92 δις θα διατεθούν τα επόμενα χρόνια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα κατευθυνθούν στους τομείς της κατάρτισης, της εκπαίδευσης και της κινητικότητας. Σύμφωνα με τον Αντιπρόεδρο της Κομισιόν Μαργαρίτη Σχοινά πάνω από 65 δις προβλέπονται για την ενίσχυση των δεξιοτήτων των πολιτών της Ευρώπης, ενώ 27 δις θα είναι το ποσό για το πρόγραμμα Erasmus. «Δε μιλάμε για τη δημιουργία μιας «Ευρώπης-φρούριο» ούτε για μια «Ευρώπη σουρωτήρι». Λέμε ένα ηχηρό ΝΑΙ σε μια Ευρώπη ανταγωνιστική και ανθρωποκεντρική», τονίζει ο Έλληνας Επίτροπος στην ΕΕ.
Κύριε Σχοινά, αυτές τις ημέρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σειρά πρωτοβουλιών στο πλαίσιο δέσμης για την κινητικότητα δεξιοτήτων και ταλέντων για να καταστήσει την ΕΕ πιο ελκυστική για τα ταλέντα εκτός ΕΕ και να διευκολύνει την κινητικότητα εντός της ΕΕ. Γιατί προέκυψε αυτή η αναγκαιότητα;
Οι τεκτονικές αλλαγές της εποχής μας γεννούν νέες ανάγκες στις αγορές εργασίας – όχι μόνο για περισσότερους εργαζόμενους, αλλά και για εργαζόμενους με τις απαραίτητες δεξιότητες. Στην Ευρώπη, αυτό το φαινόμενο έχει αποκτήσει ενδημικές διαστάσεις. Ενδεικτικά, αναφέρω ότι το 75% των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αδυνατούν να βρουν άτομα με τις δεξιότητες που απαιτούν. Την ίδια στιγμή, καθώς η Ευρώπη προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα του ψηφιακού μετασχηματισμού με στόχο έως το 2030 να διαθέτει 20 εκατομμύρια επαγγελματίες σε σχετικούς τομείς, υπολειπόμαστε ακόμα κατά 11 εκατομμύρια.
Η Ευρώπη δεν μένει με σταυρωμένα τα χέρια. Προτεραιότητα μας είναι η ενδυνάμωση των Ευρωπαίων και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς μας. Συγκεκριμένα, πάνω από 65 δισεκατομμύρια ευρώ προβλέπονται για την ενίσχυση των δεξιοτήτων των πολιτών της Ένωσης, με έμφαση στις δράσεις κατάρτισης και επανεκπαίδευσης των εργαζομένων.
Ωστόσο, παρόλο που τα κονδύλια και τα μέτρα στήριξης για τους Ευρωπαίους είναι άνευ προηγούμενου, δεν επαρκούν για να καλυφθεί η ζήτηση, με αποτέλεσμα η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας να συνεχίζει να πλήττεται. Είναι, λοιπόν, σαφές ότι προκειμένου η Ευρώπη να κερδίσει το χαμένο έδαφος στον παγκόσμιο ανταγωνισμό για την προσέλκυση ταλέντων, θα πρέπει να βρούμε νέες διεξόδους και νέα εργαλεία.
Προτείνουμε, λοιπόν, μια «δεξαμενή ταλέντων», ώστε να αξιοποιήσουμε και τις δεξιότητες πολιτών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πως θα λειτουργήσει πρακτικά αυτή η «δεξαμενή ταλέντων»;
Η «δεξαμενή ταλέντων» θα λειτουργήσει με βάση τους όρους ζήτησης και προσφοράς. Εργοδότες που έχουν εξαντλήσει όλα τα μέσα εύρεσης του αναγκαίου ανθρώπινου δυναμικού σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο θα αναρτούν τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας τους – με έμφαση σε κλάδους που έχουμε δομικές ελλείψεις. Πολίτες κρατών εκτός ΕΕ με τα κατάλληλα προσόντα θα μπορούν να προσλαμβάνονται. Στόχος είναι να επιτευχθούν απλές, γρήγορες, μη γραφειοκρατικές διαδικασίες, χωρίς καμία θυσία στην ποιότητα των δεξιοτήτων και φυσικά, βάσει των εθνικών προδιαγραφών της νόμιμης μετανάστευσης που προβλέπει το κάθε ευρωπαϊκό κράτος.
Αυτό είναι ένα νέο εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα κράτη σε προαιρετική βάση – αλλά είμαι σίγουρος ότι η αξιοποίησή του θα φέρει πολλαπλά οφέλη, καθιστώντας το de facto τον κανόνα. Καταλαβαίνω ότι η πρωτοβουλία δεν θα αρέσει στους κάθε λογής λαϊκιστές και δημαγωγούς που τάζουν θαυματουργές λύσεις τόσο για το μεταναστευτικό όσο και για τις δυσκολίες της αγοράς εργασίας μας. Αλλά εμείς μένουμε συνεπείς στο να προτείνουμε και να υλοποιούμε πρακτικές λύσεις που έχουν αντίκτυπο στην πράξη, που βοηθούν τις επιχειρήσεις και διαμορφώνουν πιο συνεκτικές κοινωνίες.
Έχετε μια εκτίμηση για τον αριθμό των ταλέντων αλλά και τους κλάδους που θα ευνοηθούν από αυτή τη νόμιμη μετανάστευση εργασίας;
Στόχος της Ευρώπης είναι να έχουμε τους εργαζόμενους που χρειαζόμαστε με τις δεξιότητες που χρειαζόμαστε στους τομείς για τους οποίους τους χρειαζόμαστε.
Λόγω της προαιρετικότητας του μέτρου, τα ακριβή νούμερα θα φανούν κατά την υλοποίηση του, αλλά διαπιστώνω ότι ήδη έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των κρατών μελών, της βιομηχανίας, αλλά και των διεθνών μας εταίρων.
Πιστεύουμε ότι το νέο αυτό εργαλείο, σε συνάρτηση φυσικά, με τα υπόλοιπα μέτρα που έχουμε ήδη δρομολογήσει για την ενδυνάμωση των Ευρωπαίων εργαζόμενων, θα ευνοήσει κλάδους που είναι ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη. Το εργαλείο αυτό θα είναι κρίσιμο για την προσέλκυση ατόμων με δεξιότητες αναγκαίες για την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, τον τομέα της ιατρικής περίθαλψης και φροντίδας, τη γεωργία, τον τουρισμό και την εστίαση.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα η πρωτοβουλία; Τι κέρδη θα αποκομίσει η ελληνική οικονομία αλλά και η νέα γενιά της πατρίδας μας;
Τα οφέλη για την ελληνική οικονομία και την ελληνική αγορά εργασίας είναι προφανή. Η πρωτοβουλία όμως θα έχει και δύο ακόμη πλεονεκτήματα.
Πρώτον, θα λειτουργήσει σαν αντικίνητρο για την παράτυπη μετανάστευση. Πλέον, οι πληροφορίες για το πώς μπορεί κάποιος εργαστεί νόμιμα στην Ευρώπη θα είναι προσβάσιμες, με αποτέλεσμα άνθρωποι να μην ωθούνται έμμεσα στην επιλογή της παράτυπης μετανάστευσης. Εδώ δεν μιλάμε για τη δημιουργία μιας «Ευρώπης-φρούριο» αλλά ούτε για μια «Ευρώπη-σουρωτήρι». Μιλάμε για μια Ευρώπη ανοιχτή στην επιχειρηματική δραστηριότητα με τακτικό και νομικά ρυθμισμένο τρόπο.
Δεύτερον, το νέο αυτό σύστημα θα είναι και ένα σημαντικό εργαλείο εξωτερικής πολιτικής για την Ελλάδα και την ΕΕ. Θα στηρίξει φυσικά τη συνεργασία με τρίτες χώρες καταγωγής και διέλευσης μεταναστών, αλλά και τις διμερείς μας σχέσεις με διεθνείς εταίρους ευρύτερα.
Οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την πρωτοβουλία είναι να υπάρξει μέχρι το 2030: αύξηση του μεριδίου της εμπειρίας κινητικότητας σε τουλάχιστον 25% για αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τουλάχιστον 20% για μαθητές με λιγότερες ευκαιρίες και τουλάχιστον 15% για εκπαιδευόμενους. Είναι εφικτοί αυτοί οι φιλόδοξοι στόχοι;
Πρόκειται για στόχους όχι μόνο απόλυτα αναγκαίους, αλλά και απόλυτα εφικτούς και ρεαλιστικούς. Η κινητικότητα της εκπαιδευτικής μας κοινότητας δεν είναι πολυτέλεια, δεν είναι παντεσπάνι – είναι μια εμπειρία την οποία πρέπει να παρέχουμε σε εκπαιδευτικούς και εκπαιδευόμενους χωρίς διακρίσεις. Κινητικότητα σημαίνει περισσότερα ερεθίσματα, περισσότερες εμπειρίες. Σημαίνει ότι τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν και αντιλαμβάνονται τη σημασία του πλουραλισμού και της ανεκτικότητας στην πράξη. Για εμάς, λοιπόν, η εκπαιδευτική κινητικότητα είναι το θεμέλιο για την ανθεκτικότητα της κοινωνίας μας.
Με αφορμή το Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων η Κομισιόν προωθεί την καθιέρωση ευρωπαϊκού πανεπιστημιακού πτυχίου, με στόχο η Ευρώπη να καταστεί εκπαιδευτικός προορισμός. Τι σημαίνει αυτό;
Η Ευρώπη της Εκπαίδευσης συνιστά πεδίο ευκαιριών για όλους – όχι μόνο για όσους έχουν τα μέσα και τους πόρους. Προς το σκοπό αυτό, την άνοιξη του 2024 θα προτείνουμε την καθιέρωση ενός ευρωπαϊκού πανεπιστημιακού πτυχίου, με στόχο η θέση της Ευρώπης ως εκπαιδευτικού προορισμού να αναδειχθεί στο παγκόσμιο στερέωμα. Δεν υπολειπόμαστε σε τίποτε. Έχουμε ανθρώπους που καινοτομούν, πανεπιστήμια που πρωταγωνιστούν – χρειαζόμαστε και έναν τίτλο που να πιστοποιεί τα εφόδια που η τριτοβάθμια εκπαίδευσή μας θα παρέχει στους νέους.
Ισχυρό θεμέλιο σε αυτή την προσπάθεια αποτελούν οι 60 συμμαχίες που έχουμε ήδη συνάψει με τη συμμετοχή πάνω από 500 ευρωπαϊκών πανεπιστημίων. Είναι χαρακτηριστικό και ιδιαίτερα ενθαρρυντικό, ότι παρά τον ανταγωνισμό, που εκ των πραγμάτων, υπάρχει μεταξύ των πανεπιστημίων, η πρόταση για την καθιέρωση του ευρωπαϊκού πτυχίου έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τους πρυτάνεις.
Με τις ευρωπαϊκές – μα και συνάμα, διεθνείς – πανεπιστημιουπόλεις τους, οι συμμαχίες ευρωπαϊκών πανεπιστημίων κάνουν πραγματικότητα την Ευρώπη για τις νέες γενιές. Συμβάλλουν καθοριστικά στην ανάπτυξη ενός ισχυρού αισθήματος του ανήκειν στην Ευρώπη και στην καλλιέργεια μελλοντικών δεξιοτήτων για τους νέους Ευρωπαίους.
Χαίρομαι ιδιαίτερα που και το ΑΠΘ συμμετέχει σε αυτές τις ευρωπαϊκές διεργασίες.
Στη Θεσσαλονίκη ανακοινώσατε πρόσφατα ότι το επόμενο διάστημα θα διατεθούν από το Ταμείο Ανασυγκρότησης και Ανάκαμψης και το Κοινωνικό Ταμείο για θέματα δεξιοτήτων και επαγγελματικής κατάρτισης πολύ σημαντικά κονδύλια, ενώ μόνο για το πρόγραμμα Erasmus το ποσό για το 2027 θα φτάσει το ιστορικά υψηλό ποσό των 27 δις ευρώ. Ποιος είναι ο στόχος όλων αυτών των ενεργειών;
Ο στόχος είναι ένας και αδιαπραγμάτευτος: μια ανταγωνιστική αλλά και ανθρωποκεντρική Ευρώπη.
Για να συμβεί αυτό όμως, η ΕΕ θα πρέπει να διευκολύνει την εσωτερική κατάρτιση και κινητικότητα εντός της ΕΕ αλλά και να καταστεί πιο ελκυστική για τα ταλέντα εκτός ΕΕ.
Σε θέματα ανθεκτικότητας της αγοράς εργασίας μας, η ΕΕ δεν μπορεί να είναι κομπάρσος. Οι επιχειρήσεις της θα πρέπει, σήμερα, να στελεχωθούν με ανθρώπους που διαθέτουν τις δεξιότητες του αύριο. Προφανώς και η προσπάθειά μας να καλύψουμε τα κενά της αγοράς εργασίας ξεκινούν από το σπίτι μας, με ισχυρά μέτρα για τη στήριξη του εγχώριου εργατικού δυναμικού – εξ ου και οι πρωτοφανείς πόροι που προβλέπουμε για αυτές τις δράσεις. Αλλά και η οργανωμένη κινητικότητα εργατικού δυναμικού από χώρες εκτός ΕΕ μπορεί να είναι ένα σημαντικό συμπληρωματικό μέσο για την κάλυψη των κενών που επιμένουν.
Ένα ηχηρό ‘ΝΑΙ’ λοιπόν σε μια Ευρώπη ανοιχτή στις επιχειρήσεις, αλλά και στους νόμιμα αιτούντες εργασία. Ευταξία, όχι χάος, στην αγορά εργασίας.
Να πάμε λίγο στο μεταναστευτικό. Μήπως η κρίση στη Μέση Ανατολή κάνει ακόμη πιο επιτακτικό το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου;
Οι δύο πόλεμοι στη γειτονιά μας έχουν αναδείξει εμφατικά την άμεση ανάγκη για την υιοθέτηση του Νέου Σύμφωνου Μετανάστευσης και Ασύλου. Το Σύμφωνο βρίσκεται στο τελικό στάδιο των διαπραγματεύσεων. Πρόκειται για ένα ιστορικό βήμα, καθώς για πρώτη φορά η Ένωση μας θα αποκτήσει ένα κοινό, ολιστικό πλαίσιο για κάθε στάδιο της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών. Με όρους αποτελεσματικότητας και συνάμα ανθρωπισμού.
Το Σύμφωνο θα προβλέπει γρήγορες διαδικασίες στα σύνορα για αναγνώριση ασύλου ή επιστροφής. Θα διαθέτει υποχρεωτικές δικλείδες αλληλεγγύης, ώστε τα κράτη-μέλη που λόγω της γεωγραφίας τους δέχονται τη μεγαλύτερη μεταναστευτική πίεση, να μην αντιμετωπίζουν το ζήτημα μόνα τους, αλλά με τη συνεισφορά και των υπόλοιπων κρατών-μελών, αναλογικά με τις ικανότητες και τις ανάγκες τους. Θα ορίσει ένα πιο αποτελεσματικό σύστημα επιστροφών, για όσους δεν έχουν δικαίωμα να βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα προστασίας μας. Θα ενισχύσει αμοιβαία επωφελείς συνεργασίες μετανάστευσης με χώρες προέλευσης, διέλευσης και προορισμού, για την εξάρθρωση των διακινητών που σπέρνουν τον θάνατο στις θάλασσές μας.
Θα ήταν αδιανόητο για την Ευρώπη που οραματιζόμαστε, να προσέλθουμε στις κάλπες για τις Ευρωεκλογές τον Ιούνιο του 2024 χωρίς το νέο Σύμφωνο. Έχουμε επιστρατεύσει όλες μας τις δυνάμεις και είμαι βέβαιος πως θα τα καταφέρουμε.
Φοβάστε ότι με την κρίση στη Μέση Ανατολή να συνεχίζεται είναι πιθανό κράτη της πρώτης γραμμής, όπως η Ελλάδα, να αντιμετωπίσουν νέες ισχυρές πιέσεις στα σύνορά τους;
Ο στόχος της Ευρώπης είναι να αφήσουμε πίσω αυτή τη λογική της κρίσης στη διαχείριση του μεταναστευτικού. Να σταματήσουμε να είμαστε πυροσβέστες της κάθε καινούριας πρόκλησης και να μεταμορφωθούμε σε αρχιτέκτονες ενός συνολικού πλαισίου. Να βγούμε από τη στενή λογική που μας αναγκάζει να τρέχουμε κάθε φορά πίσω από εξελίξεις και να μπούμε σε μια νέα εποχή για τη μεταναστευτική διαχείριση, με ξεκάθαρους συλλογικούς κανόνες. Είμαι σίγουρος ότι ανεξαρτήτως της πίεσης, η Ευρώπη θα βασιστεί σε όσα έχει μάθει τα τελευταία χρόνια και θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Είμαστε έτοιμοι και προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο.
Η συνέχιση του πολέμου στη Μέση Ανατολή σας προβληματίζει; Βλέπετε ότι μπορεί να υπάρξει άμεση κατάπαυση των εχθροπραξιών; Και πάνω σε ποια βάση μπορεί να δημιουργηθούν συνθήκες ειρηνικής συμβίωσης στην περιοχή;
Το ζητούμενο είναι η αποκλιμάκωση της κρίσης. Η συμφωνία για την απελευθέρωση ομήρων από τη Χαμάς που συνδυάζεται με παύση εχθροπραξιών για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας είναι μια πρώτη ελπιδοφόρα εξέλιξη.
Η προσοχή μου είναι στραμμένη στο σήμερα – στο πώς θα μπορέσουμε να προστατεύσουμε ανθρώπινες ζωές και να διαχειριστούμε την ανθρωπιστική κρίση. Η ΕΕ είναι μάλιστα ο μεγαλύτερος πάροχος χρηματοδοτικής στήριξης στον παλαιστινιακό λαό – και συνεχίζουμε την προσπάθεια, διασφαλίζοντας ότι οι πόροι φτάνουν σε όσους την έχουν ανάγκη.
Ωστόσο, πρέπει να διαμορφωθεί και ένα σαφές όραμα για το αύριο. Η Ευρώπη διαθέτει τη δυναμική για να ηγηθεί στον σχηματισμό αυτού του οδικού χάρτη. Έχουμε αποδείξει ότι είμαστε ένας νηφάλιος γεωπολιτικός παίκτης στη Μέση Ανατολή, μια δύναμη καλού. Η θέση μας είναι σαφής υπέρ μιας ειρηνευτικής διαδικασίας για την ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ, παράλληλα με ένα κράτος της Παλαιστίνης.
Σε λίγες ημέρες θα επισκεφθεί την Αθήνα ο Ταγίπ Ερντογάν. Εκτιμάτε ότι οι τοποθετήσεις του Τούρκου προέδρου υπέρ της Χαμάς θα διαταράξουν το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ή η ηρεμία στο Αιγαίο θα συνεχιστεί;
Η Ελλάδα – και η Ευρώπη – αδιαπραγμάτευτα καταδικάζει τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση. Η παρουσία του Έλληνα Πρωθυπουργού στη κορυφή του τραπεζιού των διαπραγματεύσεων στο Κάιρο, καθώς και η συνάντηση του με αξιωματούχους του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής συμβάλλουν στη βασική και κοινή ευρωπαϊκά επιδίωξη για την εύρεση μιας σταθερής και βιώσιμης λύσης στην ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων της περιοχής στη βάση δύο κρατών. Και αυτή δεν περιλαμβάνει φονταμενταλιστές τρομοκράτες που δεν συμμερίζονται την αξία της ανθρώπινης ζωής.
Ασφαλώς, η Τουρκία οφείλει να αποφασίσει αν προτίθεται να περιθάλπτει ή όχι τρομοκράτες. Και θα πρέπει να λογοδοτήσει για αυτό – όχι μόνο στην ιστορία και στα θύματα των τρομοκρατών, αλλά και σε όσους εταίρους της βρίσκονται διαμετρικά αντίθετοί της σε αυτό το ζήτημα.
Αυτή η διαφορά έχει δομικά χαρακτηριστικά για τις δύο χώρες: αφορά τη θεμελιώδη φυσιογνωμία της εξωτερικής πολιτικής των δύο κρατών. Αδιαμφισβήτητα δεν μπορεί να αγνοηθεί, ωστόσο, η επικείμενη επίσκεψη έχει μια ευρύτατη ατζέντα και βασίζεται σε ένα θετικό διμερές κλίμα που έχει οικοδομηθεί με πολλή προσοχή και επιμονή, και από τις δύο πλευρές. Ευελπιστώ, λοιπόν, ότι θα δοθεί η δέουσα σημασία στο ζήτημα της αντιμετώπισης της κρίσης στη Μέση Ανατολή με όρους αναλογικότητας, χωρίς να χαθεί μια ουσιαστική ευκαιρία για το μέλλον των δύο λαών – η πρώτη τέτοια ευκαιρία μετά από πολύ καιρό.
Ο Τούρκος πρόεδρος παραμένει απρόβλεπτος. Πως βλέπετε τη σχέση της γειτονικής χώρας με την ΕΕ;
Το τελευταίο διάστημα, πριν τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή, έχουμε λάβει σημάδια που συνηγορούν σε μια συγκρατημένη αισιοδοξία για μια θετικότερη ατζέντα στις σχέσεις Τουρκίας και ΕΕ.
Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση βασίζεται σε αξίες που προηγούνται κατά πολύ των νομικών της κειμένων. Αυτές δεν πρόκειται να τεθούν υπό αμφισβήτηση. Περιμένουμε, λοιπόν, από την Τουρκία να τοποθετηθεί με συνέπεια και να προσεγγίσει αυτές τις αξίες, όπου υπάρχει απόκλιση. Τα μεικτά μηνύματα δεν μας αρκούν. Από τη μία πλευρά, η Τουρκία συνδράμει στην εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών μέσω του Εύξεινου Πόντου, από την άλλη δεν συμμετέχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αυτή η αμφιθυμία δεν συνάδει με το πνεύμα εμπιστοσύνης που επιδιώκουμε.
Ωστόσο, η Τουρκία είναι μια χώρα κλειδί για τη γειτονιά μας, με μεγάλη δυναμική για την περαιτέρω σταθεροποίησή της. Είναι βασικός μας εταίρος και θέλουμε ο Έβρος να είναι σημείο Ευρωπαϊκής συνύπαρξης και όχι σημείο-ασπίδα, όπως μας ανάγκασε η Τουρκία να τον κάνουμε, εκείνη την Καθαρά Δευτέρα του 2020.
Επιδιώκουμε, λοιπόν, στενότερη συνεργασία στο εμπόριο, τη μετανάστευση και τις διαπροσωπικές σχέσεις, στην εκπαίδευση, την έρευνα και τον πολιτισμό – πάντα με σεβασμό στους όρους και τις αξίες της Ευρώπης.
Η Ελλάδα έχει πάψει εδώ και καιρό να αποτελεί το μαύρο πρόβατο στην ΕΕ, με την ελληνική οικονομία να πατά πλέον γερά στα πόδια της. Που βλέπετε ότι μπορεί να δημιουργηθούν νέες προοπτικές για καινούργια άλματα;
Η εποχή που η Ελλάδα ήταν ουραγός στην Ευρώπη έχει πλέον περάσει – και ευελπιστώ, ανεπιστρεπτί. Η πρόοδος δεν μπορεί να αποδοθεί σε μια συγκεκριμένη απόφαση, αλλά σε ένα ρυθμιστικό μωσαϊκό, όπου εν τέλει τα μεμονωμένα μέτρα αποκτούν μια δυναμική ισχυρότερη του αθροίσματός τους. Η πλήρης πια σύμφυση του εθνικού προγραμματισμού με το ευρωπαϊκό σχεδιασμό είναι κεντρικό κομμάτι αυτού του μωσαϊκού – δεν μπορώ να μην αναφερθώ στην αποτελεσματική απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, στη διθυραμβική έγκριση του νέου ΕΣΠΑ και στη μεθοδική υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης Ελλάδα 2.0. Απόδειξη της ανθεκτικότητας της ελληνικής οικονομίας είναι και η άνοδος της επενδυτικής μας βαθμίδας – καθώς πλέον θα έχουμε τη δυνατότητα, για να το πω απλά, να ψωνίζουμε από το ψηλό ράφι.
Και εκτός της οικονομίας, όμως, η Ελλάδα κατάφερε να διαχειριστεί επιτυχώς της μεταναστευτικές ροές. Έγινε πρωτοπόρος στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Και το σύστημα υγείας της χώρας μας στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων στα κρίσιμα χρόνια της πανδημίας.
Η πρόοδος είναι εντυπωσιακή. Μια πραγματική αλλαγή υποδείγματος έλαβε χώρα που έθεσε υπό αμφισβήτηση ένα από τα βασικότερα αίτια των προβλημάτων που αντιμετωπίσαμε τα τελευταία χρόνια: τη νοοτροπία της στασιμότητας και την αποδοχή της ως θέλημα της μοίρας. Τα τελευταία χρόνια, λοιπόν, διαπιστώσαμε ότι αν η Ελλάδα θέλει, η Ελλάδα μπορεί. Και οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού και μεθοδικής υλοποίησής του πρέπει να συνεχίσουν με το ίδιο σθένος.
Να τελειώσουμε με τη Θεσσαλονίκη: Πολλοί μιλούν για προοπτικές της πόλης, άλλοι για στασιμότητα και πισωγύρισμα. Πως βλέπετε το μέλλον της;
Πιστεύω στις προοπτικές της πόλης μας, γνωρίζετε ότι δεν συμμερίζομαι την παραδοσιακή «γκρίνια» των συμπολιτών μας. Και αυτό δεν είναι ευσεβής μου πόθος – αλλά βασισμένο σε μια σειρά εξελίξεων που γεννούν μια απόλυτα λογική αισιοδοξία.
Το ΜΕΤΡΟ, τους επόμενους μήνες, θα δοθεί προς χρήση. Το flyover, η νέα αναβαθμισμένη εσωτερική περιφερειακή οδός, σύντομα θα βρίσκεται υπό κατασκευή. Το αεροδρόμιο και το λιμάνι είναι πια ανοιχτά στον κόσμο, κατακτώντας την ελκυστικότητα της χρήσης που είναι συμβατή με την δυναμική της γεωγραφίας τους. Ο ιδιωτικός τομέας επενδύει στην πόλη. Η πόλη αναβαθμίζεται τουριστικά, η φιλοξενία έχει μεταφερθεί πλέον στο κέντρο της με σπουδαίες νέες μεγάλες μονάδες αλλά και μικρά διαμαντάκια. Η πόλη είναι στο ραντάρ επενδυτικών κολοσσών που αποδεικνύουν πια ότι μπορούμε. Έχω επισκεφτεί τις εγκαταστάσεις της Pfizer και πρόσφατα, περιηγήθηκα το Κέντρο δεξιοτήτων της Deloitte το μεγαλύτερο στην Ευρώπη. Καθημερινά ακούω για σημαντικούς πολυεθνικούς παίκτες που είτε έχουν έρθει, είτε βολιδοσκοπούν την περιοχή μας. Και ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχει σχεδιασμός εκσυγχρονισμού τόσο στα δυτικά της πόλης με τα γνωστά χρηματοδοτούμενα έργα αλλά και στα ανατολικά με εμβληματικά επενδυτικά projects.
Η Χαλκιδική είναι στο επίκεντρο της μεταπανδημικής αναγέννησης του τουρισμού με πρόσφατα deals παγκόσμιας εμβέλειας. Το ThessIntec που έχει εξασφαλισμένη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση προορίζεται να γίνει ένα κέντρο καινοτομίας με ηγετικό ρόλο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια.
Όλοι οι δείκτες, λοιπόν, δείχνουν μπροστά – όχι μόνο στη θεωρία, αλλά και στην πράξη.
Και κάτι προσωπικό. Ήσασταν ο πρώτος Έλληνας αντιπρόεδρος στην ιστορία της Κομισιόν. Πως ήταν το μέχρι στιγμής ταξίδι ως αντιπρόεδρος; Και που θα βρίσκεστε του χρόνου τέτοια εποχή όταν θα έχει ολοκληρωθεί η θητεία σας; Στις Βρυξέλες, στη Θεσσαλονίκη ή στη Φούρκα;
Όταν ανέλαβε η Κομισιόν Von der Leyen τον Δεκέμβριο του 2019, ο κόσμος ήταν πολύ διαφορετικός σε σχέση με σήμερα. Το ίδιο και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Με πολλούς τρόπους, η Ένωση άλλαξε πιο πολύ μέσα σε αυτά τα 4 χρόνια, παρά μέσα στα σχεδόν 35 χρόνια που έχω εργαστεί στους θεσμούς της – είτε στο μηχανοστάσιο, είτε στη γέφυρα.
Και επιλέγω με πολλή προσοχή τα λόγια μου. Άλλωστε, ήμουν από τους μετρημένους στα δάχτυλα που είχαν το θλιβερό προνόμιο να ζήσουν την πορεία της χώρας μας προς το χείλους του γκρεμού, αρχικά μέσα από την ομάδα κρούσης όπου σχεδιάσαμε πολλά από τα πλαίσια που επιτρέπουν στην Ελλάδα σήμερα να αισιοδοξεί, αλλά κυρίως πλάι στον Γιούνγκερ τόσο στην «έκρηξη» του μεταναστευτικού αλλά τον Ιούλιο του 2015 που η χώρα κρατήθηκε όρθια την τελευταία στιγμή.
Τα περασμένα τέσσερα χρόνια, η Ευρώπη αποτέλεσε κομμάτι των λύσεων στις αλλεπάλληλες κρίσεις που αντιμετωπίσαμε. Σταθήκαμε και στεκόμαστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Αυτό για μένα είναι παράσημο τιμής, μιας και βάσει του χαρτοφυλακίου μου, βρέθηκα στην πρώτη γραμμή της διαχείρισης όλων των μεγάλων κρίσεων που αντιμετωπίσαμε, αλλά και όλων των πολλά υποσχόμενων εργαλείων που διαμορφώσαμε – από την πανδημία και την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού, μέχρι τον πόλεμο στην Ουκρανία και την Ευρώπη της παιδείας και της κινητικότητας.
Στη ζωή μου, δεν σχεδίασα ποτέ το επόμενο βήμα με όρους στρατηγικής. Προτιμώ να διοχετεύω όλη μου την ενέργεια και το πάθος σε αυτά με τα οποία καταπιάνομαι την εκάστοτε στιγμή. Ανήκω στους ανθρώπους που έπρεπε να πετύχω για να ζήσω και υπήρξαν σπουδαίοι άνθρωποι που και αναγνώρισαν την συνδρομή μου και με τίμησαν με την εμπιστοσύνη και την συνεργασία τους.
Να είστε βέβαιος, κ. Οικονόμου, ότι όπως πάντα θα με βρίσκετε και στις Βρυξέλλες και στη Θεσσαλονίκη και στη Φούρκα. Άλλωστε, η πορεία μου ως τώρα έχει αποδείξει ότι δεν με αφορούν τα αξιώματα, τα γεωγραφικά όρια και οι ταμπέλες, αλλά το να χτίζω γέφυρες και συνέργειες – μεταξύ Ελλάδας και Βρυξελλών και όχι μόνο.