Ένα νέο πολιτικό θρίλερ με ζυμώσεις και διαπραγματεύσεις ξεκίνησε για τον Ζόραν Ζάεφ από το βράδυ της Τετάρτης, όταν αναδείχθηκε νικητής μετά από μία μάχη στήθος με στήθος, έχοντας αντίπαλο τον Κρίστιαν Μίτσκοσκι. Ο δρόμος για τον οριστικό σχηματισμό κυβέρνησης αναμένεται μεγάλος και δύσκολος, καθώς η οριακή νίκη του κυβερνώντος κόμματος δεν δίνει μεγάλα περιθώρια στο Ζόραν Ζάεφ για ευέλικτες κινήσεις, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρχουν προσφυγές για τα αποτελέσματα.
Η μικρή διαφορά ανάμεσα στην Σοσιαλδημοκρατική Ένωση και το VMRO-DPMNE αποδίδεται στην διττή ψυχολογία των πολιτών της Βόρειας Μακεδονίας. Από την μία, δεν ήθελαν να γυρίσουν σε εποχές που το δεξιό εθνικιστικό κόμμα ασκούσε πολιτική εσωστρέφειας και αντιπαράθεσης προς την Ευρώπη και την Ελλάδα. Όμως, ταυτόχρονα στην γειτονική χώρα, υπήρχε ένα κλίμα απογοήτευσης για την κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ μετά από σκάνδαλα που ξέσπασαν το τελευταίο διάστημα. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που σύγκριναν όσα έκανε μέσα σε τρία χρόνια η τωρινή κυβέρνηση με τα πεπραγμένα 11 ετών του VMRO- DPMNE. Η ζυγαριά ωστόσο έγειρε προς τον Ζάεφ, καθώς το αφήγημα του κέρδισε περισσότερους πολίτες.
Σε κάθε περίπτωση το εκλογικό αποτέλεσμα της Τετάρτης, ήταν αυτό που ανέμενε και ήλπιζε η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελλάδα. Με τον Ζόραν Ζάεφ στο τιμόνι της γειτονικής χώρας, θα συνεχίσει να τηρείται η Συμφωνία των Πρεσπών, καθώς θέλει να ολοκληρώσει την ευρωπαϊκή ένταξη της χώρας και να θέσει τις ράγες για την επόμενη ημέρα. «Ο δρόμος προς τα εμπρός επιβεβαιώνεται, είπαμε ένα σαφές ‘όχι’ στις δυνάμεις που εκπροσωπούν την οπισθοδρόμηση» δήλωσε ο Ζόραν Ζάεφ μετά το εκλογικό αποτέλεσμα σε ξενοδοχείο των Σκοπίων, όπου έστησαν γιορτή οι οπαδοί του.
Είναι σίγουρο, πως εάν το νήμα έκοβε πρώτος ο πρόεδρος του VMRO- DPMNE Χρίστιαν Μίτσοσκι, θα υπήρχαν προβλήματα με την Συμφωνία των Πρεσπών. Ο ίδιος, είχε δηλώσει πως δεν θα την ακύρωνε -καθώς δεν μπορεί- αλλά ότι δεν θα την τηρούσε απόλυτα. Όπως φάνηκε και από τα αποτελέσματα, υπάρχει μερίδα κόσμου που γυρεύει μια τέτοια τακτική και ακολουθεί πιστά τον πρόεδρο του δεξιού εθνικιστικού κόμματος.
Επέλεξαν το λιγότερο κακό…
Πολίτες των Σκοπίων που μίλησαν στη «ΜτΚ», τονίζουν ότι η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα θέμα με καθολική αποδοχή. Όμως, όπως λένε δεν μπορούν να ξεχωρίσουν κανέναν από τους δυο ως ηγέτη για την λύση των εσωτερικών προβλημάτων.
«Είδαμε τι έκανε για 11 χρόνια το VMRO τα προηγούμενα χρόνια. Έφτιαξαν όλα αυτά τα κτίρια στη πλατεία Σκοπίων, που θυμίζουν κουμμουνισμό» λέει στη «ΜτΚ» ο Σερίφ Τζελάντιν, πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας με τούρκικη καταγωγή. «Το κακό με τον Μίτσοσκι δεν είναι ότι δεν θέλει μια ευρωπαϊκή πορεία, αλλά ότι απευθύνεται μόνο σε εθνικιστικές. Ένας πρωθυπουργός δεν πρέπει να ασχολείται με συγκεκριμένους, πρέπει να νοιάζεται για όλους » λέει ο άντρας που συναντήσαμε στην κεντρική πλατεία των Σκοπίων, λίγο πριν ανακοινωθούν τα πρώτα αποτελέσματα των εκλογών.
O Βλάτκο Γκοργκέυσκι, έχει δουλέψει στο παρελθόν στην Ελλάδα αλλά πλέον ζει μόνιμα στα Σκόπια. «Εγώ δεν προτιμώ κανένα από τους δυο» σχολιάζει για τον Ζόραν Ζάεφ και τον Χρίστιαν Μίτσοσκι. «Ήταν 11 χρόνια κυβερνών κόμμα το VMRO και τώρα τον κατηγορούν τον Ζάεφ ότι έκανε χειρότερα μέσα σε τρία χρόνια» αναφέρει, τονίζοντας πως «η ένταξη μας στην Ε.Ε., είναι πέρα από κόμματα. Νομίζω το θέλουν όλοι. Το πρόβλημα για εμάς είναι η καθημερινότητα μας και τα μεγάλα σκάνδαλα που αποκαλύπτονται με χρήματα του δημοσίου».
«Σε πολλά πράγματα, ο Ζάεφ έκανε παρόμοιες κινήσεις με το VMRO. Προκάλεσε πολλές καταστάσεις που απέχουν πολύ από τις σοσιαλδημοκρατικές αξίες» λέει δημοσιογράφος από τα Σκόπια στη «ΜτΚ», αναγνωρίζοντας όμως πως «με την Σοσιαλδημοκρατική Ένωση σε ορισμένα πράγματα έχουμε κάποια ομαλοποίηση και τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα όσο με το VMRO. Αναλύοντας την πορεία της χώρας η δημοσιογράφος, σημείωσε ότι «στις τελευταίες διεθνείς εκθέσεις είμαστε ακόμα ένα υβριδικό καθεστώς. Εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη διαφθορά και το κράτος δικαίου βρίσκεται σε κακή κατάσταση. Αλλά εντάξει, έχουμε πλέον όνομα, το ‘Βόρεια Μακεδονία’ και είμαστε στο ΝΑΤΟ».
Το μεγάλο… παζάρι
Η βουλή της Βόρειας Μακεδονίας έχει 120 έδρες και για να σχηματίσει κυβέρνηση ο πρωθυπουργός χρειάζεται να λαμβάνει τουλάχιστον τις 62. Το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα κατέλαβε 46 έδρες, γι’ αυτό η συμμαχία με άλλα κόμματα είναι απαραίτητη. Όπως όλα δείχνουν o Zόραν Ζάεφ θα συνεργαστεί ξανά με τα δυο αλβανικά κόμματα, που συμμετέχουν στην απερχόμενη κυβέρνηση, δηλαδή το DUI του Αλί Αχμέτι και του DPA του Μεντούχ Θάτσι.
Οι διαβουλεύσεις φαίνεται ότι αυτή την φορά θα είναι πιο σκληρές. Ο Αλί Αχμέτι, που τελικά συγκέντρωσε μεγαλύτερο ποσοστό από ότι αναμενόταν, έχει πει πως θα συμμετέχει σε συζητήσεις για συνεργασία, μόνο αν πέσει στο τραπέζι η πρόταση για έναν πρωθυπουργό με αλβανική καταγωγή, που θα λειτουργεί ως «μπαλαντέρ». Σε κάθε περίπτωση, ευνοεί τον Ζάεφ αυτή η πρόταση, καθώς και ο ίδιος έχει αλβανική καταγωγή.
Το εκλογικό αποτέλεσμα σχημάτισε μία βουλή με έξι κόμματα. Αναλυτικά, μετά το κόμμα του Ζάεφ, έρχεται το VMRO - DPMNE με 44 έδρες, το DUI με 15 έδρες, η «Συμμαχία για τους Αλβανούς» με 12 έδρες, το «Levica» με 2 και το «Δημοκρατικό Κόμμα Αλβανών» (DPA) με μόλις 1 έδρα.
Χωρίς παλμό και πανηγυρισμούς
Το βράδυ της Τετάρτης δεν θύμιζε σε τίποτα μια εκλογική βραδιά στα Σκόπια. Οι πολίτες εμφανίστηκαν ιδιαίτερα αδιάφοροι για την πολιτική αναμέτρηση και αυτό φάνηκε και στα ποσοστά αποχής. Συγκεκριμένα, η αποχή έφτασε το 49%, ένα ποσοστό που επηρέασε σημαντικά τα τελικά αποτελέσματα.
Βέβαια, σημαντικό ρόλο έπαιξε και η πανδημία, που βρίσκεται στην κορύφωσή της στη γειτονική χώρα. Η ψηφοφορία έγινε υπό αυστηρούς όρους, με τους πολίτες να φορούν μάσκες, να κρατούν αποστάσεις και να απολυμαίνουν τα χέρια τους πριν φτάσουν στις κάλπες.
Οι πανηγυρισμοί στο στρατόπεδο Ζάεφ περιορίστηκαν στον αύλειο χώρο ενός ξενοδοχείου, όπου από νωρίς είχαν μαζευτεί οπαδοί του. Περίπου στις 2 το βράδυ της Τετάρτης ο Ζόραν Ζάεφ έφτασε στο ξενοδοχείο και γιόρτασε μαζί με στελέχη και φίλους του την εκλογική του νίκη. Αν και όλοι στον χώρο φορούσαν μάσκες, οι αποστάσεις δεν τηρήθηκαν και ακόμα και ο πρωθυπουργός δεν μπόρεσε να αποφύγει αγκαλιές και φιλιά.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 19 Ιουλίου 2020