Την εφαρμογή Σχολικών Κανονισμών σε κάθε μονάδα, με τη συμμετοχή και των μαθητών, προκειμένου να δημιουργηθούν κανόνες που θα καταγράφονται και θα διέπουν τη σχολική ζωή προαναγγέλλει μέσω της «ΜτΚ» η Νίκη Κεραμέως. Η υπουργός Παιδείας κάνει λόγο επίσης για συγχωνεύσεις που αλλοίωσαν την αρχική αποστολή του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος (ΔΙ.ΠΑ.Ε.), τονίζοντας πως δημιουργήθηκε ένα πανεπιστήμιο με ευρεία γεωγραφική διασπορά, ανομοιογένεια και εκατοντάδες φοιτητές.
Αναφορικά με το νέο πλαίσιο χρηματοδότησης και τις ανησυχίες που δημιουργήθηκαν, η υπουργός Παιδείας ξεκαθαρίζει πως οι ποιοτικοί στόχοι για την επίτευξη του 20% της χρηματοδότησης των ΑΕΙ θα επιλέγονται από το ίδιο το πανεπιστήμιο. Κατηγορεί για θράσος και υποκρισία, την αξιωματική αντιπολίτευση στο θέμα των κολεγίων και αναφέρεται στις νέες θεματικές που θα προστεθούν στο ωρολόγιο πρόγραμμα το επόμενο σχολικό έτος, όπου θα γίνει και η επαναφορά της τράπεζας των θεμάτων.
-Υπάρχει μία ανησυχία για το 20% της χρηματοδότησης των ΑΕΙ, που θα συνδέεται με την αξιολόγησή τους, εκφράζοντας φόβους για δημιουργία πανεπιστημίων δύο ταχυτήτων, πλήττοντας κυρίως τα περιφερειακά ιδρύματα. Υπάρχουν μάλιστα και προτάσεις να μην υπάρξει απευθείας σύγκριση των δεικτών, αλλά συγκρίσεις στο ρυθμό βελτίωσής τους σε κάθε τομέα.
Κανένας τέτοιος λόγος ανησυχίας δεν υπάρχει. Η χρηματοδότηση συνδέεται με αντικειμενικούς και ποιοτικούς δείκτες, ώστε να επιβραβεύεται η διαρκής προσπάθεια βελτίωσης του εκπαιδευτικού έργου. Μέλημά μας είναι να δώσουμε τα κατάλληλα κίνητρα, ώστε όλα τα πανεπιστήμια να βελτιώνονται. Πιστεύω στα ελληνικά πανεπιστήμια και το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό τους. Η σχετική ρύθμιση του νόμου δεν αποκλείει κανένα ΑΕΙ από το να πιάσει τους ποιοτικούς στόχους στους πυλώνες που το ίδιο, άλλωστε, επιλέγει (π.χ. εξωστρέφεια, ερευνητικό έργο κ.ά.) και να επιβραβευθεί γι’ αυτούς. Αν η πορεία της οικονομίας, δε, συνεχιστεί με τόσο ευοίωνους ρυθμούς, ευελπιστώ ότι ο κρατικός προϋπολογισμός της παιδείας θα αυξηθεί για το 2021, όπως ήδη έχει αυξηθεί και για το 2020. Η διασύνδεση μέρους της κρατικής χρηματοδότησης με την αξιολόγηση είναι θεωρώ μία αυτονόητη θέση. Όπως αυτονόητο είναι ότι δεν μπορεί τα πανεπιστήμιά μας να είναι εστίες ανομίας και εγκληματικότητας. Από αυτά τα αυτονόητα ξεκινάμε για την αλλαγή νοοτροπίας που τόσο έχει ανάγκη η χώρα.
-Οι αντιδράσεις για τη δυνατότητα πρόσληψης αποφοίτων κολεγίων στη δημόσια εκπαίδευση ήταν έντονες. Το αντιμετωπίζετε με σκεπτικισμό όλο αυτό.
Πρόκειται για θράσος και υποκρισία από μέρους της Αντιπολίτευσης και δη της Αξιωματικής, η οποία εφάρμοζε ακριβώς την ίδια διάταξη καθ’ όλη τη διάρκεια της κυβερνητικής της θητείας, καταργώντας την μόλις λίγους μήνες πριν τις εκλογές, για ψηφοθηρικούς λόγους. Ήταν ακριβώς αυτή η νομοθετική παρέμβαση του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο του 2019 που προκάλεσε την αποστολή προειδοποιητικής επιστολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για παράβαση του ενωσιακού δικαίου και απειλή παραπομπής της χώρας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Οι υποψήφιοι κάτοχοι αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων ή της επαγγελματικής ισοδυναμίας του τίτλου σπουδών τους από πανεπιστήμιο του εξωτερικού είχαν εδώ και πολλά χρόνια τη δυνατότητα συμμετοχής για τον διορισμό ή πρόσληψη μέσω των διαδικασιών του ΑΣΕΠ. Με τη διάταξη που ψηφίσθηκε επαναφέρεται αυτή η δυνατότητα και υπηρετείται μία από τις βασικές αρχές του ενωσιακού δικαίου: η ελευθερία εγκατάστασης και άσκησης επαγγελματικών δικαιωμάτων εργαζομένων από άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ. Όπως ακριβώς θέλουμε να μπορούν οι δικοί μας εργαζόμενοι να μπορούν να ασκούν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα σε άλλο κράτος-μέλος της ΕΕ, το ίδιο ακριβώς οφείλουμε να διασφαλίσουμε και σε πολίτες που έχουν αποκτήσει τα επαγγελματικά τους δικαιώματα σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ και θέλουν να εργαστούν στην Ελλάδα.
-Μέσα στο 2020, όπως έχετε πει, θα έχουν ολοκληρωθεί οι νέες θεματικές στα προγράμματα σπουδών, τα οποία περιλαμβάνουν νέα βιβλία, εκπαιδευτικό υλικό, αλλά και αλλαγές στο σχολικό πρόγραμμα και ωράριο. Οι ενσωματώσεις αυτές θα γίνουν τη νέα σχολική χρονιά;
Η ενίσχυση των ήπιων δεξιοτήτων των μαθητών, όπως η ομαδική δουλειά, η συνεργατικότητα και η κριτική σκέψη, είναι θεωρώ επιβεβλημένη. Εκτός από την σφαιρική προσέγγιση και την εμβάθυνση σε γνωστικά αντικείμενα, πρέπει να παρέχονται στους νέους επιπλέον εφόδια που θα τους επιτρέπουν να αναλύουν και να αξιοποιούν καλύτερα την παρεχόμενη γνώση και να προσαρμόζονται ευέλικτα σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο επαγγελματικό και κοινωνικό περιβάλλον. Ο εμπλουτισμός αυτός δρομολογείται άμεσα -ανάμεσα σε άλλα- με την προσθήκη νέων θεματικών στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα, όπως ο εθελοντισμός, η επιχειρηματικότητα, η σεξουαλική αγωγή, η καταπολέμηση των εξαρτήσεων, αλλά και με την αναμόρφωση των υφιστάμενων σχολικών προγραμμάτων και εγχειριδίων. Επιπρόσθετα προωθούμε την αξιοποίηση εργαλείων, όπως το πολλαπλό βιβλίο, που προάγουν την κριτική σκέψη και άλλες ήπιες δεξιότητες των μαθητών. Πολλές από τις ανωτέρω αλλαγές θα εισαχθούν πιλοτικά στα σχολεία, αρχής γενομένης από το νέο σχολικό έτος. Τέλος, υλοποιήσαμε ήδη και δρομολογούμε μία σειρά από ρυθμίσεις που αποσκοπούν στο να δώσουν μεγαλύτερη ελευθερία και αυτονομία στις σχολικές μονάδες, π.χ. αναφορικά με τη διενέργεια σχολικών εκδρομών και τη συμμετοχή μαθητών σε διεθνείς διαγωνισμούς.
-Το εθνικό απολυτήριο, η τράπεζα θεμάτων και η νέα βάση εισαγωγής στις πανελλαδικές θα είναι οι αλλαγές που θα περιέχονται στον επόμενο απολογισμό του υπουργείου Παιδείας;
Μιλάμε για εθνικό απολυτήριο στο οποίο θα συνυπολογίζονται με διαβαθμισμένη, αυξανόμενη βαρύτητα, οι επιδόσεις του μαθητή και στις τρεις τάξεις του Λυκείου, αποκαθιστώντας έτσι την αξία και τον παιδαγωγικό ρόλο των τελευταίων σχολικών τάξεων. Το εθνικό απολυτήριο, σε ένα ποσοστό, θα συνυπολογίζεται κατά την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με προϋπόθεση βεβαίως την προηγούμενη διασφάλιση ενός αντικειμενικού συστήματος βαθμολόγησης των μαθητών. Άμεσα, από το ερχόμενο δηλαδή σχολικό έτος, σκοπεύουμε να επαναφέρουμε την τράπεζα θεμάτων, με ορισμένες ωστόσο προσαρμογές, ώστε να αξιοποιηθεί η εμπειρία και να διορθωθούν ζητήματα που προέκυψαν από την προηγούμενη εφαρμογή της. Η Τράπεζα Θεμάτων αποτελεί μια σημαντική τομή στο νέο εξεταστικό σύστημα, καθώς βοηθά στην καταπολέμηση της «παπαγαλίας» και την ενίσχυση της κριτικής σκέψης, ενώ παράλληλα διασφαλίζει διαφάνεια, αδιαβλητότητα, κοινούς βαθμούς δυσκολίας και αντικειμενικότητα.
-Ο πρώην πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής σάς κάλεσε να επαναφέρετε το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος στο αρχικό του σχήμα. Ο πρόεδρος της Διοικούσας από την πλευρά του κάνει λόγο για μη βιώσιμη πρόταση στις δηλώσεις αυτές. Ποια είναι τα δικά σας σχέδια;
Ο πρώην πρωθυπουργός αναφέρθηκε, ευλόγως, στα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στο ΔΙ.ΠΑ.Ε. από τις άκριτες συγχωνεύσεις που δρομολόγησε η προηγούμενη κυβέρνηση και στο γεγονός ότι οι συγχωνεύσεις αυτές αλλοίωσαν πράγματι την αρχική του αποστολή. Εντάχθηκαν σε ένα μικρό πανεπιστήμιο ιδιαίτερου χαρακτήρα, το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Κεντρικής Μακεδονίας (Τ.Ε.Ι. Κεντρικής Μακεδονίας), το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Τ.Ε.Ι. Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης) και το Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης (Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης), δημιουργώντας έτσι ένα πανεπιστήμιο με ευρεία γεωγραφική διασπορά, ανομοιογένεια και εκατοντάδες φοιτητές. Ήδη έχουμε προβεί στην αλλαγή της πρόβλεψης του τόσο πολυπληθούς, 25μελούς, διοικητικού οργάνου του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδας (ΔΙ.ΠΑ.Ε.), το οποίο προκάλεσε δυσχέρειες κατά τη διαδικασία συνεδρίασης και λήψης αποφάσεων. Η θεραπεία των οργανωτικών προβλημάτων είναι δύσκολη, αλλά συνιστά επιτακτική ανάγκη. Στο εξής, οποιαδήποτε μεταβολή του Ακαδημαϊκού χάρτη θα γίνεται μετά από εισήγηση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης, που νομοθετήσαμε πρόσφατα, με αντικειμενικά κριτήρια, μελέτες σκοπιμότητας και βιωσιμότητας και βάσει ποιοτικών δεικτών.
-Θα διερευνήσετε νέες πηγές χρηματοδότησης για τα ΑΕΙ και ποιες μπορεί να είναι αυτές;
Κυρίαρχος στόχος του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων είναι η απρόσκοπτη λειτουργία των πανεπιστημίων μας και η καλύτερη δυνατή κάλυψη των αναγκών της εκπαιδευτικής κοινότητας. Το υπουργείο χρηματοδοτεί από τον προϋπολογισμό του τα Πανεπιστήμια και μάλιστα προσφάτως με επιπλέον 22 εκατ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, επιδιώκουμε να ενισχύσουμε την οικονομική κατάσταση των ΑΕΙ -όχι μόνο μέσω της επιδίωξης αύξησης του κρατικού προϋπολογισμού για την Παιδεία- αλλά και μέσω αξιοποίησης και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για την κάλυψη αναγκών. Ενδεικτικά, το Πανεπιστήμιο Κρήτης ήδη έχει ενταχθεί σε ένα σημαντικό έργο ΣΔΙΤ για την ανέγερση 3.000 φοιτητικών κλινών. Παράλληλα, μελετούμε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για δωρεές προς τα ΑΕΙ, που θα ενσωματώνει φορολογικά κίνητρα και θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση επώνυμων εδρών, τη διαχείριση κληροδοτημάτων, δωρεές από ενώσεις αποφοίτων κ.ά. Στην ίδια βάση, σκοπεύουμε να δημιουργήσουμε ένα πληρέστερο θεσμικό πλαίσιο για την υλοποίηση πατεντών και επιστημονικών ιδεών, στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής δραστηριότητας, καθώς και να δώσουμε τη δυνατότητα στα ιδρύματα να αξιοποιούν αποτελεσματικά έσοδα από επιχειρήσεις έντασης γνώσης (spin-off) και κοινές ερευνητικές δραστηριότητες με ιδιωτικούς φορείς.
-Σας ανησυχούν τα αυξημένα περιστατικά bullying στα σχολεία; Τι δράσεις θα αναλάβετε;
Η Πολιτεία οφείλει να εγκύψει στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, από κοινού με τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι μπορούν μαζί να δημιουργήσουν το δίχτυ προστασίας που χρειάζεται το θύμα αλλά και ο θύτης. Χρέος όλων μας η ενημέρωση, η ευαισθητοποίηση, η πρόληψη και η αποτροπή. Η κυβέρνηση δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην πρόληψη ως βασικό τμήμα της λύσης. Μεταξύ άλλων, εξετάζουμε δέσμη μέτρων πρόληψης όπως η σύνταξη και εφαρμογή Σχολικών Κανονισμών σε κάθε μονάδα, με τη συμμετοχή και των μαθητών, όπου θα καταγράφονται οι κανόνες που θα διέπουν τη σχολική ζωή και θα κοινοποιούνται σε όλους τους εμπλεκόμενους. Επίσης, στους σχεδιασμούς μας είναι η καθιέρωση τακτικών συναντήσεων επικοινωνίας μεταξύ μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων σε κάθε τάξη, η ενίσχυση του συνεργατικού πνεύματος μέσω των ομαδικών δημιουργικών δραστηριοτήτων στο σχολείο και των μαθητικών ομίλων, η πραγματοποίηση ειδικών συζητήσεων και προγραμμάτων για την εκπαίδευση των μαθητών στον σεβασμό των δικαιωμάτων των άλλων κατά την χρήση του διαδικτύου και την αποφυγή της άσκησης βίας, των προσβολών και του εκφοβισμού (cyberbullying). Ταυτόχρονα, εμπλουτίζουμε τη διδακτέα ύλη με ενότητες σχετικές με τα δικαιώματα, τις ευθύνες και τις κοινωνικές σχέσεις των μαθητών, εισάγουμε στις νέες θεματικές ενότητες τις αξίες του αλληλοσεβασμού και της αξιοπρέπειας, παρέχουμε τη δυνατότητα σε κάθε σχολείο να αξιοποιεί εκπαιδευτικούς με ειδικές γνώσεις (π.χ. ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς κ.ά.), μελετούμε τον θεσμό του «Δάσκαλου/Καθηγητή Εμπιστοσύνης», στον οποίο θα μπορούν να απευθύνονται οι μαθητές ατομικά ή ομαδικά, ενώ τέλος ενισχύουμε τα μέτρα προστασίας στον περιβάλλοντα χώρο σχολείων στα οποία παρατηρούνται παραβατικές συμπεριφορές.
-Στο ζήτημα των δημόσιων ΙΕΚ επιδίωξή σας είναι να καταστούν από λύση ανάγκης για λίγους συνειδητή επιλογή για τους πολλούς. Πώς θα επιτευχθεί αυτό στην πράξη;
Το ζήτημα αυτό συζητήθηκε και κατά την πρόσφατη συνάντησή μας με τον πρωθυπουργό όπου ως πολιτική ηγεσία, μαζί με τους υφυπουργούς, παρουσιάσαμε εκτός από τον απολογισμό του πρώτου εξαμήνου, τον σχεδιασμό μας για το 2020 αλλά και τρόπους επένδυσης στην Παιδεία μας. Προχωράμε στη συνολική αναδιοργάνωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με στόχο την ανάκτηση του κύρους της, καθώς μπορεί να αναδειχθεί σε πολύτιμο μηχανισμό δημιουργίας έτοιμων επαγγελματιών με υψηλά ποσοστά απορρόφησης από την αγορά. Στο επόμενο διάστημα δρομολογούμε την πλήρη μεταρρύθμιση σε όλο το πλαίσιο της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης καθώς και της Δια Βίου Μάθησης, όπου κεντρικό ρόλο θα έχουν τα δημόσια ΙΕΚ. Πρόκειται να υπάρξουν σημαντικές αλλαγές, όπως π.χ. η εισαγωγή τμήματος συμβουλευτικής και σταδιοδρομίας, η δημιουργία εικονικών επιχειρήσεων και ενός μητρώου εκπαιδευτών από την αγορά εργασίας αλλά και η ουσιαστική συμμετοχή κοινωνικών εταίρων στη δημιουργία τμημάτων που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 02-02-2020