Συμπλοκές ξέσπασαν σήμερα έξω από το μοναστήρι Λαύρα των Σπηλαίων στο Κίεβο, καθώς οι μοναχοί του μοναστηριού αψήφησαν την εντολή των ουκρανικών αρχών να το εγκαταλείψουν.
Το Κίεβο είχε διατάξει τους μοναχούς της Λαύρας των Σπηλαίων να εκκενώσουν τις εγκαταστάσεις του μοναστηριού μέχρι τις 29 Μαρτίου.
Η ουκρανική κυβέρνηση απoφάσισε να εκδιώξει τη μη αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας (UOC) από το μοναστήρι Λαύρα των Σπηλαίων, εξαιτίας παραβιάσεων των συμβατικών υποχρεώσεών της. Η σύμβαση του ουκρανικού δημοσίου με το τμήμα αυτό της ορθόδοξης εκκλησίας που εξακολουθεί να υπάγεται στο Πατριαρχείο της Μόσχας, η οποία είχε συναφθεί το 2013, τερματίστηκε χθες 29η Μαρτίου, σύμφωνα με επιστολή του κρατικού φορέα διαχείρισης του χώρου, όπου λειτουργεί επίσης μουσείο από τα χρόνια του 1920. Η απόφαση αυτή ακολούθησε διάταγμα που είχε εκδώσει ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι τον Δεκέμβριο του 2022, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ο Ζελένσκι έχει καταγγείλει επανειλημμένα ότι η UOC είναι γεμάτη «κατάσκοπους».
Η Ουκρανία είναι σημαντική για τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, καθώς εκεί βρίσκονται ορισμένα από τα κυριότερα μοναστήρια της. Ωστόσο, στα τέλη Μαΐου του 2022, η πτέρυγα της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που υπάγεται στο Πατριαρχείο της Μόσχας ανακοίνωσε ότι διακόπτει τις σχέσεις της με τη Ρωσία εξαιτίας της ρωσικής στρατιωτικής εισβολής στην Ουκρανία. Τον Μάιο του 2019, εν μέσω διπλωματικών εντάσεων, τμήμα της ουκρανικής εκκλησίας που εκπροσωπείται από το Πατριαρχείο του Κιέβου διέκοψε τις σχέσεις με τη Μόσχα και δήλωσε πίστη στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Η Λαύρα των Σπηλαίων βρίσκεται στο νότιο τμήμα της ουκρανικής πρωτεύουσας. Οικοδομήθηκε στα μέσα του 11ου αιώνα και θεωρείται το αρχαιότερο μοναστήρι στην Ουκρανία. Από το 1990 έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Οι εντάσεις σχετικά με την παρουσία ιερέων στο μοναστήρι έχουν αυξηθεί μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ώρες αφότου παρήλθε η προθεσμία έξωσης, μεσάνυχτα Τετάρτης, μέλη της UOC αρνήθηκαν την είσοδο σε εκπροσώπους κυβερνητικής επιτροπής που ήθελαν να επιθεωρήσουν κτίρια στο εκτεταμένο συγκρότημα της μονής με τον χρυσό τρούλο.
Λίγο αργότερα, ξέσπασαν συμπλοκές κατά τις οποίες δημοσιογράφος του Reuters χτυπήθηκε και σπρώχτηκε από έναν άνδρα αγνώστου ταυτότητας, ενώ άλλη μία δημοσιογράφος απομακρύνθηκε από έναν κληρικό καθώς προσπαθούσε να τον πλησιάσει. Κανείς δεν τραυματίστηκε.
Ο υπουργός Πολιτισμού Ολεξάντρ Τκατσένκο καταδίκασε αργότερα τη «βίαιη» μεταχείριση των μελών της επιτροπής. Ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι η ουκρανική κυβέρνηση υπέβαλε καταγγελία στην αστυνομία και ότι οι προσπάθειες για επιθεώρηση των κτιρίων θα συνεχιστούν αύριο Παρασκευή.
Πριν από μια εβδομάδα ο ηγούμενος του μοναστηριού Λαύρα των Σπηλαίων, διαμήνυσε ότι οι μοναχοί δεν θα έφευγαν από το μοναστήρι, όπως είχαν διαταχθεί, καλώντας τους πιστούς να τους υπερασπιστούν. Σύμφωνα με τον ίδιο, η εκδίωξη είναι «χειρότερη» από τη σοβιετική καταστολή κατά του κλήρου το 1917, το 1937 και τη δεκαετία του 1960, όταν δεκάδες χιλιάδες ορθόδοξοι ιερείς στάλθηκαν στα γκουλάγκ ή εκτελέστηκαν. «Αυτό είναι απόδειξη ότι δεν υπάρχουν ανθρώπινα δικαιώματα, μόνο βία, ο διάβολος είναι εδώ», είπε τότε ο Ουκρανός μητροπολίτης. «Δεν θα πετάξουμε πέτρες, απλώς θα προσευχηθούμε. Αλλά δεν μπορώ να εγγυηθώ την ασφάλεια γιατί θα έρθουν προβοκάτορες», τόνισε.
Τον Νοέμβριο, η ουκρανική υπηρεσία αντικατασκοπείας έκανε έρευνες στο μοναστήρι, που είναι επίσης ο τόπος κατοικίας του προκαθημένου της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, τον οποίο χαρακτήρισε ύποπτο για σχέσεις με τη Ρωσία.
Το Πατριαρχείο της Μόσχας αντέδρασε έντονα στην απόφαση της εκδίωξης της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας από το μοναστήρι, απόφαση στην οποία είδε την «κορύφωση της ανομίας» στην Ουκρανία.
Ενδεικτικό των τριβών που επικρατούν στους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο Βαρθολομαίος δήλωσε πριν από μια εβδομάδα ότι η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει μερίδιο ευθύνης για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν και για τις απαγωγές παιδιών.