Νέα «αναχώματα» για να προστατεύσει το κοινωνικό σύνολο στήνει συνεχώς το οικονομικό επιτελείο καθώς… πέφτουν τα προηγούμενα, την ώρα που ο ενεργειακός πόλεμος συνθλίβει νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Υπό αυτό το πρίσμα, αύξηση υπαρχουσών επιδοτήσεων στο πετρέλαιο θέρμανσης, επαναφορά της επιδότησης στο πετρέλαιο κίνησης, οι διακυμάνσεις στην τιμή του οποίου επηρεάζουν το μεταφορικό κόστος και περνούν άμεσα στα ράφια των σούπερ μάρκετ και μεγαλύτερο επίδομα θέρμανσης, περιλαμβάνονται στη φαρέτρα του οικονομικού επιτελείου.
Την ίδια στιγμή, σημάδια αισιοδοξίας εκπέμπονται από τα αυξημένα κρατικά έσοδα που τροφοδοτούν το πρωτογενές πλεόνασμα αλλά και τις καθοδικές τάσεις που παρατηρούνται στις τιμές της χονδρικής αγοράς του φυσικού αερίου διεθνώς (χωρίς αυτό να αποκλείεται να αλλάξει). Η προσγείωση των τιμών θα ρίξει αυτόματα και τις τιμές που θα καταβάλλουν νοικοκυριά και επιχειρείν στο ρεύμα τον Νοέμβριο, όπως και τις κρατικές επιδοτήσεις, γεγονός που επιτρέπει στην κυβέρνηση, από τη στιγμή που… καθαρίζει ο δημοσιονομικός διάδρομος, να διοχετεύσει την αναγκαία στήριξη εκεί που πραγματικά χρειάζεται.
Μέσα σε δυσχερείς ενεργειακές συνθήκες, η διάθεση του πετρελαίου θέρμανσης ξεκίνησε στην αγορά στην τιμή του 1,38 ευρώ το λίτρο, αν και ακόμα η ζήτηση από τους πολίτες είναι περιορισμένη. Το κόστος αν και κυμαίνεται σε αρκετά χαμηλότερα επίπεδα από τις εκτιμήσεις των προηγούμενων ημερών, έχει σκαρφαλώσει κατά 22,1% σε σχέση με την τιμή έναρξης πέρσι (1,13 ευρώ το λίτρο).
Σε αυτά τα επίπεδα θα κινηθούν κατ’ ελάχιστον και οι πρόσθετες δαπάνες που θα κληθούν να καταβάλουν φέτος τα νοικοκυριά για να ζεσταθούν, αφού το πετρέλαιο θέρμανσης είναι η φθηνότερη πηγή τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα τα οποία αλλάζουν με… χρηματιστηριακές ταχύτητες. Στο πλαίσιο αυτό, το οικονομικό επιτελείο εξετάζει ακόμα και να διπλασιάσει την επιδότηση από τα 25 λεπτά το λίτρο στα 40-50, αν το επιβάλλουν οι συνθήκες.
Υψηλότερη κατά 74,8% σε σχέση με πέρσι παραμένει η τιμή του φυσικού αερίου παρά τη γενναία επιδότηση των 90 ευρώ τη θερμική μεγαβατώρα. Όσοι ανάψουν τον καυστήρα φυσικού αερίου θα πληρώσουν τον Οκτώβριο 110 έως 160 ευρώ τη θερμική μεγαβατώρα από 102,5 ευρώ πέρυσι. Στα 160 ευρώ τη μεγαβατώρα, δηλαδή κατά 50% ακριβότερα σε σχέση με πέρσι, θα πληρώσουν τα νοικοκυριά που θα ζεσταθούν με κλιματιστικά, αντλίες θερμότητας και κάθε είδους ηλεκτρική συσκευή.
Την ίδια στιγμή, αποφασισμένη να παρέμβει και πάλι στην τιμή του πετρελαίου κίνησης στην αντλία, το οποίο ξεπέρασε τα δύο 2 ευρώ το λίτρο «κερδίζοντας» για πρώτη φορά την αμόλυβδη, εμφανίζεται η κυβέρνηση με την πιθανότερη ημερομηνία έναρξης του μέτρου να είναι η 1η Νοεμβρίου, σε συνάρτηση με τις εξελίξεις στο μέτωπο των διεθνών τιμών και τα δημοσιονομικά περιθώρια.
Οι διεθνείς τιμές θα κρίνουν και το εύρος της επιδότησης. Το βασικό σενάριο είναι τουλάχιστον τα 15 λεπτά το λίτρο (όπως ήταν δηλαδή για έξι μήνες, μέχρι τον Σεπτέμβριο), αλλά η επιδότηση μπορεί να είναι και υψηλότερη, αν οι τιμές ξεφύγουν περισσότερο. Το μέτρο θα ισχύει για όλους τους καταναλωτές, χωρίς να υπάρχει σενάριο για μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης.
Επίδομα θέρμανσης μεγαλύτερο και σε περισσότερους
Αυξημένα εισοδηματικά όρια για τους παλιούς δικαιούχους, τα περσινά όρια για τους νέους δικαιούχους και βελτίωση στα περιουσιακά κριτήρια, αποτελούν τα νέα δεδομένα στη χορήγηση του ενισχυμένου επιδόματος θέρμανσης, σε περισσότερα νοικοκυριά. Η πλατφόρμα για τις αιτήσεις αναμένεται να ανοίξει τον ερχόμενο μήνα.
Στόχος του υπουργείου Οικονομικών ήταν -και παραμένει- να ενθαρρύνει όσους «έκαψαν» πέρσι φυσικό αέριο και -πολύ περισσότερο- ρεύμα να στραφούν φέτος στο πετρέλαιο για τη θέρμανσή τους.
Ο διπλασιασμός του αυξημένου επιδόματος χαρακτηρίζεται ισχυρό κίνητρο από το οικονομικό επιτελείο, ωστόσο στην πορεία διαπιστώθηκε ότι έπρεπε να μπουν και ασφαλιστικές δικλείδες.
Οι φετινές τρεις κατηγορίες δικαιούχων έχουν ως εξής:
1. Οι παλιοί, δηλαδή αυτοί που πήραν πέρσι το επίδομα. Όσοι «έκαψαν» πέρσι πετρέλαιο και κάψουν και φέτος πετρέλαιο θα πάρουν το αυξημένο επίδομα.
2. Οι παλιοί, δηλαδή αυτοί που πήραν πέρσι το επίδομα και «έκαψαν» φυσικό αέριο. Αν φέτος «κάψουν» πετρέλαιο, θα πάρουν διπλό το φετινό αυξημένο επίδομα. Και για τις δύο κατηγορίες των παλιών δικαιούχων θα ισχύσουν τα διευρυμένα εισοδηματικά όρια (16.000 ευρώ για άγαμο, 24.000 ευρώ για έγγαμο, 3.000 ευρώ προσαύξηση για κάθε παιδί), έτσι ώστε να μη χάσουν το επίδομα λόγω αύξησης εισοδήματος.
3. Οι νέοι δικαιούχοι, δηλαδή όσοι θα υποβάλουν αίτηση για πρώτη φορά.
Εδώ μπήκε η ασφαλιστική δικλίδα από το υπουργείο Οικονομικών. Αυτοί θα ενταχθούν με τα περσινά εισοδηματικά όρια (14.000 ευρώ για άγαμο, 20.000 ευρώ για έγγαμους, προσαύξηση 3.000 ευρώ για κάθε παιδί). Επί της ουσίας, με αυτή την κίνηση το υπουργείο στοχεύει σε όσους «έκαψαν» πέρσι ρεύμα για θέρμανση και εξαιρούνταν από την επιδότηση.
Αυτοί λοιπόν θα πάρουν διπλό το φετινό αυξημένο επίδομα. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, το δημοσιονομικό αποτέλεσμα από την ένταξή τους στην επιδότηση είναι ουδέτερο, γιατί, αγοράζοντας πετρέλαιο, πληρώνουν ΕΦΚ 0,28 ευρώ ανά λίτρο και ΦΠΑ 24% (το ηλεκτρικό ρεύμα επιβαρύνεται με ΕΦΚ 0,0022 ευρώ/kWh και ΦΠΑ 6%).
Σε ό,τι αφορά τα περιουσιακά κριτήρια το όριο για άγαμους ανεβαίνει στα 200.000 ευρώ, από 180.000 ευρώ σήμερα.
Το επίδομα βάσης φέτος ανεβαίνει στα 350 ευρώ (από 300 ευρώ πέρσι) και αυξομειώνεται ανάλογα με τον ειδικό συντελεστή (βαθμοημέρες) που ισχύει σε κάθε περιοχή.
Το μεγαλύτερο ποσό επιδόματος που θα μπορεί να πάρει κανείς φέτος είναι 800 ευρώ ή 1.600 ευρώ για όσους θα δικαιούνται διπλό επίδομα.
Στο πλαίσιο των αυξημένων αναγκών που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση και με μόνη σταθερά τη διαρκή αβεβαιότητα, το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2023 που βέβαια δεν αποκλείεται να γραφτεί… ξανά, προβλέπει και έξτρα ποσό ύψους 1 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής αστάθειας. Από το ποσό αυτό τα 700 εκατ. προορίζονται για την επιδότηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων και τα υπόλοιπα για τους φορείς της γενικής κυβέρνησης.
Ένα έξτρα ποσό που ανάλογα και με τις… διαθέσεις της πληθωριστικής κρίσης είναι λίαν πιθανό να αβγατίσει το νέο χρόνο.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23.10.2022