Πριν από περίπου δυόμιση χρόνια, στο Εργαστήριο Μικροβιολογίας του Ιατρικού Τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, εντοπίστηκε το κρούσμα «μηδέν», το πρώτο κρούσμα κορονοϊού στην Ελλάδα. Όταν οι υπεύθυνοι του Εργαστηρίου, που εκείνη την περίοδο εργάζονταν κυριολεκτικά νυχθημερόν, επιχειρώντας να αναλύσουν τον άγνωστο σε όλο τον κόσμο τότε ιό, είδαν πως το δείγμα της επαγγελματία στον κλάδο της μόδας από τη Θεσσαλονίκη που επέστρεψε από ταξίδι στην Ιταλία ήταν θετικό, ψιθύρισαν -όπως έχουν εκμυστηρευτεί στη «ΜτΚ»- «you are not welcome». Σήμερα, το Εργαστήριο Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ που βρίσκεται στον τρίτο όροφο του τετάρτου κτιρίου της Σχολής έχει αναδειχθεί σε εργαστήριο πρότυπο και αποτελεί το πρώτο επίσημο κέντρο εκπαίδευσης για την ανίχνευση και τη μελέτη του κορονοϊού στην Ευρώπη, με απόφαση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).
Εκπαίδευση από το… μηδέν
Πριν από λίγες ημέρες, και πιο συγκεκριμένα το διάστημα 2 έως 6 Μαΐου 2022, 12 επιστήμονες από όλη την Ευρώπη οι οποίοι εξειδικεύονται στην μελέτη της γρίπης και των κορονοϊών και εργάζονται σε επίσημα κέντρα αναφοράς που έχουν την πιστοποίηση του ECDC, πέρασαν το κατώφλι του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας, που είναι το Εθνικό Κέντρο Γρίπης της Βόρειας Ελλάδας και εκπαιδεύτηκαν σε ζητήματα που αφορούν την πανδημία του κορονοϊού. Οι επιστήμονες από την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Κύπρο, τη Ρουμανία, το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο και τη Λιθουανία είχαν τη δυνατότητα να εκπαιδευτούν πάνω σε όλα τα ζητήματα που άπτονται του κορονοϊού από το… μηδέν. Από την διάγνωση μέσω της PCR μεθόδου, τα χαρακτηριστικά των παραλλαγών και των μεταλλάξεων, τον τρόπο με τον οποίο ανιχνεύονται οι μεταλλάξεις, πως να τις συγκρίνουν κ.ά.
Οι επιστήμονες από όλη την Ευρώπη κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής τους παρακολούθησαν διαλέξεις από το προσωπικό του Εργαστηρίου και άλλους συνεργάτες, χρησιμοποίησαν τα μηχανήματα και τις μεθόδους του Εργαστηρίου, διατύπωσαν ερωτήματα και απορίες και στο τέλος έλαβαν βεβαιώσεις παρακολούθησης. Αναμφισβήτητα, όπως αναφέρουν οι υπεύθυνοι του Εργαστηρίου, αποτελεί μια σπουδαία διάκριση όχι μόνο για την Ιατρική Σχολή αλλά για όλο το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Όπως υποστηρίζει στη «ΜτΚ» η καθηγήτρια Ιατρικής Μικροβιολογίας, Ιατρικού Τμήματος, ΑΠΘ, ερευνήτρια, μέλος του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Γρίπης και SARS-CoV-2 της Β. Ελλάδας, Γεωργία Γκιούλα, αναγνωρίζεται η υψηλή ποιότητα παροχής υπηρεσιών του Εργαστηρίου και το επιστημονικό του επίπεδο. «Οι συνάδελφοι εκπαιδεύτηκαν σε θέματα διάγνωσης, φυλογενετικής ανάλυσης, ελέγχου μεταλλάξεων και αντοχής σε αντιικά φάρμακα» υποστηρίζει χαρακτηριστικά.
Στα ηνία του εργαστηρίου βρίσκονται τρεις γυναίκες, τρεις επιστήμονες που την περίοδο της πανδημίας συνέβαλλαν καθοριστικά αφενός στην αναγνώριση του ιού και αφετέρου την αντιμετώπισή του αλλά και την προστασία από αυτόν μέσα από το έργο τους και τις παρεμβάσεις τους. Διευθύντρια του Εργαστηρίου είναι η καθηγήτρια Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ, Άννα Παπά Κονιδάρη, η οποία είναι και μέλος της Επιτροπής των Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, ενώ στελέχη του Εργαστηρίου είναι η αναπληρώτρια καθηγήτρια Μαρία Εξηντάρη και η καθηγήτρια Γεωργία Γκιούλα.
«Είναι η πρώτη φορά που έγινε η εκπαίδευση. Η ικανοποίηση για την αναγνώριση του έργου μας, μας γεμίζει χαρά. Με την επιλογή του Εργαστηρίου μας ως πανευρωπαϊκό κέντρο εκπαίδευσης για τον κορονοϊό αναγνωρίζεται η δουλειά μας αλλά και η ικανότητά μας να εκπαιδεύσουμε επιστήμονες που ασχολούνται ειδικά με ζητήματα γρίπης και κορονοϊού» λέει η κ. Γκιούλα.
«Η εκπαίδευση φυσικά περιλαμβάνει θεωρία αλλά κυρίως προσομοίωση αναγνώρισης και μελέτης του ιού. Ανταλλάξαμε απόψεις με τους συναδέλφους και εμπειρία για τη διαχείριση της πανδημίας σε όλο τον κόσμο. Είναι σημαντικό να μοιράζεσαι γνώσεις, πρακτικές κι εμπειρίες με συναδέλφους που εργάζονται σε αυτό τον τομέα» λέει η κ. Γκιούλα.
Δημιουργώντας τα εμβόλια της γρίπης
Η παραπάνω διάκριση βέβαια του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας δεν είναι η πρώτη, καθώς από το 1979 αποτελεί επίσημο κέντρο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την γρίπη. Το 2017 αναγνωρίστηκε από το ECDC ως κέντρο εκπαίδευσης για την γρίπη, ένα από τα λίγα στην Ευρώπη και το μοναδικό στη χώρα μας. Πρακτικά, στο εν λόγω εργαστήριο κάθε χρόνο τον Φεβρουάριο, προκειμένου να αποφασιστεί η σύνθεση του εμβολίου της γρίπης που θα χορηγηθεί λίγους μήνες αργότερα, με μια μοναδική αλλά απαραίτητη, όπως λέει η κ. Γκιούλα μέθοδο συλλέγονται πληροφορίες για τον ιό της γρίπης. Στο εν λόγω εργαστήριο λοιπόν, απομονώνεται ο ιός, ουσιαστικά ζωντανεύει και απομονώνεται σε εμβρυοφόρα αυγά όρνιθας. Με τον τρόπο αυτό ο ιός ταυτοποιείται και τυποποιείται, ενώ τα αποτελέσματα αποστέλλονται στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας προκειμένου να αποφασιστεί η σύνθεση του εμβολίου κατά της γρίπης που θα κυκλοφορήσει σε όλο τον πλανήτη.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 15.05.2022