Ένα καινοτόμο τεστ που εκτιμά το επίπεδο της οσφρητικής διαταραχής της παροσμίας στον ασθενή βρίσκεται στα χέρια της ιατρικής κοινότητας, με τη συμβολή μάλιστα κι ενός γιατρού και καθηγητή του ΑΠΘ. To ευρωπαϊκό δίκτυο γιατρών, ‘Clinical Olfactory Working Group’, που ξεκίνησε από τη Γερμανία εργάστηκε πάνω στην ανάπτυξη ενός ειδικού τεστ το οποίο ανιχνεύει το βαθμό της παροσμίας που επέρχεται έπειτα από οσφρητικές ανωμαλίες, αλλά και τη νόσηση από την Covid-19, όπως βλέπουμε τα τελευταία δύο χρόνια.
Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στο ευρωπαϊκό επιστημονικό επιτελείο κατέχει ο αναπληρωτής καθηγητής του ΑΠΘ και ΩΡΛ, Ιορδάνης Κωνσταντινίδης, ο οποίος λίγους μήνες νωρίτερα, μαζί με την ομάδα του από το νοσοκομείο ‘Παπαγεωργίου’, είχε βραβευθεί με το «χάλκινο μετάλλιο» για τις πρωτοπόρες έρευνες του για τον κορονοϊό και συγκεκριμένα για το κατά πόσο η απώλεια όσφρησης είναι πρόδρομο σύμπτωμα του κορονοϊού.
Μέχρι πρότινος οι διαταραχές όπως η υποσμία και η ανοσμία ήταν οι μόνες μετρήσιμες, κατατάσσοντας τες έτσι στην κατηγορία των ποσοτικών διαταραχών.
Πώς λειτουργεί το τεστ
«Στο κλινικό τεστ ο ασθενής υποβάλλεται σε μια οσφρητική διαδικασία που αποτελείται από ζεύγη οσμών, μία ευχάριστη, μία δυσάρεστη, τις οποίες καλείται να αξιολογήσει ανάλογα με το βαθμό της ενόχλησης που προκαλούν. Στο τέλος της διαδικασίας βγαίνει ένα σκορ από το οποίο κρίνεται η περίπτωση του κάθε ασθενή. Το πόσο αρνητικό βγαίνει το σκορ καθορίζει και το επίπεδο της διαταραχής. Άλλο ένας ασθενής στο -2, άλλο ένας στο -4», εξηγεί ο κ. Κωνσταντινίδης για τη διαδικασία της μέτρησης.
Κορονοϊός και διαταραχές στην όσφρηση
Το πέρασμα του πρώτου κύματος της πανδημίας συνοδεύτηκε με την εμφάνιση του δευτέρου και την υπερμετάδοση του ιού στον πληθυσμό. Στη διάρκεια αυτής της φάσης, στην Ελλάδα, περίπου το 30-40% των νοσούντων εμφάνισαν συμπτώματα ανοσμίας και παροσμίας, σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντινίδη. «Ο Covid προκαλεί πολύ γρήγορα μια απώλεια όσφρησης η οποία μπορεί να διαρκέσει από ένα μήνα μέχρι και έξι. Συνήθως το ένα τρίτο των ασθενών επανακτούν την όσφρησή τους μετά από ένα μήνα. Όμως υπάρχουν και περιπτώσεις που έρχονται ασθενείς με συμπτώματα ανοσμίας και παροσμίας για περισσότερους από τέσσερις μήνες», αναφέρει. «Σε αυτή την περίπτωση ακολουθείται μια θεραπεία με μυρωδιές, όπου στην ουσία εκπαιδεύουμε πάλι τους υποδοχείς της μύτης στην όσφρηση κάποιων οσμών, ώστε να αποκατασταθεί σιγά σιγά η λειτουργία. Έχουμε παρατηρήσει ότι όσο περισσότερο γίνεται αυτή η οσφρητική εκπαίδευση, τόσο καλύτερα αποτελέσματα έχουμε», προσθέτει ο κ. Κωνσταντινίδης.
Το αρνητικό αποτύπωμα της παροσμίας
Για πολλούς ασθενείς που ταλαιπωρούνται από τη διαταραχή της παροσμίας, τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά, πέρα από την «σύγχυση» των μυρωδιών. Όπως υποστηρίζει ο καθηγητής υπάρχουν περιπτώσεις που δεν αφήνουν τον ασθενή να μυρίζει προκειμένου να ανακουφιστεί από το αίσθημα δυσφορίας που προκαλεί η παροσμία. Ωστόσο, κατά τον ίδιο, η όσφρηση ακόμη και με λανθάνοντα τρόπο αποτελεί μία θετική ένδειξη της λειτουργίας του εγκεφάλου που προσπαθεί να επαναφέρει την κανονική λειτουργία των νευρώνων.
Η ζωή όμως των ανθρώπων με παροσμία για μεγάλο χρονικό διάστημα έχει αποδειχθεί, σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει, ότι επηρεάζεται σημαντικά, με πολλούς από τους ασθενείς να αναπτύσσουν διατροφικές διαταραχές από τον αποκλεισμό τροφών, εξαιτίας της άσχημης οσμής τους που αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος, αλλά και καταθλιπτική τάση, επισημαίνει ο κ. Κωνσταντινίδης.
Πόσο απειλητική είναι η μετάλλαξη «Ο» για την όσφρηση
Το τελευταίο διάστημα η κυρίαρχη μετάλλαξη «Ο» έχει θεωρηθεί από ειδικούς και μη ως ηπιότερη κατά τη νόσηση, συγκριτικά με τη Δέλτα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να προκαλέσει παρόμοιες διαταραχές στους ασθενείς της. Σύμφωνα με τον καθηγητή, παρότι ακόμα μελετάται, και η Όμικρον μπορεί να δημιουργήσει διαταραχές, ωστόσο σημαντικό ρόλο στην παρούσα φάση διαδραματίζουν τα εμβόλια που συμβάλλουν στην εμφάνιση ηπιότερων συμπτωμάτων στους νοσούντες.