είναι η μέθοδος και το ήθος της διακυβέρνησης, η κυριαρχία του πελατειακού συστήματος και η μετατροπή του κράτους σε λάφυρο της εκλογικής κομματικής νίκης. «Αυτό διαμορφώνει ένα σύστημα που οι δημοκρατικές αρχές δεν υπάρχουν για να τηρούνται αλλά μόνο για να εργαλειοποιούνται, καταχρηστικά, από το εκάστοτε σύστημα εξουσίας και διαπλοκής», είπε η Σοφία Σακοράφα. «Η οργάνωση της πολιτικής εξουσίας, με το μοντέλο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, μετατρέπει τα κέντρα αποφάσεων σε αμιγώς τεχνοκρατικούς μηχανισμούς. Μεγαλώνει δηλαδή, την απόσταση ανάμεσα στην κοινωνία και την εξουσία», είπε η βουλευτής του ΜέΡΑ25.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η ειδική αγορήτρια του ΠΑΣΟΚ Ευαγγελία Λιακούλη αναφέρθηκε στην ανάγκη συμμόρφωσης στην απόφαση του ΣτΕ, για την «κυβερνησιμότητα» στους δήμους. «Οι Δήμοι παραμένουν "στον αέρα", θεσμικά εγκλωβισμένοι, σαράντα ημέρες μετά την έναρξη ισχύος της Απόφασης. Η αναγκαία νομοθετική πρωτοβουλία, αγνοείται και ακόμα δεν έχει κατατεθεί. Η ολέθρια καθυστέρησή σας, κρατά "όμηρους" τους δήμους. Επιμένετε να "παίζετε εν ου παικτοίς" και δυστυχώς τα απόνερα των θεσμικών παιγνίων σας, έχουν ασφυκτικές συνέπειες στην τοπική δημοκρατία», υπογράμμισε η κ. Λιακούλη.
«Βρες έναν τρόπο να μπορέσουμε να κυβερνήσουμε τους δήμους, μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικράτειας. Αυτή είναι η παρακίνηση που έχω από την Τοπική Αυτοδιοίκηση», σχολίασε ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης και ενημέρωσε ότι άμεσα κατατίθεται στη Βουλή η σχετική νομοθετική διάταξη που θα είναι βασισμένη στην αιτιολογία της απόφασης του ΣτΕ. «Η κυβέρνηση θα νομοθετήσει, σεβόμενη απολύτως τις κατευθύνσεις που δίνει το Συμβούλιο της Επικρατείας και τις επιλογές της. Θα συμμορφωθεί πλήρως και θα διασφαλίσει και την κυβερνησιμότητα των δήμων, με την τροπολογία αυτή. Η τροπολογία αυτή θα κατατεθεί, κατά πάσα πιθανότητα, στις 16/1, εμπροθέσμως, για να συζητηθεί στις 17/1 στην Ολομέλεια», ενημέρωσε ο υπουργός Εσωτερικών.