Μία κανονική σεζόν με τα πάνω, τα κάτω, τα θετικά και τα αρνητικά της διανύει η χώρα μας με την Βόρεια Ελλάδα να κρυφοκοιτάζει τις επιδόσεις του φανταστικού 2019, αν και οι ανατιμήσεις μετριάζουν τις υπέρμετρες προσδοκίες.
Το εάν το 2023 θα προσπεράσει το 2019, έτος-ορόσημο για τον ελληνικό τουρισμό με τις 36 εκατ. αφίξεις και τα 18 δισ. ευρώ έσοδα, θα φανεί μετά τον Σεπτέμβριο, με τον τουριστικό κόσμο της χώρας να κρατά μικρό καλάθι.
Mετά από ένα υποτονικό και χλιαρό ξεκίνημα Μάιο και Ιούνιο και έναν πολύ δυνατό Ιούλιο, όλα τα λεφτά παίζονται στον μήνα-βαρόμετρο για όλη τη σεζόν, τον Αύγουστο στον οποίο η τουριστική βιομηχανία της Βόρειας Ελλάδας ποντάρει πολλά, προσδοκώντας κάτι παραπάνω από ικανοποιητικές επιδόσεις για να φύγουν και τα συννεφάκια που σκίασαν τον τουριστικό ορίζοντα στην αρχή της σεζόν.
Μόνιμο αγκάθι που τρυπάει… τα σωθικά της τουριστικής βιομηχανίας και ιδιαίτερα των επιχειρήσεων εστίασης στους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Βόρειας Ελλάδας αποτελεί η διαρκής και επίμονη ακρίβεια, με τους τζίρους στα μαγαζιά να καταγράφουν βουτιά της τάξης του 20%, σε σχέση με το 2022.
Οι τουρίστες, Έλληνες και ξένοι, αναπτύσσουν τις δικές τους άμυνες είτε μειώνοντας τις μέρες διακοπών είτε κόβοντας μαχαίρι τις εξόδους σε μία προσπάθεια να προστατεύσουν τα πετσοκομμένα εισοδήματά τους από τις συνεχείς «επιθέσεις» των ανατιμήσεων.
Φέτος δεν προξενεί εντύπωση η συνήθεια πολλών να μαγειρεύουν σπίτι ή ακόμα κι αν αντέχει ο προϋπολογισμός τους μία έξοδο, αυτή περιορίζεται στα σαφώς πιο οικονομικά μαγαζιά γρήγορου φαγητού παρά στην… πολυτέλεια ενός εστιατορίου.
Σε κάθε περίπτωση, ο κλοιός αυξήσεων στις τιμές που έχει πλήξει πανευρωπαϊκά τα νοικοκυριά έχει άμεση επίπτωση στην τουριστική μηχανή με τους πολίτες να κόβουν από όπου μπορούν για να καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις δύσκολες συνθήκες.
Οι τουρίστες είναι πολύ πιο φειδωλοί στις δαπάνες τους ξοδεύοντας… με μέτρο, την ώρα μάλιστα που τα κόστη μετάβασης και διανυκτέρευσης έχουν πάρει την ανιούσα, γεγονός που ενδεχομένως είχε υποτιμηθεί από ορισμένους τουριστικούς παράγοντες στην αρχή της σεζόν.
Ο κλάδος που κυρίως πληρώνει το μάρμαρο του φαύλου κύκλου της ανόδου των τιμών είναι η εστίαση που βέβαια με την πανδημία και τα διαρκή κατεβάσματα των ρολών έχει περάσει πολύ πιο δύσκολα. Οι επισκέπτες για να μη «θυσιάσουν» μέρες διακοπών… κόβουν την όρεξη στην εστίαση παραγγέλνοντας με το σταγονόμετρο, την ώρα που οι επαγγελματίες προσπαθούν να τετραγωνίσουν τον κύκλο.
Από τη μία τα έξοδα τρέχουν ιλιγγιωδώς με τα λειτουργικά κόστη να εκτοξεύονται, από την άλλη ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος με τους πολίτες να ζορίζονται να παραγγείλουν… δεύτερη μερίδα.
«Ακρίβεια μέχρι το 2025»
«Έλληνες και ξένοι είναι πιο συγκρατημένοι στις δαπάνες τους, αυτή είναι η πραγματικότητα φέτος στους τουριστικούς προορισμούς, τα έξοδα για φαγητό και ποτό περιορίζονται. Το διαθέσιμο εισόδημα λόγω πληθωρισμού, αύξησης τιμών βασικών ειδών και ενεργειακής κρίσης μειώνεται», σύμφωνα με τον Γιώργο Καββαθά, πρόεδρο της ΓΣΕΒΕΕ και της ένωσης εστιατορικών και συναφών επαγγελμάτων.
«Οι αυξήσεις στις πρώτες ύλες συνεχίζονται για την εστίαση, το λειτουργικό κόστος έχει ανεβεί κατά 40% σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ενώ οι αυξήσεις που περνούν στους πελάτες αγγίζουν το 15%, μεγάλο μέρος δηλαδή απορροφάται από τους επαγγελματίες», σημειώνει, «βλέποντας» παράλληλα διατήρηση των ανοδικών πληθωριστικών πιέσεων μέχρι και το 2025, αν και αφήνει ανοιχτό παράθυρο αποκλιμάκωσης των τιμών από τις αρχές του 2024.
Με δεδομένο πως το 2022, μετά τους εγκλεισμούς και τα lockdown υπήρχε η διάθεση στους τουρίστες να δαπανήσουν χρήματα, είχε δημιουργηθεί η λανθασμένη εντύπωση πως αυτό θα συμβεί και φέτος ανεξαρτήτως ακρίβειας, ωστόσο ο δύσκολος χειμώνας άδειασε τα πορτοφόλια ενώ και τα επιδόματα λόγω COVID τελείωσαν.
Το γεγονός πως οι πληρότητες διαγράφουν ξέφρενη πορεία τον Αύγουστο ναι μεν δίνει τεράστιες ανάσες στους ανθρώπους του τουρισμού, ωστόσο τα ξέφρενα λειτουργικά κόστη, ελέω ανατιμήσεων σε ενέργεια και είδη πρώτης ανάγκης, μετριάζουν τα χαμόγελα με το τελικό ταμείο να κρίνει το αποτέλεσμα.
Βέβαια, ο τουριστικός μαραθώνιος δε σταματά εδώ με τον Σεπτέμβριο να αναμένεται να μπει... γκαζωμένος ενώ ο τουριστικός κόσμος ελπίζει και σε ένα δυνατό κλείσιμο της σεζόν, τον Οκτώβριο.
Σημείο προβληματισμού είναι και η έλλειψη που παρατηρείται στα «βαριά πορτοφόλια» (π.χ. Αμερικανοί) στη Βόρεια Ελλάδα, η οποία στηρίζεται κυρίως σε τουρίστες περιορισμένης αγοραστικής δύναμης. Ναι μεν η περιοχή έχει μπει για τα καλά στον τουριστικό χάρτη αλλά όσο δεν γίνεται ένα ποιοτικό άλμα στην «ποιότητα» του τουριστικού προϊόντος που προσελκύει τα έσοδα που αποκομίζει θα έχουν «πλαφόν», κάτι που γίνεται ακόμα πιο εμφανές στην εποχή της ακρίβειας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι τουριστικοί φορείς της Βόρειας Ελλάδας δεν χάνουν την αισιοδοξία τους, εκφράζοντας προβληματισμούς και προσδοκίες για την πορεία της σεζόν.
Γεμίζει τουρίστες που ξοδεύουν λιγότερο η Χαλκιδική
Με τον Αύγουστο να μαζεύει όλο το χαρτί, η Χαλκιδική διανύει την τελική ευθεία μίας τουριστικής σεζόν στην οποία ακόμα ελπίζει να προσεγγίσει τις επιδόσεις του 2019.
Με την περιοχή να αντλεί τουρίστες όχι μόνο από Βαλκάνια αλλά και από Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη η σεζόν έχει μπει στο πιο κρίσιμο διάστημα που θα κρίνει το αν θα γεμίσει το ταμείο. «Ο Ιούλιος πήγε πολύ καλά, ο Αύγουστος σύμφωνα με τα μηνύματα που λαμβάνουμε κυλά εξαιρετικά με τις πληρότητες να αγγίζουν το 100% σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Υπάρχει βέβαια ένα θέμα με την αγοραστική δύναμη του κόσμου αναφορικά με τα εμπορικά καταστήματα και την εστίαση, ξένοι και Έλληνες έχουν πληγεί από την ακρίβεια που είναι ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Θα προτιμήσει μία οικογένεια είτε να μαγειρέψει σπίτι είτε ακόμα κι αν βγει να πάει για φαγητό σε ένα fast food παρά σε μία ταβέρνα», σημειώνει ο πρόεδρος του επιμελητηρίου Χαλκιδικής, Γιάννης Κουφίδης. «Οι Έλληνες μένουν λιγότερες μέρες και είναι πιο συγκρατημένοι στις δαπάνες τους ενώ οι Βαλκάνιοι αν και δεν έχουν μειώσει το διάστημα παραμονής τους, ξοδεύουν λιγότερα», προσθέτει.
«Τα μηνύματα και για τον Σεπτέμβριο είναι πολύ θετικά, προφανώς δε θα πάει ο μήνας όπως ο Αύγουστος, αλλά αισιοδοξούμε, σε μεγάλο βαθμό η εικόνα θα εξαρτηθεί και από τον καιρό», επισημαίνει.
Θεσσαλονίκη: Δεν πιάνει το 2019 μέχρι στιγμής
Με κινητήριο δύναμη τον οδικό τουρισμό (εμφανές για άλλη μία χρονιά το έλλειμμα στις αεροπορικές συνδέσεις), η Θεσσαλονίκη, επιβεβαιώνοντας τον πολυπολιτισμικό της χαρακτήρα προσελκύει Βαλκάνιους, Τούρκους και Ισραηλινούς. «Οι πληρότητες τον Ιούλιο στα ξενοδοχεία κινήθηκαν σε επίπεδα πέριξ του 70-75%, τα μηνύματα που έχουμε για τον Αύγουστο προδιαθέτουν για ανάλογα νούμερα. Μέχρι στιγμής η πόλη φαίνεται να κινείται κάτω από τις επιδόσεις του 2019, αν και θα ήταν πρόωρο να κάνουμε ασφαλείς εκτιμήσεις», επισημαίνει ο γραμματέας των ξενοδόχων της Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Σιμιακός.
Σύμφωνα πάντως με έρευνα της GBR Consulting, στα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης, το έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο σημείωσε κατά το α’ εξάμηνο του 2023 αύξηση κατά 38,9% σε σχέση με το 2022 και άνοδο της τάξης του 18,7% συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2019.
Η πόλη, αν και χωρίς αμφιβολία έχει «ανοίξει τα φτερά της» στον κόσμο βγαίνοντας από τις εποχές της στασιμότητας και της καθήλωσης που την έκλειναν στο καβούκι της, δεν έχει αγγίξει ακόμα το μάξιμουμ των τουριστικών της δυνατοτήτων. Η χάραξη ενός συνεκτικού, με αρχή, μέση και τέλος, στρατηγικού σχεδιασμού επιβάλλεται να προχωρήσει τάχιστα για να σταθεί η Θεσσαλονίκη επάξια στον αδηφάγο ανταγωνισμό.
Η φωτεινή σεζόν της Πιερίας
Με τροφοδότες τις αγορές από Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία, Ρουμανία και Γερμανία και μετά από έναν πολύ δυνατό Ιούλιο, η Πιερία διανύει όχι μία τέλεια, αλλά μία φωτεινή χρονιά.
«Ο Ιούλιος έκλεισε με πληρότητες της τάξης του 85%, ήταν ένας πολύ καλός μήνας. Ο Αύγουστος εξελίσσεται με υψηλές πληρότητες, φιλοδοξούμε πως θα κλείσει με υψηλά ποσοστά, κοντά στο 90%. Η χρονιά για την περιοχή δεν είναι τέλεια, είναι όμως μία φωτεινή σεζόν», επισημαίνει ο πρόεδρος των ξενοδόχων Πιερίας, Ηρακλής Τσιτλακίδης.
«Ο Σεπτέμβριος είναι ένας απρόβλεπτος μήνας, δεν μπορούμε εύκολα να κάνουμε εκτιμήσεις , οι πληρότητες επειδή είμαστε κατά βάση οδικός προορισμός διαμορφώνοντα την τελευταία στιγμή», συμπληρώνει.
«Η μέση διάρκεια παραμονής των επισκεπτών από το εξωτερικό δεν έχει αλλάξει, οι Έλληνες πέρσι μένουν κατά μέσο όρο περίπου 5-5,5 μέρες έναντι 2,5 το 2019. Η ακρίβεια έχει αρνητικό αντίκτυπο επηρεάζοντας κυρίως τα εμπορικά καταστήματα και όχι τη διατροφή», επισημαίνει.
«Η αύξηση του κόστους διαβίωσης στην Ευρώπη, οι πληθωριστικές πιέσεις και η ακρίβεια σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης μειώνουν το διαθέσιμο εισόδημα, κάνοντας τους επισκέπτες πιο διστακτικούς στις δαπάνες τους, γεγονός το οποίο δεν είναι θετικό αλλά είναι φυσιολογικό. Περιμέναμε κάτι καλύτερο στη μεταπανδημική εποχή αλλά έχουμε μάθει διαρκώς να ζούμε σε συνθήκες εκτάκτου ανάγκης», τονίζει.
Η Καβάλα «τρέχει» κατοστάρι
Η Καβάλα διανύει μία ιδιαίτερα ικανοποιητική σεζόν με υψηλές πληρότητες και ευχαριστημένους επισκέπτες. «Σε γενικές γραμμές είμαστε ευχαριστημένοι από τις επιδόσεις του Ιουλίου, αναμένουμε ανάλογες επιδόσεις και τον Αύγουστο. Η σεζόν κυλά ικανοποιητικά, όλες οι ενδείξεις είναι θετικές και τα μηνύματα των προκρατήσεων ελπιδοφόρα», σημειώνει ο Αντώνης Μιτζάλης, πρόεδρος συνδέσμου ξενοδόχων Καβάλας.
«Οι πελάτες μας μένουν ευχαριστημένοι, οι τιμές μας είναι ανταγωνιστικές ενώ έχουμε επισκέπτες και από τα Βαλκάνια και από την Ελλάδα. Οι τουρίστες δε μένουν λιγότερες μέρες αλλά η ακρίβεια τους επηρεάζει όλους μειώνοντας την αγοραστική δύναμη. Επιπλέον, όσα λεφτά υπήρχαν στην άκρη μετά τον COVID πλέον έχουν ξοδευτεί», υποστηρίζει.
Πάνω από το 2019 τον Ιούλιο η «αγριεμένη» Θάσος
«Ο Ιούλιος πήγε εξαιρετικά, είμαστε 10% πάνω σε σχέση με το 2022 που ήμασταν ήδη 15% πάνω σε σχέση με το 2019. Ο Αύγουστος προβλέπουμε να είναι και αυτός καλός με τους περισσότερους επισκέπτες να έρχονται αυτόν τον μήνα αν και τα τελευταία χρόνια ο Ιούλιος τείνει να τον πλησιάσει. Κρίσιμος μήνας θα είναι και ο Σεπτέμβριος», αναφέρει ο πρόεδρος των ξενοδόχων Θάσου, Πάρης Παρασχούδης.
«Οι επισκέπτες φέτος αν και δε μένουν λιγότερες μέρες σε σχέση με πέρσι δαπανούν λιγότερα. Βέβαια ο κόσμος φέτος ούτε μπορεί ούτε θέλει να ξοδέψει όσα ξόδευε άλλες χρονιές, έχει περάσει και η περίοδος μετά την πανδημία που υπήρχε μία τάση να δαπανηθούν χρήματα», καταλήγει.
Με κινητήριο μοχλό τον οδικό τουρισμού (70% των αφίξεων που προσελκύει το νησί) η Θάσος στηρίζεται κυρίως σε Βαλκάνιους (παραδοσιακή δύναμη οι Ρουμάνοι), Toύρκους, Γερμανούς, Πολωνούς, Τσέχους, Αυστριακούς, Σκανδιναβούς και Έλληνες.
Οι υψηλές τιμές απογειώνουν τα τουριστικά έσοδα
Τα 21 δισ. ευρώ, ποσό-ρεκόρ, εκτιμά η Εθνική Τράπεζα ότι μπορεί να φθάσουν οι τουριστικές εισπράξεις το 2023, ποσό που υπερβαίνει κατά 20% τα επίπεδα του 2019 (18,17 δισ. ευρώ) και φυσικά τα επίπεδα του 2022 (17,63 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος). Καθοριστικό ρόλο, βεβαίως, στη μεγάλη αυτή αύξηση για φέτος, εάν φυσικά επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις της Εθνικής Τράπεζας, διαδραματίζει η αύξηση των τιμών, αύξηση που φαίνεται ότι μπορεί να αντισταθμίσει τον μικρό περιορισμό που καταγράφεται φέτος σε ό,τι αφορά τη διάρκεια διαμονής.
Βάσει εκτιμήσεων της Τράπεζας της Ελλάδας, η μέση δαπάνη των ταξιδιωτών κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα από τις προηγούμενες χρονιές της μεταπανδημικής εποχής, παραμένει ωστόσο σε υψηλότερα επίπεδα από την προπανδημική χρονιά του 2019. Τον Μάιο η μέση δαπάνη ήταν στα 667 ευρώ, υψηλότερη κατά 9% σε σύγκριση με το περσινό Μάιο, όταν έφτανε τα 611 ευρώ, αλλά και σε σχέση με το Μάιο του 2019 (648 ευρώ). Προφανώς η ακρίβεια έβαλε το χεράκι της…
Σύμφωνα με το INSETE, οι διεθνείς αφίξεις το α’ εξάμηνο του έτους έφτασαν τα 8,9 εκατ. ξεπερνώντας κατά 21,4% τα επίπεδα του Ιανουαρίου-Ιουνίου 2022 και κατά 13,1% αυτά του 2019. Αντίστοιχα, το σύνολο των διακινούμενων επιβατών στα αεροδρόμια, (αφίξεις και αναχωρήσεις επιβατών εξωτερικού και εσωτερικού) καταγράφηκε αυξημένο κατά 21,7% έναντι του 2022 και 10,9% υψηλότερο από το 2019 -το α’ εξάμηνο του 2023 διακινήθηκαν 27.410.279, έναντι 22.518.670 το αντίστοιχο διάστημα του 2022 και 24.726.456 επιβατών το 2019.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13.08.2023