Μία πτήση που καθυστέρησε να αναχωρήσει από την Τσεχία, η αμέλεια του πληρώματος επί γερμανικού εδάφους και ο άθλιος καιρός στο Μόναχο αποτέλεσαν τις αιτίες που στις 6 Φεβρουαρίου 1958, πριν από ακριβώς 61 χρόνια, ξεκληρίστηκε μία υπέροχη ομάδα, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ με τα «μωρά του Μπάσμπι».
Οι «κόκκινοι διάβολοι» αναγεννήθηκαν από τις στάχτες τους, αλλά η αεροπορική τραγωδία του Μονάχου παραμένει σημείο αναφοράς για έναν από τους δημοφιλέστερους συλλόγους στον κόσμο.
Το makthes.gr παραθέτει τη σειρά των γεγονότων που οδήγησαν στην τραγωδία, αλλά και τη γρήγορη προσπάθεια για επούλωση των πληγών, που όμως παραμένουν ανοικτές μέχρι σήμερα.
Τρίτη 22 Οκτωβρίου 1957: Η Γιουνάιτεντ συντρίβει με 4-0 την Άστον Βίλα για το Τσάριτι Σιλντ, αποτέλεσμα που σε συνδυασμό με τα κατορθώματα της προηγούμενης σεζόν, δημιουργεί την προσδοκία για την πρώτη κατάκτηση τρεμπλ από αγγλική ομάδα.
Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 1957: Μετά την εκτός έδρας ήττα από τη Ντούκλα Πράγας, αποτέλεσμα που δεν κοστίζει τον αποκλεισμό από την επόμενη φάση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, η πτήση για το Μάντσεστερ καθυστερεί τόσο πολύ, ώστε μετά βίας η ομάδα προλαβαίνει τον αγώνα με την Έβερτον. Για να μην επαναληφθεί κάτι τέτοιο, ο σύλλογος αποφασίζει να ναυλώσει πτήση τσάρτερ για το επόμενο εκτός έδρας ευρωπαϊκό παιχνίδι, εκείνο με τον Ερυθρό Αστέρα, επιλογή που έμελλε να αποβεί μοιραία.
Τρίτη 14 Ιανουαρίου 1958: Οι «κόκκινοι διάβολοι» νικούν με 2-1 τον Ερυθρό Αστέρα στο Ολντ Τράφορντ.
Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 1958: Η αποστολή επιβιβάζεται στο αεροπλάνο που θα τη μεταφέρει στο Βελιγράδι, με ενδιάμεση στάση στο Μόναχο για ανεφοδιασμό. Στη γερμανική πόλη οι καιρικές συνθήκες είναι τόσο άσχημες, ώστε οι πιλότοι συνειδητοποιούν πως έχουν προσγειωθεί μόνο όταν το αεροπλάνο πλησιάζει το πάρκινγκ του αεροδρομίου.
Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου 1958: Η Γιουνάιτεντ αποσπά ισοπαλία με 3-3 από τον Ερυθρό Αστέρα και προκρίνεται για δεύτερη συνεχόμενη σεζόν στα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Μετά τον αγώνα, η βρετανική πρεσβεία διοργανώνει κοκτέιλ πάρτι για την ομάδα.
Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου 1958: Η αποστολή με επιπλέον πέντε άτομα αναχωρεί με πάρα πολύ καλό καιρό από το Βελιγράδι για το Μάντσεστερ. Η αναχώρηση καθυστερεί για μία ώρα, επειδή ο ποδοσφαιριστής Τζόνι Μπέρι έχει χάσει το διαβατήριό του.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει στάση στο Μόναχο για ανεφοδιασμό. Ξανά, εκεί οι καιρικές συνθήκες δεν είναι καθόλου καλές, αφού η χαμηλή νέφωση και η εναλλαγή βροχής και χιονιού αναγκάζουν τον πιλότο Τζέιμς Τάιν να χρησιμοποιήσει τον ειδικό μηχανισμό για να μην παγώσουν τα φτερά του αεροσκάφους.
Μετά την περιπετειώδη προσγείωση, οι ποδοσφαιριστές βγαίνουν στον αεροδιάδρομο και παίζουν χιονοπόλεμο, μέχρι να ολοκληρωθεί ο ανεφοδιασμός.
Με την ολοκλήρωση των διαδικασιών για την απογείωση, το πλήρωμα επιθεωρεί τα φτερά, αλλά δεν θεωρεί απαραίτητη τη χρήση αντιψυκτικού υγρού.
Στις 14:20 τοπική ώρα το αεροσκάφος παίρνει έγκριση για απογείωση, αλλά ένας περίεργος θόρυβος στους κινητήρες αναγκάζει τον κυβερνήτη Τζέιμς Τάιν και τον συγκυβερνήτη Κένεθ Ρέιμεντ να εγκαταλείψουν την προσπάθεια.
Το δίδυμο πιλότων προσπαθεί ξανά, αλλά το αποτέλεσμα είναι ίδιο. Οι επιβάτες ενημερώνονται πως «μία ελαφριά μηχανική βλάβη απαιτεί νέο έλεγχο του αεροσκάφους».
Άπαντες έχουν σχηματίσει την εντύπωση πως το ταξίδι θα αναβληθεί για μία ημέρα και το νέο αστέρι της Γιουνάιτεντ, Ντάνκαν Έντουαρντς, στέλνει τηλεγράφημα στην σπιτονοικοκυρά του, για να την ενημερώσει πως «όλες οι πτήσεις αναβλήθηκαν, θα επιστρέψουμε αύριο».
Προς γενική έκπληξη, το πλήρωμα ενημερώνει τους επιβάτες ότι η πτήση θα πραγματοποιηθεί κανονικά.
Στις 15:04 τοπική ώρα ξεκινά η τρίτη απόπειρα απογείωσης. Το αεροπλάνο σηκώνεται στον αέρα, αλλά δεν καταφέρνει να πάρει ύψος, συντρίβεται στον φράκτη του αεροδρομίου και μέρος του διαλύει ένα σπίτι. Το σκάφος κόβεται σε τρία κομμάτια και πιάνει φωτιά μέσα στο ρημαγμένο σπίτι, ενώ ένα δέντρο που κόβεται, καταστρέφει το πλαϊνό μέρος του αεροπλάνου και οι φλόγες προκαλούν την έκρηξη ενός φορτηγού γεμάτου ελαστικά και καύσιμα.
Μέχρι τη στιγμή που φτάνουν τα συνεργεία διάσωσης, 21 άνθρωποι έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους. Ανάμεσά τους, επτά ποδοσφαιριστές, οκτώ δημοσιογράφοι, ο ταξιδιωτικός πράκτορας που διοργάνωσε το ταξίδι και ένας φίλαθλος της ομάδας.
Μετά από δύο ώρες σταματούν οι έρευνες διάσωσης. Οι επιβιώσαντες μεταφέρονται σε νοσοκομείο του Μονάχου. Μεταξύ αυτών, οι ποδοσφαιριστές Άλμπερτ Σκάνλον, Μπόμπι Τσάρλτον, Τζόνι Μπέρι και Τζάκι Μπλάνσφλαουερ, με τους γιατρούς να εκτιμούν πως εφόσον οι τραυματίες παραμείνουν ζωντανοί, δεν θα ξαναπαίξουν ποδόσφαιρο.
Ο προπονητής Ματ Μπάσμπι έχει σπασμένα πλευρά, διάτρηση στον πνεύμονα και τραύματα στα πόδια. Η κατάστασή του είναι τόσο άσχημη, ώστε σύμφωνα με το ιατρικό ανακοινωθέν, «δεν υπάρχουν πολλές ελπίδες για να σωθεί».
Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 1958: Οι σοροί των θυμάτων μεταφέρονται στο Μάντσεστερ και τοποθετούνται στο γυμναστήριο του Ολντ Τράφορντ, ώστε εκεί να γίνει η αναγνώριση από τους συγγενείς. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι «πλημμυρίζουν» τους δρόμους του Μάντσεστερ και όχι μόνο, ώστε να αποτίσουν φόρο τιμής στα θύματα της τραγωδίας. Παντού διαδίδεται η φήμη πως η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ θα διαλυθεί, ανήμπορη να ανακάμψει.
Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 1958: Σύμφωνα με πληροφορίες από τη Γερμανία, ο Ματ Μπάσμπι διανύει τις τελευταίες του στιγμές, ενώ οι ο Ντάνκαν Έντουαρντς και ο πιλότος Κένεθ Ρέιμεντ χειροτερεύουν μέρα με τη μέρα. Παρά ταύτα, η Γιουνάιτεντ συμπληρώνει ενδεκάδα κι αντιμετωπίζει τη Σέφιλντ Γουένσντεϊ για τον 5ο γύρο του κυπέλλου Αγγλίας.
Στο μπροστινό μέρος του match programme αναγράφεται πως «Η Γιουνάιτεντ θα συνεχίσει τη διαδρομή της» και στο έντυπο των συνθέσεων υπάρχουν 11 κενά για τους «κόκκινους διαβόλους». Ο Ματ Μπάσμπι, που αρχίζει να ανακτά τις αισθήσεις του, τηλεφωνεί στον βοηθό του, Τζίμι Μέρφι, για να του πει ότι «η σημαία πρέπει να συνεχίζει να κυματίζει ψηλά». Η Γιουνάιτεντ νικάει τη Γουένσντεϊ με 3-0.
Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 1958: Ο Ντάνκαν Έντουαρντς υποκύπτει στα τραύματά του και αφήνει την τελευταία του πνοή, όπως κι ο Κένεθ Ρέιμεντ, με τον απολογισμό των θυμάτων να φτάνει τους 23 νεκρούς. Από την άλλη, η κατάσταση της υγείας του Ματ Μπάσμπι σταθεροποιείται και ο ίδιος στέλνεται για αποθεραπεία στο Ιντερλάκεν της Ελβετίας, μαζί με τη σύζυγό του, Τζιν.
Σάββατο 8 Μαρτίου 1958: Χιλιάδες φίλαθλοι στο Ολντ Τράφορντ ακούνε από τα μεγάφωνα μήνυμα του Ματ Μπάσμπι. Στις κερκίδες ακούγονται μόνο λυγμοί.
Παρασκευή 18 Απριλίου 1958: Ο Ματ Μπάσμπι επιστρέφει στο Μάντσεστερ, 71 ημέρες μετά το δυστύχημα. Αυτήν τη φορά, ταξιδεύει οδικώς και ακτοπλοϊκώς.
Σάββατο 3 Μαΐου 1958: Η Γιουνάιτεντ κατορθώνει να φτάσει στον τελικό κυπέλλου, όπου αντιμετωπίζει τη Μπόλτον και χάνει με 2-0. Καθήκοντα προπονητή διατηρεί ο Τζίμι Μέρφι, αλλά ο Ματ Μπάσμπι κατορθώνει, με τη βοήθεια μιας πατερίτσας, να φτάσει και να καθίσει στον πάγκο. Στη φανέλα της Γιουνάιτεντ υπάρχει ένας φοίνικας που αναγεννιέται από τις στάχτες του.
Πέμπτη 8 Μαΐου 1958: Στον πρώτο αγώνα για την ημιτελική φάση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών η Γιουνάιτεντ νικάει τη Μίλαν με 2-1 στο Μάντσεστερ.
Τετάρτη 14 Μαΐου 1958: Η Μίλαν επιβάλλεται με 4-0 στη ρεβάνς του «Σαν Σίρο» και προκρίνεται αυτή στον τελικό. Η ΟΥΕΦΑ προτείνει στην αγγλική ομοσπονδία να συμμετάσχει τιμής ένεκεν η Γιουνάιτεντ στο επόμενο Κύπελλο Πρωταθλητριών, αλλά η τελευταία αρνείται και επιλέγει να στείλει την πρωταθλήτρια Γουλβς.