Ήταν στη διάρκεια του φετινού καλοκαιριού και πάνω στη φούρια της προεκλογικής εκστρατείας όταν ο νυν αντικαγκελάριος της Γερμανίας και υποψήφιος του SPD για τη θέση που 16 χρόνια τώρα κατέχει η Άνγκελα Μέρκελ ρωτήθηκε μήπως είναι υπερβολικά «μη συναισθηματικός». Ο Όλαφ Σολτς διόλου έδειξε ταράζεται. «Είμαι υποψήφιος για τη θέση του Καγκελαρίου κι όχι για διευθυντής τσίρκου» απάντησε αφοπλιστικά.
Σύμφωνα με τους «Financial Times» και το ρεπορτάζ-πορτραίτο του πολιτικού που βρίσκεται μια ανάσα πριν τη μεγάλη νίκη, ήταν μια τυπική απάντηση από έναν άνθρωπο τόσο ψύχραιμο και περιστασιακά... ρομποτικό που του έδωσαν το παρατσούκλι "Scholzomat" (Η μηχανή Σολτς).
Σε ορισμένες χώρες αυτό μπορεί να είναι μειονέκτημα, αλλά στη Γερμανία είναι αρετή. Μόλις μία εβδομάδα πριν τις κρίσιμες ομοσπονδιακές εκλογές στη χώρα, ο Σολτς αναδεικνύεται ως το μεγάλο φαβορί για να διαδεχθεί την καγκελάριο της Άνγκελα Μέρκελ.
Όπως τονίζουν οι «FT» αυτό για τον 62χρονο πολιτικό και το κόμμα του είναι μια εξαιρετική και μάλλον απρόσμενη εξέλιξη. Μόλις πριν από λίγους μήνες οι Σοσιαλδημοκράτες του Σολτς έκαναν χαμηλές πτήσεις στα γκάλοπ κινούμενοι μεταξύ 14 και 16%. Τώρα ξεπερνούν το 25% και έχουν αφήσει τον κεντροδεξιό συνασπισμό (CDU / CSU) της Μέρκελ πολύ πίσω.
Όλοι φαίνονται έκπληκτοι - εκτός από τον ίδιο τον Σολτς. Πάντα υποστήριζε ότι οι φετινές εκλογές θα είναι ιδιαίτερες: η πρώτη φορά στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας που ένας εν ενεργεία καγκελάριος δεν θέτει υποψηφιότητα για επανεκλογή. «Η ερώτηση λοιπόν είναι: ποιο άτομο θέλουμε να διοικήσει τη χώρα; » είπε στο FT το καλοκαίρι. «Και νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι θα με έβλεπαν ως το καλύτερο στοίχημα».
Πράγματι, τα προσωπικά ποσοστά αποδοχής του Σολτς ήταν από καιρό καλύτερα από αυτά των δύο αντιπάλων του, του Άρμιν Λάσετ του εκλεκτού της Μέρκελ από το CDU/CSU και της Αναλένα Μπέρμποκ των Πρασίνων, των οποίων οι εκστρατείες αμαυρώθηκαν από γκάφες και λάθη. Τώρα φαίνεται ότι η προσωπική του επιτυχία μεταφράζεται επιτέλους σε νούμερα και για το πολύπαθο κόμμα του, τους Σοσιαλδημοκράτες.
Η συνταγή της επιτυχίας: ο σεβασμός
Πώς, όμως, έφτασε από τον ρόλο του αουτσάιντερ σ’ αυτόν του φαβορί; Όπως αναλύουν τα κορυφαία ΜΜΕ της Ευρώπης το πέτυχε τοποθετώντας τον εαυτό του ως φυσικό διάδοχο της Μέρκελ. Ο Σολτς μάλιστα εμφανίστηκε στο εξώφυλλο ενός δημοφιλούς περιοδικού τον περασμένο μήνα σχηματίζοντας με τα χέρια του το «διαμάντι», την κίνηση κατατεθέν της καγκελαρίου. Σύμφωνα με άτομο του περιβάλλοντός του, όλα είναι μέρος του σχεδίου «Merkel Sozis» - άτομα που «ψήφισαν CDU / CSU ενώ η Μέρκελ ήταν επικεφαλής, αλλά μπορούσαν να σκεφτούν να ψηφίσουν SPD ή Πράσινους».
Το «άστρο» του Σολτς έλαμψε σε όλο του το μεγαλείο στην πρόσφατη προεκλογική του συγκέντρωση στη Λειψία. Αρχικά δεν έκανε μεγάλη εντύπωση, καθώς όπως γράφουν χαρακτηριστικά οι «Financial Times» έμοιαζε σαν μόλις να ξέφυγε από ένα συνέδριο...λογιστών. Αλλά μέσα σε λίγα λεπτά έκανε το πλήθος δικό του, επαναλαμβάνοντας τα απλά μηνύματα που ήταν το σήμα κατατεθέν της εκστρατείας του SPD: καμία μείωση φόρων για τους πλούσιους, σταθερές συντάξεις, βάρος στην κοινωνική στέγαση και μια οικονομία με μηδενικό άνθρακα.
Είπε ακόμη ο Σολτς ότι η πανδημία έδειξε ποιος έχει πραγματικά σημασία κι αξία σε μια κρίση – οι νοσηλευτές, οι ταμίες των σουπερμάρκετ και οι κούριερ. Καταχειροκροτήθηκε, όμως σεμνός ο Σολτς δήλωσε «ήταν απλά ένα χειροκρότημα» και υποσχέθηκε να αυξήσει τον κατώτατο μισθό στα 12 ευρώ την ώρα τον πρώτο χρόνο της κυβέρνησης υπό την ηγεσία του SPD.
Μια λέξη έχει γίνει το ανεπίσημο μότο της καμπάνιας του Σολτς για την Καγκελαρία: «σεβασμός». «Η κρίση του κορονοϊού έδειξε στους ώμους των οποίων βασίζεται η κοινωνία μας, που εργάζεται σκληρά και εξακολουθεί να επωφελείται ελάχιστα από μια οικονομική ανάκαμψη», δήλωσε στους «Financial Times».
Η υποστήριξη των προεκλογικών του υποσχέσεων είναι μια σοβαρή πολιτική φιλοσοφία. Ο πρώην εργατολόγος Σολτς είναι οπαδός του Michael Sandel, συγγραφέα του «The Tyranny of Merit», ο οποίος επιτίθεται στον κόσμο των προνομίων που έχουν φτιάξει οι φιλελεύθεροι αξιωματούχοι και τους κατηγορεί ότι υπονομεύουν την κοινωνική συνοχή.
Σε ένα δοκίμιό του ο υποψήφιος Καγκελάριος τον Μάρτιο έγραψε ότι η «επιτακτική ανάγκη της κοινωνικής κινητικότητας» είχε οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου «όλοι όσοι δεν ζουν για πτυχίο πανεπιστημίου ή για δουλειά στις δημιουργικές βιομηχανίες της μητρόπολης είναι απαξιωμένοι».
Το μήνυμα του "σεβασμού" φαίνεται να έχει αντίκτυπο. Αλλά οι ειδικοί υποβαθμίζουν τη σημασία των προεκλογικών υποσχέσεων του SPD, πολλές από τις οποίες θα ήταν δύσκολο να εφαρμοστούν σε μια κυβέρνηση συνασπισμού. «Το SPD δεν έχει σαφή ιδέα τι θα έκανε στην εξουσία», λέει ο Uwe Jun, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Τρίερ. «Όλη η εκστρατεία τους επικεντρώνεται στην προσωπικότητα του Σολτς».
Αυτή η στρατηγική εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι ο Όλαφ Σολτς είναι ένα πολύ πιο οικείο πρόσωπο από τους αντιπάλους του Λάσετ, πρωθυπουργό της της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας και σχετικά νεοφερμένο στην εθνική πολιτική, και την Μπέρμποκ, μια 40χρονη βουλευτή χωρίς κυβερνητική εμπειρία.
Σε σύγκριση με τους δύο, ο Σολτς είναι «παλιά καραβάνα». Γεννημένος το 1958 στο Όσναμπρουκ, εντάχθηκε για πρώτη φορά στο SPD το 1975 και ως νέος σοσιαλιστής έκανε εκστρατεία για να «ξεπεράσει την καπιταλιστική οικονομία». Αλλά αργότερα έγινε το κορυφαίος της μετριοπαθούς πτέρυγας του SPD, υπηρετώντας ως ομοσπονδιακός υπουργός εργασίας υπό τη Μέρκελ και δήμαρχος του Αμβούργου για επτά χρόνια από το 2011. Στη συνέχεια το 2018 έγινε υπουργός Οικονομικών και αναπληρωτής καγκελάριος στην τέταρτη κυβέρνηση της Μέρκελ.
Σε αυτόν τον ρόλο καθοδήγησε επιδέξια τη Γερμανία μέσω της πανδημίας, αναλαμβάνοντας χρέος 400 δισ. ευρώ για να δημιουργήσει ένα από τα πιο γενναιόδωρα προγράμματα οικονομικής διάσωσης στον κόσμο.
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 18-19 Σεπτεμβρίου 2021