Με αφορμή την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων και με φόντο τους αιματηρούς πολέμους στην Μέση Ανατολή και την Ουκρανία έχει ανοίξει και πάλι η συζήτηση για την Ολυμπιακή Εκεχειρία, τον θεσμό των Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων κατά τη διάρκεια των οποίων έπαυαν όλες οι εχθροπραξίες.
Τι ήταν όμως η Ιερή Εκεχειρία και ποια βήματα έχουν γίνει στη σύγχρονη εποχή;
Τι ήταν η Ιερή Εκεχειρία
Ο θεσμός της Ιερής Εκεχειρίας στους Ολυμπιακούς Αγώνες καθιερώθηκε τον 8ο αιώνα π.χ. Οι δημιουργοί της, οι αρχαίοι Έλληνες Βασιλιάδες Ήφητος, Κλεισθένης και Λυκούργος, υπέγραψαν τη μεγαλύτερη σε διάρκεια συμφωνία ειρήνης στην Ιστορία, την Ολυμπιακή Εκεχειρία, η οποία αργότερα επικυρώθηκε ως συνθήκη και από τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις-κράτη. Σύμφωνα με αυτή τη διεθνή συμφωνία, όλες οι εχθροπραξίες αναβάλλονταν κατά τη διάρκεια της Εκεχειρίας, η οποία άρχιζε εφτά μέρες πριν την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων και έληγε την έβδομη μέρα μετά τη λήξη των Αγώνων. Η Εκεχειρία εξασφάλιζε ότι οι αθλητές, οι υπόλοιποι συμμετέχοντες και οι θεατές των Αγώνων μπορούσαν να ταξιδέψουν με ασφάλεια στην αρχαία Ολυμπία και να γυρίσουνε μετά στις πατρίδες τους. Η Ολυμπιακή Εκεχειρία, που αποτελούσε το θεμέλιο λίθο των Ολυμπιακών Αγώνων για δώδεκα αιώνες, εφαρμοζόταν πιστά ως επί των πλείστων.
Τι επιδιώκει η Ολυμπιακή Εκεχειρία να πετύχει στη σύγχρονη εποχή;
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αναβίωσαν στη σύγχρονη εποχή, στην Αθήνα, το 1896, εξυμνώντας τις ανθρώπινες αξίες, την ευγενή άμιλλα και την ειρηνική συνύπαρξη, μέσα από τον αθλητισμό, τις αξίες και τις αρχές του Ολυμπισμού, όλων των ανθρώπων και όλων των πολιτισμών. Κατά τα τέλη της τελευταίας χιλιετίας, δημιουργήθηκε ένα ισχυρό κίνημα για την αναβίωση της Ολυμπιακής Εκεχειρίας.
Η Ολυμπιακή Εκεχειρία θα μπορούσε να γίνει ένα μοναδικό εργαλείο για την προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης. Θα μπορούσε να βοηθήσει στην προώθηση του διαλόγου και της ειρήνης. Καλεί την ανθρωπότητα να χαμηλώσει τα όπλα και να εργαστεί για την ειρήνη, τον αμοιβαίο σεβασμό, την κατανόηση και τη συμφιλίωση. Καλεί να πάψουν οι εχθροπραξίες κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων αλλά και μετά, και κινητοποιεί τους νέους του κόσμου προς τον σκοπό της ειρήνης. Αν και είναι περιορισμένη σε διάρκεια και έκταση, η Ολυμπιακή Εκεχειρία μπορεί να προσφέρει ένα ουδέτερο σημείο για μια κοινή συναίνεση, ένα παράθυρο χρόνου για να αρχίσει ο διάλογος, μια παύση για την παροχή ανακούφισης στον πληθυσμό που υποφέρει.
Πότε μπήκε η Ολυμπιακή Εκεχειρία για πρώτη φορά στην ατζέντα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών;
Το 1993. Η ΔΟΕ ήταν αυτή που για πρώτη φορά από την αρχαιότητα πήρε την πρωτοβουλία το 1992 για την αναβίωση της ιδέας της Ολυμπιακής Εκεχειρίας . Σε μια προσπάθεια να δοθεί μεγαλύτερη προβολή στην Ολυμπιακή Εκεχειρία, η ΔΟΕ αποφάσισε να περάσει την ιδέα στα Ηνωμένα Έθνη. Η αίτηση της ΔΟΕ έγινε εύκολα αποδεκτή από τον παγκόσμιο οργανισμό, που αποφάσισε να συμπεριλάβει την ερώτηση στην ατζέντα της 48ης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης. Η 48η Σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης, υιοθέτησε ομόφωνα ένα ψήφισμα το οποίο συνυπέγραφαν 121 μέλη για την τήρηση της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, με την ευκαιρία της εκατονταετηρίδας της ΔΟΕ. Το ψήφισμα του 1993 (Α/RES/48/11), υπέρ της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, είναι ένα ορόσημο στην ιστορία του Ολυμπισμού. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών που υποστηρίζουν την Εκεχειρία έχουν υπογραφεί από τα περισσότερα Κράτη-Μέλη συγκριτικά με άλλα ψηφίσματα στην ιστορία του Οργανισμού και επίσης ότι το θέμα αυτό συζητείται κάθε δυο χρόνια.
Ποια βήματα έχουν γίνει στην σύγχρονη εποχή
- 1994. Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες στο Lillehammer της Νορβηγίας. Η Ολυμπιακή Εκεχειρία έδωσε την ευκαιρία σε μια αντιπροσωπεία της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής να επισκεφτεί το βομβαρδισμένο Σεράγεβο, την πόλη που φιλοξένησε τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες το 1984, και να εκφράσει την αλληλεγγύη της προς τον πληθυσμό.
- 1994. Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες στο Nagano της Ιαπωνίας. Η τήρηση της Ολυμπιακής Εκεχειρίας έδωσε την ευκαιρία στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, κ. Κόφι Άνναν να επισκεφτεί το Ιράκ και να αναζητήσει μια διπλωματική λύση στην κρίση.
- 1999. 180 Κράτη-Μέλη των Ηνωμένων Εθνών, ένας αριθμός ρεκόρ, συνυπέβαλαν το ψήφισμα υπέρ της τήρησης της Ολυμπιακής Εκεχειρίας κατά τη διάρκεια των 27ων Ολυμπιακών Αγώνων στο Σύδνεϋ, της Αυστραλίας.
- 2000. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή ιδρύει το Διεθνές Κέντρο Oλυμπιακής Eκεχειρίας. H Σύνοδος της Xιλιετίας των Hνωμένων Eθνών, που γίνεται στη Nέα Yόρκη μεταξύ 6-8 Σεπτεμβρίου και συγκεντρώνει περισσότερους από 150 αρχηγούς κρατών, εκδίδει τη Διακήρυξη της Xιλιετίας, η οποία περιέχει ειδική παράγραφο σχετικά με την τήρηση της Oλυμπιακής Eκεχειρίας. Kατά τη διάρκεια της τελετής έναρξης της 27ης Oλυμπιάδας στο Σίδνεϊ της Aυστραλίας, οι αντιπροσωπείες της Nότιας και Bόρειας Kορέας εισέρχονται στο στάδιο μαζί, κάτω από την ίδια σημαία.
- 2001. H 56η Σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης των Hνωμένων Eθνών, υιοθετεί ψήφισμα για την τήρηση της Oλυμπιακής Eκεχειρίας και την ασφαλή διέλευση των αθλητών στους Xειμερινούς Aγώνες του Salt Lake City.
- 2002. Συλλογή υπογραφών για την υποστήριξη της Ολυμπιακής Εκεχειρίας. Διάφορες προσωπικότητες από όλο τον κόσμο από διάφορα πεδία δράσης ηγούνται μιας προσπάθειας για τη συλλογή υπογραφών για την υποστήριξη της Ολυμπιακής Εκεχειρίας.
- 2003. Tα έθνη του κόσμου παροτρύνουν την Aνθρωπότητα να γιορτάσει τους Ολυμπιακούς Aγώνες της Aθήνας το 2004 ειρηνικά, υιοθετώντας το ψήφισμα για την Oλυμπιακή Eκεχειρία με την υπογραφή 190 Kρατών-Mελών, αριθμός πρωτοφανής στην ιστορία του Oργανισμού Hνωμένων Eθνών.
- 2004. Οι Αγώνες της XXVIII Ολυμπιάδας λαμβάνουν χώρα τον Αύγουστο στην Αθήνα. Στους Αγώνες υιοθετείται για πρώτη φορά η τοποθέτηση ενός ειδικά κατασκευασµένου τοίχου υπογραφών, στον οποίο ηγέτες και αθλητές από όλο τον κόσµο στηρίζουν την Ολυµπιακή Εκεχειρία. Η παράδοση του τοίχου υπογραφών κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων συνεχίζεται έκτοτε.
- 2005. Τα έθνη του κόσμου καλούνται να δεσμευτούν ξανά για την προώθηση του σεβασμού της αρχαίας παράδοσης στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Τορίνο της Ιταλίας, το 2006. Κατά την 60ή Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, υιοθετείται το ψήφισμα που αφορά στην Ολυμπιακή Εκεχειρία.
- 2006. Οι ΧΧ Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες λαμβάνουν χώρα τον Φεβρουάριο στο Τορίνο της Ιταλίας. Κατά τη διάρκεια της τελετής έναρξης, ο Πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Jaques Rogge, κάνει μια ισχυρή έκκληση για Ειρήνη, στηριζόμενος στην προώθηση της Ολυμπιακής Εκεχειρίας.
- 2007. Η 62η Σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ υιοθετεί ψήφισμα για την Ολυμπιακή Εκεχειρία στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Πεκίνο.
- 2008. Οι Αγώνες της XXVIV Ολυμπιάδας λαμβάνουν χώρα τον Αύγουστο στο Πεκίνο της Κίνας. Στο Ολυµπιακό Χωριό τοποθετείται τοίχος υπογραφών για την Εκεχειρία, ο οποίος διατηρείται ως µέρος της κληρονοµιάς των Ολυµπιακών Αγώνων στο Ολυµπιακό Μουσείο.
- 2009. Η 64η σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ υιοθετεί ψήφισμα για την Ολυμπιακή Εκεχειρία στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τους χειμερινούς Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες στο Βανκούβερ.
- 2010. Οι XXI Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες λαμβάνουν χώρα τον Φεβρουάριο στο Βανκούβερ του Καναδά. Τoίχοι υπογραφών υπέρ της Ολυμπιακής Εκεχειρίας τοποθετούνται σε πολλά σημεία του Ολυμπιακού Χωριού.
- 2011. Στην 66η Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, τα 193 μέλη υιοθετούν ομόφωνα ψήφισμα για την Ολυμπιακή Εκεχειρία, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου.
- 2012. Το ΔΚΟΕ συμμετέχει στην τελετή παράδοσης της Ολυμπιακής Φλόγας στο Παναθηναϊκό Στάδιο στην Αθήνα. Παιδιά, φορώντας μπλούζες με το λογότυπο του Διεθνούς Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας απελευθερώνουν λευκά περιστέρια, στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα ειρήνης.
Στις 22 Απριλίου, ο Λόρδος Michael Bates ξεκινά μια διαδρομή 5.600 χιλιομέτρων (3.500 μίλια) από την Ολυμπία, γενέτειρα των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων, με τελικό προορισμό το Λονδίνο, διοργανώτρια πόλη των θερινών Ολυμπιακών Αγώνων… με τα πόδια! Στόχος του είναι να αναδείξει την ευκαιρία εφαρμογής της αρχαίας ειρηνευτικής συμφωνίας, που ονομάζεται Ολυμπιακή Εκεχειρία στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου.
Τοίχοι Υπογραφών τοποθετούνται σε πολλά σημεία του Ολυμπιακού Χωριού. Το Διεθνές Κέντρο Ολυμπιακής Εκεχειρίας δημιουργεί video για την προώθηση του Ολυμπισμού και της Εκεχειρίας, το οποίο προβάλλεται στο γραφείο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής στο Ολυμπιακό Χωριό και μέσω αυτής, διανέμεται σε όλους τους αθλητές και τους συνοδούς των ομάδων. Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, η σημαία του Διεθνούς Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας κυμάτιζε στο Παλάτι της Ειρήνης στη Χάγη.
- 2013. Η Γενική Συνέλευση Ηνωμένων Εθνών ανακηρύσσει την 6η Απριλίου Διεθνή Ημέρα του Αθλητισμού για την Ανάπτυξη και την Ειρήνη. Ο ετήσιος εορτασμός της δίνει τη δυνατότητα στον αθλητισμό να επιφέρει κοινωνική αλλαγή, ανάπτυξη και να προάγει την ειρήνη και την κατανόηση μεταξύ των λαών.
- 2015. Αναγνωρίζοντας τη δύναμη του αθλητισμού ως πολύτιμου εργαλείου για την επίτευξη της ειρήνης, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών εγκρίνει ψήφισμα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Rio de Janeiro, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή της να προωθήσει τον διάλογο και τη συμφιλίωση σε περιοχές συγκρούσεων κατά τη διάρκεια και μετά τους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες.
- 2016. Καθιερώνεται η υπογραφή της Διακήρυξης της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, ως κοινή προσπάθεια του Διεθνούς Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας και των Δήμων Αρχαίας Ολυμπίας, Ίλιδας και Σπάρτης, για περαιτέρω ενίσχυση του μηνύματος της Ειρήνης κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων.
Διαβάστε τη Διακήρυξη εδώ
Αθλητές με υψηλά προσόντα και καθεστώς πρόσφυγα συμμετέχουν στους XXXI Ολυμπιακούς Αγώνες του Rio de Janeiro. Όντας αθλητές δίχως χώρα καταγωγής και χωρίς Εθνική Ολυμπιακή Επιτροπή για να εκπροσωπήσουν, σχηματίζουν την Ολυμπιακή Ομάδα Προσφύγων και χρησιμοποιούν την Ολυμπιακή σημαία και τον Ολυμπιακό ύμνο αντί εθνικών συμβόλων. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Rio αναδεικνύουν τον αθλητισμό ως βασικό εργαλείο για την ειρήνη, την κοινωνική ένταξη και την ανοχή, καθώς και για την καταπολέμηση των φυλετικών, εθνοτικών και των διακρίσεων λόγω φύλου. - 2017. Σε μια ισχυρή ένδειξη εμπιστοσύνης των κρατών-μελών του ΟΗΕ στους XXIII Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες της PyeongChang, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθετεί ομόφωνα το ψήφισμα «Οικοδόμηση ενός ειρηνικού και καλύτερου κόσμου μέσω του αθλητισμού και του Ολυμπιακού Ιδεώδους».
Πραγματοποιείται τη Δευτέρα, 23 Οκτωβρίου η υπογραφή της Διακήρυξης της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, από εξέχοντα πρόσωπα του Ολυμπιακού Κινήματος, τα οποία βρίσκονται στο χώρο της αρχαίας Ολυμπίας, με αφορμή την Αφή της Ολυμπιακής Φλόγας για τους ΧΧΙΙΙ Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες της PyeongChang της Νότιας Κορέας.
Η υπογραφή της Διακήρυξης αποτελεί συνέχεια της προσπάθειας για διεθνή αναγνώριση της σημασίας της Ολυμπιακής Εκεχειρίας και για προώθηση της ειρήνης και συναδέλφωσης των λαών, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών αγώνων, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για επέκταση αυτής της κατάστασης πέραν αυτών. - 2018. Πραγματοποιούνται οι ΧΧΙΙΙ Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες στην πόλη PyeongChang της Νότιας Κορέας. Η Βόρεια Κορέα συμφωνεί να συμμετάσχει στους αγώνες, παρά τις τεταμένες της σχέσεις με τη διοργανώτρια χώρα. Βόρεια και Νότια Κορέα παρελαύνουν μαζί κατά τη διάρκεια της Τελετής έναρξης των Αγώνων ως μια, ενοποιημένη Κορέα και αγωνίζονται με μια κοινή ομάδα στους αγώνες χόκεϋ επί πάγου γυναικών.
- 2019. H Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθετεί ψήφισμα για την Ολυμπιακή Εκεχειρία, εν όψει των ΧΧΧΙΙ Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκυο 2020 και προτρέπει τα κράτη μέλη να δουν τους Αγώνες ως μια ευκαιρία να αλλάξουν τον κόσμο και το μέλλον τους.
- 2020. Eξέχοντα μέλη του Ολυμπιακού Κινήματος, αξιωματούχοι της ΕΕ και λοιπών Κρατών, υπογράφουν τη Διακήρυξη της Ολυμπιακής Εκεχειρίας λίγο μετά την Αφή της Ολυμπιακής Φλόγας για την ΧΧΧII θερινή Ολυμπιάδα του Τόκυο.
Διαβάστε τη Διακήρυξη εδώ - 2024. Έναν μόλις μήνα πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024 στο Παρίσι, ο Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, Dennis Francis απηύθυνε επίσημη έκκληση προς τα κράτη μέλη του ΟΗΕ για την τήρηση της Ολυμπιακής Εκεχειρίας. Το ψήφισμα για την τήρηση της Ολυμπιακής εκεχειρίας για τους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες Παρίσι 2024 εγκρίθηκε επίσημα από τον ΟΗΕ τον Νοέμβριο του περασμένου έτους, ζητώντας την τήρηση της Ολυμπιακής Εκεχειρίας από επτά ημέρες πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων έως επτά ημέρες μετά τους Παραολυμπιακούς Αγώνες. Στις 25 Ιουνίου, η Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στα Ηνωμένα Έθνη ήταν παρούσα στην έκκληση για τήρηση της Εκεχειρίας από τον Πρόεδρο της Γ.Σ. του Ο.Η.Ε., ο οποίος τόνισε:
«Καλώ επισήμως όλα τα κράτη μέλη να επιδείξουν τη δέσμευσή τους στην Ολυμπιακή Εκεχειρία για τους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2024 στο Παρίσι και να αναλάβουν συγκεκριμένες ενέργειες σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο για την προώθηση και την ενίσχυση μιας κουλτούρας ειρήνης και αρμονίας που βασίζεται στο πνεύμα της εκεχειρίας».
«Καλώ επίσης όλα τα αντιμαχόμενα μέρη των τρεχουσών ένοπλων συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο να συμφωνήσουν με τόλμη σε αληθινές αμοιβαίες εκεχειρίες κατά τη διάρκεια της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, παρέχοντας έτσι την ευκαιρία για ειρηνική επίλυση των διαφορών». Διαβάστε ολόκληρη τη δήλωσή του εδώ.
Με πληροφορίες από United Nations και olympictruce.org