Η Μελίνα Δερμεντζοπούλου, που πρόσφατα ανακοίνωσε τη δημιουργία «Δομής Καταγραφής», ενός παρατηρητηρίου στην περιοχή, προκειμένου να γνωρίζουμε ανά πάσα ώρα και στιγμή πόσοι πρόσφυγες και μετανάστες, και πόσα ασυνόδευτα ανήλικα βρίσκονται σε δομές και διαμερίσματα των επτά νομών, υπογραμμίζει ότι η ΠΚΜ βρίσκεται στο όριο. Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην κυβέρνηση, λέγοντας ότι θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαίτερες ευαισθησίες τής κάθε περιοχής και χαρακτηρίζει κατανοητή και αναμενόμενη την αναστάτωση των πολιτών.
Πρόσφατα, ανακοινώσατε τη δημιουργία Παρατηρητηρίου Προσφύγων και Μεταναστών. Ποιος είναι ο σκοπός της δημιουργίας αυτής της δομής; Η Κεντρική Μακεδονία για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα έχει ανάγκη από ένα παρατηρητήριο;
Η τοπική κοινωνία είναι το κύριο μέλημά μας ως διοίκηση της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πήραμε την πρωτοβουλία της δημιουργίας αυτής της δομής παρακολούθησης και καταγραφής. Η πρωτοβουλία της δομής καταγραφής έχει στόχο να συλλέγει πληροφορίες και να επεξεργάζεται δεδομένα, για να μελετήσουμε και να συζητήσουμε τις δυνατότητές μας, αλλά και για να γνωρίζουμε και να θέτουμε τα όριά μας.
Όπως όλοι γνωρίζουμε, οι πληθυσμοί των προσφύγων και των μεταναστών έχουν εγκατασταθεί μέσα στις οργανωμένες τοπικές κοινωνίες μας, στα χωριά και στις πόλεις μας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Κατά την άποψή μας λοιπόν, πρέπει απαραίτητα να γνωρίζουμε πόσα παιδιά, πρόσφυγες και μετανάστες έχουμε αυτήν τη στιγμή στην Κεντρική Μακεδονία, πόσους εφήβους, πόσες γυναίκες, πόσες διαφορετικές εθνικότητες και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της κάθε ομάδας, σε ποια σημεία βρίσκονται εγκατεστημένοι, σε ποιο στάδιο βρίσκεται η καταγραφή και οι αιτήσεις ασύλου, για να εξετάσουμε τι δυνατότητες έχουμε για να υποστηρίξουμε το ζήτημα και ποια ζητήματα και σε τι εύρος δημιουργούνται για την τοπική κοινωνία. Το παρατηρητήριο αφορά κατά κύριο λόγο την τοπική κοινωνία, αφορά και τους πληθυσμούς αυτούς, μας αφορά όλους.
Αυτήν τη στιγμή καμία περιφέρεια δεν έχει αρμοδιότητα για τη διαχείριση του ζητήματος. Έχετε έναν ρόλο συμβουλευτικό. Είναι χρήσιμο να δοθούν και τι είδους αρμοδιότητες στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση;
Η τοπική αυτοδιοίκηση και μπορεί και πρέπει να έχει ρόλο. Φυσικά, επειδή το ζήτημα είναι συνολικό, η ευθύνη των σχεδιασμών ανήκει στην κυβέρνηση, αλλά δεν γίνεται αυτοί να υλοποιηθούν χωρίς τη συμβολή και την υποστήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης. Καλούμαστε όλοι να επωμιστούμε μέρος αυτού του βάρους, αλλά και της ευθύνης. Το ανέπτυξε ξεκάθαρα ο περιφερειάρχης μας κ. Τζιτζικώστας και στην πρόσφατη γενική συνέλευση της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας.
Η τοπική αυτοδιοίκηση είναι εδώ για τα δύσκολα. Επιπλέον είναι ένα ζήτημα που μας αφορά άμεσα, ενδιαφέρει όλους τους πολίτες. Για αυτό στην περιφέρεια δημιουργήσαμε τη «δομή καταγραφής». Βέβαια, είναι και ένα πρόβλημα που μας ξεπερνά. Η Ελλάδα ως κράτος πρώτης γραμμής είναι ευάλωτη στις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, και κάθε κράτος θα δυσκολευόταν να αντιμετωπίσει μία τέτοιου μεγέθους κρίση.
Ευελπιστώ με τη νέα νομοθεσία θα δούμε σε ένα βάθος χρόνου κάτι να αλλάζει. Χρειαζόμαστε σαφώς την αλληλεγγύη και την υποστήριξη των ευρωπαίων εταίρων μας και ευρωπαϊκές λύσεις στο προσφυγικό-μεταναστευτικό. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να διεκδικήσουμε να ασκηθούν οι κατάλληλες πιέσεις και στην Τουρκία για τον έλεγχο του φαινομένου, μιας και οι λαθρέμποροι δρουν στο έδαφός της.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας συνολικά βρίσκονται 16.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Υπάρχει περιθώριο να φιλοξενήσουμε κι άλλους, κι αν ναι, πόσους;
Η τοπική αυτοδιοίκηση και εμείς ως περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας έχουμε απαιτήσει και η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για τη δίκαιη ισοκατανομή στην εγκατάσταση των πληθυσμών αυτών. Ήδη είναι ξεκάθαρη η δήλωση της κυβέρνησης αναφορικά με τα όρια στον αριθμό των προσώπων που θα εγκαθίστανται στις διάφορες περιοχές, ο οποίος δεν θα ξεπερνά το 1% του πληθυσμού ανά περιφέρεια. Ενόψει των δεδομένων της Κεντρικής Μακεδονίας, είμαστε πλέον κοντά στο όριο αυτό. Γνωρίζουμε πολύ καλά την αναγκαιότητα της αποσυμφόρησης των νησιών και η τοπική κοινωνία έχει αποδείξει ότι ξέρει να μοιράζεται το βάρος που της αναλογεί. Επισημαίνουμε όμως στην κυβέρνηση ότι ιδιαίτερες ευαισθησίες και αριθμητικά πληθυσμιακά δεδομένα τής κάθε περιοχής πρέπει να συνυπολογίζονται εκ των προτέρων. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους είναι ότι τα όρια και τα ποσοστά τίθενται προκειμένου να μπορούν να διασφαλιστούν οι συνθήκες ομαλής διαβίωσης της τοπικής κοινωνίας ενόψει της έλευσης των πληθυσμών αυτών.
Πρόσφατα, κυρίως στην Κεντρική Μακεδονία, είδαμε πολίτες να στήνουν μπλόκα, αποτρέποντας στην πράξη την εγκατάσταση προσφύγων σε ξενοδοχεία και διαμερίσματα. Σας προβληματίζει η κοινωνική αυτή αναταραχή και που οι πολίτες παίρνουν το νόμο στα χέρια τους; Πώς σχολιάζετε το πρόσφατο μπάρμπεκιου στα Διαβατά;
Η κουρασμένη από την οικονομική κρίση ελληνική κοινωνία καλείται για ακόμη μία φορά να βάλει πλάτη και να γίνει περισσότερο ανεκτική κι ανθεκτική. Υπάρχει αγωνία για όλο αυτό που συμβαίνει και αυτό το βρίσκω απολύτως λογικό. Εν προκειμένω, οι πολίτες της Κεντρικής Μακεδονίας έχουμε αποδείξει πολλές φορές την αλληλεγγύη μας στους συμπολίτες μας σε όλη την Ελλάδα. Για εμάς οι Έλληνες των νησιών δεν είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Το έχουμε αποδείξει και το αποδεικνύουμε όλα αυτά τα χρόνια, που έχουμε μοιραστεί μέρος της κρίσης που έχει δημιουργήσει το ζήτημα. Επίσης όμως ξέρουμε ότι δεν θα σταθούμε διαιρεμένοι απέναντι στο πρόβλημα αλλά ενωμένοι, προκειμένου να πάρουμε όλα τα κατάλληλα μέτρα στην παιδεία, στην υγεία, στην πρόνοια και θα διαφυλάξουμε την κοινωνική μας συνοχή. Η ανησυχία και η αναστάτωση των πολιτών είναι κατανοητή - αν θέλετε και αναμενόμενη.
Πώς «βλέπετε» το νέο νόμο για το άσυλο, που πρόσφατα ψηφίστηκε στην Βουλή; O στόχος για 10.000 επαναπροωθήσεις εντός 2020 είναι εφικτός;
Οι αριθμοί που ανακοινώθηκαν, 68.000 εκκρεμείς αιτήσεις ασύλου με αναμονή τρία χρόνια για συνέντευξη και 14.000 εκκρεμείς προσφυγές ενώπιον της Αρχής Προσφυγών με αναμονή πάνω από δύο χρόνια είναι εκκωφαντικοί και νομίζω ότι είναι ένα πολύ μεγάλο μέρος του προβλήματος. Θεωρώ πως ο κύριος στόχος του νέου νόμου είναι να επιταχύνει τις διαδικασίες και ελπίζω αυτός να επιτευχθεί. Το κομμάτι των επιστροφών είναι καίριο, είναι ζήτημα μεταξύ άλλων διακρατικών συμφωνιών και εύρυθμης λειτουργίας των αντίστοιχων μηχανισμών, είναι ακόμη ένα στοίχημα που πρέπει να κερδίσει η κυβέρνηση.
Δεδομένης της κατάστασης και των συνεχόμενων ροών μήπως θα πρέπει να μιλήσουμε για πολιτικές ενσωμάτωσης των προσφύγων στην κοινωνία, στα σχολεία, στην εργασία;
Ο Ρήγας Φεραίος είχε πει ότι «Οι Έλληνες... δέχονται όλους τους αδικημένους ξένους και όλους τους εξορισμένους από την πατρίδα των δι’ αιτίαν της ελευθερίας». Σας είπα και στην αρχή της συζήτησής μας ότι για μας κύριο μέλημα είναι η τοπική κοινωνία. Κατά την άποψή μου, όταν μιλάμε για πολιτικές ενσωμάτωσης και για μεταναστευτική πολιτική, πρωτίστως μιλάμε και στοχεύουμε στην ανθεκτικότητα των κοινωνιών μας.
Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε τους πόρους και τις δυνατότητες της κοινωνίας των πολιτών, προκειμένου το προσφυγικό-μεταναστευτικό να μη γεννήσει άλλα μεγαλύτερα κοινωνικά ζητήματα. Τα επόμενα χρόνια που θα ζήσουμε με αυτούς τους ανθρώπους, θα πρέπει να διασφαλίσουμε τα δικαιώματα αλλά ξεκάθαρα και τις υποχρεώσεις τους, και το σεβασμό στους νόμους και το σύνταγμα της χώρας μας.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17 Νοεμβρίου 2019