Ο (νέος) νόμος για την ιδιωτική εκπαίδευση
Επιστροφή στον συμπαθή, για κάποιους, Μεσαίωνα;
Βρισκόμαστε μπροστά στο νέο νόμο για την ιδιωτική εκπαίδευση (:ν. 4713/20, ΦΕΚ 147/Α/29.7.20). Πολέμιοι και υποστηρικτές του σε ένα, σίγουρα, θα συμφωνήσουν: πρόκειται, πράγματι, για σημαντικό νομοθέτημα. Ένα νομοθέτημα που ήρθε για να ανατρέψει δεδομένα και κεκτημένα. Να ταράξει, κατ’ άλλους, ύδατα λιμνάζοντα.
Η αξία και σημασία του
Ο συγκεκριμένος νόμος αφορά, κατ’ ελάχιστον, εκπαιδευτικούς, μαθητές, γονείς, εργαζόμενους και ιδιοκτήτες ιδιωτικών σχολείων. Επιλέγει δραστικές επεμβάσεις στον προϋφιστάμενο, που μέτρησε μισό, σχεδόν, αιώνα ζωής. Οι αντιδράσεις, από το στάδιο ακόμα της διαβούλευσης, υπήρξαν έντονες. Η υπεράσπισή του υπήρξε μαχητική και η πολεμική που δέχθηκε εντονότατη. Ακόμα και από κάποιους που φαίνεται πως δεν μπήκαν, καν, στον κόπο να τον διαβάσουν. Οι ρυθμίσεις του σηματοδοτούν, κατά τους πολέμιους, «επιστροφή στον Μεσαίωνα».
Τι πράγματι όμως ισχύει;
Περί του (πάντοτε ελκυστικού) Δημοσίου αλλά και περί των προθέσεων του νομοθέτη ο λόγος...
Οι εξ ημών πρεσβύτεροι γαλουχηθήκαμε (τουλάχιστον κατά την πλειονότητά μας) με την ιδέα μιας «θέσης στο δημόσιο». Ένα δημόσιο που παρείχε στους «τυχερούς» τη σιγουριά του «Μισθού». Και, προεχόντως, τη μονιμότητα/ισοβιότητα. Δε έμοιαζε, λοιπόν, «λογικό παράδοξο» το εξαιρετικά υψηλό ενδιαφέρον για την «κατάληψή» της.
Επιβεβαίωση της ελκυστικότητας του Δημοσίου: το «πελατειακό κράτος», οι λόγοι της δημιουργίας του και οι (δραματικές) συνέπειες της ύπαρξής του.
Εντύπωση προξενεί, για τους λιγότερο μυημένους, η διατήρηση προνομίων του Δημοσίου σε συγκεκριμένο κλάδο της οικονομίας. Σ’ εκείνον της ιδιωτικής εκπαίδευσης.
Με βάση την αιτιολογική έκθεση του νόμου, αγνές προκύπτουν οι προθέσεις του νομοθέτη. Είναι, πράγματι, έτσι;
Ας επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε το νέο νόμο με νηφαλιότητα. Με την ανάλυση των (περισσότερο κρίσιμων) διατάξεών του μέσα από δέκα, μάλλον ενδιαφέροντα, ερωτήματα.
Ερώτημα 1ο
Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου γίνεται, τελικά, με «άγραφους» κανόνες; Και, στην πραγματικότητα, κατά τη βούληση του «αφεντικού»;
Η αξιολόγηση των δομών, των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου αποδεικνύετεαι πως διενεργείται, με τρόπο αντικειμενικό. Με τη χρήση, κατά βάση, των κριτηρίων του Δημοσίου. Για όποια πρόσθετα κριτήρια προϋποτίθενται προβλέψεις στον Εσωτερικό Κανονισμό του Λειτουργίας που εγκρίνεται από τον οικείο Διευθυντή Εκπαίδευσης (άρθρο 2).
Ερώτημα 2ο
Το ιδιωτικό σχολείο θα ακολουθεί, επιτέλους, το δικό του πρόγραμμα και θα παρέχει όποιες υπηρεσίες και δραστηριότητες επιλέγει;
Η λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων τοποθετείται, από το νόμο, εντός διευρυμένων, σαφών όμως και απολύτως δεσμευτικών, ορίων (άρθρο 3). Αφορούν: (α) το ωρολόγιο και αναλυτικό πρόγραμμα (β) τις πρόσθετες εκπαιδευτικές υπηρεσίες, (γ) τις απογευματινές και εκτός διδακτικών ημερών δραστηριότητες (για τις οποίες οι εκπαιδευτικοί επιπρόσθετα αμείβονται), (δ) τη συστέγαση ιδιωτικών σχολείων με κέντρα ξένων γλωσσών, φροντιστήρια και άλλους φορείς εκπαίδευσης.
Ερώτημα 3ο
Ο ρόλος του Διευθυντή Εκπαίδευσης καθίσταται διακοσμητικός;
Ο ρόλος του Διευθυντή Εκπαίδευσης κάθε άλλο παρά διακοσμητικός αποδεικνύεται (άρθρο 4). Μεταξύ των ουσιαστικών και σημαντικών αρμοδιοτήτων του: Η έγκριση του Κανονισμού Λειτουργίας των Ιδιωτικών Σχολείων που εποπτεύει. Επίσης: ο ορισμός και η αντικατάσταση των Διευθυντών και Υποδιευθυντών τους.
Ερώτημα 4ο
Επιτεύχθηκε, εν τέλει, η ποδηγεσία των εκπαιδευτικών μέσα από την αναγνώριση του δικαιώματος του ιδιοκτήτη να συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων;
Ο ιδιοκτήτης του ιδιωτικού σχολείου είχε και κατά το παρελθόν το δικαίωμα να συμμετέχει (εφόσον ήταν εκπαιδευτικός), στις συνεδριάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων. Η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος απλά διευρύνθηκε. Δικαιούνται πλέον να το ασκήσουν οι ιδιοκτήτες του νομικού προσώπου στο οποίο, ενδεχομένως, ανήκει το ιδιωτικό σχολείο. Υπό την ίδια, αυτονόητη, προϋπόθεση: να είναι εκπαιδευτικοί (άρθρο 5).
Ερώτημα 5ο
Η υποβοήθηση του ανταγωνισμού μεταξύ των ιδιωτικών σχολείων, είναι αναγκαία; Και, επιπρόσθετα, θα πρέπει να την επιβαρυνθούν, και πάλι, οι «συνήθεις ύποπτοι»-εκπαιδευτικοί;
Διευρύνονται, μέσα σε προκαθορισμένο πλαίσιο, οι δράσεις και οι εκπαιδευτικές υπηρεσίες που παρέχουν τα ιδιωτικά σχολεία (άρθρο 6). Τούτο θα ωφελήσει τον μεταξύ τους ανταγωνισμό και, αυτονοήτως, τους μαθητές. Η ενασχόληση των εκπαιδευτικών με τις συγκεκριμένες δράσεις και υπηρεσίες ορίζεται ως προαιρετική. Προστατεύονται όμως, σε κάθε περίπτωση, από την εργατική νομοθεσία και τα χρονικά όρια εργασίας. Λογικώς αναμενόμενη και η διεύρυνση των θέσεων εργασίας.
Ερώτημα 6ο
Τη λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων θα διέπουν σαφείς κανόνες ή επαφίεται, λογικά, στην επιχειρηματική ελευθερία του ιδιοκτήτη;
Οι κανόνες που διέπουν τη λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων δεν επαφίενται στον ιδιοκτήτη τους. Τίθενται, με τρόπο διαυγή όσο και αυστηρό, από την Πολιτεία (άρθρο 7). Είναι εκείνοι που, κατά βάση, διέπουν τη λειτουργία και των δημόσιων σχολείων (ενδεικτικά: την έναρξη και λήξη του σχολικού και διδακτικού έτους, τις εγγραφές, μετεγγραφές, απουσίες και δοκιμασίες, τη βαθμολογία, τις πειθαρχικές ποινές, την επανάληψη της φοίτησης, την προαγωγή και απόλυση των μαθητών). Οι ιδιαίτερες ρυθμίσεις συνάδουν, κατά βάση, με τις ιδιαιτερότητες των ιδιωτικών σχολείων.
Ερώτημα 7ο
Διευθυντές και Υποδιευθυντές: Όποιον επιλέξει ο σχολάρχης;
Η επιλογή, τοποθέτηση και αντικατάσταση των Διευθυντών και (τυχόν) Υποδιευθυντών των ιδιωτικών σχολείων διέπεται από συγκεκριμένα κριτήρια και κανόνες (άρθρο 8). Αποτελεί αρμοδιότητα του Διευθυντή Εκπαίδευσης.
Ερώτημα 8ο
Βρέθηκε νόμιμη δικαιολογία για τη μείωση των αποδοχών των εκπαιδευτικών;
Η απασχόληση και αμοιβές των εκπαιδευτικών εξορθολογίζονται (άρθρο 9). Παρέχεται η δυνατότητα μειωμένης απασχόλησης τους-εφόσον το ζητήσουν. Αίρονται κωλύματα διορισμού τους. Παρέχεται, επίσης, η δυνατότητα πρόσθετης απασχόλησης και εισοδημάτων. Για τους ικανότερους. Για κείνους που, εν τέλει, θα το επιλέξουν.
Ερώτημα 9ο
Οι απολύσεις των εκπαιδευτικών καθίστανται, επιτέλους, ελεύθερες και ανέλεγκτες;
Η αδυναμία καταγγελίας των συμβάσεων εργασίας των εκπαιδευτικών ουδέποτε έμοιαζε λογική. Για ποιον, άραγε, λόγο ένας εκπαιδευτικός (καλός ή κακός) θα έπρεπε να απολαμβάνει προνόμια δημοσίων υπαλλήλων ενώ ένας γιατρός, λ.χ., όχι; Αποκαταστάθηκε, έτσι, η λογική με την υπαγωγή των συμβάσεων (και) των εκπαιδευτικών στην προστασία της εργατικής νομοθεσίας (άρθρο 10). Και η συγκεκριμένη προστασία είναι, και παραμένει, απολύτως ισχυρή.
Ερώτημα 10ο
Κινδυνεύουμε, μήπως, από τη λειτουργία ξένων σχολείων;
Από τη λειτουργία των ξένων σχολείων δεν κινδυνεύουμε. Η ενίσχυση και διευκόλυνση της λειτουργίας τους συμβάλλει στον υγιή ανταγωνισμό (άρθρα 11 & 12). Και τούτο μόνον προς όφελος των μαθητών μπορεί να αποβεί.
Κάποιοι αρέσκονται να επικαλούνται και υπερασπίζονται «ιερές αγελάδες».
Προσωπικά: ΔΕΝ το επιλέγω.
Κι ακόμα περισσότερο: Δεν προτίθεμαι να συν-διαμαρτυρηθώ στην πλατεία Κλαυθμώνος (ή όπου αλλού) για την κατάργηση προνομίων βλαπτικών για την ευγενή άμιλλα, τον υγιή ανταγωνισμό, την εκπαίδευση και, εν τέλει, τη χώρα και την ανάπτυξή της.
Ο (νέος) νόμος αποδεσμεύει την ιδιωτική εκπαίδευση από ένα απολύτως αναχρονιστικό και παρωχημένο ρυθμιστικό πλαίσιο. Κινείται, αναμφίβολα, προς την ορθή κατεύθυνση.
Για τη θετική του επίδραση δικαιούμαστε ήδη, με ασφάλεια, να τοποθετηθούμε.-
Σημ.: Σε πλήρη μορφή το άρθρο που δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 9 Αυγούστου 2020
