Το όνομά του είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το επιχειρείν της σύγχρονης Ελλάδας. Από το βράδυ της 26ης Μαΐου ο Πέτρος Κόκκαλης έχει έναν ακόμη ρόλο, αυτόν του ευρωβουλευτή. Η επιλογή του να κατέβει στο κεντρικό γήπεδο της πολιτικής με το ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία άλλους ικανοποίησε κι άλλους «απείλησε». Όμως η απόφασή του πριν χρόνια να θέσει ως απόλυτη προτεραιότητά του την προστασία του περιβάλλοντος, ταιριάζει γάντι με τον νέο σταθμό της επαγγελματικής του πορείας.
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να «αλλάξετε ρότα» και να πάτε από το ποδόσφαιρο και τις επιχειρήσεις τα οποία και γνωρίζατε και σας γνώριζε και ο κόσμος, στο περιβάλλον ιδρύοντας πρώτα την ΜΚΟ Γη και εν συνεχεία την Κίνηση Πολιτών «Κόσμος»;
Νομίζω ότι δεν «άλλαξα ρότα» όπως λέτε κι όπως πολλοί πιστεύουν…. Νομίζω ότι άλλαξα προτεραιότητες στην ίδια ρότα. Είχα από παιδί έντονη πολιτική και κοινωνική συνείδηση, είχα πάντα και την πολιτική «ματιά» σε ό,τι έκανα, σπουδές, επιχειρήσεις, αθλητισμό και σε κάποια χρονική στιγμή- όχι τυχαία φυσικά- αυτή κυριάρχησε…
Είπατε «όχι τυχαία». Δηλαδή;
Δηλαδή αποφάσισα ότι θα δράσω πολιτικά, δυναμικά και με συνέπεια όταν συνειδητοποίησα το μέγεθος του κινδύνου. Πιστεύω ότι η κλιματική κρίση είναι η μεγαλύτερη κρίση για την ανθρωπότητα. Και ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η κλιματική αδράνεια, με άλλα λόγια, η απάθεια ή χειρότερα η παθητική αποδοχή της καταστροφής μας. Δεν το δέχομαι!
Βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο της ιστορίας, δεν έχουμε καιρό για χάσιμο ή για χλιαρές παρεμβάσεις. Αν τα επόμενα χρόνια δεν σεβαστούμε τα όρια του πλανήτη και δεν υιοθετήσουμε μια νέα οικονομία, η οποία θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις που θέτει η κλιματική κρίση και η δημογραφική έκρηξη, τότε το μέλλον θα είναι ζοφερό. Μιλάμε για το μέλλον των παιδιών μας, των εγγονών μας αλλά και της αξιοπρέπειάς μας ως μια γενιά ανθρώπων, οι οποίοι μπορούσαν να σώσουν τον κόσμο και δεν το έκαναν.
Η θητεία σας στο Ευρωκοινοβούλιο ξεκίνησε σε ένα πολύ δύσκολο από πλευράς κλιματικών συνθηκών καλοκαίρι. Είναι αρκετά ισχυρή η ατζέντα των Βρυξελλών σχετικά με την κλιματική αλλαγή; Και τελικά, πόσο προωθημένη είναι η Ε.Ε. σε σχέση με την περιβαλλοντική ευαισθησία;
Να σας πω ότι ναι, οι συνέπειες και η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι πολύ ψηλά στην ατζέντα της Ευρώπης και των Ευρωπαίων. Αυτό φάνηκε και στο εκλογικό αποτέλεσμα με την άνοδο των Πρασίνων, ενώ βλέπετε σε όλες τις χώρες να δημιουργούνται κινήσεις και δράσεις πολιτών με τον ίδιο στόχο. Η κοινή ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική χρονολογείται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Παρισίων του 1972 μετά την πρώτη διάσκεψη του ΟΗΕ για το περιβάλλον. Είναι εντυπωσιακό ότι οι τότε αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων δήλωσαν ότι είναι ανάγκη να πλαισιωθεί η κοινή οικονομική πολιτική από μια κοινοτική περιβαλλοντική πολιτική. Και υπήρξε στη συνέχεια το 1999 η Συνθήκη του Άμστερνταμ με ένα πρόγραμμα δράσης, η Συνθήκη της Λισαβόνας το 2009 με ειδικό στόχο για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Με άλλα λόγια, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ξεκινήσει δεκαετίες πριν να ασχολείται με τη δημιουργία κανόνων και πολιτικών για την περιβαλλοντική προστασία. Όμως σήμερα η αναγκαιότητα ξεπερνά την «περιβαλλοντική ευαισθησία». Αφορά την κλιματική δράση και τη δημιουργία ενός σχεδίου για την τακτική μετάβαση σε μία οικονομία μηδενικού άνθρακα.
Και είστε αισιόδοξος;
Ναι, γιατί είμαι ρεαλιστής και ρεαλιστικά δεν υπάρχει άλλος δρόμος… Δεν είναι θέμα επιλογής, είναι θέμα επιβίωσης. Να σας πω μόνον ότι η νέα πρόεδρος της Κομισιόν, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της για τη νέα σύνθεση της Επιτροπής, τόνισε την ανάγκη για τη δημιουργία μίας Πράσινης Ευρωπαϊκής Συμφωνίας (Green New Deal) καλώντας τον Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο Φρανς Τίμερμανς να δράσει μέσα στις πρώτες 100 ημέρες.
Εδώ στην Ελλάδα, πώς προχωρά το σχέδιο του «Κόσμου» για διαβούλευση με τους πολίτες στις 13 περιφέρειες της χώρας, ώστε να υπάρξει τελικά μια επιστημονικά άρτια πρόταση πολιτικής για τον τρόπο με τον οποίον η Ελλάδα θα πετύχει τις επιδιώξεις της σε σχέση με τους Παγκόσμιους Στόχους;
Ονομάσαμε την πρωτοβουλία «Ένας Κόσμος είμαστε»…
Ωραίο ακούγεται...
Και είναι ακόμη ωραιότερο στην εφαρμογή του νομίζω.
Σοβαρά, όμως, τώρα είναι ώρα για δράση και το κάλεσμα της κίνησης «Κόσμος» είναι για όλους τους πολίτες που θέλουν την συμμετοχή! Πρακτικά θέλουμε να δημιουργήσουμε διαφορετικές θεματικές ομάδες που θα παρακολουθούν την πορεία του κάθε Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης, θα διαβουλεύονται και θα επεξεργάζονται πολιτικές σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε κάθε ομάδα θα συμμετέχουν ενδιαφερόμενοι από πρωτοβουλίες πολιτών, ΜΚΟ, πανεπιστήμια, φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα από όλη την Ελλάδα. Θα έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες το επόμενο διάστημα -2019 -2021- να συμμετέχουν, να προτείνουν, να διοργανώσουν δράσεις σε όλη τη χώρα και να συμμετέχουν σε όλες τις διαδικασίες της κίνησης «Κόσμος» για τη διαμόρφωση ενός σχεδίου για την Ελλάδα του 2030.
Θα ξεκινήσετε άμεσα;
Πολύ άμεσα. Από τις 14 έως τις 17 Οκτωβρίου σε ένα τριήμερο συζητήσεων και εκδηλώσεων στο κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες και ξεκινάμε με τον 13ο Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης, «Δράση για το Κλίμα: Αντιμετωπίζοντας την κλιματική κρίση και τις συνέπειές της». Οπότε όσοι έχουν διάθεση η πρωτοβουλία "Ένας Κόσμος είμαστε" είναι ανοιχτή, και μπορούν να δηλώσουν συμμετοχή μέσα από την ιστοσελίδα kosmos.gr.
Τους τελευταίους μήνες βλέπουμε στα ειδησεογραφικά πρακτορεία εικόνες που μέχρι σήμερα βλέπαμε μόνο στις χολιγουντιανές ταινίες καταστροφής. Από τη Σιβηρία έως τον Αμαζόνιο, ο πλανήτης φλέγεται. Σας προβληματίζει το γεγονός πως υπήρξαν στελέχη της παγκόσμιας αγοράς που εστίασαν στην οικονομική ζημιά που θα επιφέρουν οι πυρκαγιές στον Αμαζόνιο κι όχι στην περιβαλλοντική καταστροφή;
Με προβληματίζει η «ιδιωτεία» όπως έλεγαν και οι αρχαίοι Έλληνες, καθώς η λέξη είναι συνώνυμη της «βλακείας». Αυτοί που πιστεύουν ότι το κλίμα έχει σύνορα και ότι οι επιπτώσεις από κάθε σπατάλη και καταστροφή των φυσικών πόρων του πλανήτη περιορίζονται γεωγραφικά, είναι σύγχρονοι «ιδιώτες» κι όχι «πολίτες» του κόσμου μας. Ο φλεγόμενος Αμαζόνιος είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς συνδέεται με το τι μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης προκρίνουμε. Είναι βαθιά και καθετοποιημένα πολιτικό ζήτημα, που πρέπει να αντιμετωπιστεί ανάλογα. Η αντιμετώπισή του μόνον ως περιβαλλοντικού ζητήματος, ανήκει σε προηγούμενες δεκαετίες. Η οικονομική του αποτίμηση επίσης είναι ξεπερασμένη από τις εξελίξεις της ίδιας της κλιματικής κρίσης. Οι σύγχρονοι «ιδιώτες», οι βλάκες προσπαθούν να κρύψουν την κρίση και να κρυφτούν πίσω από το δάχτυλό τους.
Κλιματική κρίση κι όχι απλώς κλιματική αλλαγή λοιπόν. Αρκεί η θεσμική αντιμετώπιση και η αυστηροποίηση των νόμων ή πρέπει να παρέμβει πιο ενεργά και η κοινωνία των πολιτών;
Η χρήση του όρου κλιματική αλλαγή είναι μία πολιτική επιλογή, γιατί η κλιματική αλλαγή είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει φυσικά. Στη δική μας περίπτωση, η κλιματική κρίση που αντιμετωπίζουμε συνοψίζεται στην υπερκατανάλωση ενέργειας, με τους ανθρώπους να είναι θύτες και θύματα. Είναι πιο ακριβές να μιλάμε για (εγ)κλιματική αλλαγή. Η αυστηροποίηση των νόμων δεν αρκεί. Όπως έχω αναφέρει και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χρειάζεται ενσωμάτωση της ατζέντας στο νομοθετικό πλαίσιο και τους αντίστοιχους προϋπολογισμούς. Αλλά ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών ως εκφραστή μιας δυναμικής ομάδας πίεσης και ευαισθητοποίησης είναι εξίσου σημαντική. Οι πολίτες μπορούν να ανακατευθύνουν -αν το θέλουν- τις πολιτικές και τους πολιτικούς. H πιο ανεξάντλητη και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας είναι η ανθρώπινη ευφυία και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τις νέες τεχνολογίες για ένα κόσμο πιο φιλικό στον άνθρωπο.
Πάντως ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ προεκλογικά και μετεκλογικά υποστηρίζει ότι η κλιματική αλλαγή και η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι μύθος. Και ενεργεί ανάλογα!
Η άρνηση της κλιματικής κρίσης είναι η… βασίλισσα των fake news!
Ξέρετε, η αλλαγή χρήσης του όρου «υπερθέρμανση του πλανήτη» σε «κλιματική αλλαγή» έγινε το 2003 στην Αμερική επί προεδρίας Τζορτζ Μπους και αντιπροεδρίας Ντικ Τσένι. Τότε αποφασίστηκε η στρατηγική προβολής ακόμη και της πιο ασήμαντης επιστημονικά αμφιβολίας για τα αίτια και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Με δύο λόγια, τότε εφαρμόστηκε μια συντεταγμένη διασπορά ψευδών ειδήσεων για το θέμα της κλιματικής κρίσης. Αυτή την πρακτική χρησιμοποιεί σήμερα και ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Είναι ελπιδοφόρο όμως το γεγονός ότι απέναντί του ορθώνεται ένα προοδευτικό μέτωπο μέσα από το Green New Deal και τους εκφραστές του, την κ. Κορτέζ, τον κ. Ρουρκ, τον κ. Σάντερς και πολλούς άλλους. Και το προοδευτικό αυτό μέτωπο δεν περιορίζεται μόνο στην Αμερική, υπάρχει και στην Ευρώπη με τη συσπείρωση των προοδευτικών δυνάμεων που θέλουν να δημιουργήσουν μία δίκαιη και βιώσιμη Ευρώπη. Με αυτές τις δυνάμεις συντασσόμαστε και εμείς.
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 15/9/2019.