Από το 1625 όταν ο Βρετανός φιλόσοφος Φράνσις Μπέικον αποτύπωσε στο χαρτί της έννοια της «εκδίκησης», μιλώντας για μία «άγρια δικαιοσύνη», μέχρι τη σημερινή εποχή, αυτή των social media όπου στην αμερικανική, κυρίως διάλεκτο η λέξη «revenge» (εκδίκηση) πάει με... όλα (revenge porn, revenge murder κλπ), η εκδίκηση είχε πάντοτε αρνητική χροιά.
Το φετινό, όμως, καλοκαίρι η «εκδίκηση» κυριαρχεί στους τίτλους δίπλα σε μία άλλη που παρά τα... προβλήματά της, παραμένει θετική. Τον τουρισμό.
Κάπως έτσι οι αναλυτές προσπαθούν να εξηγήσουν τη ραγδαία αύξηση των τουριστικών ροών το 2023, καθώς η (ακραία σε πολλές περιπτώσεις) ακρίβεια θα περίμενε κανείς να είναι ανασταλτικός παράγοντας για τα ταξίδια.
Όμως, σύμφωνα με το Reuters και το Associated Press, η πανδημία και η ανάγκη των ανθρώπων να ταξιδέψουν και να απολαύσουν τον ήλιο, τη θάλασσα και τις ομορφιές της Ευρώπης μετά την άρση των περιορισμών, οδήγησε σε μεγάλη αύξηση του τουρισμού (ως προς τα νούμερα των ταξιδιωτών), ενώ σύμφωνα με τους ανθρώπους της αγοράς, ο «τουρισμός της εκδίκησης» θα συνεχίσει να καταγράφει υψηλές πτήσεις και το 2024.
Οι Αμερικανοί στο... τιμόνι
Μετά από τρία χρόνια περιορισμών λόγω πανδημίας, ο τουρισμός αναμένεται να ξεπεράσει τα ρεκόρ του 2019 σε ορισμένους από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Ευρώπης αυτό το καλοκαίρι, από τη Βαρκελώνη και τη Ρώμη, την Αθήνα και τη Βενετία μέχρι τη Σαντορίνη, το Κάπρι και τη Μαγιόρκα.
Και ενώ ήταν οι Ευρωπαίοι τουρίστες που οδήγησαν τον κλάδο προς την ανάκαμψη πέρυσι, η άνοδος αυτό το καλοκαίρι οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους Αμερικανούς, καθώς το ισχυρό δολάριο και οι όποιες οικονομίες έκαναν τον καιρό του lockdown, τους φέρνει κατά εκατομμύρια στην Ευρώπη.
Οι ειδικοί λένε πως αυτό οφείλεται στον «τουρισμό της εκδίκησης». Είναι δηλαδή τόσο ανυπόμονοι και αποφασισμένοι να ταξιδέψουν και να δουν μέρη που πάντοτε ονειρεύονταν που δεν πτοούνται από τα υψηλότερα αεροπορικά εισιτήρια και το κόστος ξενοδοχείων.
Σύμφωνα με ανάλυση του πρακτορείου Reuters στα μέσα της εβδομάδας, ενώ υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το πόσο ακόμη θα συνεχίσουν να επενδύουν μαζικά στον τουρισμό οι πολίτες, οι αεροπορικές εταιρείες, τα ξενοδοχεία και οι αναλυτές λένε ότι τα ταξίδια παρέμειναν κορυφαία προτεραιότητα, αντί για την αγορά περιττών μεν, ευχάριστων δε αντικειμένων όπως τα προηγούμενα χρόνια.
Τα διεθνή ταξίδια έφτασαν περίπου το 90% των επιπέδων πριν από την πανδημία φέτος, σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Αερομεταφορών.
Αυτή η επιθυμία μπορεί ακόμη και να ενισχυθεί το επόμενο έτος, σύμφωνα με την εταιρεία ταξιδιωτικής τεχνολογίας Amadeus, της οποίας η πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι το 47% των ερωτηθέντων είπε ότι τα διεθνή ταξίδια ήταν μια κατηγορία δαπανών υψηλής προτεραιότητας για το 2023 και το 2024, σε σύγκριση με το 42% πέρσι.
Αυτές οι τάσεις αύξησαν τα τριμηνιαία κέρδη των ταξιδιωτικών εταιρειών, με εταιρείες κρουαζιέρας όπως η Royal Caribbean να αναφέρουν αποτελέσματα ρεκόρ τις τελευταίες εβδομάδες. Οι ταξιδιωτικές εταιρείες Booking Holdings και Airbnb δήλωσαν ότι τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 27% και 18%, αντίστοιχα, και η αεροπορική εταιρεία Delta (DAL.N) και ο ξενοδοχειακός κολοσσός Marriott International (MAR.O) προβλέπουν ισχυρή ζήτηση και στο άμεσο μέλλον.
Η γερμανική αεροπορική εταιρεία Lufthansa είπε ότι οι κρατήσεις για το υπόλοιπο του έτους υπερβαίνουν επί του παρόντος το 90% του προπανδημικού επιπέδου και η καλοκαιρινή περίοδος εκτείνεται μέχρι τον Οκτώβριο.
Συνολικά, η παγκόσμια ζήτηση επιβατών εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 22% από έτος σε έτος το 2023 και 6% το 2024, ανακοίνωσε την Τρίτη η Moody's.
Τι μένει για... ξόδεμα;
Με δεδομένο, όμως, πως ο τουρισμός είναι μία ολόκληρη πολύπροσωπη και πολυδαίδαλη βιομηχανία, οι χώρες της Ευρώπης και δη ο ευρωπαϊκός Νότος δέχονται κύματα τουριστών, τα οποία σε κάποιες περιπτώσεις δεν μπορούν καν να αντέξουν. Όμως, ένα μεγάλο ερώτημα είναι εάν τελικά έχουν όφελος από τη ραγδαία αύξηση, καθώς με δεδομένη την ακρίβεια και τους εκτροχιασμένους πληθωρισμούς στις χώρες αναχώρησης των τουριστών αλλά και το γεγονός πως εισιτήρια και ξενοδοχεία τους κοστίζουν ακριβά, τα χρήματα που αφήνουν στις τοπικές κοινωνίες είναι εκ των πραγμάτων λίγα. Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως καμία από τις χώρες του υπερτουρισμού δεν έχει ανακοινώσει επίσημα έσοδα, παρά μόνον «πανηγυρικές» αυξήσεις αφίξεων σε αεροδρόμια και λιμάνια.
Μέτρα παίρνει η Ιταλία
Από τις χώρες που «βούλιαξαν» από τουρίστες η Ιταλία, η οποία πλέον φαίνεται να βλέπει ως πρόβλημα τον υπερτουρισμό. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της DW, οι τοπικές ηγεσίες σχεδιάζουν μία σειρά από μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις... ορδές των επισκεπτών. Πρώτη και καλύτερη η Βενετία που και... δομικά δεν αντέχει τόσα εκατομμύρια κόσμου. Ήδη απαγορεύεται στους τουρίστες να κάθονται σε πεζοδρόμια, γέφυρες, σκαλιά (μνημεία), ενώ από το 2024 θα υπάρξει εισιτήριο εισόδου στην πόλη για όσους δεν διανυκτερεύουν και ίσως και πλαφόν, όπως υπάρχει με τα κρουαζιερόπλοια. Σε τρία ιταλικά νησιά απαγορεύτηκαν ήδη απ’ αυτό το καλοκαίρι τα οχήματα των επισκεπτών, ενώ παραλίες στη Σικελία έχουν βάλει εισιτήριο και ανώτατο όριο λουόμενων ώστε να μην καταστραφεί το φυσικό περιβάλλον. Μάλιστα, στο περίφημο Πορτοφίνο απαγορεύεται ακόμα και να κοντασταθείς σε διάσημα... ινσταγκραμικά σημεία για μία σέλφι (το πρόστιμο είναι 275 ευρώ), ενώ το ένα μετά το άλλο τα παραθαλάσσια θέρετρα απαγορεύουν στους τουρίστες να κυκλοφορούν με μαγιό ή ξυπόλητοι εκτός της παραλίας.
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 13.08.2023