Σε καθεστώς οικονομικής ασφυξίας θα παραμείνουν και το 2023 οι δήμοι, καθώς η ενεργειακή κρίση έχει γονατίσει τα δημοτικά ταμεία με τις δαπάνες για ρεύμα και θέρμανση να έχουν διπλασιαστεί, οδηγώντας ήδη σε εκτροχιασμό τους προϋπολογισμούς τους.
Η επιδείνωση της κατάστασης αποτυπώνεται και στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, όπου προβλέπεται έλλειμμα ύψους 246 εκατομμυρίων ευρώ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση για το 2022, αντί πλεονάσματος 60 εκατ. που είχε ψηφιστεί για το 2022. Αυτό, οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην επίδραση της ενεργειακής κρίσης και των αυξημένων πληθωριστικών πιέσεων. Αντίστοιχα, το έλλειμμα για το 2023 φτάνει τα 105 εκατομμύρια ευρώ, γεγονός που έχει ήδη σημάνει συναγερμό στους δήμους της χώρας.
Στις προβλέψεις του τακτικού προϋπολογισμού του 2023 για τις επιχορηγήσεις των δήμων, αναφέρθηκε από τα=ο βήμα του συνεδρίου της ΚΕΔΕ που ολοκληρώνεται σήμερα στο Βόλο ο πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της ΚΕΔΕ Γιάννης Μουράτογλου, υπογραμμίζοντας πως τα τελευταία δώδεκα χρόνια το σταθερό μοτίβο των κεντρικών κυβερνήσεων στην αντιμετώπιση των αιτημάτων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ήταν: «έχετε δίκιο αλλά “ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος».
«Όμως τα στοιχεία του κρατικού προϋπολογισμού του 2023 δεν επιτρέπουν τη συνέχιση αυτού του μοτίβου» σχολίασε ο ίδιος, προσθέτοντας πως τα φορολογικά έσοδα του 2023 αναμένεται να είναι μεγαλύτερα κατά 6,7 δισεκατομμύρια ευρώ, από αυτά που προβλέφθηκαν στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2022, αύξηση που ανέρχεται σε περίπου 13%. «Αναμενόμενη θα έπρεπε να είναι η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στα νέα έσοδα του κράτους, αλλά αυτό δεν φαίνεται να ισχύει» σημείωσε ο κ. Μουράτογλου.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του κρατικού προϋπολογισμού 2023, είπε ο πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της ΚΕΔΕ , τα φορολογικά έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να αυξηθούν κατά 3.,433 εκατ. ευρώ, ενώ τα φορολογικά έσοδα από τους φόρους εισοδήματος αναμένεται να αυξηθούν κατά 2,424 εκατ. ευρώ.
Όσον αφορά στις συνολικές μεταβιβάσεις του τακτικού προϋπολογισμού για τους δήμους, ανέφερε ότι ήταν το 2022, 2,258 εκατ. ευρώ και το 2023 προβλέπεται να είναι 2,253 εκατ. ευρώ.
«Τότε, αναρωτήθηκε ο κ. Μουράτογλου, η αύξηση των 120 εκατ. ευρώ που ευαγγελίστηκε ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Στ. Πέτσας πώς προκύπτει;». Μετέφεραν στους ΚΑΠ, όπως υποστήριξε, τις έκτακτες επιχορηγήσεις για το ενεργειακό κόστος και τις λοιπές επιχορηγήσεις. «Για του λόγου το αληθές στην εισηγητική έκθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού 2023 αναφέρεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης (των ΚΑΠ) ποσού ύψους 128 εκατ. ευρώ, έναντι του 2022, οφείλεται στις συνέπειες της ενεργειακής κρίσης και στις αυξημένες πληθωριστικές πιέσεις».
Ο νέος τρόπος κατανομής των ΚΑΠ
Εντός αυτού του οικονομικού πλαισίου, η ΚΕΔΕ επεξεργάστηκε ένα νέο τρόπο κατανομής των ΚΑΠ με βάση δύο πολιτικές αποφάσεις:
Πρώτον, κανένας δήμος να μη λάβει τακτική επιχορήγηση μικρότερη από αυτή που ελάμβανε και δεύτερον, σε όλους τους δήμους της χώρας η Τακτική επιχορήγηση να χρηματοδοτεί τουλάχιστον ένα ελάχιστο πρότυπο κόστος λειτουργίας τους.
Στο επίκεντρο πάντως της θεματικής ενότητας για τα οικονομικά των ΟΤΑ βρέθηκε και η πρόταση της ΚΕΔΕ για τα νέα κριτήρια κατανομής των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ).
Στα κριτήρια κατανομής αναφέρθηκε ο Γιάννης Γούπιος, διευθυντής Ανάπτυξης, Οργάνωσης και Περιβάλλοντος ΕΕΤΑΑ, ο οποίος παρουσίασε τη μελέτη.
Τα κριτήρια κατανομής είναι τα εξής:
ΑΑ |
ΚΡΙΤΗΡΙΑ |
% |
1 |
Πρότυπο κόστος λειτουργίας |
7%-8% |
2 |
Διοικητική Αποκέντρωση |
6,5%-8% |
3 |
Έκταση |
14%-18% |
4 |
Ορεινότητα |
2,3%-2,7% |
5 |
Νησιωτικότητα |
1,7%-1,9% |
6 |
Μόνιμος Πληθυσμός |
60%-70% |
ΣΥΝΟΛΟ |
100% |
Όπως τόνισε ο κ. Γούπιος, το νέο σύστημα κατανομής των ΚΑΠ θα πρέπει να αντιμετωπίζει τους δήμους ως ολοκληρωμένες οντότητες. Σε υποστελεχωμένους δήμους, είπε θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα άσκησης των αρμοδιοτήτων τους. Ιδιαίτερα οι μικροί και απομονωμένοι δήμοι, σε περιοχές που ο ιδιωτικός τομέας δεν ενδιαφέρεται να επενδύσει, θα πρέπει να υποστηριχθούν με τέτοιο τρόπο, ώστε οι πολίτες τους να μην αισθάνονται ότι μειονεκτούν.
Για την κάλυψη των αναγκών των μικρών δήμων (νησιωτικών ηπειρωτικών και ορεινών) - προτείνεται η εισαγωγή ενός σταθερού - ελάχιστου πρότυπου κόστους λειτουργίας το οποίο είναι αναγκαίο για την κάλυψη των αναγκών λειτουργίας ενός μικρού δήμου.
Υπενθυμίζεται ότι το νέο μοντέλο κατανομής των ΚΑΠ στους δήμους, όπως αυτό παρουσιάστηκε στο συνέδριο του Βόλου θα αποσαφηνιστεί στις λεπτομέρειες στο αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα, μετά από διαβούλευση στα αρμόδια όργανα της αυτοδιοίκησης .