Με στόχο να κρατηθεί άσβεστος ο Ποντιακός Πολιτισμός σε όλες του τις εκφάνσεις, οι κάτοικοι της πόλης των Σουρμένων στον σημερινό Δήμο Ελληνικού-Αργυρούπολης, παράλληλα με τις προσπάθειες για επιβίωση, δεν λησμόνησαν ούτε στιγμή, ως ιερή παρακαταθήκη, την τιμή στους νεκρούς τους, το «ΤΑΦΙΚΟ ΕΘΙΜΟ». Έθιμο το οποίο διασώζεται από την αρχαιότητα και συνεχίζεται μέσα στη χριστιανική πίστη.
Η Ένωση Ποντίων Σουρμένων, διατηρώντας την πολιτιστική κληρονομιά, ως βασικό στοιχείο της εθνικής ταυτότητας των Ποντίων, διοργανώνει αμέσως μετά το Πάσχα το «ΠΑΜΠΟΝΤΙΑΚΟΝ ΠΑΝΟΫΡ 2023 τη Θωμά 'ς σα Σούρμενα».
Αναμένοντας με προσμονή οι Πόντιοι, την ανέγερση του Μεγάρου Παγκόσμιου Ποντιακού Ελληνισμού Σουρμένων μέσα στις εγκαταστάσεις του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, φόρο τιμής στην τρισχιλιετή ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού, φέτος ύστερα από διακοπή 3 ετών λόγω πανδημίας, επαναφέρουν τα δρώμενα, αναβιώνοντας ήθη και έθιμα ετών.
Συγκεκριμένα, την εβδομάδα της Διακαινησίμου, όπως κάθε χρόνο, ο σύλλογος διοργανώνει πενθήμερες εκδηλώσεις που κορυφώνονται την Κυριακή του Θωμά με την τέλεση του Ταφικού Εθίμου στο Κοιμητήριο των Σουρμένων. Ένα έθιμο που έφεραν μαζί τους από τον Ιστορικό Πόντο, οι Πόντιοι της περιοχής των Σουρμένων Αττικής, και που τελείται με ευλάβεια αναλλοίωτο εδώ και 101 χρόνια.
Εκεί το έθιμο γιορταζόταν τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, γεγονός που φανερώνει την πίστη του ποντιακού λαού στη χριστιανική αντίληψη για την ανάσταση των νεκρών, το σεβασμό και την τιμή προς εκείνους, αφού τους αφιέρωναν τη δεύτερη μέρα της μεγάλης αυτής γιορτής της Χριστιανοσύνης.
Πλήθος Ποντίων και όχι μόνο, απ' όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, συγκεντρώνεται στα Σούρμενα για να τιμήσει και να βιώσει από κοντά το ποντιακό αυτό έθιμο.
Αφού παρακολουθήσουν το πρωί της Κυριακής του Θωμά τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Σουρμένων, ιερείς και ποίμνιο κατευθύνονται στο Κοιμητήριο της περιοχής. Εκεί ο καθένας πηγαίνει στον οικογενειακό τάφο. Οι νοικοκυρές στρώνουν λευκά τραπεζομάντηλα στα οποία ακουμπούν τσουρέκια, κόκκινα αυγά, μεζέδες, ούζο και όλοι μαζί περιμένουν τον ιερέα να τελέσει τρισάγιο.
«Οι συγγενείς συζητούν για τα κεκοιμημένα προσφιλή πρόσωπα, θυμούνται τα προτερήματά τους, τις καλοσύνες τους και ό,τι προκαλεί την αίσθηση της ζωντανής παρουσίας των νεκρών ανάμεσά τους. Γιατί η μέρα αυτή αφιερώνεται στην ανάσταση των νεκρών. Είναι μέρα χαράς και όχι πονεμένης ανάμνησης», αναφέρει ο πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Σουρμένων Γιώργος Σαραφίδης, προσθέτοντας:
«Σήμερα εμείς οι απόγονοι των Τραντέλλενων του Πόντου, που έδειξαν με την ιστορική τους πορεία τη δύναμη και τη θέληση του ανθρώπου για ζωή, έχουμε την τιμή και την υποχρέωση να αναδεικνύουμε αυτή την πορεία, διατηρώντας την πολιτιστική μας κληρονομιά και μεταλαμπαδεύοντας την στα παιδιά μας και στα παιδιά των παιδιών μας, έτσι ώστε να κρατηθεί άσβεστος ο Ποντιακός Πολιτισμός σε όλες του τις εκφάνσεις.
Έχοντας τούτο ως μέλημα, ο σύλλογος μας με ανοιχτή αγκαλιά είναι έτοιμος να υποδεχτεί, την εβδομάδα της Διακαινησίμου, τους συγγενείς, τους φίλους και χιλιάδες άλλους επισκέπτες από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, για να βιώσουμε και πάλι όλοι μαζί "κατά τα εν πατρίδι έθιμα", όπως ανέφεραν οι πρόγονοί μας, το Ταφικό μας Έθιμο και το πανηγύρι μας».
Οι φετινές εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν από 19 έως 23 Απριλίου 2023 και θα περιλαμβάνουν ποντιακό θέατρο, προβολές, μουσικοχορευτική παράσταση αφιερωμένη στα 100 της Μικρασιατικής καταστροφής, ποντιακό γλέντι και παραδοσιακούς χορούς από όλη την Ελλάδα.
Η Ένωση Ποντίων Σουρμένων, που φέτος, την Κυριακή του Θωμά γιορτάζει τα 99 χρόνια από την ίδρυσή της, ως γνήσιος εκφραστής και θεματοφύλακας της ποντιακής παράδοσης, απευθύνει πρόσκληση και καλωσορίζει στις εκδηλώσεις της, οι οποίες πιο αναλυτικά περιλαμβάνουν:
- Τετάρτη 19 Απριλίου, Ποντιακή θεατρική παράσταση στο νέο Πολιτιστικό Κέντρο - Λ. Ιασωνίδου 52 (Σούρμενα - Ελληνικό) η μαύρη κωμωδία του Κοσμίδη Χ. Ιωάννη από το «Θέατρο Πόντου» με τίτλο «Τη Λαζίκα το χροναίο» (Το ετήσιο μνημόσυνο του Λαζίκα).
- Πέμπτη 20 Απριλίου, στην κεντρική πλατεία Σουρμένων η μουσικοχορευτική παράσταση «Αχ, πατρίδα μου γλυκιά...», αφιερωμένη στα 100 χρόνια της Μικρασιατικής καταστροφής και της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού.
- Παρασκευή 21 Απριλίου, παραδοσιακοί χοροί από όλη την Ελλάδα στην κεντρική πλατεία Σουρμένων. Συμμετέχουν τα χορευτικά συγκροτήματα: Ένωση Ποντίων Σουρμένων, Σύλλογος Κρητών Ελληνικού «O Ψηλορείτης», Πολιτιστικός Σύλλογος Παστίδας Ρόδου «Καμάρι», Λύκειο Των Ελληνίδων Τριπόλεως, Σχολή Παραδοσιακών Χορών, Ιεράς Μητρόπολης Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης & Βάρης, Πανθρακική Ομοσπονδία Νοτίου Ελλάδας, Χορευτικός Όμιλος «Ειρήνη» Ηρακλείου Αττικής, Λαογραφικός Χορευτικός Όμιλος «Χοροπαιδεία».
- Σάββατο 22 Απριλίου, τo απόγευμα θα τελεστεί Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός μετά αρτοκλασίας. Επίσης, θα τεθούν προς προσκύνηση τα ιερά λείψανα του Αγίου Ευγενίου, πολιούχου Τραπεζούντας και του Αγίου Γεωργίου του Καρσλίδη. Το βράδυ στην πλατεία θα χορευτούν ποντιακοί χοροί από τα συγκροτήματα:
Πολιτιστικός Σύλλογος Σουλίου Πατρών «Η Πρόοδος», Μουσικοχορευτική & Πνευματική Εστία Ποντίων & Φίλων Αιγάλεω «Ο Καύκασος», Ποντιακοί Σύλλογοι Δήμου Παιονίας Κιλκίς: Σύλλογος Ποντίων Αξιούπολης «ΤΡΑΝΤΕΛΛΕΝΕΣ», Ποντιακός Σύλλογος Γουμένισσας και περιχώρων «ΔΙΟΓΕΝΗΣ Ο ΣΙΝΩΠΕΥΣ», Σύλλογος Ποντίων Πολυκάστρου και περιχώρων «ΟΙ ΑΚΡΙΤΕΣ», Ποντιακός Σύλλογος Ποντοηράκλειας «ΔΙΓΕΝΗΣ ΑΚΡΙΤΑΣ». Στη συνέχεια παραδοσιακό ποντιακό γλέντι μέχρι πρωίας, με κεμεντζέ, ταούλ', τουλούμ', γαβάλ... κρασί και χαμψία!
- Την Κυριακή του Θωμά, θα τελεστεί Όρθρος και Πανηγυρική Θεία Λειτουργεία στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως Του Σωτήρως Σουρμένων. Θα ακολουθήσει επίσημη πομπή προς το κοιμητήριο Σουρμένων όπου θα τελεστεί το Ταφικό Έθιμο, που είναι το αποκορύφωμα του πενθημέρου. Το βράδυ στην κεντρική πλατεία Σουρμένων θα χορέψουν τα συγκροτήματα: Ένωση Ποντίων Καλαμαριάς Θεσσαλονίκης, Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης και Ένωση Ποντίων Σουρμένων.
Οι εκδηλώσεις στα Σούρμενα είναι στη συνείδηση των Ποντίων μεγάλος θεσμός.
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αντλούν περισσότερες πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό από το site της Ένωσης, www.sourmena.gr.