Το πρώτο έργο που θα έπρεπε να σχεδιάζει και να υλοποιεί κάθε δημοτική αρχή την εποχή της κλιματικής αλλαγής είναι η γενναία ενίσχυση του πρασίνου στους δημόσιους χώρους και η δεντροφύτευση κατά μήκος των μικρών και μεγάλων δρόμων.
Κόντρα στην κοινή λογική, σήμερα ο δήμος Θεσσαλονίκης περισσότερο κόβει δέντρα παρά φυτεύει. Μια ανεξήγητη πρακτική χωρίς πειστικές εξηγήσεις για τη χρησιμότητα της μαζικής κοπής χιλιάδων δέντρων, που προκαλεί τη δικαιολογημένη αντίδραση ενεργών πολιτών αλλά και την παρέμβαση του Εισαγγελέα. Κανείς δεν αμφισβητεί πως απόλυτη προτεραιότητα αποτελεί η ασφάλεια των Θεσσαλονικέων στις περιπτώσεις των λεγόμενων «επικίνδυνων» δέντρων.
Πλην όμως, η μαζική κοπή δέντρων όταν δεν συνοδεύεται από τη κατά γράμμα εφαρμογή του Κανονισμού και η μη άμεση φύτευση νέων είναι μια πολιτική απόφαση που υποτάσσεται στη λογική «πονάει χέρι – κόψει χέρι».
Τα υποδεκαπλάσια ποσοστά πρασίνου/ανά κάτοικο των ελληνικών πόλεων έναντι των περισσότερων ευρωπαϊκών, δείχνουν ότι χτίσαμε βουλιμικά και ισοπεδωτικά τις προηγούμενες δεκαετίες, εις βάρος του αστικού φυσικού περιβάλλοντος. Και αν το οικολογικό ήθος ήταν υποβαθμισμένο παλαιότερα, συνεχίζουν και σήμερα ακόμη να αναπτύσσονται νεόκτιστες περιοχές χωρίς «πράσινες» προδιαγραφές. Η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη διαθέτουν από 1- 2,5 τμ πρασίνου/κάτοικο όταν η ελάχιστη σύσταση του ΠΟΥ είναι 9, και πόλεις όπως η Βιέννη, το Άμστερνταμ και το Βερολίνο διαθέτουν αντίστοιχα 20, 27 και 13 τμ πρασίνου/κάτοικο.
Οι πόλεις, φιλοξενώντας ήδη σήμερα το 55% του παγκόσμιου πληθυσμού, καταναλώνουν περισσότερο από το 75% της παγκόσμιας ενέργειας και ευθύνονται για το 70% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Η προσπάθεια αλλαγής του σημερινού υποδείγματος πρέπει να δοθεί και να κερδηθεί στις πόλεις. Η σύγχρονη πρωτοποριακή πολιτική των πόλεων εκφράζεται σε παγκοσμιοποιημένο επίπεδο σήμερα μέσα από το τρίπτυχο πράσινη, έξυπνη και ανθεκτική πόλη.
Μια πόλη όμως χωρίς δέντρα είναι μία ακατάλληλη περιοχή για ανθρώπινη διαβίωση.
Η σύγχρονη πόλη στην εποχή της κλιματικής κρίσης και μετά το σοκ της πανδημίας, χρειάζεται πολλές παρεμβάσεις αλλά κυρίως και πρωτίστως πράσινο. Νέους δημόσιους χώρους, εκτεταμένες ενοποιήσεις και δικτυώσεις του πρασίνου, αλλά και γραμμικές δεντροφυτεύσεις στους δρόμους. Τα δέντρα χωρούν παντού.
Ειδικά κατά μήκος των δρόμων όπου η επίδρασή τους αποκτά υπεραξία και γίνεται περιβαλλοντικά χρήσιμη καθώς διεισδύει μέσα στις ανθρώπινες ροές.
Είναι ο ευκολότερος τρόπος να εξωραΐσουμε την αισθητική φόρμα μιας περιοχής, να επηρεάσουμε θετικά το μικροκλίμα, να προσφέρουμε σκίαση, αντιανεμική προστασία, φρέσκο οξυγόνο, να αναβαθμίσουμε τη γραμμική οπτική κατά μήκος των οδών, που είναι κυρίαρχη στην κινητικότητα της πόλης.
Τα δέντρα σε ένα δεύτερο επίπεδο διατηρούν την βιοποικιλότητα της πόλης, σηματοδοτούν την παράδοση, τη μνήμη, την ιστορία και ενεργοποιούν δημιουργικούς συνειρμούς στην κινούμενη παλέτα της αστικής ζωής.
Ειδικά για υποβαθμισμένες περιοχές, και «σκληρούς» δρόμους είναι μια πρώτη παρέμβαση ανάπλασης, όπως ακριβώς η δράση βελονισμού στο ανθρώπινο σώμα. Πολλοί λένε ότι δεν υπάρχει πλέον διαθέσιμος δημόσιος χώρος, ότι οι μεγάλες πόλεις έχουν κορεστεί. Κάνουν όμως λάθος. Έξυπνες κινήσεις με «χειρουργική» ακρίβεια προσφέρουν ακόμη πολλές δυνατότητες παρεμβάσεων.
Αυτή τη νέα αντίληψη θα εγκαινιάσουμε όταν οι πολίτες μας εμπιστευτούν το τιμόνι της πόλης στις δημοτικές εκλογές του φθινοπώρου του 2023.
Θα διεκδικήσουμε κονδύλια για το πράσινο και θα εφαρμόσουμε ένα συντεταγμένο πρόγραμμα ¨πράσινης¨ ανάπλασης με 8+ 1 Άξονες.
8+ 1 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΩΡΟ, ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ
✔️ Πενταπλασιασμός του προϋπολογισμού του Δήμου για έργα πρασίνου. Σήμερα είναι ασήμαντος.
✔️ Αναβάθμιση των δημόσιων χώρων με κριτήριο την προσβασιμότητα και την προσπελασιμότητα. Δημόσιοι χώροι που μπορούν να απολαμβάνουν τα παιδιά, τα άτομα τρίτης ηλικίας, τα ΑμεΑ, όλοι οι κάτοικοι και επισκέπτες της πόλης.
✔️ Ενοποίηση δημοσίων χώρων μέσω ¨πράσινων διαδρομών¨ (ευρύχωρα πεζοδρόμια, πεζόδρομοι, σκίαση για τον πεζό, ελκυστικές διαδρομές).
✔️ Δημιουργία νέων δημοσίων χώρων με την αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων οικοπέδων (pocket parks).
✔️ Δημιουργία ¨πράσινων αυλών¨ σε όλα τα σχολεία. Η αυλή του σχολείου πάρκο της γειτονιάς.
✔️ Άνοιγμα των σχολικών αυλών στην κοινωνία μετά τη λήξη του σχολικού προγράμματος. Συρόμενες περιφράξεις.
✔️ Άνοιγμα στην κοινωνία όλων των αύλιων χώρων των δημοσίων κτιρίων (π.χ. πάρκο της πρώην Νομαρχίας και εκατοντάδων άλλων σε ολόκληρη την πόλη).
✔️ Πυκνή δεντροφύτευση κατά μήκος των οδικών αξόνων και του τοπικού οδικού δικτύου. Έμφαση στις γειτονιές.
✔️ Δημιουργία προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου» με χορηγίες από τον ιδιωτικό τομέα για χώρους πρασίνου και δεντροφυτεύσεις. Μεγάλη ενημερωτική καμπάνια. Έκκληση και αξιοποίηση της κοινωνικής εταιρικής ευθύνης. Μεγάλη πρόσκληση συνεισφοράς από τις ιδιωτικές εταιρείες της πόλης. Κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών.
Διεκδικούμε και θα κερδίσουμε μια πόλη πιο ¨πράσινη¨, με καλύτερη ποιότητα ζωής, μια πόλη με λιγότερο «γκρίζο», μια πόλη – πρότυπο και παράδειγμα προς μίμηση, όχι προς αποφυγή…
*Ο Στέλιος Αγγελούδης είναι υπ. δήμαρχος Θεσσαλονίκης, επικεφαλής της παράταξης «Ομάδα για τη Θεσσαλονίκη»