Γεννήθηκαν στη γη που έβγαλε από τα σπλάχνα της τον μεγάλο Κινέζο διανοητή και φιλόσοφο Κομφούκιο και ταξίδεψαν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά για να βρεθούν στη γη του Αριστοτέλη, του φιλοσόφου που κυριάρχησε για δυόμισι χιλιετίες στην παγκόσμια σκέψη και εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς της. Αντιπροσωπεία από την ιστορική πόλη Qufu της περιφέρειας Shandong της Κίνας βρέθηκε χθες στη Χαλκιδική ύστερα από πρόσκληση του Δήμου Αριστοτέλη, με τις δύο πλευρές να σχεδιάζουν κοινές πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δράσεις, μέσα από τις οποίες θα αναδειχθεί το μεγαλείο της σκέψης των δύο σπουδαίων αυτών προσωπικοτήτων.
Η συνάντηση, απότοκο του πρόσφατου διεθνούς επιστημονικού διεπιστημονικού συνεδρίου με θέμα «Η ηθική φιλοσοφία του Αριστοτέλη και του Κομφούκιου για τον 21ο αιώνα», οι εργασίες του οποίου έγιναν στη Θεσσαλονίκη και στα Στάγειρα Χαλκιδικής, γενέτειρα του Αριστοτέλη, πραγματοποιήθηκε στην Ουρανούπολη. Εκεί, ο δήμαρχος Αριστοτέλη Στέλιος Βαλιάνος και οι συνεργάτες του υποδέχθηκαν την κινεζική αντιπροσωπεία (τέσσερις άνδρες και δύο γυναίκες) και η συζήτηση εξελίχθηκε σε ένα παζλ προτάσεων για εκδηλώσεις τέχνης και εκπαίδευσης που αναμένεται να υλοποιηθούν το τρέχον και το επόμενο έτος.
«Εμείς, οι συγγενείς και οι απόγονοι του Αριστοτέλη, έχουμε επωμιστεί αυτό το ιερό χρέος και αυτό το καθήκον να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τιμήσουμε τη μνήμη του. Δεν το χρειάζεται ο Αριστοτέλης, είναι διεθνώς αναγνωρισμένος ως ο μεγαλύτερος ίσως φιλόσοφος της Ιστορίας. Εμείς τον έχουμε ανάγκη, εσωτερική, να αναδείξουμε αυτήν την παρακαταθήκη, τη γενέτειρά του, τα αρχαία Στάγειρα. Όντως για να κατανοήσουμε αυτή τη βαριά αρχαία κληρονομιά πρέπει να πάρουμε την απαιτούμενη απόσταση. Και αυτό κάναμε θαυμάσια με τους Κινέζους φίλους μας, οι οποίοι έχουν ένα αντίστοιχο μέγεθος και αυτό δεν είναι άλλο από τον Κομφούκιο και τη διδασκαλία του. Και οι δύο μίλησαν για τον άνθρωπο, για τις αξίες του, για τη θέση του στην κοινωνία, για την ιδανική πολιτεία», εξηγούσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Αριστοτέλη Στέλιος Βαλιάνος, μιλώντας για τη συνεργασία με την κινεζική πλευρά.
Σε ό,τι αφορά το πρακτικό μέρος, η σύμβουλος Τουρισμού του δήμου Αριστοτέλη, Μαρία Παππά, διευκρίνισε: «Η πρότασή μας περιλαμβάνει σχολικές εκδρομές και εκπαιδευτικές ανταλλαγές και θα ζητήσουμε να την παρουσιάσουμε και σε ταξιδιωτικούς πράκτορες και στις τοπικές αρχές στην Κίνα. Αναφερόμαστε σε ειδικά πακέτα τουρισμού, που συνδέονται με τη συνεισφορά των δύο μεγάλων φιλοσόφων της αρχαιότητας, δηλαδή συσχετίζουν την ιδανική πολιτεία του Αριστοτέλη με την ανθρώπινη αρετή του Κομφούκιου και από αυτήν την άποψη έχουν ειδικότερο ενδιαφέρον».
«Επίσης», συνέχισε η κ. Παππά, «στα Αριστοτέλεια του 2024 προτείνουμε μια βραδιά κινεζικής παραδοσιακής μουσικής, όπως επίσης και κατά τη διάρκεια του συμποσίου των Αριστοτελείων, μια εκδήλωση αφιερωμένη στον Κομφουκιανισμό και συζήτηση για τη θεωρία του Κομφούκιου περί της ανθρώπινης αρετής».
«Έχουμε κι εμείς μια δική μας ατζέντα για διάφορους τομείς πιθανής συνεργασίας, στον πολιτισμό, στην οικονομία, στον τουρισμό», πρόσθεσε, από την πλευρά του, ο γενικός διευθυντής του γραφείου εξωτερικών υποθέσεων της περιφέρειας Shandong και πρόεδρος της ένωσης της περιφέρειας Shandong για τη φιλία με τις ξένες χώρες, καθηγητής Cai Xianjin.
Παρούσα στη συνάντηση ήταν και η ομότιμη καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης του ΑΠΘ και ιδρυτική πρόεδρος του Διεπιστημονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών (ΔΙ.Κ.Α.Μ.) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Δήμητρα Σφενδόνη Μέντζου, η οποία μίλησε για την ενδυνάμωση των σχέσεων και τις προοπτικές που διανοίγονται σε επίπεδο επιστημονικό και πολιτιστικό, οι οποίες και μπορούν να προκύψουν μέσα από την αδελφοποίηση της ιστορικής πόλης Qufu με τον δήμο Αριστοτέλη.
Ο δε εκπρόσωπος του γραφείου Εξωτερικών Ευρωπαϊκών Υποθέσεων για τα ευρωπαϊκά θέματα της Περιφέρειας Shandong, Teng Zerui, μετέφερε τις σκέψεις των συναδέλφων του και τα σημεία στα οποία οι προτάσεις των δύο αντιπροσωπειών είναι δυνατόν συγκλίνουν.
Πέραν των συζητήσεων, η κινεζική αντιπροσωπεία είχε την ευκαιρία να απολαύσει το όμορφο τοπίο της Χαλκιδικής μέσα από μια τρίωρη κρουαζιέρα στα ανοιχτά του Αγίου Όρους. Οι ξένοι αντιπρόσωποι έμειναν εντυπωσιασμένοι από το φυσικό κάλλος και την αρχιτεκτονική του Άθωνα. Άλλωστε, τα αρχαία Στάγειρα και ο Άθως δεν απέχουν παρά μόνο είκοσι λεπτά με το αυτοκίνητο, αλλά από ιστορικής σκοπιάς περίπου μία και μισή χιλιετία! Και από το Βυζάντιο ο Αριστοτέλης ασφαλώς δεν έλειψε και ποτέ. Η κλασσική παιδεία ήταν ή μόνη κοσμική παιδεία της εποχής και αυτό το αναγνώριζε η Χριστιανική Πολιτεία. Στις βιβλιοθήκες του Βυζαντίου εντόπισαν τον Αριστοτέλη οι Άραβες Σχολιαστές, οι οποίοι μετέφεραν τα γραπτά του στη Δύση.
Ο πολιτισμός ενώνει, όταν στο κέντρο του είναι ο άνθρωπος. Και οι μεγάλοι πολιτισμοί αυτό το διαθέτουν. Όπως επίσης και τη διάθεση για συνεργασία, αλληλεπίδραση, αναπλήρωση των επαφών που η Ιστορία τους στέρησε. Η πρόταση του δήμου Αριστοτέλη και η κινεζική ατζέντα έρχεται να καλύψει αυτό το κενό και να γίνει γέφυρα συνεργασίας, ανταλλαγών, τουρισμού και εκπαίδευσης, με αμοιβαία οφέλη για όλους.
Η περιφέρεια Shandong της Κίνας έχει πληθυσμό εκατό εκατομμυρίων κατοίκων, ενώ ο δήμος Αριστοτέλη μόλις είκοσι χιλιάδες μόνιμους κατοίκους. «Όμως ο τόπος μας έχει κορυφαίες οικουμενικότητες, με κορυφαίο φυσικά τον Αριστοτέλη» έσπευσε να σημειώσει ο κ. Βαλιάνος, προσθέτοντας:
«Είναι ο τόπος που έζησε ο ήρωας του ομώνυμου βιβλίου του Νίκου Καζαντζάκη, ο Αλέξης Ζορμπάς, που έγινε παγκόσμια γνωστός μέσα από την ταινία του Μ. Κακογιάννη και τη μουσική του Μ. Θεοδωράκη. Είναι ο τόπος που ο Άγιος Αθανάσιος επέλεξε να θέσει το θεμέλιο του κοινοβιακού μοναχισμού. Είναι η πύλη για το Άγιον Όρος. Είναι η περιοχή μιας πλούσιας Ιστορίας από την κλασική αρχαιότητα μέχρι τους σημερινούς χρόνους.
Αντιλαμβάνεστε, ότι η περιοχή μας έχει να ωφεληθεί από αυτήν την επαφή πολλαπλώς. Οι Κινέζοι είναι λαός φιλομαθής, διαβάζει, θέλει να ταξιδέψει να γνωρίσει και προφανώς, η περιοχή μας ενδείκνυται για ένα παράδειγμα ποιοτικού τουρισμού, βασισμένου στη γνώση, στον πολιτισμό και στις πανανθρώπινες αξίες που εκπροσωπούν οι δύο μεγάλοι φιλόσοφοι της αρχαιότητας: ο Κομφούκιος και ο Αριστοτέλης».
Οραματική πρωτοβουλία της δημοτικής αρχής του δήμου Αριστοτέλη είναι η δημιουργία ενός Αριστοτελικού Κέντρου στον χώρο των αρχαίων Σταγείρων, ώστε να αξιοποιηθεί θεματικά ο χώρος για την προβολή των μελετών και των εφευρέσεων του φιλοσόφου της ελληνικής αρχαιότητας, τη διοργάνωση συνεδρίων και εκθέσεων.
Το διεθνές συνέδριο για τον Αριστοτέλη και τον Κομφούκιο που έφερε την προσέγγιση
Το διεθνές συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε πριν από τρεις εβδομάδες σε Θεσσαλονίκη και Στάγειρα, είχε στόχο να φέρει πιο κοντά τους απογόνους των δύο λαών, με εκπαιδευτικές και πολιτιστικές ανταλλαγές μέσα από τις φιλοσοφικές θεωρήσεις των δύο ένδοξων προγόνων τους: του Αριστοτέλη και του Κομφούκιου.
Το συνέδριο διοργάνωσε το Διεπιστημονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών (ΔΙΚΑΜ) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με συνδιοργανωτές το United Nations Sustainable Solutions Network (Δίκτυο Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, SDSN), την Ακαδημία Αθηνών, και το China Confucius Foundation. Τις εργασίες του απασχόλησαν θέματα με τα οποία οι δύο μεγάλοι φιλόσοφοι ασχολήθηκαν κατά τη διάρκεια του βίου τους, όπως η ηθική, η πολιτική, η κοινωνία και το άτομο.
Ο δήμαρχος Αριστοτέλη, Στέλιος Βαλιάνος είχε δηλώσει τότε σχετικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι το πολιτιστικό και εκπαιδευτικό αυτό γεγονός έγινε η εκκίνηση για το δήμο Αριστοτέλη, ώστε να εξετάσει τρόπους πολιτιστικής δικτύωσης με τη γενέτειρα του Κομφούκιου και τουριστικής προβολής και των δύο ιστορικών τόπων.
Η αρχή έγινε μόλις χθες. Η συνέχεια και η επιτυχία, εάν κρίνει κανείς από το κλίμα και τη σοβαρότητα με την οποία έγινε η προσέγγιση θεωρείται από τους πρωτεργάτες της εγγυημένη. Την ερχόμενη εβδομάδα θα περάσει από το δημοτικό συμβούλιο η έγκριση της πρότασης και αναμένεται και από την κινεζική πλευρά αντίστοιχη πρωτοβουλία, ώστε να μπει στις ράγες η κοινή προσπάθεια, προς όφελος και των δύο ιστορικών περιοχών.