Για περισσότερο από μισό αιώνα τα ναυπηγεία της Θεσσαλονίκης λειτουργούν στο παραλιακό τμήμα της Πυλαίας, σε έναν παράλληλο άξονα προς τη Λεωφόρο Γεωργικής Σχολής και λίγο πριν το εμπορικό κέντρο Florida II.
Όμως όλα αυτά τα χρόνια οι ναυπηγοεπισκευαστικές επιχειρήσεις λειτουργούσαν χωρίς άδεια! Στην πραγματικότητα οι επιχειρηματίες δεν μπορούσαν να εκδώσουν άδεια λειτουργίας, γιατί στην περιοχή δεν είχαν θεσμοθετηθεί χρήσης γης.
Η συζήτηση για τη χωροθέτηση των ναυπηγείων άρχισε πριν από 20 χρόνια, με τους εκπροσώπους του κάδου να προτείνουν διαφορετικές θέσεις, στην ανατολική και δυτική όχθη του Θερμαϊκού… δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Στο μεταξύ η λειτουργία των ναυπηγείων βρισκόταν στον αέρα. «Ούτε εδώ μας αφήναν να μείνουμε, ούτε μπορούσαμε να πάμε αλλού» εξηγεί ο κ. Θεοφάνης Βασιλάκης, ιδιοκτήτης ναυπηγείου. Το ενδιαφέρον είναι ότι ενώ τα ναυπηγεία δεν έχουν άδεια λειτουργίας, επιτάσσονται αυτομάτως το Πολεμικό Ναυτικό σε περίπτωση ανάγκης.
Από το 2015 άρχισαν οι έλεγχοι και στις επιχειρήσεις δόθηκαν αλλεπάλληλες παρατάσεις μέχρι το 2019 για τεχνική ανασυγκρότηση, προκειμένου να καταστούν συμβατές με τις νόμιμες διατάξεις. Το 2017 οι επιχειρήσεις έκλεισαν για εννέα μήνες, με μεγάλο οικονομικό κόστος. Στο μεταξύ κυρώθηκε το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Δημοτικής Ενότητας Πυλαίας-Χορτιάτη, στο οποίο προβλέπεται ότι οι υφιστάμενες επιχειρήσεις στην ΠΕ15 θα συνεχίσουν να λειτουργούν, έως ότου θεσμοθετηθεί χρήση γης για τη χωροθέτηση ή μετεγκατάστασή τους. Με αυτή την αναφορά ως μοναδική βάση νομιμότητας, και με μια παράταση λειτουργίας 36 μηνών, οι επιχειρήσεις έκαναν αγώνα ταχύτητας για να συντάξουν τις απαραίτητες μελέτες και να συμμορφωθούν με τα προβλεπόμενα από το νόμο, μεταξύ άλλων νομιμοποιώντας και αυθαίρετες κατασκευές στον αιγιαλό. Όμως μετά την παρέλευση της τελευταίας παράτασης, χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες εγκρίσεων, το 2019 επιβλήθηκε οριστική παύση λειτουργίας στα τρία ναυπηγία που είχαν απομείνει να λειτουργούν στην περιοχή. Λίγους μήνες αργότερα, με τροπολογία, δόθηκε νέα παράταση, ώστε οι επιχειρήσεις να λάβουν όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις των μελετών που κατέθεσαν. Σήμερα, παρότι η περιοχή εξακολουθεί να μην είναι χαρακτηρισμένη ως περιοχή για ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη οι επιχειρήσεις έχουν σχεδόν ολοκληρώσει το φάκελο των εγκρίσεων, ώστε να είναι κατοχυρωμένες, για όσο διάστημα θα συνεχίσουν να λειτουργούν στην ίδια θέση. Γιατί στο μεταξύ, μετά από αρκετά «πηγαινέλα» βρέθηκε η νέα προτεινόμενη θέση για τη χωροθέτηση της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης, στο νοτιοδυτικό όριο του Αεροδρομίου «Μακεδονία».
«Υπήρχαν πολλά προβλήματα, θεωρώ ότι έχοντας λύσει το πρόβλημα -από τις τέσσερις μελέτες, έχουν εγκριθεί οι τρεις και μένει η κτηματική- ότι είμαστε σε ένα πάρα πολύ καλό δρόμο, ως προς το να λειτουργούμε στην υφιστάμενη ζώνη. Επιτέλους μπορούμε να επικεντρωθούμε στην επιχείρηση, δεν νιώθουμε ανασφάλεια» λέει από την πλευρά της η Λίνα Βασιλάκη. Όσο για την προοπτική μετεγκαστάστασης, για πρώτη φορά μετά από μισό αιώνα σε μια θεσμοθετημένη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, η κ. Βασιλάκη το αντιμετωπίζει θετικά, αρκεί να υπάρχουν προϋποθέσεις. «Είμαστε θετικοί, θέλουμε να ομορφύνει η πόλη μας και εμείς να μπούμε στον χωροθετημένο χώρο, υπό τον όρο ότι θα υπάρχουν οι εγκρίσεις και δεν θα χρειάζεται να κάνουμε καινούριες μελέτες, θα υπάρχει υποδομή να πάμε εκεί, θα μας δοθούν χαμηλότοκα δάνεια ή επιδοτήσεις από προγράμματα για τη μετεγκατάσταση κι ότι οι υφιστάμενες επιχειρήσεις θα μπουν με προτεραιότητα. Αλίμονο αν έρθουν μεγάλα ναυπηγεία από τον Πειραιά και μας εκτοπίσουν».
Πόσο άμεσα θα γίνει μια τέτοια μετεγκατάσταση; Καταρχάς πρέπει να προχωρήσει η χωροθέτηση και η απόδοση χρήσεων γης στο τελικό κείμενο του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου και να κυρωθεί με Προεδρικό Διάταγμα. Η προτεινόμενη νέα θέση για τη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, περίπου 100 στρ., βρίσκεται σε τμήμα ιδιοκτησίας του δήμου Θέρμης και τμήμα ιδιοκτησίας ΤΑΙΠΕΔ. Όμως, ενώ ο δήμος Θέρμης είναι σύμφωνος με τη χωροθέτηση, βάζοντας κάποιους όρους (βλ. το σχετικό άρθρο του δημάρχου σε άλλες σελίδες) το ΤΑΙΠΕΔ μέχρι στιγμής δεν φαίνεται διατεθειμένο να παραχωρήσει το δικό του τμήμα, που εφάπτεται της θάλασσας, και όπως είναι προφανές ένα ναυπηγείο δεν μπορεί να λειτουργήσει αν δεν έχει επαφή με τη θάλασσα. Μέχρι να θεσμοθετηθεί η δημιουργία επιχειρηματικού πάρκου/ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης, διαδικασία που φαίνεται ότι θα είναι χρονοβόρα, τα ναυπηγεία θα παραμείνουν στην ίδια θέση, με τις επιχειρήσεις να κατοχυρώνουν το σύννομο της λειτουργίας τους.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13.03.2022