Γράφει ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου
Γενικός Διευθυντής του «ΙΝΣΒΕ», συγγραφέας του πρακτικού οδηγού: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή: πρακτικός οδηγός για προνοητικές οικογενειακές επιχειρήσεις»
Στο τέλος του προηγούμενου άρθρου θέταμε το ερώτημα: «Τελικά, γιατί πέτυχε ο Ralph να κάνει μία τόσο αξιοζήλευτη διαδοχή;» και αμέσως μετά δίναμε την απάντηση: «Διότι προετοίμασε και εμπιστεύθηκε την επόμενη γενιά».
Η παραδοσιακή αντίληψη πλήθους ιδρυτών σ’ ολόκληρο τον κόσμο, είναι ότι τα παιδιά τελικά(;) θέλουν(;) δεν θέλουν(;) θα μάθουν από τους γονείς ό,τι είναι απαραίτητο, για ν’ αναλάβουν τη διοίκηση της οικογενειακής επιχείρησης. Τα ερωτηματικά ακριβώς παραπάνω, υπονοούν την επιβολή της απασχόλησης στα μέλη της επόμενης γενιάς (γιοι - κόρες) στην οικογενειακή επιχείρηση από την οικογένεια (βλέπε ιδρυτής - πατέρας). Γι’ αυτό επιμένουμε στο ότι η εργασία στην οικογενειακή επιχείρηση από τα μέλη της επόμενης γενιάς θα πρέπει να είναι συνειδητή επιλογή από τους ίδιους, και μάλιστα μέσα από συγκεκριμένη και συγκροτημένη διαδικασία, και όχι αναπαραγωγή του στερεότυπου: «Στρωμένο τραπέζι βρήκες και δεν θα κάτσεις να φας;». Η δική μας εμπειρία λέει ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα μέλη της επόμενης γενιάς αναθεωρούν την είσοδό τους στην οικογενειακή επιχείρηση λίγο μετά την ηλικία των 40 ετών. Τότε υπάρχει ο κίνδυνος της μεγάλης «έκρηξης» που συνεπάγεται «ομηρικούς καυγάδες» μεταξύ των γενεών, διαρκείς κατηγορίες από τη νεότερη προς την πρεσβύτερη γενιά για την «καταπίεση» που βίωσαν οι υποψήφιοι διάδοχοι και τελικά δημιουργία πολύ κακών σχέσεων, έως και αποχώρηση του υποψήφιου διαδόχου από την οικογενειακή επιχείρηση.
Βεβαίως, στον πραγματικό κόσμο των οικογενειακών επιχειρήσεων οι υποψήφιοι διάδοχοι, ακόμη και στην περίπτωση στην οποία έχουν σπουδάσει και έχουν διδαχθεί τα βασικά ζητήματα της λειτουργίας και διαχείρισης της οικογενειακής επιχείρησης, και πάλι βασανίζονται. Έχει παρατηρηθεί ότι συνήθως δύο πράγματα τους βασανίζουν:
- Το πρώτο, και ίσως το σημαντικότερο, είναι η αδυναμία τους να δουν τους εαυτούς τους ως ανεξάρτητους από τους γονείς τους και την οικογενειακή επιχείρηση.
- Το δεύτερο είναι ότι οι γονείς κρατούν για τους ίδιους τη διαχείριση των χρηματοοικονομικών και της ιδιοκτησίας, υποστηρίζοντας: «άστο καλύτερα γι’ αργότερα, όταν το παιδί θα έχει ωριμάσει». Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας τακτικής που ο γονιός δεν εμπιστεύεται τα παιδιά του, δηλαδή τους μελλοντικούς διαδόχους του και διαχειριστές της οικογενειακής επιχείρησης, είναι τελικά αυτά να μην μαθαίνουν τίποτα άλλο πέρα από τα «ασήμαντα» ζητήματα, που εν τέλει είναι μικροπράγματα της καθημερινότητας στην οικογενειακή επιχείρηση, και φυσικά δεν επηρεάζουν τη στρατηγική της κατεύθυνση. Δυστυχώς για την επόμενη γενιά, γνώσεις χρηματοοικονομικών, στρατηγικής, ανάληψη επιχειρηματικού ρίσκου και διαχείρισης της ιδιοκτησίας, είναι η αποκλειστική «περιουσία» των γονέων, ακόμα κι όταν αυτά έχουν από καιρό ενηλικιωθεί και εργάζονται με επιτυχία στην οικογενειακή επιχείρηση.
Πρόκειται για μία καταστροφική τακτική των γονέων που δεν αποφασίζουν αφενός να εμπιστευθούν τα παιδιά τους, αφετέρου να αποδεχθούν ότι αυτά θα κάνουν λάθη. Δυστυχώς ξεχνούν τα δικά τους λάθη… Αντί λοιπόν να τα αφήσουν να κάνουν λάθος και να διδαχθούν από αυτό, τα προστατεύουν αναίτια, φοβούνται να μην «εκτεθούν» τα παιδιά στους εργαζόμενους και στα στελέχη, και τελικά τα παιδιά δεν μαθαίνουν ποτέ να διαχειρίζονται σωστά την οικογενειακή επιχείρηση. Η καταστροφική τακτική τους αφαιρεί κάθε ίχνος απόκτησης αυτοπεποίθησης και τους δημιουργεί τον δικό τους φόβο και ανασφάλεια όταν θα πρέπει να λάβουν μια οποιαδήποτε απόφαση στην οικογενειακή επιχείρηση.
Ο Δρ. Dean R. Fowler, ένας από τους κορυφαίους συμβούλους οικογενειακών επιχειρήσεων στις ΗΠΑ, ακριβώς για την επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος, προσφέρει ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο. Το πλαίσιο του Δρος Fowler καθορίζει και αναλύει τις «Επτά Συνήθειες των Επιτυχημένων Διαδόχων». Συγκεκριμένα, περιγράφει τη διαδικασία σταδιακής προόδου του διαδόχου από το πρώτο βήμα, που είναι η «Απόκτηση Ανεξαρτησίας ή Απογαλακτισμός, μέχρι το τελευταίο, την «Ανάληψη Οικονομικού Ρίσκου και Ιδιοκτησίας».
Περισσότερα από την άλλη Κυριακή!
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 22.01.2023