Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες μνημειωδών αλλαγών στην ισορροπία του φυσικού περιβάλλοντος και του τρόπου με τον οποίο οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι υπεύθυνες για αυτές τις αλλαγές.
Οι συνέπειες της αχαλίνωτης ανάπτυξης στο περιβάλλον, στο κλίμα, την άγρια ζωή και τους εαυτούς μας αναδεικνύουν την αναγκαιότητα της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος, που γιορτάζεται σήμερα, 5 Ιουνίου, να αποτελέσει εφαλτήριο για την ανάληψη άμεσης δράσης για την αποκατάσταση της Γης και ωθούν όλο και περισσότερους νέους σε όλο τον κόσμο να βρουν δημιουργικές, ελπιδοφόρες, μετασχηματιστικές λύσεις που βασίζονται στις αρχές της αποκατάστασης.
Το φετινό θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος
Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος για το 2024, “Η γη μας, το μέλλον μας. Είμαστε η #GenerationRestoration” τονίζει τη σημασία της αποκατάστασης της γης, της καταπολέμησης της ερημοποίησης και της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας στην ξηρασία.
Το φετινό μήνυμα επιδιώκει να ενισχύσει τις προσπάθειες για μία πιο συνειδητή γενιά σε σχέση με το περιβάλλον και την ανάγκη λήψης μέτρων για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, τόσο στο περιβάλλον όσο και στην υγεία.
Σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για την καταπολέμηση της ερημοποίησης, έως και το 40% της γης του πλανήτη έχει υποβαθμιστεί, επηρεάζοντας άμεσα το μισό πληθυσμό του πλανήτη. Ο αριθμός και η διάρκεια των ξηρασιών έχει αυξηθεί κατά 29% από το 2000 - χωρίς επείγουσα δράση, οι ξηρασίες μπορεί να επηρεάσουν πάνω από τα τρία τέταρτα του παγκόσμιου πληθυσμού μέχρι το 2050", γράφει η επίσημη ιστοσελίδα των Ηνωμένων Εθνών.
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν αλλοιώσει περίπου το 75% της χερσαίας επιφάνειας της Γης, οδηγώντας σε άνευ προηγουμένου περιβαλλοντική υποβάθμιση.
Το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας είναι ο παγκόσμιος οικοδεσπότης της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος 2024, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή του για την προστασία του περιβάλλοντος και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, σύμφωνα με τους στόχους του Οράματος 2030.
Drought, desertification & land degradation are a growing threat to humanity.
— United Nations (@UN) May 26, 2024
But it's not too late to act.
Ahead of #WorldEnvironmentDay, join @UNEP and be part of #GenerationRestoration to protect our planet and common future.
Here’s how: https://t.co/ChmzsSwAzS pic.twitter.com/skg9QmCLL1
Η ανθρωπογενής περιβαλλοντική ζημία κλιμακώνεται, με σοβαρές συνέπειες όπως η κλιματική αλλαγή, η απώλεια οικοσυστημάτων και η ερημοποίηση των εδαφών. Είναι καθήκον μας ως σημερινή γενιά να προστατεύσουμε το περιβάλλον και να επαναφέρουμε τη γη και τη φύση στη φυσική τους κατάσταση.
Γκουτέρες: Είμαστε η υπεύθυνη γενιά για την αποκατάσταση. Ας δημιουργήσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για τη γη και την ανθρωπότητα
Στο μήνυμα του για τη σημερινή ημέρα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, αναφέρει:
«Η ανθρωπότητα εξαρτάται από τη γη. Ωστόσο, σε όλον τον κόσμο, υπάρχει ο τοξικός συνδυασμός της ρύπανσης, της κλιματικής κρίσης και του αποδεκατισμού της βιοποικιλότητας που μετατρέπουν τα υγιή εδάφη σε ερήμους και τα ακμάζοντα οικοσυστήματα σε νεκρές ζώνες. Καταστρέφουν τα δάση και τα λιβάδια και δεν επιτρέπουν στη γη να στηρίξει τα οικοσυστήματα, τη γεωργία και τις κοινότητες.
Αυτό σημαίνει ότι οι καλλιέργειες δεν θα αποδώσουν, οι πηγές νερού θα εξαφανιστούν, οι οικονομίες θα αποδυναμωθούν και οι κοινότητες θα κινδυνεύσουν – οι φτωχότεροι θα υποστούν τις περισσότερες συνέπειες. Η βιώσιμη ανάπτυξη πλήττεται. Έχουμε παγιδευτεί σε ένα θανατηφόρο φαύλο κύκλο – η εκμετάλλευση της γης ευθύνεται για το έντεκα τοις εκατό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που επηρεάζουν τον πλανήτη μας. Ήρθε η ώρα να απελευθερωθούμε.
Οι χώρες πρέπει να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους σχετικά με την αποκατάσταση των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων και των εδαφών με βάση τη συμφωνία του Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ για τη βιοποικιλότητα. Πρέπει να χρησιμοποιήσουν τα νέα εθνικά σχέδια δράσης για το κλίμα ώστε να καθορίσουν πως θα σταματήσουν και θα αντιστρέψουν την αποψίλωση των δασών μέχρι το 2030. Και θα πρέπει να αυξήσουμε δραστικά τη χρηματοδότηση για να στηρίξουμε τις αναπτυσσόμενες χώρες ώστε να προσαρμοστούν στα βίαια καιρικά φαινόμενα, να προστατεύσουν τη φύση και να προωθήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Η αδράνεια μας κοστίζει ακριβά. Αλλά η ταχεία και αποτελεσματική δράση θα αναβιώσει την οικονομία. Κάθε δολάριο που επενδύεται στην αποκατάσταση του οικοσυστήματος επιστρέφει τριάντα δολάρια ως οικονομικό όφελος.
Είμαστε η υπεύθυνη γενιά για την αποκατάσταση. Μαζί, ας δημιουργήσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για τη γη και την ανθρωπότητα».
Δείτε το βίντεο - κάλεσμα του ΟΗΕ για την φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος:
Ιστορία της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος
Το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) είναι ο κύριος οργανισμός που βρίσκεται πίσω από αυτόν τον εορτασμό. Μέσω εκστρατειών, εκδηλώσεων και πρωτοβουλιών, η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος εμπνέει τα άτομα και τις κοινότητες να κάνουν αλλαγές, ενισχύοντας την αίσθηση του επείγοντος και αντιμετωπίζοντας τις περιβαλλοντικές προκλήσεις για ένα βιώσιμο μέλλον.
Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε την 5η Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης της Στοκχόλμης το 1972. Ήταν η πρώτη παγκόσμια διάσκεψη που κατέστησε την προστασία του περιβάλλοντος μείζον θέμα. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε το UNEP. Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάστηκε για πρώτη φορά το 1973. Η πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάστηκε το 1973 με θέμα «Μόνο μία Γη».
Σήμερα, 193 κράτη μέλη συμμετέχουν στο UNEP και γιορτάζουν την ημέρα αυτή διοργανώνοντας διάφορα προγράμματα.
Η κλιματική κρίση τρέχει με «ρυθμό άνευ προηγουμένου» εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας - Σε επικίνδυνη τροχιά ο πλανήτης
Η υπερθέρμανση του πλανήτη που προκαλείται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες έχει πλέον αποκτήσει «ρυθμό άνευ προηγουμένου» και το παράθυρο για να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας στον 1,5° Κελσίου έχει σχεδόν κλείσει, προειδοποιούν δεκάδες διακεκριμένοι ερευνητές σε μελέτη που δίνεται στη δημοσιότητα σήμερα.
«Η αύξηση της θερμοκρασίας που προκαλείται από τον άνθρωπο αυξήθηκε φθάνοντας ρυθμό άνευ προηγουμένου στα χρονικά των μετρήσεων» την περίοδο 2014-2023, επισημαίνουν οι επιστήμονες.
Η διαπίστωση αυτή, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Earth System Science Data, είναι καρπός δουλειάς περίπου εξήντα διακεκριμένων ερευνητών, βασισμένης στις μεθόδους της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, των ειδικών για το κλίμα του ΟΗΕ.
Το ενδιαφέρον της συγκεκριμένης μελέτης έγκειται στο ότι περιέχει επικαιροποιημένα στοιχεία, βασιζόμενη στα πιο πρόσφατα, χωρίς να περιμένει τον επόμενο κύκλο εκτιμήσεων της Διακυβερνητικής Επιτροπής, που θα δημοσιοποιηθεί σε χρόνια.
Σε σύγκριση με την προβιομηχανική περίοδο, η ανθρωπογενής αύξηση της θερμοκρασίας έφθασε τον 1,19° Κελσίου αυτή τη δεκαετία, αναφέρει — μέγεθος αυξημένο κατά πολύ σε σύγκριση με τους πιο πρόσφατους αριθμούς της Διακυβερνητικής Επιτροπής, που είχαν δοθεί στη δημοσιότητα πριν από έναν χρόνο (+1,14° Κελσίου την περίοδο 2013-2022).
Μόνο το 2023, η αύξηση της θερμοκρασίας που αποδίδεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα έφθασε τον 1,31° Κελσίου. Η συνολική αύξηση της θερμοκρασίας έφθασε τον 1,43° Κελσίου, συνυπολογιζομένων φυσικών παραγόντων, όπως το φαινόμενο Ελ Νίνιο.
Περισσότεροι από επτά εκατομμύρια πρόωροι θάνατοι ετησίως από τη ρύπανση
Οι επιστήμονες επικεντρώνονται στην υπερθέρμανση του πλανήτη, την ατμοσφαιρική ρύπανση και την έκθεση στον καπνό των πυρκαγιών, αναδεικνύοντας τους λιγότερο γνωστούς παράγοντες καρδιακών παθήσεων, όπως είναι η ρύπανση του εδάφους, η ηχορύπανση και η φωτορύπανση, καθώς και η έκθεση σε τοξικές χημικές ουσίες.
Υπολογίζεται ότι η ρύπανση του αέρα σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους συνδέεται με περισσότερους από επτά εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως, από τους οποίους πάνω από το 50% οφείλονται σε καρδιαγγειακά αίτια, σύμφωνα με άλλη μελέτη που έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας.
Κατά τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα ο κίνδυνος καρδιαγγειακής θνησιμότητας που σχετίζεται με τη ζέστη μπορεί να αυξηθεί κατά περισσότερο από 10%. Επιπλέον, σε παγκόσμιο επίπεδο ο καπνός των πυρκαγιών εκτιμάται ότι ευθύνεται για 339.000 έως 675.000 πρόωρους θανάτους ετησίως.
Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη να βελτιωθεί η παρακολούθηση αυτών των ρύπων για τον εντοπισμό των κοινοτήτων που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο και για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η έκθεση σε συγκεκριμένους ρύπους αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.