Κι όμως, η σύνθεση της Βουλής την επομένη των εκλογών σπανίως παραμένει η ίδια μέχρι και την ημέρα της διάλυσής της, πριν προκηρυχτούν νέες.
Κι αυτό, γιατί κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής θητείας σημειώνονται αλλαγές βουλευτών που φεύγουν και άλλων νέων που έρχονται, αφού οι τελευταίοι καταθέτουν ενστάσεις και κερδίζουν την έδρα που… οριακά έχασαν, με απόφαση Δικαστηρίου.
Η προσφυγή στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, το γνωστό Εκλογοδικείο, είναι ένα σύνηθες φαινόμενο στην πολιτική ιστορία του τόπου, με τις έδρες να αλλάζουν χέρια πολύ συχνά, μετά από ενστάσεις, επανακαταμετρήσεις και τους εκλογικούς σάκους που σφραγίστηκαν να ανοίγουν εκ νέου.
Βουλευτές εκπίπτουν του αξιώματός τους και ορκίζονται νέοι, δημιουργούνται «μίση και πάθη» στο εσωτερικό των κομμάτων και η μετάβαση τις περισσότερες φορές είναι… επώδυνη, με αιχμές και αλληλοκατηγορίες.
Φύγε εσύ, έλα εσύ
Πριν λίγες ημέρες, το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο αποφάσισε να αλλάξουν χέρια δυο έδρες, μια στη ΝΔ και μια στο ΣΥΡΙΖΑ. Ειδικότερα, στην Κορινθία η βουλευτής της ΝΔ Μαρία - Ελένη Σούκουλη - Βιλιάλη παρέδωσε την βουλευτική της έδρα στον αναπληρωματικό βουλευτή του ίδιου πολιτικού κόμματος Κωνσταντίνο Κόλλια. Παράλληλα, στην Ημαθία απώλεσε την βουλευτική έδρα η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Φρόσω Καρασαρλίδου και την παρέδωσε στον πρώτο επιλαχόντα και πρώην βουλευτή Άγγελο Τόλκα.
Είχε προηγηθεί, η είσοδος στη Βουλή του Παναγιώτη Κουρουμπλή στις αρχές του έτους, καθώς το Εκλογοδικείο τον δικαίωσε 18 μήνες μετά τις εκλογές με τον Θανάση Παπαχριστόπουλο που έκατσε στα έδρανα με μόλις έξι ψήφους διαφορά να αναγκάζεται να παραδώσει την έδρα του.
Ποιος άλλωστε δεν θυμάται την περίπτωση της Παρθένας Φουντουκίδου στην Πέλλα η οποία κέρδισε την έδρα από τον Γιώργο Πασχαλίδη του ΠΑΣΟΚ; Ή τις εκλογές του Απρίλιου 2000 μετά τις οποίες ούτε ένας, ούτε δυο αλλά έντεκα συνολικά βουλευτές εξέπεσαν του αξιώματός τους. Μια από τις χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις είναι και εκείνη της βουλευτικής έδρας στην Κέρκυρα το 1990 που με απόφαση του Εκλογοδικείου δόθηκε στην ΝΔ, που αύξησε την οριακή της κοινοβουλευτική δύναμη σε 152 από 151 βουλευτές.
Η Συνταγματική Αναθεώρηση του 2001
Σύμφωνα με τον καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου, Κώστα Χρυσόγονο πριν από την Συνταγματική Αναθεώρηση του 2001 η αλλαγή των βουλευτικών εδρών ήταν ένα σύνηθες φαινόμενο. «Κάτι σαν τα καψόνια που έκαναν στον στρατό στους νεοσύλλεκτους, γινόταν και στη Βουλή από τους παλιούς βουλευτές. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα τις ενστάσεις στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο δεν τις έκαναν οι ίδιοι, αλλά εμφανίζονταν ψηφοφόροι τους» λέει στην «ΜτΚ» ο κ. Χρυσόγονος. Οι περιπτώσεις αλλαγής έδρας προ της Συνταγματικής Αναθεώρησης του 2001 οφείλονταν στο άρθρο 56 περί «κωλυμάτων εκλογιμότητας», καθώς τα κωλύματα ήταν πολλά και αρκετά περιοριστικά.
Για το λόγο αυτό, μετά την Αναθεώρηση και εφόσον άλλαξε το άρθρο, το φαινόμενο της ακυρότητας εδρών δεν είναι τόσο συχνό. Ο δεύτερος λόγος για να υποβάλλει κάποιος ένσταση ακόμα και σήμερα σχετίζεται με τα λάθη που γίνονται σε εφαρμογή του εκλογικού νόμου, όπως π.χ. η απουσία μονογραφής δίπλα από κάθε σταυρό προτίμησης. «Από το 2001 και μετά μειώθηκαν οι συχνές ακυρότητες που συναντούσαμε από την μεταπολίτευση» αναφέρει από την πλευρά του, ο δικηγόρος και πρόεδρος της Εταιρίας Μελετών Δημοσίου Δικαίου, Γιάννης Πιτσιόρας. «Αρκετές ακυρότητες οφείλονται σε παραβιάσεις της νομοθεσίας. Η νομολογία του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου είναι πολύ συγκεκριμένη. Υπάρχουν δυστυχώς, δικαστικοί αντιπρόσωποι που δεν την τηρούν» εξηγεί ο κ. Πιτσιόρας.
Όταν έχασαν το αξίωμά τους
Ο Μιχάλης Καρχιμάκης (φωτ.), πρώην γραμματέας και πρώην υπουργός το ΠΑΣΟΚ, πολιτεύτηκε για πρώτη φορά το 1996 όταν εξελέγη για πρώτη βουλευτής του ΠΑΣΟΚ στο νομό Λασιθίου στην Κρήτη. Κάθισε στα έδρανα του κοινοβουλίου το Σεπτέμβριο του 1996, τα οποία εγκατέλειψε έναν χρόνο αργότερα, καθώς την έδρα του με απόφαση του Εκλογοδικείου έλαβε τελικά ο Νίκος Κοκκίνης, ο οποίος προηγουμένως είχε καταθέσει ένσταση. Μιλώντας στην «ΜτΚ» ο κ. Καρχιμάκης θυμάται: «έχασα την έδρα γιατί διετέλεσα το διάστημα 1993-1996 ειδικός σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου. Στον πρώτο χρόνο της θητείας μου ως ειδικού συμβούλου ζήτησα από τον Παπανδρέου να παραιτηθώ καθώς επιθυμούσα να είμαι υποψήφιος βουλευτής. Το Εκλογοδικείο είχε κρίνει ότι θα έπρεπε να είχα παραιτηθεί υπολογίζοντας το διάστημα τριών ετών πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών και όχι της οριζόμενης από το Σύνταγμα κοινοβουλευτικής θητείας» λέει ο κ. Καρχιμάκης. «Το 2001 με την αναθεώρηση του Συντάγματος ξεκαθάρισαν πολλά» λέει ο κ. Καρχιμάκης, ο οποίος θυμάται ότι η περίπτωσή του διδασκόταν στο πανεπιστήμιο από καθηγητή Νομικής που το 1996 είχε εκπροσωπήσει στο εκλογοδικείο τον… αντίπαλό του.
Πρώτη και… φαρμακερή και για την πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Χρύσα Αράπογλου (φωτ.) η οποία εξελέγη βουλευτής για πρώτη φορά στις εκλογές του Απρίλη του 2000, έχασε ωστόσο την έδρα της τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου με απόφαση του, λόγω κωλύματος εκλογής, μετά από ένσταση του Κυριάκου Σπυριούνη, ο οποίος εν τέλει εξελέγη βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ στην Α’ Θεσσαλονίκης. Σημειώνεται πως και ο ίδιος ο κ. Σπυριούνης το Μάιο του 1991 έχασε την έδρα του από τον Νίκο Παπαδάκη. «Εργαζόμουν στην ΕΡΤ ως δημοσιογράφος με σύμβαση αορίστου χρόνου. Το Δικαστήριο ερμήνευσε το Σύνταγμα θεωρώντας πως ως δημόσια υπάλληλος -που οι δημοσιογράφοι δεν λογίζονται δημόσιοι υπάλληλοι- δεν είχα δικαίωμα να είμαι υποψήφια. Ήταν πολύ άτυχη στιγμή. Αιφνιδιάστηκα από την απόφαση. Δεν πήγα απροετοίμαστη» λέει η κ. Αράπογλου στην «ΜτΚ».
Έγινε βουλευτής μετά από μήνες
Μια από τις έδρες που άλλαξαν με απόφαση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου ήταν και αυτή του νομού Πέλλας στις εκλογές του 2004. Μετά από ένσταση της Παρθένας Φουντουκίδου (φωτ.) η οποία έγινε δεκτή το 2005, ο Γιώργος Πασχαλίδης και το ΠΑΣΟΚ έχασαν την έδρα στην περιοχή, και την κέρδισε η κ. Φουντουκίδου και η ΝΔ. Η μεταβολή αυτή προκάλεσε αλλαγές στην περιφέρεια Α’ Θεσσαλονίκης (έχασε την έδρα του ο Κ. Ζαχαράκης της ΝΔ και την κέρδισε ο Θ. Τσιόγκας του ΠΑΣΟΚ), καθώς και στην περιφέρεια Σερρών (έχασε την έδρα του ο Ευστάθιος Κουτμερίδης του ΠΑΣΟΚ και την κέρδισε ο Αχιλλέας Καραμανλής της ΝΔ). «Θυμάμαι είχε γίνει μεγάλο θέμα πολιτικό. Ήταν μία περιπέτεια για μένα. Έχασα την έδρα για είκοσι ψηφοδέλτια και μετά πέρασα μπροστά» λέει η κ. Φουντουκίδου στην «ΜτΚ». «Έγινα βουλευτής 15 μήνες μετά τις εκλογές. Θα γινόμουν για πρώτη φορά κυβερνητική βουλευτής. Είχα εκλεγεί άλλες έξι φορές. Ανακόπηκε η πορεία μου και η εξέλιξή μου» λέει η κ. Φουντουκίδου.
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 11.07.2021