Θεωρεί τη Θεσσαλονίκη σπίτι της. Γεννημένη στο Έξετερ της Αγγλίας, μεγαλωμένη στου Παπάγου «ως εγγονή στρατιωτικού», αλλά και στον Χολαργό «ως εγγονή αριστερού» η Ελένη Ευθυμίου (φωτ.), έχοντας σπουδάσει στο τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ, ξέρει πολύ καλά και την πόλη αλλά και τους εσωτερικούς… διχασμούς μιας οικογένειας.
Έτσι, η «Μεγάλη πλατεία» του Νίκου Μπακόλα, που αναλαμβάνει να σκηνοθετήσει για το ΚΘΒΕ σε διασκευή Άκη Δήμου, δεν είναι σίγουρα κάτι ανοίκειο για εκείνη. Παρά το νεαρό της ηλικίας της -τα 33 της χρόνια μάλλον την εντάσσουν σε αυτήν την κατηγορία των σκηνοθετών, άλλωστε, όπως της λέω και γελάμε κι οι δυο, «Στην Ελλάδα και στα 45 θεωρείσαι νέος σκηνοθέτης»- στο εμβληματικό βιβλίο βρήκε πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία. «Χρειάστηκε να διαβάσω και να ξαναδιαβάσω το βιβλίο σε μικρό χρονικό διάστημα, μέσα σε ένα πολύ σφιχτό πρόγραμμα. Το λάτρεψα, με γοήτευσε πάρα πολύ. Αισθάνθηκα πολύ μεγάλη χαρά που μου ανατέθηκε να υλοποιήσω μία τέτοια πρόταση. Μου άρεσε η θεματολογία γιατί έχει κάτι πολύ ανθρώπινο, αλλά έχει και πολλά στοιχεία σκληρότητας της ανθρώπινης φύσης, του πολέμου, της περιόδου αυτής».
Παρότι ξέρει καλά τη Θεσσαλονίκη, την είδε με άλλα μάτια μέσα από το έργο του Μπακόλα. «Υπάρχουν τόσα πράγματα που δεν γνωρίζουμε γι’ αυτήν, για την ιστορία της, τα οποία ανακαλύπτω μέσα σε αυτήν τη διαδικασία της πρόβας και της έρευνας», λέει.
Στο πολυσέλιδο πεζογράφημά του ο συγγραφέας μελετά την περίοδο της Κατοχής. «Προς το τέλος βέβαια έχει μια προοικονομία για το τι θα ακολουθήσει, αφού φτάνει μέχρι το 1946. Ωστόσο, είτε μιλάει για τη μεριά των αριστερών είτε για την πλευρά των δεξιών, θολώνει τα νερά, δεν είναι ξεκάθαρο σε ποιον αναφέρεται κάθε φορά».
Πόσα πράγματα έχουν αλλάξει σήμερα ως προς αυτό το εμφυλιοπολεμικό κλίμα που επικρατούσε τότε στην Ελλάδα; «Θεωρώ ότι ο εμφύλιος είναι βαθιά ριζωμένος μέσα μας από τότε και αυτό φαίνεται και βγαίνει σε οποιαδήποτε στιγμή κρίσης. Έχουμε πολλές καθημερινές κρίσεις, οπότε το έργο έχει, μεταξύ άλλων, και αυτό το στοιχείο που το καθιστά επίκαιρο. Περιγράφει μια περίοδο, πολύ λίγο πριν από τη δικιά μας και πώς αυτό που είμαστε εμείς σήμερα χτίστηκε μέσα από αυτά τα βιώματα. Βιώματα στέρησης, μη εμπιστοσύνης του ενός ανθρώπου προς τον άλλον, ενδοοικογενειακοί διχασμοί, ταξικά ζητήματα ή πώς ένας άνθρωπος μπορεί να επωφελήθηκε από τη ζημιά που άλλοι έπαθαν, για να φτιαχτεί ο ίδιος κ.ά.».
Όταν οι προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων συναντούν την Ιστορία
Τόσο στο βιβλίο όσο και στην παράσταση οι προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων έρχονται να συναντήσουν την Ιστορία, ενώ η ίδια η πόλη προβάλλεται μέσα από τη συλλογική μνήμη αλλά και το βίωμα των χαρακτήρων της. Μία πόλη διαρκών ιστορικών και πολιτικών αναταραχών, μία πλατεία που καθιστά τις πράξεις των ανθρώπων ορατές. «Ο Άκης Δήμου εστίασε στο να υπάρχει ροή από τη μία ιστορία στην άλλη.
Προσπάθησε και κατάφερε αυτές οι ιστορίες να έχουν αρχή, μέση και εξέλιξη, αφού το έργο του Μπακόλα δεν έχει τέλος, είναι ανοιχτό. Έχοντας πολλά μικρά επεισόδια και μία κινηματογραφική δομή, πηγαίνοντας από τη μια ιστορία στην άλλη και επιστρέφοντας, κατάφερε να κάνει διαλόγους. Εστίασε αρκετά εκεί που εστιάζει και ο συγγραφέας, στη μοναξιά. Οι ήρωες μέσα στο βιβλίο είναι μόνοι και πολύ έντονα ο Μπακόλας αποτυπώνει τον κόσμο μέσα στο κεφάλι τους. Επίσης, η διασκευή έχει εστιάσει και στο ιστορικοπολιτικό κομμάτι».
Μέσα σε όλα αυτά υπάρχει μια πολύ σημαντική ιδιαιτερότητα στην παράσταση: «Δημιουργήθηκε ένα πλήθος, το οποίο διατρέχει όλη την παράσταση. Είναι μια επιλογή για το πώς θα μπορούσε να συνδιαλέγεται η μεγάλη ιστορία με τη μικρή ιστορία, με το πώς βλέπουμε επί σκηνής το λαό. Μετά βλέπουμε τον άνθρωπο μόνο του ή τον άνθρωπο μέσα στο σπίτι του με τους συγγενείς και τους ανθρώπους που έχει εκεί μέσα στο σπίτι. Κατά κάποιο τρόπο δηλαδή υπάρχει μια μικρή τάση προς μια σύγχρονη μορφή τραγωδίας».
Έχοντας ένα μακρύ βιογραφικό με συνεργασίες με το Εθνικό Θέατρο, το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», τα ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης, Ιωαννίνων, Λάρισας, την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης», το σχήμα «Εν δυνάμει» κ.ά., η Ελένη Ευθυμίου αισθάνεται, και δικαίως, ιδιαίτερα τυχερή που έχει πολλές διεξόδους στο χώρο της, σε μια εποχή που η κρίση και η ανεργία είναι πολύ αισθητές. «Είχα πολύ καλές ευκαιρίες. Θεωρώ ότι όλα αυτά έχουν προκύψει μέσα από τη δουλειά μου. Νιώθω χαρά με τις επιλογές που έχω κάνει, οι οποίες δεν είναι και πολύ συμβατικές. Τα καταφέρνω με μεράκι, αγάπη και πάθος γι’ αυτό που κάνω. Υπάρχει όμως και κόστος για όλο αυτό», τονίζει, υπογραμμίζοντας ότι όλο το καλοκαίρι έκανε μόνο μια «κουτσουρεμένη εβδομάδα» διακοπές, καθώς της προετοιμασίας της «Μεγάλης πλατείας» προηγήθηκαν τρεις δικές της πρεμιέρες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ωστόσο, στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος σκηνοθετεί για πρώτη φορά. «Είμαι πολύ ευχαριστημένη. Ομολογώ ότι μου έχουν φερθεί πολύ καλά και ότι μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει κάποιο σοβαρό πρόβλημα. Η μόνη μου αγωνία είναι να αντεπεξέλθω στην ελευθερία που μου έχει δοθεί να κινηθώ».
Το πεζογράφημα του Νίκου Μπακόλα ανεβαίνει είκοσι χρόνια μετά το θάνατο του σπουδαίου συγγραφέα. Υπενθυμίζεται ότι το βιβλίο τιμήθηκε με το Α’ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 1988.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Μονή Λαζαριστών
Πρεμιέρα: 12 Οκτωβρίου στις 8 μ.μ.
Παίζουν: Ελένη Θυμιοπούλου, Νίκος Καπέλιος, Γιάννης Καραμφίλης, Μελίνα Κοτσέλου, Νίκος Κουσούλης, Γιάννης Μαστρογιάννης, Νίκος Μήλιας, Δημήτρης Μορφακίδης, Χρήστος Παπαδημητρίου, Χρήστος Παπαδόπουλος, Δημήτρης Σακατζής, Εύη Σαρμή, Κατερίνα Σισσίνι, Θεόδωρος Σκούρτας, Χριστίνα Σωτηριάδου, Φωτεινή Τιμοθέου, Βασίλης Τρυφουλτσάνης, Μάρα Τσικάρα, Βικτώρια Φώτα, Μαρία Χατζηιωαννίδου.
Ζωντανά μουσική κομπανία επί σκηνής.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 6 Οκτωβρίου 2019