«Η εθελοντική προσφορά μπορεί να έχει μόνο συμπληρωματικό ρόλο για τη λειτουργία των δομών, δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ευθύνη της επίσημης Πολιτείας», τονίζει στη «ΜτΚ» ο Πάνος Σκουρλέτης, ενώ αναφερόμενος στην διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει πως ο χρόνος πραγματοποίησης του τρίτου Συνεδρίου θα εξαρτηθεί από το πως θα κυλήσουν τα πράγματα σε σχέση με την αντιμετώπιση της πανδημίας και στόχος είναι «η διαμόρφωση ενός μαζικού, κοινωνικά γειωμένου, δημοκρατικού κόμματος της Αριστεράς της εποχής μας».
Πως σχολιάζετε την αντίδραση και τις κινήσεις της κυβέρνησης τις πρώτες ημέρες εξάπλωσης του κορονοϊού στη χώρα μας;
Νομίζω πως η κυβέρνηση έπραξε το αυτονόητο σε σχέση με τα αναγκαία μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης του κορονοϊού. Παρά τις αρχικές αντιφατικές δηλώσεις εκ μέρους κυβερνητικών στελεχών και την ολιγωρία που υπήρξε απέναντι στην στάση της Εκκλησίας, φαίνεται πως τα μηνύματα από τη γειτονική μας Ιταλία, αλλά και προηγουμένως από την Κίνα, λειτούργησαν καταλυτικά ως προς το χρόνο εφαρμογής των μέτρων. Τα πράγματα διαμορφώνονται διαφορετικά στα ζητήματα της οικονομίας και της εργασίας. Εκεί η κυβέρνηση εμφανίζεται άτολμη και κατώτερη των περιστάσεων, ως προς την ένταση και την έκταση των μέτρων. Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του κ. Σταϊκούρα που κατηγόρησε τον Ευκλείδη Τσακαλώτο για λαϊκισμό, αλλά και οι δηλώσεις του κ. Γεωργιάδη, που όταν ρωτήθηκε τι θα κάνει για τα διαπιστωμένα κρούσματα αισχροκέρδειας στην αγορά άρχισε να ξορκίζει την ανάγκη μέτρων διατίμησης. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως τώρα χρειάζονται ισχυρά οριζόντια μέτρα, τόσο για την προστασία των εργαζομένων και των εισοδημάτων τους όσο και των επιχειρήσεων, πριν αρχίσουν να χάνονται θέσεις εργασίας και να κλείνουν επιχειρήσεις. Η αναστολή του Συμφώνου Σταθερότητας καθώς και η ύπαρξη του «μαξιλαριού» των 37 δισ. ευρώ μας παρέχουν κάποια επιπλέον όπλα αντίδρασης. Καλά θα κάνει λοιπόν η κυβέρνηση να ξεχάσει τον νεοφιλελεύθερο εαυτό της και να προτάξει το κοινωνικό συμφέρον. Μια τέτοια λογική πρέπει να υιοθετηθεί συνολικά από την ΕΕ αρχίζοντας από την έκδοση ευρωομολόγου. Η κρίση με την οποία είμαστε αντιμέτωποι πρέπει να γίνει αφορμή για την υιοθέτηση ενός νέου οικονομικού υποδείγματος, με πρωταγωνιστικό τον ρόλο των δημοσίων δαπανών και της νομισματικής επέκτασης και όχι για την επανεδραίωση ενός πιο επιθετικού νεοφιλελεύθερου μοντέλου.
Λόγω της πανδημίας έχει επανέλθει με τον πιο έντονο τρόπο στο προσκήνιο η ανάγκη στήριξης και ενίσχυσης του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Τα κενά και οι ελλείψεις παραμένουν πάρα πολλά, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έκανε ότι μπορούσε για να τα αντιμετωπίσει;
Είναι αλήθεια πως, λόγω της επικράτησης των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, τα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας σε πολλές χώρες φάνηκαν ανέτοιμα στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Ιδιαίτερα στη χώρα μας κατά τη διάρκεια του πρώτου και του δεύτερου μνημονίου έκλεισαν νοσοκομεία, απολύθηκαν άνθρωποι από το δημόσιο σύστημα υγείας ενώ μειώθηκαν δραματικά οι δαπάνες. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να αναστρέψει αυτή την καθοδική πορεία και να βελτιώσει, ως ένα βαθμό, την κατάσταση. Επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ έγιναν 19.500 προσλήψεις προσωπικού από τις οποίες οι 8.500 αφορούσαν σε μόνιμο προσωπικό. Η καθαρή εισροή στο δημόσιο σύστημα υγείας (εάν συνυπολογίσουμε τις αποχωρήσεις λόγω συνταξιοδότησης) την περίοδο 2015-19 ήταν πάνω από 11.000 μόνιμο προσωπικό και συμβασιούχοι (ιατρικό, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό). Τέλος, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε επιπλέον δρομολογήσει και νέες προσλήψεις τις οποίες δυστυχώς η κυβέρνηση της ΝΔ είτε τις ακύρωσε, είτε τις πάγωσε. Επίσης είχε αυξήσει τις κλίνες των εντατικών μονάδων ενώ στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης στην πρωτοβάθμια υγεία ίδρυσε 120 νέες μονάδες ΤΟΜΥ, για να σταθώ σε ορισμένα από αυτά που έγιναν κατά την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Αν προκύπτει λοιπόν ένα αβίαστο συμπέρασμα από αυτά που ζούμε αυτές τις ημέρες είναι πως η υγεία δεν είναι εμπόρευμα και πως εάν θεωρούμε ότι είναι υποχρέωσή μας να την παρέχουμε στο σύνολο της κοινωνίας, τότε αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς ένα ισχυρό δημόσιο σύστημα υγείας. Οι νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες κατέρρευσαν κάτω από το βάρος της πανδημίας.
Σας βρίσκει σύμφωνο η απόφαση του πρωθυπουργού να εφαρμόσει από το πρωί της περασμένης Δευτέρας τον περιορισμό της κυκλοφορίας; Έγινε στο σωστό χρόνο;
Κατανοώ ότι η απόφαση πάρθηκε μετά από τις εισηγήσεις των ειδικών, ωστόσο οι ατομικοί περιορισμοί πρέπει να συνοδεύονται και από ένα σχέδιο λήψης συγκεκριμένων μέτρων εκ μέρους της επίσημης Πολιτείας. Οι πολίτες σε γενικές γραμμές ανέλαβαν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί, τώρα είναι η ώρα των διοικούντων να κάνουν το ίδιο. Η κυβέρνηση λοιπόν θα κριθεί από το πόσο θα μπορέσει να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες που διαθέτει προς όφελος των πολιτών, ξεκινώντας από τη ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας. Προτεραιότητα πρέπει να είναι η προστασία των εργαζομένων στα νοσοκομεία, η εξασφάλιση υλικών και η επιτάχυνση των προσλήψεων μόνιμου προσωπικού.
Στις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες εντάσσονται και οι πρόσφυγες και μετανάστες που εδώ και χρόνια δεν διαβιούν σε αξιοπρεπείς συνθήκες στην πλειονότητά τους. Εκτιμάτε ότι έχουν ληφθεί τα σωστά μέτρα για την προστασία του προσφυγικού πληθυσμού από τον κορονοϊό;
Φοβάμαι πως μπορεί να βρεθούμε απέναντι σε πολύ άσχημες και δραματικές καταστάσεις αναφορικά με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Δεν θα πρέπει η κρίση της πανδημίας να γίνει αφορμή για μια επιδείνωση των ήδη αρνητικών συνθηκών μέσα στις οποίες διαβιούν πρόσφυγες και μετανάστες. Δυστυχώς δεν μαθαίνουμε πολλά για το τι ακριβώς συμβαίνει στους χώρους που διαβιούν οι συγκεκριμένοι πληθυσμοί. Θεωρώ απαραίτητο να υπάρξουν όλα τα αναγκαία μέτρα έτσι ώστε να προστατευτούν υγειονομικά οι συγκεκριμένες πληθυσμιακές κατηγορίες.
Η κρίση που βιώνουμε έχει επηρεάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την οικονομία και εργασία. Εκτιμάτε ότι θα επανέλθει γρήγορα η προηγούμενη κατάσταση στις εργασιακές συνθήκες;
Είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς το τοπίο μετά το τέλος της κρίσης που περνάμε και των επιπτώσεων που θα έχει αυτή, τόσο στην οικονομία όσο και στην εργασία. Ήδη διαμορφώνεται μια ζοφερή κατάσταση. Όπως όλα δείχνουν, ο χρόνος ανάταξης της οικονομίας θα είναι πολύ πιο μεγάλος από αυτόν της αντιμετώπισης της πανδημίας. Είχαμε από την πρώτη στιγμή μιλήσει για την ανάπτυξη ενός εμπροσθοβαρούς πακέτου μέτρων, τόσο για τις επιπτώσεις στις επιχειρήσεις, στην οικονομία και στην αγορά γενικότερα όσο και για την προστασία των θέσεων εργασίας. Η ατολμία της κυβέρνησης ή όπως όλα δείχνουν η διαφορετική της προσέγγιση, την οδηγούν σε μια μεροληπτική πολιτική σε βάρος της εργασίας και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Το μείγμα των μέτρων που απαιτείται πρέπει να στηρίζει το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζόμενων αλλά και να διευκολύνει τη λειτουργία των επιχειρήσεων, ώστε να μην χαθούν θέσεις εργασίας αλλά και παραγωγικές μονάδες. Αυτό που χρειάζονται σήμερα οι εργαζόμενοι, οι επιχειρήσεις και η οικονομία, είναι άμεσα, οριζόντια, προληπτικά και όχι πυροσβεστικά μέτρα για τη στήριξη της απασχόλησης και της οικονομίας. Με ένα ισχυρό πακέτο δημόσιων δαπανών, ένα μεγάλο πρόγραμμα εγγυήσεων για τις επιχειρήσεις και την επανεκκίνηση των μεγάλων έργων υποδομής. Με όρο τη διατήρηση των υφιστάμενων συμβάσεων εργασίας και όχι την παραγωγή ενός νέου κύματος ανέργων και εργαζόμενων φτωχών. Εδώ βλέπετε πως η κυβέρνηση κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση, για παράδειγμα με τη μετάθεση της υποχρέωσης καταβολής του δώρου του Πάσχα ή με την εξάμηνη δυνατότητα της εκ περιτροπής απασχόλησης. Με αυτά τα μέτρα η οικονομία οδηγείται σε καταστολή.
Στον ΣΥΡΙΖΑ επιλέξατε να κινηθείτε με το δόγμα της «υπευθυνότητας» σε σχέση με την κρίση στον Έβρο και τον κορονοϊό. Μήπως έχετε μπει στο «καλούπι» της διαχειριστικής αντίληψης των γεγονότων λόγω της πρότερης κυβερνητικής σας εμπειρίας;
Από πότε η υπευθυνότητα έγινε συνώνυμο μιας απλής διαχειριστικής αντίληψης; Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την πρώτη στιγμή που βρέθηκε στην αντιπολίτευση, μίλησε για την ανάγκη μιας τεκμηριωμένης, υπεύθυνης και δυναμικής πολιτικής παρέμβασης. Αυτό κάνουμε και σήμερα μπροστά σε αυτές τις πρωτόγνωρα δύσκολες συνθήκες.
Πως αντιδράσατε οργανωτικά απέναντι στον κορονοϊό; Πως λειτουργεί το κόμμα σας τις ημέρες της καραντίνας;
Είναι προφανές πως οι λειτουργίες των οργανώσεών μας και του κόμματος συνολικά έχουν προσαρμοστεί στις σημερινές συνθήκες. Το διαδίκτυο και οι τηλεδιασκέψεις αποτελούν το βασικό τρόπο επικοινωνίας ανάμεσα στις οργανώσεις μας και τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Ήδη οι οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ επικοινωνούν με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης για να συνδράμουν με τα μέλη τους, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, τις προσπάθειες που γίνονται με έμφαση στο «Βοήθεια στο Σπίτι». Επίσης, στηρίζουν έμπρακτα τις δομές της «Αλληλεγγύη για όλους» που υφίστανται σε όλη τη χώρα. Ωστόσο, η εθελοντική προσφορά μπορεί να έχει μόνο συμπληρωματικό ρόλο για τη λειτουργία των δομών, δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ευθύνη της επίσημης Πολιτείας.
Οι πολιτικές διεργασίες στον χώρο σας όπως είναι λογικό έχουν σταματήσει λόγω της κατάστασης. Ωστόσο πως κρίνετε την μέχρι σήμερα πορεία της διεύρυνσης του ΣΥΡΙΖΑ με την Προοδευτική Συμμαχία; Έχουν αποφευχθεί φαινόμενα παραγοντισμού και αντιδημοκρατικής λειτουργίας;
Η πορεία και η αναγκαιότητα της διεύρυνσης δεν είναι κάτι που αποφασίστηκε ή εφευρέθηκε λίγο πριν ή, πολύ περισσότερο, μετά τις τελευταίες εκλογές. Υπήρξε μια συνεχής πολιτική διεργασία τα τελευταία χρόνια, γεγονός που οδήγησε τον ΣΥΡΙΖΑ στην θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης το 2012 και δυο φορές στην κυβέρνηση το 2015. Σήμερα, μετά το αποτέλεσμα των εκλογών του Ιουλίου του 2019, θέλουμε όλη αυτή την πλατιά και πολύμορφη συμπόρευση των τελευταίων ετών να την αποτυπώσουμε στη φυσιογνωμία και τη λειτουργία του κόμματός μας, καθώς πορευόμαστε προς το τρίτο συνέδριό μας. Στόχος μας είναι πάντα η διαμόρφωση ενός μαζικού, κοινωνικά γειωμένου, δημοκρατικού κόμματος της Αριστεράς της εποχής μας.
Με δεδομένο ότι δεν πραγματοποιούνται συνεδριάσεις σε κανένα επίπεδο, η πραγματοποίηση του Συνεδρίου έχει αναβληθεί;
Προφανώς ο χρόνος πραγματοποίησης του τρίτου συνεδρίου μας θα εξαρτηθεί από το πως θα κυλήσουν τα πράγματα σε σχέση με την αντιμετώπιση της πανδημίας.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 29 Μαρτίου 2020