Με την απειλή του δημοσιονομικού εκτροχιασμού (ο τελικός λογαριασμός των φετινών μέτρων στήριξης θα ξεπεράσει τα 15 δισ. ευρώ) να χτυπά καμπανάκια, το οικονομικό επιτελείο χαράσσει την στρατηγική του για την επόμενη μέρα, επιδιώκοντας να «σβήσει» όσο το δυνατόν πιο γρήγορα το βαθύ αποτύπωμα του κορονοϊού στην παραγωγική δραστηριότητα.
Πρώτος στόχος του ΥΠΟΙΚ είναι να ξεκινήσει, με προσεκτικά βήματα, η «αποσωλήνωση» εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων, οι οποίες μένουν εν ζωή με την κρατική στήριξη. Για να αποφευχθούν λουκέτα και απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας, μόλις τα μέτρα στήριξης αρθούν, το κράτος θα τις συνδράμει και στην μεταπανδημική εποχή μέχρι να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
Για την περίοδο από τον Μάιο και μετά, στο οικονομικό επιτελείο προσδοκούν ότι οι περιορισμοί λειτουργίας θα σταματήσουν, η αγορά θα αναπνεύσει και θα επανέλθει στην κανονικότητα, έστω και αν χρειάζεται και τότε κρατική ώθηση.
Προς την κατεύθυνση αυτή:
1. Οι δανειακές υποχρεώσεις θα εκπληρώνονται από τις πληττόμενες επιχειρήσεις με τη «βοήθεια» των κρατικών επιδοτήσεων που θα φθάνουν ακόμη και το 90% της μηνιαίας δόσης. Η κρατική βοήθεια θα στηρίξει περισσότερες από 100.000 επιχειρήσεις.
2. Τον Μάιο θα τρέξει και το πρόγραμμα κάλυψης των παγίων δαπανών των πληττόμενων ΜμΕ. Προς το παρόν, το μέτρο είναι σχεδιασμένο να καλύψει τις πάγιες δαπάνες του 2020 (λογαριασμοί, εισφορές, μισθοί κτλ) οι οποίες δεν έχουν χρηματοδοτηθεί από άλλα μέτρα στήριξης. Η ενίσχυση θα υπολογιστεί ως ποσοστό των παγίων δαπανών που πραγματοποιήθηκαν εντός του 2020 και δεν έχουν καλυφθεί από το πακέτο των κρατικών ενισχύσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την πανδημία.
3. Η 8η φάση της επιστρεπτέας προκαταβολής, 500 εκατ. ευρώ, θα αναπληρώσει σε ένα βαθμό τα χαμένα έσοδα για όσες επιχειρήσεις μείνουν κλειστές και τον Απρίλιο.
4. Το πρόγραμμα που ανακοινώθηκε για την εστίαση θα «τρέξει» μετά τις 10 Μαΐου και θα μοιράσει 330 εκατ. σε 40.000 επιχειρήσεις. Προ των πυλών είναι αντίστοιχα προγράμματα για τουρισμό και λιανεμπόριο, ενώ υπάρχουν σκέψεις για χρηματοδοτικές ενέσεις και σε άλλους τομείς όπως αυτοί του αθλητισμού και της ψυχαγωγίας ή του πολιτισμού, που έχουν μείνει κλειστοί επί ένα εξάμηνο.
Τον Ιούνιο θα ληφθούν οι αποφάσεις, ανάλογα και με τις δημοσιονομικές αντοχές, για το αν θα μειωθεί και φέτος ο συντελεστής υπολογισμού της προκαταβολής φόρου για τις επιχειρήσεις, ενώ στα μακροπρόθεσμα μέτρα του 2022 θα περιλαμβάνονται το «πάγωμα» της εισφοράς αλληλεγγύης και για την επόμενη χρονιά, αλλά και η περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για εργοδότες και εργαζομένους, σε μία προσπάθεια να σταλούν αναπτυξιακά σήματα.
Η προσπάθεια απεξάρτησης των επιχειρήσεων από την κρατική στήριξη είναι ένα σύνθετο εγχείρημα που απαιτεί χειρουργικούς χειρισμούς για την υλοποίησή του καθώς η αγορά θα χρειαστεί ένα ικανό χρονικό διάστημα και κυρίως… ζεστό χρήμα για να επανέλθει σε τροχιά κανονικότητας.
Πονοκέφαλος το ύψος του ιδιωτικού χρέους
Η κάλυψη των φορολογικών, ασφαλιστικών, δανειακών και λοιπών υποχρεώσεων κατά την πρώτη περίοδο επαναλειτουργίας της αγοράς συνιστά το μεγαλύτερο πρόβλημα με το οποίο θα τεθεί αντιμέτωπος ο επιχειρηματικός κόσμος της χώρας. Για τα φορολογικά και ασφαλιστικά χρέη, έχει ήδη ανακοινωθεί η νέα ρύθμιση, που προβλέπει «πάγωμα» μέχρι το τέλος του χρόνου και μετά αποπληρωμή των υποχρεώσεων σε 24 ή 48 δόσεις. Ο τεράστιος όγκος ωστόσο των οφειλών καθιστά αμφίβολο το κατά πόσο θα μπορέσουν να ανταποκριθούν επαρκώς στην ομαλή αποπληρωμή του οι επιχειρήσεις. Το «σπάσιμο» των οφειλών σε περισσότερες δόσεις και το άπλωμά τους σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα φαντάζει μονόδρομος για να μην «σκάσει» η αγορά.
Συνολικά οι οφειλές στην εφορία ανέρχονται σε 106,2 δισ. ευρώ, ενώ το ύψος του ιδιωτικού χρέους προσεγγίζει το ιλιγγιώδες ποσό των 260 δισ. ευρώ (με τα κορονο-χρέη να αγγίζουν τα 20 δισ. ευρώ). Όπως δείχνουν τα στοιχεία, οι αναστολές φορολογικών υποχρεώσεων και οι εκπτώσεις φόρων (στην πρώτη καραντίνα) δεν στάθηκαν ικανές να αποτρέψουν μία νέα γενιά οφειλών. Με το κόστος του δεύτερου lockdown να υπολογίζεται σε 3 δισ. ευρώ το μήνα και τα δάνεια που «κοκκίνισε» η πανδημία να διαμορφώνονται, σύμφωνα με την ΤτΕ, τα 10 δισ. ευρώ η υπερχρέωση σφίγγει ασφυκτικά την θηλιά γύρω από την οικονομική δραστηριότητα. Την ίδια στιγμή, η αξία των απλήρωτων επιταγών που βρίσκονται στα χέρια των κομιστών έχει ξεπεράσει πλέον το 1 δισ. ευρώ
Ελπίδες ανάκαμψης από εξαγωγές και μεταποίηση
Οξυγόνο επιβίωσης στην ελληνική οικονομία παρέχει ο εξαγωγικός κλάδος της χώρας, καθώς μετά τα συνεχή άλματα που πραγματοποιούσαν οι εξαγωγές εν μέσω της σφοδρής δεκαετούς οικονομικής κρίσης που έπληξε την χώρα, επιδεικνύουν πρωτοφανή ανθεκτικότητα την ώρα που η πανδημία σφυροκοπά την οικονομική δραστηριότητα. Με υπεράνθρωπες προσπάθειες οι εξαγωγείς κατάφεραν να φανούν συνεπείς στους πελάτες τους διακινώντας τα ελληνικά προϊόντα σε κάθε γωνιά της γης.
Τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, δείχνουν αύξηση των εξαγωγών και τον Φεβρουάριο του 2021 και μάλιστα μεγαλύτερη από αυτή του Ιανουαρίου, κάτι που σε έναν βαθμό οφείλεται και στο γεγονός ότι ήδη τον Φεβρουάριο του 2020 είχαν αρχίσει να καταγράφονται κάποιες απώλειες λόγω της εμφάνισης του κορονοϊού σε χώρες όπου εξάγονται τα ελληνικά προϊόντα.
Τον Φεβρουάριο του 2021 η αξία των ελληνικών εξαγωγών διαμορφώθηκε σε 2,88 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, αυξημένη κατά 8,5% σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο του 2020, ενώ εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών οι εξαγωγές ήταν επίσης σε ανοδική πορεία, με το ποσοστό αύξησης να διαμορφώνεται σε 3,7%.
Στην υγειονομική λαίλαπα αντέχει και ο μεταποιητικός τομέας. Ο γενικός δείκτης βιομηχανικής παραγωγής κατέγραψε τον Ιανουάριο του 2021 αύξηση 3,4% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2020. Τα προϊόντα καπνού και οι κλωστοϋφαντουργικές ύλες είναι οι κλάδοι που σημείωσαν σε ετήσια βάση τη μεγαλύτερη αύξηση παραγωγής, 20,2% και 13,7% αντιστοίχως.
Η θετική πορεία των δύο κλάδων, εν μέσω μίας πρωτοφανούς κρίσης, δείχνει τον δρόμο στον οποίο πρέπει να πορευτεί η οικονομία αναδιαμορφώνοντας πλήρως το υπάρχον παραγωγικό μοντέλο το οποίο είναι αναγκαίο να στραφεί στην πρωτογενή παραγωγή και στην εξωστρέφεια με στόχο την δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας σε μόνιμη βάση.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 18 Απριλίου 2021