Μέχρι και τη δεκαετία του ’60 το ταίριασμα μεταξύ των ανθρώπων αναλάμβαναν οι προξενήτρες της γειτονιάς και τα γραφεία συνοικεσίων. Η άνοδος του φεμινισμού έβαλε φρένο σε αυτές τις διαδικασίες ωστόσο, η ανάγκη να γνωρίσει κανείς το ταίρι του υπάρχει ακόμα και σήμερα, με την τεχνολογία να παίρνει πλέον τον πρώτο ρόλο και τα dating apps να αυξάνονται και να πληθύνονται.
«Αν είσαι πετυχημένος, εδώ σίγουρα θα βρεις την εκλεκτή σου», «Είσαι έτοιμος για παντρειά και θέλεις να βρεις γυναίκα για σπίτι; Αυτή είναι η εφαρμογή που έψαχνες», «Είσαι δημοφιλής στα social media; Τότε εδώ σίγουρα θα έχεις πέραση» είναι μερικά από τα καλέσματα που απευθύνονται στους εν δυνάμει γαμπρούς και συντρόφους προκειμένου να ρισκάρουν και να αναζητήσουν το ταίρι τους, ανάμεσα σε πληθώρα επιλογών χωρίς κανέναν περιορισμό παγκοσμίως.
Ο Καθηγητής Ιωάννης Πήτας είναι Διευθυντής του εργαστηρίου Τεχνητής Νοημοσύνης και Ανάλυσης Πληροφοριών (ΑΙΙΑ) στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), και πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδημίας Διδακτορικών Σπουδών στην Τεχνητή Νοημοσύνη (International AI Doctoral Academy AIDA) που συμπεριλανβάνει 60 Πανεπιστήμια που αριστεύουν στην περιοχή αυτή.
Ήταν πρόεδρος και εμπνευστής της Πρωτοβουλίας για τα Αυτόνομα Συστημάτα (IEEE Autonomous Systems Initiative, ASI). Έχει (συν)συγγράψει 15 βιβλία, 45 κεφάλαια βιβλίων και πάνω από 950 εργασίες στα παραπάνω θέματα. Έχει 34500+ παραπομπές στο έργο του και h-index 87+. Βρίσκεται στην 319η θέση παγκοσμίως και πρώτος στην Ελλάδα στον τομέα της Επιστήμης Υπολογιστών (2022).
Περιγράφει στο makthes.gr ότι μέσω των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης, ο κόσμος μας έχει γίνει πάρα πολύ μικρός και εύκολα προσβάσιμος.
«Αυτό έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από τις σελίδες γνωριμιών. Άντρες και γυναίκες δημιουργούν profiles άλλοτε αληθινά κι άλλοτε ψεύτικα και μετά η εφαρμογή κάνει το ταίριασμα, με μεθόδους υπολογιστικής νοημοσύνης και ακoλουθούν συστάσεις προς τις/τους ενδιαφερόμενους», εξηγεί.
Αναφερόμενος σε εφαρμογή που σου δείχνει τους εν δυνάμει συντρόφους που βρίσκονται σε κοντινή ακτίνα από τον ενδιαφερόμενο, ο κ. Πήτας λέει ότι μπορεί να φαίνεται απλό αλλά, «έδωσε σε αυτές τις σελίδες τη δημοφιλία που χρειαζόντουσαν. Ωστόσο, οι εφαρμογές αυτές συνεχώς εξελίσσονται».
Τονίζει ωστόσο ότι το πράγμα περιπλέκεται και μπαίνουν και άλλοι παράγοντες προτού καταλήξουμε στην ιδανική γνωριμία.
«Προκειμένου οι πλατφόρμες γνωριμιών να κρατήσουν τον ενδιαφερόμενο ικανοποιημένο από την εφαρμογή, μπορεί να χρησιμοποιηθούν και άλλα μέσα που σχετίζονται με τη γνωσιακή ψυχολογία, όπως είναι το παράδειγμα του B.F. Skinner όπου ο άνθρωπος κολλάει σε τέτοιες υπηρεσίες όταν η ανταμοιβή του είναι τυχαία. Αν για παράδειγμα σε μία εφαρμογή έχεις πάντα επιτυχία, αυτό είναι κάτι προβλέψιμο.
Οπότε, επιδιώκεται η επιτυχία να μην είναι προβλέψιμη ώστε να υπάρχει το αίσθημα της αβεβαιότητας, να κολλάς στη συγκεκριμένη σελίδα και να δέχεσαι διαφημίσεις που θέλει να πουλήσει η εφαρμογή», εξηγεί ο κ. Πήτας.
Μιλώντας για τον ίδιο τον χρήστη, λέει ότι και εκεί υπάρχει εξέλιξη με τους ενδιαφερόμενους να προσπαθούν να ξεχωρίσουν ώστε να έχουν επιτυχία, σύμφωνα και με την θεωρία του von Restorff. «Πρέπει να ξεχωρίσει με κάποιον τρόπο από την μάζα. Για να το πετύχει αυτό προβάλει την ομορφιά, τον χαρακτήρα, τον οικονομικό πλούτο ή όποιο άλλο ατού θεωρεί ότι έχει».
«Απαραίτητη η μόρφωση του κόσμου»
Αναφερόμενος στις δικλείδες ασφαλείας που υπάρχουν ή δεν υπάρχουν σε τέτοιες εφαρμογές αλλά και στο σύνολο της χρήσης του διαδικτύου, ο κ. Πήτας υπογραμμίζει πως είναι απαραίτητη η μόρφωση του κόσμου.
Άλλωστε δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου κυρίως γυναίκες έπεσαν θύματα οικονομικής απάτης ακόμα και σεξουαλικής κακοποίησης από συντρόφους που γνώρισαν μέσω τέτοιων εφαρμογών.
«Μία πληροφορία που μπορεί να έχουμε μοιραστεί στο διαδίκτυο μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή, μπορεί να παραμείνει εκεί για πολύ καιρό και δεν είναι πάντα εύκολο να σβηστεί», λέει.
Τονίζει πως είναι αναγκαίο ο χρήστης να είναι πολύ προσεκτικός ως προς το τι κάνει στο διαδίκτυο διότι «για κάποιον που δεν ξέρει, μπορεί να μετατραπεί σε ένα πολύ επικίνδυνο περιβάλλον. Άτομα μικρότερης ηλικίας, άτομα που δεν είναι σωστά εκπαιδευμένα αλλά και άτομα που είναι ευάλωτα και επιρρεπείς στην επίδειξη, θα πληρώσουν το τίμημα.
Γενικότερα όμως υπάρχει ένα θέμα μόρφωσης καθότι η λήψη μίας απόφασης στις μέρες μας είναι πολύ πιο πολύπλοκη από ότι ήταν στο παρελθόν. Απαιτείται να υπάρχει μία ικανότητα κριτικής σκέψης και ανάλυσης ρίσκου. Ζητήματα που πρέπει να αναπτύσσονται στην εκπαίδευση ήδη από το Δημοτικό. Πρέπει να έχουμε μία εκπαίδευση όπου ο άλλος δεν αποστηθίζει απλώς αλλά σκέφτεται», περιγράφει ο κ. Πήτας.
Αποκαλύπτοντας μία δική του προσωπική εμπειρία, λέει πως διαπίστωσε ότι έχοντας ο ίδιος αφήσει ανοιχτό το localizer διαπίστωσε ότι το Google είχε καταγράψει σε κάποιο ταξίδι του που ακριβώς είχε πάει, από το ξενοδοχείο μέχρι το εστιατόρια και μάλιστα του ήρθε σχετικό report!
«Αυτό όπως καταλαβαίνετε μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε και με οποιονδήποτε τρόπο. Για τον λόγο αυτό οι χρήστες πρέπει να είναι προσεκτικοί δίχως όμως να δαιμονοποιούμε την τεχνολογία και να είμαστε τεχνόφοβοι καθώς εν πολλοίς η Τεχνητή Νοημοσύνη χρησιμοποιείται για καλούς σκοπούς», τονίζει.
Ο ίδιος λέει ότι τα προβλήματα που προκύπτουν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη μόρφωση των χρηστών αλλά και μέσω θεσμικής παρέμβασης.
«Έχουν γίνει βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση ιδιαίτερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση όπου έχει αναπτύξει ολόκληρο θεσμικό πλαίσιο για την προστασία προσωπικών δεδομένων ενώ αναπτύσσονται και άλλες τέτοιες δράσεις με τον Καναδά, την Κίνα και την Αμερική να δείχνουν πρόθυμες να ακολουθήσουν. Ωστόσο, αυτές οι παρεμβάσεις βοηθούν στη γενικότερη εικόνα, αλλά δεν είναι πάντα εύκολο να λειτουργήσουν πέραν από το πλαίσιο των μεγάλων παρόχων. Χρειαζόμαστε όμως πλέον και ειδικότερα πλαίσια προστασίας», καταλήγει ο κ. Πήτας.
Ο Καθηγητής Ιωάννης Πήτας έχει αναπτύξει το παραπάνω ζήτημα στους παρακάτω τόμους των βιβλίων του:
1. I. Pitas, “Artificial Intelligence Science and Society Part A: Introduction to AI Science and Information Technology“
https://www.amazon.com/dp/9609156460?ref_=pe_3052080_397514860
2. I. Pitas, “Artificial Intelligence Science and Society Part B: AI Science, Mind and Humans“ https://www.amazon.com/dp/9609156479?ref_=pe_3052080_397514860
3. I. Pitas, “Artificial Intelligence Science and Society Part C: AI Science and Society“ https://www.amazon.com/dp/9609156487?ref_=pe_3052080_397514860
4. I. Pitas, “Artificial Intelligence Science and Society Part D: AI Science and the Environment“
https://www.amazon.com/dp/9609156495?ref_=pe_3052080_397514860
ιδιαίτερα στις τρεις τελευταίες ενότητες του 2ου τόμου.