Την ώρα που ο κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με πρωτοφανή αριθμό προσφύγων και η Ευρώπη υιοθετεί αυστηρότερα μέτρα, οι βραχυπρόθεσμες πολιτικές δεν αποτελούν λύση, εκτίμησε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) Φίλιπο Γκράντι.
Σε συνέντευξή του στο AFP στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη ο Γκράντι αναφέρθηκε συγκεκριμένα στην μάλλον ασυνήθιστη αντίδραση της Ευρώπης, η οποία καλωσόρισε τους πρόσφυγες από την Ουκρανία.
Η επιλογή των ευρωπαϊκών χωρών να τους προσφέρει πρόσβαση στην εκπαίδευση, την υγεία, την εργασία, να τους επιτρέψει να μετακινούνται ελεύθερα «ουσιαστικά βοήθησε την κοινωνική συνοχή», τόνισε ο Γκράντι. «Είναι ένα καλό μάθημα: η ενσωμάτωση, σε αντίθεση με τον αποκλεισμό, είναι ένα πολύ καλό εργαλείο», πρόσθεσε.
Την προηγούμενη εβδομάδα παρατηρήθηκε στο ιταλικό νησί Λαμπεντούζα μαζική εισροή μεταναστών, με περίπου 8.500 ανθρώπους να φτάνουν εκεί σε διάστημα δύο ημερών. Η ΕΕ δεσμεύθηκε να αντιδράσει, ενώ ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης Ματέο Σαλβίνι έκανε λόγο για «πόλεμο».
«Αυτό το ζήτημα έχει πολιτικοποιηθεί πολύ», σχολίασε ο Γκράντι. «Οι πολιτικοί αξιωματούχοι έχουν ανάγκη βραχυπρόθεσμες λύσεις, έχουν ανάγκη συνθήματα για να δείξουν ότι έχουν την κατάσταση υπό έλεγχο».
Όμως «αυτό δεν γίνεται. Πρέπει να εξηγήσουμε στην κοινή γνώμη ότι πρόκειται για περίπλοκα προβλήματα που χρειάζονται χρόνο, πόρους και διαφορετικές λύσεις», εξήγησε ο επικεφαλής της UNHCR.
«Δεν υπάρχει ‘εισβολή’. Δεν έχει γίνει κάποια ‘καταστροφή’», τόνισε ο Γκράντι εκτιμώντας ότι μια διαφορετική αντίδραση είναι εφικτή, σημειώνοντας ωστόσο ότι «οι χώρες πρέπει να συνεργαστούν» στο μεταναστευτικό.
Μακροπρόθεσμες λύσεις
Οι μετανάστες που έχουν συρρεύσει στη Λαμπεντούζα προέρχονται κυρίως από την Αφρική, μέσω της Τυνησίας, όπου ο πρόεδρος Καΐς Σαγέντ έκανε εμπρηστικές δηλώσεις τον Φεβρουάριο κατά των παράτυπων μεταναστών. Έκτοτε εκατοντάδες μετανάστες από την υποσαχάρια Αφρική έχουν χάσει τη δουλειά τους και την κατοικία τους και έχουν καταγραφεί πολλές επιθέσεις εναντίον τους, ενώ πολλές χιλιάδες αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στις πατρίδες τους.
Η ΕΕ, με την υποστήριξη της Ιταλίας, ανακοίνωσε ένα σχέδιο πολλών εκατομμυρίων ευρώ για να βοηθήσει την Τυνησία να ελέγξει τις μεταναστευτικές ροές.
Όμως οι λύσεις αναζητούνται στο λάθος σημείο, υπογράμμισε ο Γκράντι. Όταν οι μετανάστες έχουν φτάσει «στις ευρωπαϊκές ακτές, είναι σχεδόν πολύ αργά». Εκτός από την αντιμετώπιση των αιτιών της μετανάστευσης ο Ύπατος Αρμοστής ζήτησε να δημιουργηθούν «ασφαλείς και οργανωμένες οδοί» εισόδου στην Ευρώπη.
«Συχνά ζητούν να λάβουν άσυλο, ακόμη και όταν δεν είναι πρόσφυγες και αυτό δημιουργεί χάος και κακοδιαχείρισης», εξήγησε.
Ο Γκράντι ζήτησε να εφαρμοστεί σε ευρωπαϊκή κλίμακα ένα πιο αποτελεσματικό σύστημα διάσωσης των μεταναστών που εντοπίζονται στη θάλασσα. «Πολλοί δεν συμφωνούν μαζί μου και ίσως δεν με ακούν», αλλά «είναι βασικό καθήκον της ανθρωπότητας να σώζει τους ανθρώπους στη θάλασσα».
Συζητήσεις στη Γενεύη
Ρεκόρ 110 εκατομμυρίων ανθρώπων είναι εκτοπισμένοι σε όλο τον κόσμο. Άνθρωποι φεύγουν από τις πατρίδες τους για να πάνε σε πλούσιες χώρες, αλλά όχι μόνο. Εκατοντάδες χιλιάδες Σουδανοί εγκατέλειψαν τις εστίες τους για να γλιτώσουν από τη βία και κατέφυγαν στο γειτονικό Τσαντ, μία από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου.
Ωστόσο παρά το γεγονός ότι οι ανάγκες αυξάνονται, η χρηματοδότηση της ανθρωπιστικής βοήθειας δεν επαρκεί.
Τον Δεκέμβριο η Ύπατη Αρμοστεία θα οργανώσει παγκόσμιο φόρουμ για τους πρόσφυγες στη Γενεύη.
Το φόρουμ, το οποίο πραγματοποιείται κάθε τέσσερα χρόνια, διεξάγεται την ώρα που ο κόσμος είναι περισσότερο από ποτέ διχασμένος, κυρίως μεταξύ της Δύσης και των αναπτυσσόμενων χωρών εξαιτίας των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία.
«Μέχρι στιγμής υπάρχει πολύ ενδιαφέρον. Φυσικά υπάρχουν κίνδυνοι. Ο κόσμος είναι ιδιαίτερα πολωμένος», σχολίασε ο Γκράντι. «Ο πόλεμος στην Ουκρανία το επιδείνωσε αυτό. Ελπίζω το φόρουμ να αποτελέσει μια στιγμή ενότητας και όχι διχασμού».