Στην υπογραφή μονοετούς μνημονίου συνεργασίας προχώρησαν την τρέχουσα εβδομάδα το βρεφοκομείο του δήμου Θεσσαλονίκης «Άγιος Στυλιανός» και η διεθνής οργάνωση «Παιδικά Χωριά SOS».
Πρακτικά η οργάνωση θα συνδράμει τον «Άγιο Στυλιανό» μεταλαμπαδεύοντας την τεχνογνωσία της, όπως επίσης το ανθρώπινο δυναμικό της θα αξιοποιείται από το δημοτικό βρεφοκομείο για την ταχύτερη αξιολόγηση και εξέταση των υποψήφιων θετών, ή ανάδοχων γονέων και των φακέλων, εξηγεί στη «ΜτΚ» ο γενικός διευθυντής των «Παιδικών Χωριών SOS», Γιώργος Πρωτόπαπας. Ακόμη, ο «Άγιος Στυλιανός» θα έχει βοήθεια σε περιστατικά υποστήριξης του βιολογικού γονέα, όταν η μητέρα είναι σε ασταθή ψυχολογική κατάσταση, ώστε να λάβει την καλύτερη απόφαση, συνεχίζει ο ίδιος.
Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή του ανάδοχου γονέα «θα παραμένει πάντοτε εις χείρας του δημοτικού βρεφοκομείου», ξεκαθαρίζει ο κ. Πρωτόπαπας και στέλνει μήνυμα προς την Πολιτεία: «να στηρίξει τις ανάδοχες οικογένειες. Να μένουν για δύο, τρία, πέντε χρόνια και όχι για μια ζωή» τα παιδιά στα ιδρύματα.
Στο ίδιο μήκος κύματος και η πρόεδρος του δ.σ. του «Αγ. Στυλιανού», Ιωάννα Σπανού: «Στόχος μας είναι οι αναδοχές. Να πούμε στον κόσμο τι είναι αναδοχή και να γνωρίζει η ανάδοχη οικογένεια μέχρι πού μπορεί να προσφέρει». Ειδικότερα «παιδιά που δεν υιοθετούνται γιατί μεγάλωσαν, απορρίφθηκαν για κάποια προβλήματα, ενδεχομένως υγείας, γιατί δεν τελείωσαν δικαστικές αποφάσεις, ώστε να ελευθερωθούν και να δοθούν για υιοθεσία», τονίζει μέσω της «ΜτΚ».
Ταυτόχρονα «με διάφορες δράσεις που θα κάνουμε στο θέμα της αναδοχής, θα ενημερωθεί ο κόσμος, επίσης με κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους, να γνωστοποιήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει, να εξεταστούν οι γονείς που πραγματικά θέλουν να γίνουν ανάδοχοι και να φεύγουν τα παιδιά», σημειώνει η ίδια.
Το δράμα των υιοθεσιών
«Δράμα» χαρακτηρίζει ο κ. Πρωτόπαπας την ταχύτητα της Δικαιοσύνης στη λήψη αποφάσεων για τις υιοθεσίες και υπενθυμίζει πως «έχουμε ζητήσει να αυξηθούν οι εισαγγελείς ανηλίκων». Υπερθεματίζοντας την κρισιμότητα των πρώτων τριών ετών ζωής του ανθρώπου, διαμηνύει πως «όταν παίρνεις ένα παιδί που είναι εννιά μηνών και κάνεις ενάμιση χρόνο τη διαδικασία, είναι σαν να παίρνεις ένα παιδί πέντε ετών και το παραδίδεις στα εννιά».
Βασική παράμετρος για να έχει επιτυχία ο νέος νόμος είναι «οι περιπτώσεις απόρριψης να είναι όσο το δυνατόν λιγότερες, όχι πάνω από 10-15%, διότι μετά το παιδί έχει φύγει από τον βιολογικό του γονέα, έχει περάσει από ένα ίδρυμα, πάει σε έναν γονιό και το να γυρίσει στο ίδρυμα είναι ‘μαχαίρι’ στην καρδιά», συμπληρώνει.
Μάλιστα σήμερα στην Ελλάδα, κυρίως λόγω της υπογεννητικότητας, η αναλογία υποψήφιων γονέων προς διαθέσιμα παιδιά είναι τουλάχιστον ένα προς τρία, αποκαλύπτει ο γενικός διευθυντής των «Παιδικών Χωριών SOS» και ζητά να ανέβει ο ηλικιακός πήχης για την αναδοχή και υιοθεσία ενός παιδιού, ώστε να μην προχωρούν μόνο οι περιπτώσεις βρεφών. «Είναι πάρα πολύ σημαντικό να μπορέσει ένα ζευγάρι να ξεπεράσει κάποιες απόψεις. Μπορεί να το θέλουν να είναι μωρό, αλλά πολλές φορές τα παιδιά 3-4 ετών έχουν πιο καθαρή ψυχική εικόνα. Αν ο γονιός έχει να δώσει αγάπη, το παιδί είναι η ‘γη’ που ζητάει τη βροχή», διευκρινίζει.
Δυστυχώς μέχρι σήμερα «ένα παιδάκι που έρχεται σε εμάς, για αναδοχή μπορεί να φύγει και άμεσα, αλλά για υιοθεσία πρέπει πρώτα να τελειώσουν τα δικαστήρια. Οπότε αν έρθει σε εμάς 3-4 μηνών, μπορεί να φτάσει και 2,5 χρονών μέχρι να υιοθετηθεί» καταγγέλλει η πρόεδρος του «Αγ. Στυλιανού» και απευθύνει έκκληση για επιτάχυνση της Δικαιοσύνης.
Εξηγώντας τη διαφορά αναδοχής και υιοθεσίας, η κ. Σπανού σημειώνει ότι στην πρώτη περίπτωση το παιδί «το παίρνεις στο σπίτι, το φροντίζεις, αλλά να ξέρεις ότι δεν σου ανήκει. Κάποια στιγμή θα τελειώσουν τα δικαστήρια και αυτό το παιδί θα πρέπει να υιοθετηθεί». Είναι χαρακτηριστικό πως «ο ανάδοχος μόνο αν έχει κάνει αίτηση για υιοθεσία» μπορεί να διεκδικήσει το παιδί, ειδάλλως θα καταλήξει σε άλλη οικογένεια που θα έχει κριθεί κατάλληλη, προσθέτει η κ. Σπανού.
Εντούτοις, «είναι πολλές αναδοχές που καταλήγουν σε υιοθεσία» λέει και παραπέμπει σε ένα παιδάκι το οποίο είναι επί 13 χρόνια σε ανάδοχη οικογένεια και οδεύει προς υιοθεσία από αυτήν, δεδομένου ότι «δεν πρόκειται να το ζητήσει πίσω η μητέρα», εξομολογείται η ίδια.
Η «τομή» του νόμου
Με βάση τον ν. 4538/2018 έχει δημιουργηθεί ψηφιακό εθνικό μητρώο, καταγράφοντας όλα τα ιδρυματοποιημένα παιδιά της χώρας και όσα είναι διαθέσιμα προς υιοθεσία, καθώς και όλους τους εγκεκριμένους υποψήφιους θετούς γονείς. «Μιλάμε για εκατοντάδες υποψήφιους θετούς γονείς και πολύ λίγα παιδάκια», εξομολογείται η κ. Σπανού, αποκαλύπτοντας ότι τα περισσότερα ζευγάρια είναι στη δεκαετία των 30 και αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας.
Εξάλλου, μόνο οι κρατικές δομές «μπορούν να κάνουν υιοθεσίες» παρατηρεί ο κ. Πρωτόπαπας και αποσαφηνίζει: «Σε μας γίνεται αναδοχή και μετά από την πάροδο κάποιων ετών, μπορεί να γίνει ιδιωτική υιοθεσία», ενώ η πιστοποίηση των υποψήφιων θετών γονέων γίνεται «μόνο μέσω της εκάστοτε περιφέρειας, αλλά χρειάζεται ενίσχυση του προσωπικού».
Η εικόνα στις δομές
Αυτή τη στιγμή στον «Άγιο Στυλιανό» υπάρχουν έξι αναδοχές. «Είναι παιδιά που δεν μπόρεσαν να υιοθετηθούν γιατί είχαν προβλήματα. Και υπήρξαν αξιόλογοι άνθρωποι που τα δέχθηκαν. Τα φροντίζουν, τα αγαπάνε και είναι πολύ καλύτερα από ό,τι αν ήταν στα κατάλληλα ιδρύματα», δηλώνει η πρόεδρος του «Αγ. Στυλιανού». Σε αυτές τις περιπτώσεις οι αναδοχές δεν μετατρέπονται, συνήθως, σε υιοθεσίες καθώς, υπό το καθεστώς της αναδοχής, οι γονείς λαμβάνουν 250-350 ευρώ τον μήνα για την ιατρική φροντίδα των παιδιών, ενώ και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη καλύπτεται από το ίδρυμα, καθώς το κόστος θα ήταν δυσβάσταχτο για πολλές ανάδοχες οικογένειες.
Στις δομές των «Παιδικών Χωριών SOS», σε Πλαγιάρι και κέντρο Θεσσαλονίκης, διαβιούν 60 παιδιά και «επιθυμία είναι το 50% να πάνε σε μία οικογένεια», εκμυστηρεύεται ο κ. Πρωτόπαππας παραπέμποντας στο πρόγραμμά τους στην Αθήνα, όπου «το 60-70% των περιστατικών» οδεύουν, πια, σε ανάδοχη οικογένεια.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 06-07 Ιουνίου 2020