Όταν πριν από δέκα χρόνια κυκλοφόρησε το βιβλίο «Το ευχαριστημένο», τα σχόλια έδιναν και έπαιρναν για το πώς η Μαρίνα Καραγάτση είχε τολμήσει να αποκαλύψει με τη γραφή της όλα όσα στοίχειωσαν και πλήγωσαν μια από τις γνωστότερες οικογένειες της Ελλάδας: τον τρόπο που ο πατέρας της, σπουδαίος έλληνας συγγραφέας Μ. Καραγάτσης, την κακοποιούσε ή τις απιστίες που έκανε στη μητέρα της, γνωστή ζωγράφο Νίκη Καραγάτση.
Σε μια δεύτερη ανάγνωση όμως ο υποψιασμένος αναγνώστης διέκρινε τον υφέρποντα λυγμό της συγγραφέα για την αδυναμία του ίδιου της του πατέρα να της εκφράσει τη βαθιά του αγάπη.
Τελικά το βιβλίο τιμήθηκε με το βραβείο του περιοδικού «Διαβάζω», το 2009.
Περίπου μια δεκαετία αργότερα, ο γιος της Δημήτρης Τάρλοου ανέβασε επιτυχώς τη διασκευή του μυθιστορήματος αυτού στο θέατρο «Πορεία». Τώρα η παραγωγή ταξιδεύει και στη Θεσσαλονίκη.
«Με απασχολεί πολύ η οικογένεια»
Ωστόσο, παρά τις πολλές συζητήσεις για τον Καραγάτση, το βιβλίο έχει ως κεντρικό χαρακτήρα την οικιακή βοηθό της οικογένειας, τη Λασκαρώ, μια γυναίκα με την οποία η συγγραφέας είχε δεθεί στενά. Αυτό αποτελεί και το έναυσμα, για να αρχίσει στο πατάρι του «Ιανού» η συζήτησή μας, στη διάρκεια της οποίας η κ. Καραγάτση ξεδιπλώνει αναμνήσεις με διάχυτη την αίσθηση ότι έχει κατανοήσει συμπεριφορές.
Με τη Λασκαρώ, που ήταν μια βασανισμένη γυναίκα, ήρθατε πολύ κοντά. Τελικά, οι σχέσεις που επιλέγουμε είναι συχνά πιο καθοριστικές από τους δεσμούς αίματος;
Όχι. Πιστεύω ότι οι δεσμοί αίματος είναι αιώνιοι, δεν διακόπτονται ποτέ. Οι δεσμοί εξ αγχιστείας, ναι, είναι σημαντικοί, αλλά δεν είναι το ίδιο. Η Λασκαρώ έπαιξε μεγάλο ρόλο στη ζωή μου, αλλά το καλοκαίρι, όταν ήταν στο νοσοκομείο, επειδή ο γιος μου ήταν μικρός και επέμεναν η μάνα μου και ο πρώην άνδρας μου να φύγουμε στην Άνδρο, της την κοπάνησα. Τελικά, πέθανε μόνη της κι έμαθα μετά ότι πέρασε το κάρο του δήμου, τη μάζεψε και την έριξε στο χωνευτήρι του Γ’ Νεκροταφείου. Ο δε γιος της, που ήταν στην Αθήνα, δεν πήγε να τη δει.
Το φέρετε βαρέως αυτό;
Ναι, δεν μπορώ να το ξεπεράσω. Κάθε φορά που το διηγούμαι, μου φαίνεται εξωφρενικό. Επειδή έχω ακούσει φίλους που στάθηκαν πολύ σε γυναίκες οι οποίες δούλευαν στο σπίτι τους και ήταν δεμένοι μαζί τους, θεωρώ ότι δεν της πρόσφερα αρκετά.
Τι σας έδεσε πιο πολύ μαζί της;
Η τυφλή της αφοσίωση. Ότι δεν με αμφισβήτησε ποτέ. Ο πατέρας μου ήταν δύσκολος άνθρωπος. Όμως και η μητέρα μου με την οποία είχα πολύ στενή σχέση χανόταν στη ζωγραφική. Όταν μεγάλωσα κι έμενα κάπως χωριστά, μπορούσε να περάσει μια ολόκληρη μέρα και να έρθει επάνω να μου πει το βράδυ «ρε Μαρίνα, έκλεισαν όλα τα μαγαζιά… κανένα κρομμύδι μήπως υπάρχει; Λίγο τυράκι;». Το ψυγείο της ήταν άδειο. Πρέπει κανείς να καταλάβει ότι οι καλλιτέχνες δεν λειτουργούν σαν τους άλλους ανθρώπους.
Θεωρείτε πως δεν έχουν ισορροπία;
Νομίζω ότι, αν είναι πραγματικοί καλλιτέχνες, έχουν το μυαλό τους σχεδόν μόνο σε αυτό που κάνουν. Τους πιάνει μια τρέλα.
Εσείς που έχετε καλλιτεχνική τάση, δεν είστε έτσι;
Δεν την έχω μου φαίνεται. Εμένα με απασχολεί πολύ η οικογένεια, βρίσκω πολλές ισορροπίες μέσα από αυτήν. Πάντα κολλούσα στην οικογένεια, και σε αυτήν που έφτιαξα και σε αυτήν που είχα.
Παρότι δεν διστάσατε να πείτε κάποια πράγματα με το όνομά τους…
Τα είπα, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως έπαψα να τους αγαπώ. Επίσης τώρα που πέρασαν τα χρόνια, καταλαβαίνω τον πατέρα μου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τον δικαιολογώ απόλυτα. Έχω κατανοήσει γενικά την ανθρώπινη φύση και τις αδυναμίες της.
Η σχέση πατέρα κόρης είναι πολύ ιδιαίτερη, που συνήθως αφήνει υπόλοιπα. Η σχέση μάνας γιου πώς είναι και τι διαφορές έχει;
Και οι δυο είναι περίπλοκες σχέσεις. Ο πατέρας μου, όσο ήμουν παιδί και ήμουν του χεριού του, το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να με βασανίζει. Όταν γύρω στα 16-17 του έβγαλα γλώσσα, έγινε εχθρός μου. Με τον Δημήτρη ήταν αλλιώς. Όταν ήταν 12 χώρισα με τον μπαμπά του, που ήταν στην Αμερική. Οπότε εκείνος του έλειψε πολύ. Δεν είχε ένα ανδρικό πρότυπο. Φυσικό ήταν η σχέση μας να περάσει από σαράντα κύματα. Τα τελευταία χρόνια, από τότε που παντρεύτηκε κι έκανε παιδιά, τον βλέπω και τον καμαρώνω. Φέρεται πάρα πολύ ωραία σ’ αυτά.
Τελειώνοντας το βιβλίο, αισθανθήκατε ανακουφισμένη;
Βρήκα λύσεις ως προς τις σχέσεις μου με τους δικούς μου.
Τώρα τι θα λέγατε στον Καραγάτση;
Ότι τον αγαπώ πάρα πολύ κι ότι μου λείπει. Και η μαμά μου και όλοι (Η φωνή της σπάει, βουρκώνει).
Πόσες φορές έχετε διαβάσει τα βιβλία του;
Πολλές. Τα τελευταία χρόνια τα διάβασα πολύ πιο προσεκτικά, μάλιστα σε μια σειρά βιβλίων έχω κρατήσει δίπλα σημειώσεις σε εκφράσεις που έλεγε ο ίδιος.
Υπάρχει κάποιο πιο αγαπημένο;
Ο Γιούγκερμαν. Νομίζω ότι είναι ένα πολύ φρέσκο πράγμα, που έχει μέσα του έντονη την ελπίδα. Είναι τρυφερό, γραμμένο από έναν πολύ νέο άνθρωπο, που όσο περνούν τα χρόνια τόσο σκληραίνει.
«Ευχαριστημένο» σας αποκαλούσε η Λασκαρώ. Είστε τελικά;
Λένε ότι είμαι δύσκολος άνθρωπος. Συχνά με πιάνουν τα διαόλια μου. Σε μια συνέντευξη που μου πήραν προ ημερών, η δημοσιογράφος μου είπε πως δεν έχω το δύσκολο χαρακτήρα του πατέρα μου. «Έτσι με φαντάζεστε;» τη ρώτησα κι άρχισα να γρυλίζω.
Ποια προτερήματα θα αναγνωρίζατε
στον πατέρα σας;
Ήταν ένας έντιμος άνθρωπος, δεν ήταν ψεύτης και κάλπης. Ήταν εντυπωσιακά ωραίος. Περπατούσε στο δρόμο και όλες τον χάζευαν. Αυτό ήταν ένα δόλωμα. Στο τέλος που δεν ξανοιγόταν μαζί μου πολύ, με ρώτησε κάποια στιγμή: «Αν δεν είχα γράψει κανένα από αυτά τα βιβλία, νομίζεις θα γυρνούσε να με κοιτάξει καμιά;». Είχε αμφιβολία ότι μπορεί να αρέσει ως άντρας. Μου έκανε εντύπωση αυτό.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Θέατρο Αυλαία
Παραστάσεις: 1 και 2 Απριλίου
Δευτέρα στις 9.30 μ.μ. και Τρίτη στις 7 μ.μ. και στις 9.30 μ.μ.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 31 Μαρτίου 2019