Στην οδό «845 Market Street» στο Σαν Φρανσίσκο, ένας 33χρονος Έλληνας μηχανικός από τη Θεσσαλονίκη βρίσκεται καθημερινά υπ' ατμόν. Η δουλειά του στη Silicon Valley σίγουρα δεν είναι εύκολη, αφού εργάζεται για να χτίσει γέφυρες μεταξύ αμερικανικών και ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, πανεπιστημίων και ερευνητών, με στόχο -μεταξύ άλλων- την από κοινού ανάπτυξη καινοτομίας.
Ο λόγος για τον μηχανολόγο μηχανικό Ορέστη Τρασανίδη, απόφοιτο του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ, γράφει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο οποίος ανέλαβε προ εξαμήνου επικεφαλής του κόμβου που έχει δημιουργήσει στη Silicon Valley το EIT Digital, «παιδί» του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Καινοτομία και την Τεχνολογία (ΕΙΤ), το οποίο έχει ως αποστολή να διατηρήσει την ΕE στην αιχμή της ψηφιακής καινοτομίας.
Τι ακριβώς επιδιώκει αυτό το μικρό κομμάτι της ΕΕ στην «καρδιά» του πιο καινοτόμου οικοσυστήματος στον κόσμο; Κάνει βιομηχανική ...κατασκοπεία ή επιδιώκει τη βιομηχανική συνεργασία; «Βιομηχανική συνεργασία!» απαντά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ορέστης Τρασανίδης και συνεχίζει: «Δημιουργούμε μια γέφυρα δύο κατευθύνσεων, τόσο στο κομμάτι της καινοτομίας, όσο και της εκπαίδευσης. Ξεκινώντας από το τελευταίο, μας ενδιαφέρει να δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα τύπου "Erasmus" μεταξύ των ευρωπαϊκών και αμερικάνικων πανεπιστημίων. Ήδη δουλεύουμε προς αυτή την κατεύθυνση με κάποια πανεπιστήμια, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Στοχεύουμε ακόμα στη στενότερη συνεργασία αμερικανικών οργανισμών για έργα του προγράμματος "Horizon Europe", κυρίως στον τομέα της υγείας. Τέτοιες συνεργασίες ήδη υπάρχουν, αλλά χρειάζεται να εντατικοποιηθούν και η Κομισιόν εισήγαγε πρόσφατα διευκολύνσεις στο σχετικό πλαίσιο, ώστε ακριβώς να αυξηθούν οι αμερικανικές συμμετοχές. Μας ενδιαφέρει τέλος, να φέρουμε αμερικανικές επενδύσεις και τεχνολογίες στην Ευρώπη και να βοηθήσουμε καλά εδραιωμένες ευρωπαϊκές εταιρείες να "ανοιχτούν" στην αγορά της Αμερικής. Όραμά μας είναι να μπορούμε να προσφέρουμε συνολικά το ευρωπαϊκό οικοσύστημα καινοτομίας ως υπηρεσία, ακολουθώντας τις προτεραιότητες του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ».
Τι βλέπει ένας Ευρωπαίος στην «Κοιλάδα του Πυριτίου»;
Τι βλέπει ένας Ευρωπαίος στην Κοιλάδα του Πυριτίου; Τι μπορούμε ν' αντιγράψουμε και τι δεν είναι ιδιαίτερα αξιοζήλευτο; «Η πρώτη επαφή είναι πολύ εύκολη. Οι άνθρωποι είναι πολύ ανοιχτοί να συζητήσουν, τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, ανεξαρτήτως θέσης. Βέβαια, για να χτίσεις την επαφή, πρέπει να είσαι πολύ ουσιαστικός σε όσα λες, ήδη από την πρώτη συνάντηση. Συγκεκριμένοι στόχοι και στρατηγική είναι απαραίτητα στοιχεία σε αυτές τις επικοινωνίες. Όταν κάποιος ξεκινάει στη Silicon Valley, δεν θα αργήσει να αντιληφθεί πως τα λεφτά δεν είναι το πρόβλημα. Άρα, αυτό που έχει σημασία είναι ο σκοπός και η αποστολή, το πόσο αποφασισμένος/η είσαι να κάνεις κάτι, αλλά και το "βάθος" της καινοτομίας που παρουσιάζεις. Στα αρνητικά θα έβαζα την ποιότητα ζωής. Στην περιοχή, παρά τον πλούτο, υπάρχουν πολλες ανισότητες και υποβαθμισμένες περιοχές και διαρκής υποβάθμιση του κέντρου του Σαν Φρανσίσκο. Πιθανότατα αυτός είναι ένας από τους λόγους που βλέπουμε άλλες περιοχές, όπως η Βοστόνη ή το Τέξας, ν΄ αρχίζουν να γίνονται πιο δυνατές» λέει.
Μπορεί μια ελληνική και γενικά ευρωπαϊκή εταιρεία να αναζητήσει συνεργασίες στη Silicon Valley μέσω του κόμβου του EIT Digital εκεί; «Σαφώς μπορεί! Έχουμε αναπτύξει μια υπηρεσία, που προσφέρει δίοδο στην αγορά μέσα από την κατάλληλη προετοιμασία και δικτύωση με τοπικούς οργανισμούς. Καθοριστική είναι η σωστή προετοιμασία της εταιρείας που ενδιαφέρεται να έρθει στη Silicon Valley. Η βαθιά κατανόηση της αγοράς των ΗΠΑ, καθώς και ο επανασχεδιασμός και η προσαρμογή των λύσεων που διαθέτει η ευρωπαϊκή εταιρεία, ώστε να ταιριάζουν στο αμερικανικό οικοσύστημα και την αγορά, είναι τα πιο σημαντικά στοιχεία, όπως και το marketing plan. Γι’ αυτό τον λόγο δεν δεχόμαστε άκριτα εταιρείες στο πρόγραμμα. Οι εταιρείες με πιθανότητα επιτυχημένων συνεργασιών στη Silicon Valley δεν έχουν απλά τις καινοτομίες με τα κατάλληλα χαρακτηριστικά, αλλά και την απαραίτητη επιχειρηματική ωριμότητα. Μαζί με αυτή την υπηρεσία έχουμε αναπτύξει και πρόγραμμα για την επιμόρφωση και τη δικτύωση των ηγετών των τοπικών οικοσυστημάτων, που έχει εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον» γνωστοποιεί.
Είναι ανοιχτή σε συνεργασίες η «Μέκκα» της καινοτόμου επιχειρηματικότητας;
Αλήθεια, πόσο ανοιχτή είναι η «Μέκκα» της καινοτόμου επιχειρηματικότητας σε συνεργασίες με οικοσυστήματα από άλλες περιοχές του πλανήτη; Είναι «ορατό» το ευρωπαϊκό οικοσύστημα στις επιχειρήσεις της Silicon Valley; Και επίσης, υπάρχουν ευκαιρίες για outsourcing (ανάθεση έργων ή υπηρεσιών σε τρίτους) προς ελληνικές επιχειρήσεις; «Η γενική απάντηση είναι πως ναι, υπάρχουν ευκαιρίες για outsourcing σε ελληνικές επιχειρήσεις και εκεί ξεκινάει και το πρόβλημα. Δεν αρκεί να υπάρχουν ευκαιρίες. Χρειάζεται προσαρμογή της κουλτούρας μας και επιμονή, μαζί με σωστό σχεδιασμό-στρατηγική. Γνώμη μου είναι πως η Silicon Valley μπορεί να είναι τόσο κλειστή, όσο και ανοιχτή. Μπορείς να προσπεράσεις υπό προϋποθέσεις μια τάση που όντως υπάρχει εκεί, ότι δηλαδή "καλή τεχνολογία είναι μόνο αυτή που δημιουργείται στην Silicon Valley". Εάν έχεις το "σωστό" προϊόν, είτε αυτό είναι τεχνολογία είτε το οικοσύστημα το ίδιο, θα υπάρχει ενδιαφέρον. Πάρα πολλές ευρωπαϊκές startup, αλλά και ερευνητές, έχουν ήδη εγκατασταθεί στη Silicon Valley, οπότε μπορούν να μεταλαμπαδεύσουν την κουλτούρα, αρκεί να δημιουργηθούν οι συνθήκες. Στην Ελλάδα συγκεκριμένα πρέπει να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τα ίδια τα οικοσυστήματα μας ως νεοφυή επιχείρηση (start-up) και να επιταχύνουμε την ουσιαστική ανάπτυξη τεχνολογίας στους καίριους τομείς» απαντά.
Πώς μπορεί να βοηθήσει η ελληνική κοινότητα της Silicon Valley;
Στην Google και στη Facebook, γενικά στη Silicon Valley, υπάρχει μια μεγάλη ελληνική κοινότητα και παροικία. Πώς μπορεί να βοηθήσει στην οικοδόμηση συνεργασιών μεταξύ Ελλάδας και Silicon Valley; είναι το επόμενο ερώτημα. «Και στην Apple, στο Stanford, στο Berkeley, στη Nvidia, είμαστε παντού. Το πιο σημαντικό είναι ότι έχουμε Έλληνες σε ηγετικές θέσεις, που μπορούν να δημιουργήσουν ευκαιρίες. Σ’ αυτή την κατεύθυνση το προξενείο μας κάνει πάρα πολύ καλή δουλειά, δυσανάλογη με το μέγεθος της χώρας μας και των διαθέσιμων πόρων. Η δουλειά τόσο του προξένου, όσο και της εμπορικής ακολούθου έχει πάρα πολύ θετικό αντίκτυπο. Η δε πρωτοβουλία να δημιουργηθεί ψηφιακό ελληνικό hub (https://www.mfa.gr/usa/en/svgh-silicon-valley-greek-hub.html) με ανθρώπους που ενδιαφέρονται να βοηθήσουν είναι στη σωστή κατεύθυνση. Η ελληνική κοινότητα μπορεί να μας βοηθήσει να οικοδομήσουμε συνέργειες με το να κατευθύνει τις καλά δομημένες και τεκμηριωμένες πρωτοβουλίες» εκτιμά.
Οι οικονομίες της ΕΕ και των Ηνωμένων Πολιτειών, συμπληρώνει, είναι ήδη στενά συνδεδεμένες και αλληλοεξαρτώμενες στον τομέα της τεχνολογικής ανάπτυξης και της ψηφιακής οικονομίας. Τόσο για την ΕΕ όσο και για τις ΗΠΑ, ο κύριος προορισμός εξαγωγής ψηφιακά ενεργοποιημένων υπηρεσιών είναι αντίστοιχα η άλλη πλευρά. «Ο κύριος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ στον κλάδο ήταν το 2020 η Ευρώπη, στην οποία εξήγε ψηφιακά ενεργοποιημένες υπηρεσίες ύψους 247 δισ. δολαρίων και από την οποία εισήγε ψηφιακές ενεργοποιημένες υπηρεσίες ύψους 142 δισ. δολ» λέει και εκτιμά πως η δημιουργία κοινών πρότυπων, η ευθυγράμμιση κανονισμών και η κοινή στρατηγική για αναδυόμενες τεχνολογίες, όπως η κβαντική πληροφορική, θα επιτρέψουν την περαιτέρω διεύρυνση της συνεργασίας. «Σε παγκόσμιο επίπεδο ο ανταγωνισμός με την Κίνα είναι σε υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με το Australian Strategic Policy Institute η Κίνα προπορεύεται σε 37 από 44 σημαντικές τεχνολογίες της εποχής μας. Τα στοιχεία επιδέχονται βέβαια περαιτέρω ανάλυσης, αλλά δείχνουν πόσο απαραίτητη είναι η διεύρυνση της συνεργασίας ΕΕ-ΗΠΑ, ειδικά αν σκεφτούμε ότι η Αμερική έχει σοβαρό πρόβλημα εύρεσης ταλέντων με δεξιότητες» υπογραμμίζει.
Οι startups στην Ελλάδα έχουν πλέον πρόσβαση σε πολλές πηγές χρηματοδότησης. Τι γίνεται όμως όταν μια startup ωριμάζει σε scale up; Είναι εξίσου εύκολο να βρει χρηματοδότηση; «Ολόκληρη η Ευρώπη πάσχει από το ίδιο πρόβλημα. Στη Silicon Valley συγκεντρώθηκαν πέρυσι περίπου 693 εκατ. δολ για τις 9200 scale up που είναι εγκατεστημένες εκεί, ενώ στην Ευρώπη για τις 9980 αντίστοιχες εταιρείες περίπου 262 δισ. Σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο είναι σημαντικό να οδηγηθούμε από loan funding (χρηματοδότηση μέσω δανείων) σε equity funding (χρηματοδότηση/επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου). Το πρόβλημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι στην αύξηση των μονόκερων (εταιριών με κεφαλαιοποίηση άνω του 1 δισ. δολ). Για τα προηγούμενα επίπεδα επιχειρήσεων υπάρχουν λύσεις και εργαλεία, και το ΕΙΤ Digital είναι μια από αυτές. Προσφέρουμε στις ευρωπαϊκές εταιρείες την ευκαιρία μα αναπτυχθούν/δικτυωθούν στο ευρωπαϊκό οικοσύστημα και πριμοδοτούμε -μέσω προγραμμάτων- τις συνέργειες μεταξύ startup και αγοράς. Παράλληλα προσφέρουμε τη δυνατότητα για συνδέσεις με άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία._