Εθνικές επέτειοι, εορτασμοί, παρελάσεις, εθνική ανάταση, σημαίες και όλα τα συμπαρομαρτούντα, αλλά η επικαιρότητα σκιάζεται από την δυσωδία των σκανδάλων.
Πόσο κρίμα αλήθεια και πόσο άδικο για τους πρωταγωνιστές των ιστορικών γεγονότων που τιμήσαμε αυτές τις μέρες.
Το πρώτο που θέλω να ξεκαθαρίσω, είναι πως τόσα χρόνια στο κουρμπέτι, δεν με εκπλήσσει τίποτα. Όποιο έγκλημα, όποια διαστροφή, όποιο σκάνδαλο πολιτικής ή οικονομικής φύσης, είμαι έτοιμος να δεχτώ την ύπαρξή του ψύχραιμα και χωρίς να πέφτω από τα σύννεφα.
Επιστημονικά, το λένε «μιθριδατισμό» αυτό που έπαθα, όμως εγώ θα το απέδιδα με την γνωστή παροιμία «συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια».
Οι διαστροφές των ανθρώπων και οι εγκληματικές ενέργειες κατά αδυνάμων (παιδιών, γυναικών, ηλικιωμένων γονέων), είναι στην ημερήσια διάταξη και βαίνουν καθημερινά με μεγαλύτερη συχνότητα και υψηλότερη ένταση.
Ακόμη χειρότερα είναι τα πράγματα αναφορικά με τα «οικονομικά εγκλήματα», τις λαμογιές, τις χαριστικές συμβάσεις, τις ευνοϊκές ρυθμίσεις, τις κλοπές δημοσίου χρήματος. Όλα κι ακόμη βαρύτερα και περισσότερα, τα περιμένω να σκάσουν στο φως. Είναι η κοινωνία μας άρρωστη βαριά -σάπια θα έλεγα- και η αίσθηση της ατιμωρησίας, οδηγεί σε τερατώδη περιστατικά, τέτοια που ξεπερνούν ακόμη και την δημιουργική φαντασία των σεναριογράφων του Χόλιγουντ.
Το δεύτερο που επιθυμώ να τονίσω με όλη τη δύναμη της φωνής και της γραφής μου, είναι πως από την μια η ψευδαίσθηση πως είναι τόσο έξυπνοι ώστε να ξεφύγουν και από την άλλη η απληστία και η αλαζονεία των ανθρώπων που βρίσκονται στον πυρήνα, στο ευρύ πλέγμα ή ακόμη και στις παρυφές της εξουσίας, τους οδηγούν στο να απλώνουν με ευκολία την κουτάλα στο μέλι και να ρίχνουν το κορμί τους στον βούρκο.
Σε όλους αυτούς, δεν πιάνουν ούτε οι νουθεσίες, ούτε η αναγνώριση ελαφρυντικών, ούτε οι δεύτερες και τρίτες ευκαιρίες. Απεναντίας, όσο τρώνε, τόσο μεγαλώνει η όρεξή τους και η αδηφαγία τους. Η σκληρή, παραδειγματική και άμεση τιμωρία, είναι η μόνη ενδεδειγμένη απάντηση, αν θέλουμε να ευελπιστούμε πως θα μπορέσουμε ως κοινωνία να ορθώσουμε κάποτε ένα τείχος υπέρ της νομιμότητας και των αρχών που πρέπει να διέπουν τον δημόσιο βίο στην χώρα μας.
Το τρίτο είναι πως κάποια στιγμή θα πρέπει να συμφιλιωθούμε με την έννοια της «πολιτικής ευθύνης» και της γενναίας αυτοκριτικής. Δεν γίνεται όταν πιάνεται ένας με την γίδα στην πλάτη, όσοι συναγελάζονταν μαζί του, όσοι τον βοήθησαν έστω εν αγνοία τους, όσοι δεν τον είχαν καταλάβει ενώ θα έπρεπε, μετά την αποκάλυψη να παριστάνουν τον εξαπατημένο συγγενή και να στρουθοκαμηλίζουν. Όπως και δεν επιτρέπεται, να έχουμε…παλικάρια και μπεσαλήδες, που κρύβονται πίσω από επιχειρήματα πως δεν γνώριζαν, πως δεν ήξεραν, πως νόμιζαν…
Όταν ένας νομιμοποιείται να υποστηρίζει πως «δεν γνώριζε» τι έκαναν οι υφιστάμενοί του, κάποια μέλη επιτροπής ελέγχου να διατείνονται πως δεν έγινε και κάτι που δεν έλεγξαν καλά τις λεπτομέρειες των δηλώσεων πόθεν έσχες, κι άλλοι επιφανείς πως δεν ήξεραν πως ο τοπάρχης τους που εμφανίζονταν ως «πατρίς- θρησκεία- οικογένεια» ήταν παιδοβιαστής και προαγωγός, θα είναι εύκολο να βγαίνει ένας βουλευτής και να ισχυρίζεται πως αγνοούσε ότι η ιδιότητά του είναι ασυμβίβαστη με οffshore και χαριστικές συμβάσεις με το κράτος.
Πόση δειλία όμως, να βγαίνει ένας αετονύχης δικηγόρος, που έγινε πάμπλουτος κινούμενος με μαεστρία στο δύσβατο σύνορο ανάμεσα στο κράτος, τις τράπεζες, τα δικαστήρια και τους φουκαράδες δανειολήπτες- οφειλέτες, να ισχυρίζεται πως δεν ήξερε οτι απαγορεύονταν να κατέχει offshore, και να συνάπτει επιλήψιμες συμβάσεις με το κράτος και οργανισμούς του δημοσίου. Και εκτός από δειλία, πόση αναλγησία πρέπει να διαθέτει όταν ακόμη κι όταν το έμαθε- αν δεχτούμε πως δεν ήξερε- αρνείται αναλάβει την ελάχιστη ευθύνη που του αναλογεί και να αποχωρήσει από την πολιτική, προκειμένου να μην χάσει την βουλευτική του ασυλία.
Αυτό επίσης που μου κάνει μεγάλη εντύπωση, είναι το γεγονός ότι και όσοι εμφανίζονται σχετιζόμενοι με τον εν λόγω και τις δραστηριότητές του (από κουμπαριές και κολλητηλίκια, έως συνεργάτες και συνεταιράκια), ποιούν την νήσσαν. Κουβέντα. Ούτε να διαχωρίσουν την θέση τους, ούτε να πουν ένα «συγνώμη εξαπατήθηκα», ούτε τίποτα. Τους φαντάζομαι να παρακολουθούν έντρομοι τι θα βγει από την έρευνα που συνεχίζεται- ελπίζω- από τους αρμόδιους πολιτειακούς θεσμούς και τον τύπο και να προσπαθούν παρασκηνιακά να εξαφανίσουν ό τι μπορεί να εξαφανιστεί.
Σε αυτό το σημείο, οφείλω να εκθειάσω την περίφημη «Διαύγεια» που αποτελεί κατά την γνώμη μου την σπουδαιότερη μεταρρύθμιση της τελευταίας δεκαπενταετίας, καθώς επιβάλλει την απόλυτη διαφάνεια στην διαχείριση του δημόσιου χρήματος. Χάριν αυτής, αφενός περιορίστηκαν οι ορέξεις των αρπακτικών και αφετέρου, παραμένουν ανεξίτηλα τα ίχνη της όποιας κακοδιαχείρισης. (Εννοείται πως η «Διαύγεια» δεν μπορεί να αποτρέψει ούτε τους μαιμού διαγωνισμούς, ούτε τις απευθείας αναθέσεις, ούτε τις χαριστικές συμβάσεις. Απλά επιτρέπει, έναν που ψάχνει- είτε ελεγκτικού μηχανισμού, είτε της δικαιοσύνης, είτε της αντιπολίτευσης, είτε του ανταγωνισμού, είτε του τύπου, είτε χομπίστα ενεργού πολίτη- να ανακαλύπτει σκιές κι επιλήψιμες ενέργειες).
Πέραν αυτών, η αποκάλυψη της υπόθεσης Πάτση- που λειτούργησε σαν Απάτσι- φέρνει στο προσκήνιο την υπόθεση των πλειστηριασμών κατοικιών δανειοληπτών που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, αλλά και των περίφημων funds που αναλαμβάνουν το έργο της διεκδίκησης των οφειλόμενων, σφίγγοντας θηλιές στο λαιμό των…θυμάτων τους.
Για να μην κατηγορηθώ ότι έχω μνήμη χρυσόψαρου, να υπενθυμίσω ότι η επί προηγούμενης κυβέρνησης διαμορφώθηκε το νομοθετικό πλαίσιο το οποίο επιτρέπει σε funds να αγοράζουν δάνεια από τις τράπεζες με σημαντικό κόψιμο του χρέους, όπως και ότι τότε ήταν που δόθηκε η δυνατότητα σε τέτοια funds να δανείζονται από τις τράπεζες για να προχωρούν σε διεκδίκηση εκχώρησης «κόκκινων» δανείων.
Αυτό το νομοθετικό πλαίσιο, το έφτασε στα άκρα ο Πάτσης, που δανείστηκε από τράπεζα για να αγοράσει δάνεια της ιδίας στο 1/15 της αξίας τους.
Όπως και να υπενθυμίσω ότι καθώς ο Άρειος Πάγος έβγαλε πρόσφατα μια απόφαση που φέρνει εμπόδια στους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία εισήγαγε τροπολογία νόμου, για να ξεπεράσει αυτά ακριβώς τα εμπόδια του Αρείου Πάγου. (Ευτυχώς, μετά την αποκάλυψη της υπόθεσης Πέτσα, η τροπολογία αυτή αποσύρθηκε- για πόσο άραγε…)
Αν θέλουμε να τηρήσουμε την γνωστή ρήση «ουδέν κακόν, αμιγές καλού», θα πρέπει να αναληφθούν σύντομα πρωτοβουλίες που…εξανθρωπίζουν το καθεστώς αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων.
Προς Θεού, δεν υποστηρίζω ότι πρέπει να απαγορευτούν όλοι οι πλειστηριασμοί, καθώς έτσι θα σταματήσουμε την ίδια στιγμή άπαντες να πληρώνουμε τις τοκοχρεωλυτικές δόσεις μας για δάνεια που λάβαμε. Ούτε διατείνομαι πως πρέπει να δοθεί το δικαίωμα σε όλους να αγοράσουν το δάνειό τους- να το αποπληρώσουν δηλαδή- με κούρεμα ίσο με αυτό που κάνουν οι τράπεζες για να τα ξεφορτωθούν στα funts αφού και σε μια τέτοια περίπτωση θα νιώσουμε κορόιδα όσοι σφίγγουμε το λουρί και πληρώνουμε. Σίγουρα όμως κάτι πρέπει να γίνει.
Οι περισσότεροι δανειολήπτες... κοκκίνησαν όχι από επιλογή ή αδιαφορία, αλλά μετά την αλλαγή των δεδομένων της ζωής τους, η οποία ακολούθησε την είσοδο της χώρας στα μνημόνια. (Μείωση μισθών- συντάξεων- ανεργία κλπ).
Νομίζω πως μια ρύθμιση με την οποία απαγορεύεται ο πλειστηριασμός της πρώτης κατοικίας τουλάχιστον για εκείνους που αποδεδειγμένα δεν μπορούν να ανταποκριθούν, είναι επιβεβλημένος.
Ως αντιστάθμισμα, θα πρέπει να επιβάλλεται μια μικρή δόση- στο ύψος ενός λογικού ενοικίου- για όσο διάστημα ο δανειολήπτης διαμένει στο υποθηκευμένο ακίνητο με την οικογένειά του. Ταυτόχρονα, μια επιτροπή, θα μπορεί να διαπραγματεύεται με τον οφειλέτη για όρους και προϋποθέσεις εξόφλησης της υποχρέωσής τους (Δυνατότητα κουρέματος και καθορισμού δόσης).
Χρησιμοποιώ την λέξη «επιτροπή» για να τονίσω ότι αυτή η διαδικασία θα πρέπει να γίνει εξωδικαστικά και να ξεφύγει από τα νύχια των λύκων και των λοιπών αρπακτικών που χαίρονται στην αναμπουμπούλα.
Απαιτούνται έντιμες συμφωνίες με τους κατά το δυνατόν καλύτερους όρους. Τέτοιους, που τους αντέχουν οι οφειλέτες και που δεν εμπεριέχουν νέους κινδύνους για τις τράπεζες, οι οποίες ήδη ανακεφαλαιοποιήθηκαν τρεις φορές με λεφτά των φορολογούμενων.
* Δημοσιεύτηκε στη «ΜτΚ» στις 30.10.2022