Εξοδος: περισσότερο από το ένα τρίτο του πληθυσμού του Ναγκόρνο Καραμπάχ έχει φύγει από τον θύλακα του Καυκάσου μετά την επίθεση των δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν την περασμένη εβδομάδα που έδωσε αιφνίδιο τέλος στο όνειρο της ανεξαρτησίας των αυτονομιστών, για να καταφύγει στην Αρμενία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσαν στην δημοσιότητα οι αρχές του Γερεβάν, 42.500 άνθρωποι έχουν φθάσει στην Αρμενία, λίγες ημέρες μετά την αστραπιαία αζερική στρατιωτική επιχείρηση που προκάλεσε τον θάνατο 400 ανθρώπων στα δύο στρατόπεδα.
Περί τους 5.000 βρίσκονται καθ'οδόν, ενώ περισσότεροι από 100 είναι οι αγνοούμενοι μετά την έκρηξη σε αποθήκη καυσίμων που δέχθηκε την επιδρομή κατοίκων του Ναγκόρνο Καραμπάχ το βράδυ της Δευτέρας, εν μέσω της εξόδου του αρμενικού πληθυσμού από τον θύλακα. Σύμφωνα με τον μέχρι στιγμής απολογισμό, 68 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 290 τραυματίσθηκαν.
Το Αζερμπαϊτζάν είχε ανοίξει την προηγούμενη ημέρα την μοναδική οδική αρτηρία που συνδέει το Ναγκόρνο Καραμπάχ με την Αρμενία, τέσσερις ημέρες μετά την παράδοση των αυτονομιστικών δυνάμεων και την συμφωνία της κατάπαυσης του πυρός που έθεσε υπό τον έλεγχο του Μπακού τον θύλακα των 120.000 κατοίκων, Αρμένιων στο μεγαλύτερο μέρος τους.
Πρώτος σταθμός αυτού του οδικού άξονα, η συνοριακή πόλη Γκόρις. Η παρουσία εκατοντάδων αυτοκινήτων έχουν προκαλέσει χάος στους δρόμους της πόλης, υπό το βλέμμα της αστυνομίας που είναι σε αδυναμία να δώσει κατευθύνσεις, παρά τις εντολές που εκφωνούνται από τα μεγάφωνα, ενώ ελικόπτερα πετούν χαμηλά.
Ανθρωπιστική κρίση
Πολλοί από τους πεινασμένους πρόσφυγες περνούν τις νύχτες στα αυτοκίνητά τους και οι περισσότεροι ομολογούν ότι δεν έχουν πού να κοιμηθούν ούτε πού να πάνε στην Αρμενία.
Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν έχει δηλώσει ότι το Γερεβάν είναι έτοιμο να υποδεχθεί 40.000 πρόσφυγες.
Αλλά η κυβέρνηση της Αρμενίας των 2,9 εκατομμυρίων κατοίκων δεν έχει μπορέσει να εξασφαλίσει στέγη παρά για 2.850 πρόσφυγες από το Ναγκόρνο Καραμπάχ, πράγμα που αποτελεί τον προάγγελο της επερχόμενης ανθρωπιστικής κρίσης.
Η Αρμενία δεν έχει τα μέσα για να διαχειρισθεί την κρίση των προσφύγων και δεν θα μπορέσει να τα καταφέρει χωρίς βοήθεια από το εξωτερικό, δήλωσε ο πολιτικός αναλυτής Μπόρις Ναβασαρντιάν, ο οποίος πιστεύει ότι η κρίση θα έχει σοβαρές συνέπειες στην πολιτική σκηνή της Αρμενίας με υπόβαθρο την γενικευμένη δυσαρέσκεια.
Το Γερεβάν συγκλονίσθηκε τις τελευταίες ημέρες από σειρά διαδηλώσεων κατά του πρωθυπουργού που κατηγορείται για «παθητικότητα» απέναντι στο Αζερμπαϊτζάν.
«Αποφάσισα να κάνω κάτι»
Ο Νικόλ Πασινιάν οφείλει συν τοις άλλοις να λάβει υπ' όψιν του τον παράγοντα Ρωσία, που διαθέτει στρατιωτική βάση στην Αρμενία και θεωρεί τον Καύκασο πίσω αυλή της, παρά την μείωση της επιρροής της Μόσχας από την έναρξη της επίθεσης κατά της Ουκρανίας.
Ο αρμένιος πρωθυπουργός κατηγόρησε εμμέσως την Μόσχα για έλλειψη υποστήριξης, χαρακτηρίζοντας «αναποτελεσματικές» τις σημερινές συμμαχίες της χώρας του, κυρίως με την Ρωσία.
Ομως, στην Αρμενία, η κοινωνία των πολιτών οργανώνεται χωρίς να περιμένει το αρμενικό κράτος.
Η συνοριακή πόλη Γκόρις δεν ζει την πρώτη έξοδο: έχει ήδη υποδεχθεί πρόσφυγες κατά την διάρκεια των προηγούμενων πολέμων του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ανάμεσα στις δύο σοβιετικές δημοκρατίες, την χριστιανική Αρμενία και το μουσουλμανικό Αζερμπαϊτζάν.
Μπροστά στο σπίτι της η Λιάνα Σαχακιάν έχει τοποθετήσει ένα τραπέζι με γλυκά.
«Το σημαντικό δεν είναι μόνο το φαγητό: είναι η υποδοχή, η ζεστή ατμόσφαιρα. Οταν είδα να φτάνουν τόσοι άνθρωποι, αποφάσισα να κάνω κάτι».
Σε εκείνους που αποφάσισαν να παραμείνουν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, ο αζέρος πρόεδρος Ιλχάμ Αλίεφ υποσχέθηκε ότι τα δικαιώματα των Αρμενίων στον θύλακα που δόθηκε από την Σοβιετική Ενωση στο Αζερμπαϊτζάν το 1921 «είναι εγγυημένα».