Ήταν Νοέμβριος του 2021, στη δεύτερη δύσκολη χρονιά της πανδημίας, όταν οι μπουλντόζες έπιαναν δουλειά στο πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά, σηματοδοτώντας την έναρξη του μεγάλου project για τη μετατροπή του χώρου σε Μητροπολιτικό Πάρκο, της μεγαλύτερης αστικής παρέμβασης που έγινε ποτέ στη Θεσσαλονίκη.
Ωστόσο ο μεγαλεπήβολος σχεδιασμός και η φιλοδοξία της προηγούμενης διοίκησης του οικείου δήμου ότι τα επόμενα δύο χρόνια θα παρέδιδε στους πολίτες όλου του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης έναν «πνεύμονα» πρασίνου και αναψυχής, ναυάγησαν πολύ νωρίτερα από όσο αναμένονταν.
Σήμερα, περίπου δυόμιση χρόνια μετά, το έργο που πέρασε από «σαράντα κύματα», βρίσκεται ακόμη στη γραμμή εκκίνησής του, με τις εργασίες να υλοποιούνται σταδιακά και με μεγάλη καθυστέρηση και με την πρώτη φάση να παραδίδεται, εκτός απροόπτου, την άνοιξη του 2025. «Τότε, αν δεν έχουμε και άλλες δυσάρεστες εκπλήξεις, θα μπορούμε να δούμε το πάρκο με τις πράσινες επιφάνειες, αλλά σε καμία περίπτωση την ανακατασκευή των κτιρίων, (πρώην στρατώνες), όπου σχεδιάζεται να εγκατασταθούν δημοτικές υπηρεσίες και νέα μουσεία» ανέφερε, μιλώντας στη «ΜτΚ» ο δήμαρχος Δημήτρης Ασλανίδης. Αυτά, όπως είπε, είναι πάνω από 20 και χρειάζονται νέες μελέτες, κάποιες να επικαιροποιηθούν, και βέβαια γενναία χρηματοδότηση.
«Τα επόμενα δυο τρία χρόνια, αν έχουμε τα κονδύλια, τα πρώτα κτίρια μπορούν να ανακατασκευαστούν και να επαναχρησιμοποιηθούν. Για τα υπόλοιπα θα χρειαστεί σίγουρα ολόκληρη η θητεία μας για να δούμε να αλλάζει η σημερινή εικόνα» σχολίασε ο δήμαρχος.
Από Αύγουστο, χειμώνα και από Μάρτη καλοκαίρι…
Το χρονοδιάγραμμα των έργων που αφορούν στη διαμόρφωση του χώρου και την ανάπλασή του με πράσινο και φυτεύσεις χιλιάδων έργων, και μαζί η ανακατασκευή και επανάχρηση του εμβληματικού κτιρίου Α2 που θα στεγάζει το νέο δημαρχείο και το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, τινάχθηκε πολλές φορές στον αέρα, εξαιτίας της μεγάλης γραφειοκρατίας, του κόστους που αυξήθηκε λόγω της ενεργειακής κρίσης, αλλά και της ροής της χρηματοδότησης.
Και ενώ θεωρητικά η πρώτη φάση του μεγάλου έργου, επρόκειτο να παραδοθεί τον περασμένο φθινόπωρο, οι εργασίες για το Μητροπολιτικό Πάρκο όχι μόνο δεν ολοκληρώθηκαν, αλλά παρατάθηκαν, αυτή τη φορά με αίτημα της Κοινοπραξίας που ζήτησε από τον δήμο παράταση ενός ακόμη χρόνου, εξαιτίας της αύξησης στο κόστος των υλικών. Συγκεκριμένα, το αίτημα κατέθεσε η κοινοπραξία που έχει αναλάβει την ανάπλαση του χώρου, το Σεπτέμβριο του 2023 κατέθεσε αίτημα, το οποίο εγκρίθηκε από το δημοτικό συμβούλιο, αλλά εντέλει αυτό γνωστοποιήθηκε το Νοέμβριο, έναν μήνα μετά από τι δημοτικές εκλογές. Ειδικότερα η απόφαση αφορούσε «την παράταση της 1ης και 2ης αποκλειστικής τμηματικής προθεσμίας και της συνολικής προθεσμίας περαίωσης του έργου ‘Περιβαλλοντική αναβάθμιση και απόδοση σε κοινή χρήση του Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά’».
Στο αίτημά του για την παράταση ο ανάδοχος ουσιαστικά επικαλέστηκε τις δύσκολες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2023, τις καθυστερήσεις κατασκευής δικτύου από τον ΔΕΔΔΗΕ, τα αρχαιολογικά ευρήματα που εντοπίστηκαν καθώς και την καθυστέρηση στην μετεγκατάσταση της υπηρεσίας του Στρατού.
Αυτές οι καθυστερήσεις στα έργα ανάπλασης του Μητροπολιτικού Πάρκου άρχισαν στα μέσα του 2023 και μάλλον κανείς στο δήμο και την τοπική κοινωνία δεν είχε πειστεί ότι μετά το καλοκαίρι θα τηρούνταν το αρχικό χρονοδιάγραμμα.
Ακόμη και ο πρώην δήμαρχος Δημήτρης Δεμουρτζίδης, που επί ημερών του άρχισε το έργο, κληθείς να απαντήσει αν το Μητροπολιτικό Πάρκο θα ήταν έτοιμο προς χρήση προς τα τέλη του 2023 είχε δηλώσει πως «εργαζόμαστε με βάση αυτόν τον στόχο αλλά δεν μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι θα το πετύχουμε. Ίσως μας πάρει και κάποιο διάστημα από το 2024».
Και όντως επιβεβαιώθηκε, αφού μετά την παράταση ενός χρόνου που ζήτησε η Κοινοπραξία, ήρθε και το μπλοκάρισμα στη χρηματοδότηση. «Το πρόβλημα με τη χρηματοδότηση», εξήγησε ο δήμαρχος κ. Ασλανίδης, είχε προκύψει στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς (2023) λόγω της μεταφοράς του έργου στο νέο ΕΣΠΑ 2024-2027. Με την έκδοση της σχετικής ΚΥΑ και τις απαραίτητες ενέργειες από τη Διαχειριστική Αρχή και τον δήμο Παύλου Μελά, εντέλει εγκρίθηκε η επανεκκίνηση της χρηματοδότηση προς την κοινοπραξία που πραγματοποιεί τις εργασίες στο πρώην στρατόπεδο.
Τα κάστανα από τη φωτιά κλήθηκε να βγάλει, όπως ήταν αναμενόμενο η διοίκηση του Δημήτρη Ασλανίδη, ο οποίος εξαρχής επέλεξε να μην κρύψει την αλήθεια, λέγοντας πως η καθυστέρηση των έργων ανάπλασης θα ξεπεράσει κατά πολύ τον έναν χρόνο. «Ήμουν από την αρχή ξεκάθαρος με τον κόσμο και τους φορείς της περιοχής, ότι το έργο αυτό θα καθυστερήσει πολύ και δυστυχώς επιβεβαιώθηκα. Είχα πει από τα τέλη του 2023 ότι οι εργασίες αυτές δεν θα καθυστερήσουν ένα χρόνο, αλλά πολύ περισσότερο. Και αυτό συμβαίνει, αφού η πρώτη φάση θα παραδοθεί, καλώς εχόντων των πραγμάτων, την άνοιξη του 2025» επισήμανε ο ίδιος.
Εξήγησε μάλιστα ότι ο χειμώνας πλέον παρέρχεται και οι φυτεύσεις των χιλιάδων δένδρων, δεν μπορούν να γίνουν τώρα, αλλά το χειμώνα του 2024-2025, συν κάποιες άλλες σημαντικές εργασίες που θα πρέπει να προχωρήσουν για να παραδοθεί τουλάχιστον ο χώρος του Μητροπολιτικού Πάρκο στο κοινό
Τώρα και τα επόμενα δυο χρόνια… τρέχουμε
Για τη νέα διοίκηση του δήμου Παύλου Μελά, η επίσπευση των εργασιών, προκειμένου η πρώτη φάση του έργου να παραδοθεί, ασφαλώς και αποτελεί προτεραιότητά της.
«Γνωρίζω βήμα προς βήμα τις εργασίες που έγιναν και αυτές που πρέπει να ακολουθήσουν. Το έργο, μετά και το πράσινο φως για την επανεκκίνηση της χρηματοδότησης από το νέο ΕΣΠΑ προς την Κοινοπραξία, προχωρά με ικανοποιητικούς ρυθμούς. Αυτό όμως θα συνεχίσει να συμβαίνει και το έργο θα το παραδώσουμε του χρόνου την άνοιξη, υπό την προϋπόθεση ότι η κάνουλα της χρηματοδότησης θα παραμείνει ανοιχτή» υπογράμμισε ο δήμαρχος Παύλου Μελά Δημήτρης Ασλανίδης.
Όπως είπε μάλιστα «τώρα τρέχουμε για να προλάβουμε και να καλύψουμε τον χαμένο χρόνο». Ωστόσο υποστήριξε ότι επειδή το έργο είναι μεγάλης κλίμακας θα χρειαστούν επιπλέον κονδύλια, και για το λόγο αυτό, είπε, είναι ανάγκη η πολιτεία και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας να αγκαλιάσουν και να στηρίξουν το έργο και να παραδοθεί, όπως σχεδιάστηκε στην τοπική κοινωνία και την πόλη της Θεσσαλονίκης.
«Θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, μήπως πλην του πρασίνου στο πρώην στρατόπεδο, καταφέρουμε να προχωρήσει η ανακατασκευή και η επανάχρηση του κτιρίου Α2, που θα στεγάσει το νέο δημαρχείο και ένα από τα μουσεία. Γιατί για όλα τα άλλα κτίρια θα χρειαστούν πολύ περισσότερα κονδύλια και πολύς χρόνος» σχολίασε ο κ. Ασλανίδης.
«Ξέρουμε ότι μπροστά μας έχουμε μία διετία συνεχούς διεκδίκησης πόρων για να γίνει το Μητροπολιτικό Πάρκο. Κυρίως για τα κτίρια, η αναμόρφωση των οποίων είναι ιδιαιτέρως κοστοβόρα. Η ανακατασκευή τους στοιχίζει περισσότερο από το αν αποφασίζαμε να χτίσουμε νέα» υπογράμμισε και εκτίμησε ότι με βάση πρόχειρους υπολογισμούς θα απαιτηθούν επιπλέον 15 εκατ. ευρώ για τα συνοδά έργα στο Πάρκο, ενώ για να προχωρήσει η ανακατασκευή των άλλων κτιρίων θα πρέπει να βρεθούν χρηματοδοτικά προγράμματα για να τα ενταχθούν.
Ο δήμαρχος Παύλου Μελά γνωστοποίησε ακόμη ότι το επόμενο διάστημα θα συσταθεί και ο Φορέας Διαχείρισης του Μητροπολιτικού Πάρκου στο πρώην στρατόπεδο, με βασικό εταίρο το δήμο, που θα αναλάβει να τρέχει όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες. «Για να χτίσουμε τη Μητροπολιτικότητα του Πάρκου πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη πλην των έργων, και αυτά δεν μπορεί να τα αναλάβουν οι δημοτικές υπηρεσίες που είναι επιφορτισμένες με πολλά ζητήματα» ανάφερε ο κ. Ασλανίδης.
Τι θα περιλαμβάνει
Σύμφωνα με την αρχιτεκτονική μελέτη που είχε εκπονηθεί από τους Πρόδρομο Νικηφορίδη και Bernard Cuomo σε συνεργασία με την Τεχνική Υπηρεσία του δήμου Παύλου Μελά, το Μητροπολιτικό Πάρκο θα είναι ένας χώρος ανοιχτός, προσβάσιμος και φιλικός σε όλους, χωρίς αποκλεισμούς, ένας δημοκρατικός χώρος. Ένας χώρος περιπάτου, ανάπαυσης, αθλητισμού, πολιτισμού, κοινωνικοποίησης, δράσεων πολλαπλών μορφών και πάνω από όλα ένας τόπος απόδρασης από τη δύσκολη καθημερινότητα της πόλης.
Στο πλαίσιο του προγραμματισμού των εργασιών έχει ξεκαθαριστεί η χρήση των κτιρίων Α2 και Α3. Το πρώτο αναμένεται να αξιοποιηθεί για την στέγαση υπηρεσιών του δήμου Παύλου Μελά στον πρώτο όροφο, ενώ στο ισόγειο θα στεγαστεί το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, ένα από τα τρίτα που προγραμματίζεται να δημιουργηθούν εντός του πάρκου.
Το γνωστό επίμηκες κτίριο «Στρατωνισμού Α2» που αναπτύσσεται στη δυτική πλευρά του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά, παράλληλα με την οδό Λαγκαδά, θεωρείται το εμβληματικότερο όλων των κτισμάτων, ενώ αποτελεί σημαντικό κατάλοιπο της ιστορικής μας κληρονομιάς που χτίστηκε την περίοδο 1895-1905 και η ιστορία του απλώνεται σε τρεις αιώνες.
Μάλιστα τα κελύφη του Α2 και του Α3 που είναι κάθετα στη Λαγκαδά, χαρακτηρίστηκαν ως μνημεία, ενώ ο τόπος που φιλοξενεί τα δύο κτήρια χαρακτηρίστηκε ως ιστορικός τόπος, με βάση την απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων και την επακόλουθη απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού.
Στο δεύτερο κτίριο, το Α3, έκτασης 3.966 τ.μ. αναμένεται να στεγαστεί το Μουσείο με τα ευρήματα που προέρχονται από τις ανασκαφές του Μητροπολιτικού Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης, του Μετρό Θεσσαλονίκης. Όπως έχει δηλώσει μάλιστα η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, «προβλέπεται ότι το εν λόγω κτίριο θα χρησιμοποιηθεί ως μουσειακός χώρος αφιερωμένος στην αρχαία αστική εξέλιξη της πόλης της Θεσσαλονίκης, από την ίδρυσή της έως την πυρκαγιά του 1917». Μάλιστα έχει ανακοινώσει ότι το υπουργείο αναλαμβάνει να χρηματοδοτήσει την ωρίμανση της μουσειολογικής και μουσειογραφικής μελέτης.
Αναφορικά με το εξίσου σημαντικό κτίριο Β4 (740 τ.μ.) προορίζεται για το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, ενώ τα κτίρια Β1, Β2 και Β3 προορίζονται για πολιτιστικές δραστηριότητες, ενώ το κτίριο «Π» για την δημιουργία Κέντρου Περιβαλλοντικής Αγωγής.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 24.03.2024