«Ας κάνουμε μία παύση γιατί έφυγε από τη ζωή η Κατερίνα Γώγου». Με αυτά τα λόγια ο τότε φοιτητής στη σχολή κινηματογράφου Αντώνης Μποσκοΐτης έμαθε πως το ροκ-επαναστατικό σύμβολο της εποχής, και είδωλό του, που άκουγε στο όνομα Κατερίνα Γώγου είχε δώσει τέλος στη ζωή της.
Η οριακή ποιήτρια της πιο ζόρικης και αθώας εποχής των Εξαρχείων, η ατίθαση επαναστάτρια που ήταν γεμάτη οργή ενάντια σε κάθε κατεστημένο είχε φύγει και μάλιστα με τραγικό τρόπο. Πλημμυρισμένη από αναρχικές ιδέες, η ποίησή ήταν μία κραυγή μίσους ενάντια στους βολεμένους κανίβαλους του κόσμου και παράλληλα μία αγκαλιά για τους απόκληρους της κοινωνίας, τα «φρικιά», τους διαφορετικούς.
Σχεδόν 20 χρόνια μετά από εκείνα τα λόγια, και συγκεκριμένα τo 2012, o σκηνοθέτης και δημοσιογράφος Αντώνης Μποσκοΐτης θα «βουτήξει» κινηματογραφικά στον οριακό κόσμο της Γώγου και θα δημιουργήσει το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Κατερίνα Γώγου – Για την αποκατάσταση του μαύρου». Όσοι διασταύρωσαν τους δρόμους τους με τον δικό της, ηθοποιοί, ποιητές, πολιτικοί, ακτιβιστές, σκηνοθέτες, τραγουδιστές και τραγουδοποιοί συνθέτουν μέσα από τις αφηγήσεις και τις ιστορίες τους το κινηματογραφικό πορτραίτο της σε άσπρο και μαύρο.
«Με ενδιέφερε η “αποκατάσταση του μαύρου” γιατί η Κατερίνα Γώγου υπήρξε το μαύρο πρόβατο της ποιητικής καθεστηκυίας τάξης για ένα μεγάλο διάστημα. Όταν κάνεις ένα ντοκιμαντέρ για τη Γώγου πρέπει να συμπεριλάβεις όλες τις πτυχές του βίου της: από τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο, την παιδική της ηλικία, την παλιά επιθεώρηση που ξεκίνησε πριν τον ελληνικό κινηματογράφο, τον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο και φυσικά την έντονη πολιτικοποίηση και την ποίησή της», εξηγεί ο σκηνοθέτης και συμπληρώνει πως «είναι επιτακτική ανάγκη στην τρέχουσα περίοδο να εμφανίζονται προσωπικότητες όπως η Γώγου».
Μία συνάντηση και ένα ποτήρι ούζο
Η ενασχόληση του Μποσκοΐτη με την Κατερίνα Γώγου δεν είναι τυχαία. Από νεαρή ηλικία ο σκηνοθέτης θαύμαζε την ποιήτρια που στα μάτια του, όπως και πολλών άλλων νέων της εποχής, ήταν ένα ροκ σύμβολο της επανάστασης.
Μόλις 19 ετών, ο Μποσκοΐτης όχι μόνο θα έχει την ευκαιρία να δει από κοντά την Γώγου αλλά να βρεθεί μαζί της σε ένα γωνιακό καφέ των Εξαρχείων, σε μία συνάντηση που μέχρι σήμερα θα τον κάνει να θυμάται τη φωνή της:
«Εγώ στη μετεφηβική μου ηλικία την ήξερα περισσότερο ως ποιήτρια παρά σαν ηθοποιό. Ήταν η περίοδο που διανύαμε τη ροκ περίοδό μας και στρεφόμασταν πολύ στην ποίησή της. Κάποια στιγμή, στα 19 μου χρόνια, τη γνώρισα κι από κοντά. Μία και μοναδική συνάντηση σε ένα καφέ των Εξαρχείων λίγους μήνες πριν πεθάνει. Εγώ τότε ήμουν στο δεύτερο έτος της σχολής κινηματογράφου της Ευγενίας Χατζίκου και θυμάμαι ότι κάτσαμε μαζί σε ένα γωνιακό καφέ στην πλατεία Εξαρχείων και ήπιαμε ένα ποτήρι ούζο. Δεν ήταν σε καλή κατάσταση. Όπως λέει και ο Καφετζόπουλος στο ντοκιμαντέρ, η Γώγου με ένα ποτηράκι κρασί μπορούσε να βγει εκτός εαυτού. Μπροστά στα μάτια μου γέμισε ένα νεροπότηρο με ούζο και το ήπιε μονορούφι. Μετά με κοίταξε και μου είπε “καλά είσαι;”. Aκόμα θυμάμαι τη φωνή της.
Για πολλούς από εμάς τότε ήταν ένα είδωλο λόγω της ποίησής της. Στην πορεία κατάλαβα ότι αυτή η γυναίκα που γνώρισα είναι ηθοποιός του ελληνικού κινηματογράφου. Η συνάντηση εκείνη ήταν καταλυτική στο να ασχοληθώ μαζί της. Θα μπορούσα να έχω τρομάξει από την οριακή προσωπικότητά της γιατί ήμουν 19 χρονών παιδί αλλά αντιθέτως τη θαύμαζα πάρα πολύ και μπορούσα να καταλάβω πώς καίγεται και αυτοκαταστρέφεται ένας άνθρωπος για διαφορετικούς λόγους. Όταν είσαι 19 χρονών και γνωρίζεις τη Γώγου λειτουργεί μέσα σου σαν ένα επαναστατικό – ροκ σύμβολο.»
Η ροκ εν ρολ βουτιά στο θάνατο
«Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ημέρα που έφυγε η Γώγου και μάλιστα με αυτό τον άσχημο τρόπο. Μπήκε στη σχολή η Χατζίκου και λέει “ας κάνουμε μία παύση γιατί μόλις έγινε γνωστό πως έφυγε από τη ζωή η Κατερίνα Γώγου”. Έγινε ένα “κρακ” μέσα μου γιατί θυμήθηκα εκείνη τη συνάντηση μόλις τρεις μήνες πριν σε εκείνο το καφέ», αναφέρει ο Μποσκοΐτης.
«Κατερίνα Γώγου - Για την αποκατάσταση του μαύρου»
Η ακραία γνωριμία του με τη Γώγου, οι ιστορίες που του διηγούνταν για εκείνη οι Magic De Spell και μία τριλογία ταινιών με άξονα την Αθήνα οδήγησαν στο κινηματογραφικό πορτραίτο της ποιήτριας με την υπογραφή του Μποσκοΐτη. Πρόκειται μάλιστα για μία συλλογική δουλειά που όπως λέει και ο σκηνοθέτης «άξιζε στη Γώγου».
«Όταν ήμουν στη σχολή βγαίναμε με τον γνωστό σκηνοθέτη και στιχουργό, Γιώργο Κορδέλα, και το συγκρότημα Magic De Spell. Ήμασταν όλοι μία παρέα, συχνάζαμε στα Εξάρχεια και ρουφούσα σαν μαγνητόφωνο τις ιστορίες που μου λέγανε για την Γώγου. Λίγο μετά οι Magic De Spell μελοποίησαν το “εμένα οι φίλοι μου”. Ο καθένας τους μου μιλούσε για εκείνη και μου έλεγε πως έχει άγνωστα φιλμάκια με την ίδια. Έτσι από τότε έλεγα πως μπορώ να κάνω κάτι για τη Γώγου. Έπειτα έφυγα φαντάρος και μετά την απόλυσή μου μπλέκομαι στο χώρο του κινηματογράφου.
Ενάμιση χρόνο μετά που δούλευα επαγγελματικά πλέον στο χώρο του σινεμά είπα πως θέλω να κάνω κάτι δικό μου για τη Φλέρυ Νταντωνάκη. Γίνεται η ταινία, πάει πολύ καλά και μετά από ένα διάστημα γυρίζω την ταινία “Ζωντανοί στο Κύτταρο - σκηνές ροκ” και σκέφτηκα πως ήδη φτιάχνεται μία τριλογία με κέντρο την Αθήνα. Ήθελα λοιπόν αυτή η τριλογία να κλείσει με την Κατερίνα Γώγου.
Θυμάμαι ότι περπατούσα στην Αθήνα όταν συνάντησα τον οπερατέρ μου και δάσκαλό μου στη σχολή, Δημήτρη Θεοδωρόπουλο, ο οποίος με είδε κατηφή με ένα περιοδικό στο χέρι και μου είπε να κάνω την ταινία, ότι θα βοηθήσουν όλοι και ότι ακόμα και αν δεν υπάρχουν λεφτά θα ζητήσουμε τη βοήθεια των φίλων μας για να βγει. Γύρισα σπίτι και ανακοίνωσα πως θα κάνω ντοκιμαντέρ για τη Γώγου. Με όλη την ομάδα είχαμε δουλέψει ξανά και δεν τους ήταν δύσκολο να μαζευτούμε και να κάνουμε όλοι μαζί κάτι τέτοιο. Είναι η πρώτη μου ταινία που γυρίστηκε σε ψηφιακό βίντεο», θυμάται ο ίδιος.
Στην ταινία συμμετέχουν οι Ρήγας Αξελός, Νάνος Βαλαωρίτης, Θοδωρής Βλαχάκης, Γιώργος Γαρμπής, Γιώργος Δάγλας, Μανώλης Δεστούνης, Θρασύβουλος Καλαϊτζίδης, Νίκος Καλογερόπουλος, Λίνα Καρανασοπούλου, Αντώνης Καφετζόπουλος, Μάρω Κοντού, Γιώργος Κορδέλλας, Εύα Κουμαριανού, Μαρία Λαγγουρέλη, Όλια Λαζαρίδου, Θανάσης Νιάρχος, Λευτέρης Ξανθόπουλος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Λένα Πλάτωνος, Ελένη Πορτάλιου, Αγάπη – Βιργινία Σπυράτου, Ανδρέας Ταρνανάς, Γιάννης Φελέκης, Γιώργος Χρονάς, Γιώργος Ψωμόπουλος.
«Ήξερα πως ο Ρήγας Αξελός είχε εκφωνήσει τον επικήδειο λόγο στην κηδεία της. Έτσι τον φώναξα να μου μιλήσει για την τελευταία φορά που την είδε. Τον Δάγλα τον κάλεσα για να μου κάνει μία περιγραφή της φιλίας τους τη δεκαετία του 80’ και την τεχνοτροπία που είχε για να γράφει τα ποιήματά της. Ο Βαλαωρίτης θυμάται πώς τη συνάντησε με έναν μάλιστα επεισοδιακό τρόπο. Άκουσα πολλές ιστορίες. Κάποιες αφορούσαν την γυναίκα, την ποιήτρια, τη μητέρα και κάποια από αυτά δεν τα ήξερα όπως τα πολύ επώδυνα παιδικά της χρόνια. Όλα αυτά με έκαναν να νιώσω ότι έφυγα λίγο πιο πλούσιος φτιάχνοντας την ταινία.»
Όταν η Γώγου πέταξε τα ποιήματά της από το παράθυρο
Για το τέλος, και λίγο πριν προβληθεί η ταινία του στο θέατρο Αμαλία με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, ο σκηνοθέτης μοιράζεται με το κοινό μία άγνωστη ιστορία για την Κατερίνα Γώγου:
«Ο Νάνος Βαλαωρίτης κάλεσε κάποια στιγμή την Γώγου σε ένα ξενοδοχείο της οδού Χάριτος, στο κέντρο της Αθήνας, για να της παραδώσει την πρώτης της ποιητική συλλογή μεταφρασμένη στα Αγγλικά. Όταν της έδωσε το βιβλίο ρώτησε αν ήταν για εκείνη και όταν εκείνος αποκρίθηκε “ναι” η Γώγου άνοιξε το παράθυρο και το πέταξε από κάτω. Ο Βαλαωρίτης την περιγράφει ως μία γυναίκα που ήταν σε έξαλλη κατάσταση. Νομίζω το έκανε στο πλαίσιο εκείνου που είχε γράψει πως “ Εκείνο που φοβάμαι πιο πολύείναι μη γίνω ποιητής ”.
Info
Το θέατρο Αμαλία (Αμαλίας 71, Θεσσαλονίκη, τηλ: 2310 842509) φιλοξενεί μια βραδιά αφιερωμένη στην Κατερίνα Γώγου τη Δευτέρα 21 Μαρτίου 2022, με προβολή του ντοκιμαντέρ «Κατερίνα Γώγου - Για την αποκατάσταση του μαύρου» , συναυλία και συζήτηση για το έργο και τη ζωή της.
Στη συζήτηση θα συμμετέχουν ο ποιητής Τέλλος Φίλης και ο διευθυντής φωτογραφίας της ταινίας και καθηγητής του Α.Π.Θ. στο τμήμα κινηματογράφου Δημήτρης Θεοδωρόπουλος.
Συναυλία:
Με την Βούλα Σαββίδη και τον Παντελή Θεοχαρίδη
Θα τραγουδήσουν μελοποιημένα ποιήματα της Κατερίνας Γώγου.
*Μέρος των εσόδων θα δοθούν στο ΚΕ.ΘΕΑ Ιθάκης
Εισιτήρια:
Προπώληση: Goldmall.gr
Πληροφορίες- κρατήσεις: 2310-842509