«Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται» λέει ο θυμόσοφος λαός. Έτσι, ορισμένοι επιχειρηματίες στην Βόρεια Ελλάδα μεσούσης της πανδημίας του κορονοϊού, βρήκαν την κατάλληλη ευκαιρία να αυθαιρετήσουν σε βάρος των ίδιων τους των εργαζομένων, ζητώντας μεταξύ άλλων αν και οι τελευταίοι βρίσκονται σε αναστολή και πληρώνονται από το κράτος να εργάζονται κανονικά, δίνοντάς τους αναγκαστικές άδειες αλλά και κουπόνια αντί μισθού. Οι καταγγελίες για εργοδοτικές αυθαιρεσίες στη Βόρεια Ελλάδα από την έναρξη της πανδημίας μέχρι σήμερα πέφτουν σαν βροχή στα κατά τόπους Εργατικά Κέντρα αλλά και τις αρμόδιες υπηρεσίες της ΓΣΕΕ. Εκπρόσωποι των εργαζομένων της Κεντρικής Μακεδονίας που μιλούν στη «ΜτΚ» αποτυπώνουν την εικόνα στους χώρους δουλειάς αλλά και τα ποσοστά ανεργίας ανά περιοχή, εκφράζοντας παράλληλα τον φόβο και την απαισιοδοξία πως θα υπάρξει «έκρηξη» της ανεργίας το φθινόπωρο, δηλαδή μετά την εφαρμογή των νέων μέτρων για τους ανεμβολίαστους, την εφαρμογή του νέου εργασιακού νομοσχεδίου και την λήξη των μέτρων που υιοθετήθηκαν από την κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας.
Σύμφωνα με τους εκπροσώπους των συνδικάτων την περίοδο της πανδημίας οι εργαζόμενοι ήταν απροστάτευτοι απέναντι σε εργοδοτικές αυθαιρεσίες. Είναι ενδεικτικό, πως σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων της ΓΣΕΕ το διάστημα από 10/03/2020 έως 27/07/2021 η ομάδα των ειδικών χειρίστηκε περίπου 4.470 υποθέσεις που αφορούσαν ερωτήματα και καταγγελίες εργαζομένων στη Βόρεια Ελλάδα (Δυτική, Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία και Θράκη). Η ομάδα του Κέντρου Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων (ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ), παρακολουθεί τα στοιχεία και τις καταγγελίες που υποβάλλονται, συμβουλεύει τους εργαζόμενους και παρεμβαίνει προς επίλυσή τους, ενώ μεριμνά για την περαιτέρω προώθησή τους στα αρμόδια υπουργεία και Αρχές, κυρίως στις ελεγκτικές υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, σε ποσοστό 16% πρώτες ήλθαν οι καταγγελίες που έγιναν το παραπάνω διάστημα και αφορούν «ανασφάλιστη εργασία και εργαζόμενους που χάνουν το ταμείο ανεργίας λόγω ενσήμων». Ακολουθούν σε ποσοστό 14% οι καταγγελίες που αφορούσαν «αναστολή συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων ενώ παράλληλα οι εργοδότες απαιτούσαν από τους εργαζόμενους να εργάζονται υπό καθεστώς τηλεργασίας όχι μόνο για έκτακτα θέματα, αλλά για παροχή κανονικής εργασίας ή σε άλλη περίπτωση να παρέχουν εργασία κανονικά στην έδρα της εταιρείας». Στο 12% ανήλθαν οι καταγγελίες που αφορούσαν «λιγότερες ημέρες ετήσιας άδειας εξαιτίας λάθους τρόπου υπολογισμού ημερών αδείας στο πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» και «αναγκαστική λήψης ετήσιας άδειας χωρίς να έχει αιτηθεί ο εργαζόμενος» ενώ ακολουθούν με 10% οι καταγγελίες για «μη καταβολή Δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και Επιδόματος αδείας» όπως και οι καταγγελίες για «αναγκαστική λήψη άδειας άνευ αποδοχών εξαιτίας χαμηλού τζίρου». Σε ποσοστό 8% οι εργαζόμενοι κατήγγειλαν πως οι εργοδότες προχώρησαν σε «συμψηφισμό επιδόματος αδείας με κουπόνια (πχ ticket restaurant κ.τ.λ.)», σε 7% οι καταγγελίες για «διακοπή μονομερώς από εργοδότη της άδειας ειδικού σκοπού», σε ποσοστό 6% οι καταγγελίες που αφορούσαν «μείωση μισθού μονομερώς από εργοδότη» και τέλος, 5% οι καταγγελίες για «απόλυση χωρίς αποζημίωση, μη καταβολή αποζημίωσης λόγω συνταξιοδότησης».
ΓΣΕΕ: Απορρύθμιση της αγοράς
Μιλώντας στη «ΜτΚ» ο εκπρόσωπος Τύπου της ΓΣΕΕ, Δημήτρης Καραγεωργόπουλος αναφέρει πως την περίοδο της πανδημικής κρίσης η αγορά εργασίας απορρυθμίστηκε. «Είναι γεγονός ότι την περίοδο της πανδημικής κρίσης η αγορά εργασίας απορυθμίστηκε, διότι οι μεν λειτουργούσες επιχειρήσεις εκμεταλλεύτηκαν την απουσία-ανοχή των αρχών και την έλλειψη ελέγχων, επιβάλλοντας άγραφους νόμους της ζούγκλας σε κάθε εργασιακό χώρο, οι δε επιχειρήσεις που είχαν διακόψει τη λειτουργία τους με απόφαση κρατικής αρχής, σε ένα σημαντικό βαθμό λειτουργούσαν κανονικά (κυρίως εμπορικές επιχειρήσεις) με δεύτερο - παράλληλο ΑΦΜ (εντός και εκτός συνόρων), παραπλήσιου ή και διαφορετικού ΚΑΔ, απασχολώντας παράνομα στον ίδιο χώρο-τομέα το προσωπικό που είχαν θέση σε αναστολή από την πρώτη επιχείρηση». Ο κ. Καραγεωργόπουλος συμπληρώνει πως: «το εργασιακό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε τον περασμένο Ιούνιο ακόμα δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή, καθώς η αγορά εργασίας μετρά μόλις 3 μήνες επαναλειτουργίας, αλλά είναι βέβαιο ότι μέσα στο επόμενο δίμηνο θα γίνουν ορατές οι επιπτώσεις αυτού στις εργασιακές σχέσεις. Αναμένεται εκτόξευση φαινομένων υπερ-ευελιξίας στις εργασιακές σχέσεις και χαμηλής προστασίας στους χώρους εργασίας, με τον κόσμο της εργασίας να αποτελεί τον αδύναμο κρίκο και δίχως καμία, πλέον, διαπραγματευτική δυνατότητα. Είναι αναγκαίο λοιπόν να ενισχυθεί η δημοκρατία στην οικονομία και την κοινωνία, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης και της υποστήριξης των συνδικαλιστικών οργανώσεων, με σεβασμό και ενίσχυση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Απαραίτητα συστατικά για τη διασφάλιση του πλήρους σεβασμού των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε συλλογικές διαπραγματεύσεις, και για την ενίσχυση των δικαιωμάτων ενημέρωσης, διαβούλευσης και συμμετοχής των εργαζομένων. Αυτά αποτελούν θεμελιώδη εργαλεία για την οικονομική, κοινωνική και δημοκρατία στο χώρο εργασίας» καταλήγει ο κ. Καραγεωργόπουλος.
Διπλάσια η ανεργία στην Ελλάδα
Την ώρα που ο μέσος όρος σε ευρωπαϊκό επίπεδο κινείται λίγο πάνω από 7%, η ανεργία στην Ελλάδα είναι διπλάσια, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. Τον Ιούλιο του 2021 το ποσοστό της ανεργίας στην Ελλάδα μειώθηκε στο 14,6%, έναντι 14,8% τον προηγούμενο μήνα και 16,8% τον Ιούλιο του 2020. Στην Ελλάδα η ανεργία των νέων αυξήθηκε στο 37,6% τον Ιούλιο του 2021, έναντι 29,7% τον προηγούμενο μήνα και 36,1% τον Ιούλιο του 2020. Επίσης, η Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στους νέους στην ΕΕ, ενώ ακολουθούν η Ισπανία (35,1%) και η Ιταλία (27,7%). Πάντως, εκπρόσωποι των εργαζομένων αναφέρουν πως η πραγματική ανεργία απέχει πολύ από τους δείκτες που καταγράφονται τόσο στην ΕΛΣΤΑΤ όσο και στον ΟΑΕΔ, καθώς όπως λένε δεν αναφέρονται στους μη καταγεγραμμένους στα μητρώα ανέργους, ενώ θεωρούν ως εργαζόμενους εκείνους που δουλεύουν ακόμα και… μία ώρα!
Θεσσαλονίκη
Όπως αναφέρει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, Χάρης Κυπριανίδης πανελλαδικά εκτιμάται πως η πραγματική ανεργία ανέρχεται στο 26%, ενώ ειδικότερα για την περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας τα ποσοστά ανέρχονται σε 28%-29%. Ειδικότερα για την πόλη της Θεσσαλονίκης ο κ. Κυπριανίδης εκτιμά πως η ανεργία αγγίζει το 34%, ποσοστό αυξημένο από το αντίστοιχο που δημοσιεύει η Ελληνική Στατιστική Αρχή, καθώς όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης «η ΕΛΣΤΑΤ υπολογίζει ως εργαζόμενους κι εκείνους που εργάζονται μόλις δυο ώρες την ημέρα, ή κάποιες μόλις ώρες την εβδομάδα». Όπως λέει ο κ. Κυπριανίδης τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στη Θεσσαλονίκη είναι πως καλούνται να εργάζονται περισσότερες ώρες από εκείνες που πληρώνονται, οι εργασιακές σχέσεις έχουν γίνει «λάστιχο», ενώ σημειώνει ότι πολλοί υπάλληλοι εργάζονται ανασφάλιστοι και «μαύρα». Ο κ. Κυπριανίδης εκτιμά ότι το ποσοστό των εργαζομένων που απασχολούνται με συμβάσεις μερικής απασχόλησης στις επιχειρήσεις της περιοχής ξεπερνά το 50%. Αυτό σημαίνει πως το μισό και πλέον εργατικό δυναμικό της περιοχής απασχολείται μερικώς. «Δεν αυξάνονται οι μισθοί την ώρα που υπάρχουν υπερτιμήσεις προϊόντων. Από τη Θεσσαλονίκη λείπουν επίσης οι υποδομές που θα προσελκύσουν επενδύσεις και θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας» υποστηρίζει ο κ. Κυπριανίδης και σχολιάζει πως οι επιχειρήσεις που έβαλαν λουκέτο εξαιτίας της πανδημίας γιγαντώνουν το ήδη μεγάλο πρόβλημα της αγοράς εργασίας στην πόλη. Ανησυχία, στους κόλπους των εργαζομένων υπάρχει, σύμφωνα με τον κ. Κυπριανίδη ενόψει του ερχόμενου φθινοπώρου όταν σταδιακά θα λήξουν οι αναστολές εργασίας που πληρώνονταν από το κράτος και θα εφαρμοστούν τα νέα μέτρα ειδικότερα για εκείνους που παραμένουν ανεμβολίαστοι και θα καλούνται πλέον να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να πληρώνουν τα rapid test στα οποία πρέπει από τις 13 Σεπτεμβρίου να υποβάλλονται, ώστε να έχουν την δυνατότητα να προσέρχονται στον χώρο εργασίας τους. «Ελπίζουμε πως τα πράγματα θα βελτιωθούν εάν αξιοποιηθούν σωστά και κατευθυνθούν στην πραγματική οικονομία οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης» καταλήγει ο κ. Κυπριανίδης.
Πέλλα
Σύμφωνα με την πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Πέλλας, Θεανώ Ζουρνατζίδου στην περιοχή η πραγματική ανεργία ξεπερνά το 50%. Όπως υποστηρίζει η κ. Ζουρνατζίδου οι εγγεγραμμένοι άνεργοι ανέρχονται σε 6.500 άτομα, ενώ το 53% αυτών είναι μακροχρόνια άνεργοι. Στην Πέλλα τα ποσοστά ανεργίας στις γυναίκες και τους νέους είναι τα υψηλότερα. Ανησυχία υπάρχει, όπως λέει η κ. Ζουρνατζίδου για το μέλλον των ανεμβολίαστων εργαζομένων μετά τις 13 Σεπτεμβρίου. «Η ανησυχία είναι έντονη. Δεν ξέρουμε τι θα γίνει. Αιτούμαστε το κόστος διενέργειας των τεστ για να μπορούν να προσέλθουν οι εργαζόμενοι στην εργασία τους να μην τους βαραίνει, να είναι δωρεάν και τα τεστ να πραγματοποιούνται από τον ΕΟΔΥ. Ειδικότερα για τον νομό Πέλλας, όπου πολλοί εργαζόμενοι απασχολούνται στις καλλιέργειες, και κυρίως στα φρούτα, αναφέρει πως ο περσινός παγετός αποτελεί «πλήγμα» καθώς κατέστρεψε πολλές σοδειές και εκτιμά πως από τις 15 Σεπτεμβρίου και μετά θα υπάρξει «έκρηξη» της ανεργίας στον συγκεκριμένο τομέα. «Θα σταματήσουν να εργάζονται οι εποχιακοί υπάλληλοι και τα μεροκάματα δεν θα ξεπεράσουν τα 60 για τον καθένα, την ώρα που συνήθως ανέρχονται σε 110» λέει η πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Πέλλας.
Στην «πρωτεύουσα» του νομού, την Έδεσσα, σύμφωνα με στοιχεία του προέδρου του Εργατικού Κέντρου της περιοχής ανέρχεται στο 35%. Σύμφωνα με τον Νίκο Γκοτζαμάνη πολλές επιχειρήσεις της περιοχής μετά την άρση του lockdown δεν επαναλειτούργησαν, ενώ άγνωστο παραμένει εάν επιχειρήσεις που είναι κλειστές και επιχορηγούνται από το κράτος λόγω των επιπτώσεων του κορονοϊού θα ανοίξουν εκ νέου ή θα οδηγηθούν σε «λουκέτο». «Η ανεργία πλήττει κυρίως τις γυναίκες και τους νέους» υποστηρίζει ο κ. Γκοτζαμάνης.
Ημαθία
Για υψηλά ποσοστά ανεργίας στην περιοχή της Βέροιας κάνει λόγο και η πρόεδρος του εκεί Εργατικού Κέντρου, Έλενα Ατσάλου σημειώνοντας πως το μεγαλύτερο πρόβλημα της περιοχής είναι η «ανακύκλωση της ανεργίας». «Με τον τρόπο που λειτουργεί η αγορά εργασίας και μετά την ψήφιση του νέου νομοσχεδίου ο εργοδότης αποκτά το δικαίωμα να απολύει και να επαναπροσλαμβάνει τους υπαλλήλους του, καταστρατηγώντας με αυτό τον τρόπο βασικά εργασιακά δικαιώματα» λέει η κ. Ατσάλου.
Χαλκιδική
Στην Χαλκιδική, μπορεί ο Αύγουστος να πήγε καλά καθώς στα περισσότερα καταλύματα σημειώθηκαν πληρότητες σχεδόν 100% και οι κρατήσεις ανήλθαν στα επίπεδα του 2019, χρονιά σταθμό για τον ελληνικό τουρισμό, ενώ δούλεψαν και οι επιχειρήσεις που σχετίζονται με το τουριστικό προϊόν, υπάρχει αγωνία για το φθινόπωρο και τον χειμώνα, καθώς η λειτουργία τους εξαρτάται από την πορεία της πανδημίας και τα μέτρα που θα είναι σε ισχύ εκείνη την εποχή. Όπως περιγράφει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Χαλκιδικής, Χρήστος Ευφραιμίδης
ορισμένα «ξενοδοχεία είναι γεμάτα και δεν προχώρησαν σε επιπλέον προσλήψεις προσωπικού με αποτέλεσμα όλη τη δουλειά να την κάνουν λιγοστοί εργαζόμενοι». Κατά τον πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Χαλκιδικής η ανεργία στην περιοχή αγγίζει το 30%, ενώ όπως τονίζει «η μαύρη εργασία καλά κρατεί».
Σέρρες
Στο νομό Σερρών, η ανεργία υπολογίζεται σε 38%-40%, όπως σημειώνει ο Γενικός Γραμματέας του Εργατικού Κέντρου της περιοχής, Παύλος Συμεωνίδης. Ο ίδιος εκτιμά ότι στις γυναίκες τα ποσοστά ανεργίας ανέρχονται σε 58%-60%, ενώ ένας στους δυο νέους μέχρι 25 ετών δεν εργάζεται, με αποτέλεσμα το νέο ηλικιακά εργατικό δυναμικό της περιοχής, και κυρίως επιστήμονες, να εγκαταλείπουν τις Σέρρες για άλλες πόλεις όπως είναι η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη και να μεταναστεύουν στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τον κ. Συμεωνίδη όταν επιστρέψουμε σε συνθήκες κανονικότητας η ανεργία στην περιοχή αναμένεται να αυξηθεί. «Είναι κοροϊδία να κάνουμε λόγο για αυξήσεις σε μισθούς της τάξης του 2%, την ώρα που οι αυξήσεις σε βασικά προϊόντα ανέρχονται σε 8%. Ο χειμώνας θα είναι πολύ δύσκολος. Απελευθερώνονται οι απολύσεις» λέει ο κ. Συμεωνίδης. Ειδικότερα, η πόλη των Σερρών, όπως τονίζει ο Γενικός Γραμματέας του Εργατικού Κέντρου διαθέτει ελάχιστο αριθμό Βιομηχανιών, καθώς πολλές επιχειρήσεις την περίοδο της οικονομικής κρίσης εγκατέλειψαν την περιοχή και εγκαταστάθηκαν σε γείτονες χώρες. «Η Βιομηχανική Περιοχή των Σερρών θυμίζει «πόλη φάντασμα». Η γεωργία μας είναι καταστραμμένη» σημειώνει ο κ. Συμεωνίδης. Στον αντίποδα, όπως υποστηρίζει, η ανάπτυξη καταστημάτων σούπερ μάρκετ (υπολογίζεται πως υπάρχουν περισσότερα από 50 καταστήματα) έχει ως αποτέλεσμα την απασχόληση εκατοντάδων Σερραίων.
Πιερία
Στην Κατερίνη, σύμφωνα με την πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου της περιοχής, Δέσποινα Κωνσταντίνου, ο καταγεγραμμένος αριθμός των ανέργων για το 2021 είναι 15.000, ήτοι 20%. «Εμείς διαφωνούμε με τα επίσημα στοιχεία. Σε αυτά δεν λογίζονται ως άνεργοι οι άνθρωποι που κάνουν μετρημένα μεροκάματα. Η πραγματική ανεργία είναι υψηλότερη. Το βλέπουμε καθημερινά στους χώρους εργασίας, στις περιπτώσεις όπου καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε εργοδοτικές αυθαιρεσίες. Τα ποσοστά είναι πολλαπλάσια σε γυναίκες και νέους» λέει η κ. Κωνσταντίνου. «Οι αναστολές κάποια στιγμή θα σταματήσουν. Υπάρχει φόβος για μαζικό κλείσιμο επιχειρήσεων. Δεν βλέπουμε κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα από πλευράς Πολιτείας» λέει. «Η επόμενη ημέρα της πανδημικής κρίσης φαντάζει με εφιάλτη. Το μέλλον είναι αβέβαιο και κανείς δεν γνωρίζει τι θα γίνει, ούτε να προγραμματίσει τη ζωή του» υποστηρίζει. Η πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Κατερίνης καταγγέλλει πως στην περιοχή υπάρχουν επιχειρηματίες που προχώρησαν το προηγούμενο διάστημα σε ένταξη εργαζομένων σε καθεστώς αναστολής, μονομερώς. Σύμφωνα με την ίδια, οι εργαζόμενοι στην Πιερία έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με την ανασφάλιστη εργασία και καταπάτηση των βασικών εργασιακών τους δικαιωμάτων. «Πολλοί συνάδελφοι είναι απλήρωτοι. Η εργοδοτική αυθαιρεσία είναι συχνό φαινόμενο» λέει η κ. Κωνσταντίνου. Αναφέρει επίσης, πως η ανησυχία για το μέλλον των ανεμβολίαστων εργαζομένων την επομένη της επιβολής των νέων μέτρων είναι αβέβαιη.
Κιλκίς
Σύμφωνα με εκπροσώπους των εργαζομένων στο νομό Κιλκίς η πραγματική ανεργία αγγίζει το 45%-50%, δεδομένου ότι κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης πολλές μεγάλες επιχειρήσεις έβαλαν λουκέτο κι άλλες μετέφεραν την έδρα τους στα Σκόπια.
Σημειώνεται πως την ερχόμενη εβδομάδα, στο πλαίσιο της 85ης ΔΕΘ, θα βρεθεί στην περιοχή κλιμάκιο της ΓΣΕΕ και θα πραγματοποιήσει επισκέψεις σε χώρους εργασίας.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 05 Σεπτεμβρίου 2021