«Είμαστε στην κόψη του ξυραφιού και δυστυχώς, βλέπουμε μόνο τη μία πλευρά. Το καμπανάκι χτυπάει εδώ και βδομάδες και η κοινωνία βάζει τα δάχτυλα στα αυτιά και δεν θέλει να ακούσει…». Με αυτή την φράση περιγράφουν στη «ΜτΚ» οι ειδικοί την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας τις τελευταίες εβδομάδες σε ό,τι αφορά την πανδημία του κορονοϊού. Τα συνεχώς αυξανόμενα κρούσματα, οι ασθενείς που εισάγονται σε νοσοκομεία και τα κρεβάτια των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας που γεμίζουν ενώ πριν λίγες εβδομάδες άδειαζαν, σε συνδυασμό με την «χαλαρότητα» των πολιτών σε ό,τι αφορά την τήρηση των μέτρων προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία. Οι επιστήμονες παρακολουθούν καθημερινά τα νέα δεδομένα, ανταλλάσσουν e-mails και πραγματοποιούν ανά τακτά χρονικά διαστήματα πολύωρες τηλεδιασκέψεις μεταξύ τους αλλά και με τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη και εισηγούνται προτάσεις σε μία προσπάθεια να φρενάρουν τον φονικό, όπως τον αποκαλούν, ιό για να μην γίνει η Ελλάδα… Βαλκάνια, σε πολλές περιοχές των οποίων η κατάσταση ξέφυγε, όπως σημειώνουν χαρακτηριστικά λοιμωξιολόγοι και επιδημιολόγοι.
Τα βλέμματα των ειδικών πλέον στρέφονται στα πάρτι σε beach bars και στους νέους, οι οποίοι συνωστίζονται αγνοώντας την ύπαρξη του κορονοϊού. Οι μικρότερες ηλικιακές ομάδες αγνοούν επίσης τα μέτρα που έχουν ληφθεί, λένε οι επιστήμονες οι οποίοι συμβουλεύουν τους πολίτες να φορούν μάσκες και σε ανοικτούς χώρους.
Δεν είναι λίγες οι φορές που βλέποντας εικόνες με δεκάδες νεαρούς και νεαρές να συνυπάρχουν δίπλα δίπλα και να διασκεδάζουν, φωνάζουν «φτάνει πια», όπως μαρτυρά στη «ΜτΚ» μέλος της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων για την αντιμετώπιση του κορονοϊού στην Ελλάδα.
Όπως αναφέρει η Ελένη Γιαμαρέλλου, Ομότιμη Καθηγήτρια Παθολογίας ΕΚΠΑ, πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Χημειοθεραπείας και μέλος της παραπάνω επιτροπής η χώρα μας ακόμα δεν έχει μπει στο δεύτερο κύμα κορονοϊού. «Είμαστε σε ένα κύμα που αρχίζει και αυξάνει τα περιστατικά που δημιουργούν ανησυχία. Τα περιστατικά αυτά στέλνουν το μήνυμα να μην μείνουμε ήσυχοι» λέει η κ. Γιαμαρέλλου. «Πρέπει να εφαρμόζονται τα μέτρα και για να εφαρμοστούν τα μέτρα πρέπει να γίνονται έλεγχοι» υποστηρίζει». Η ίδια μιλώντας στη «ΜτΚ» εστιάζει στην χαλάρωση των μέτρων που έφεραν και χαλάρωση των πολιτών. «Βλέπουμε τι έγινε στα πανηγύρια, στα μπαρ και στα λεωφορεία. Ελάχιστοι φορούν μάσκες μέσα στα αστικά ή κρατούν τις αποστάσεις. Πρέπει να κρατάμε απόσταση τουλάχιστον δυο μέτρων» συμβουλεύει.
Η κ. Γιαμαρέλλου σημειώνει πως αυτή την περίοδο ένα περίπου 25% των καταγεγραμμένων κρουσμάτων στην Ελλάδα είναι «ορφανά». «Δεν ξέρουμε που κόλλησε ο ασθενής, ούτε από πού κόλλησε, ούτε με ποιους ήρθε σε επαφή. Συνάντησε για παράδειγμα όλη τη γειτονιά; Αυτά είναι τα επικίνδυνα κρούσματα, που δεν ξέρεις από πού ξεκίνησαν και πόσοι ακόμα έχουν μολυνθεί» λέει η κ. Γιαμαρέλλου τονίζοντας: «Όσα λιγότερα ορφανά κρούσματα έχουμε, τόσο το καλύτερο».
Τελικά οι νέοι δεν είναι άτρωτοι
Σύμφωνα με τους ειδικούς η μάσκα πρέπει να φοριέται σχεδόν παντού, σχεδόν σε όλους τους κλειστούς χώρους (τηρουμένης και της απαραίτητης απόστασης των 1,5-2 μέτρων) αλλά και σε ανοιχτούς χώρους όταν δημιουργούνται συνθήκες συνωστισμού. Σε ό,τι αφορά τους νέους, τα… νεότερα είναι απογοητευτικά, καθώς έχει αποδειχτεί πως ο αριθμός των νέων ανθρώπων που πλέον προσβάλλονται από κορονοϊό αυξάνεται. «Περίπου 40% των καταγεγραμμένων κρουσμάτων είναι κάτω των σαράντα ετών» σημειώνει η κ. Γιαμαρέλλου. «Οι άνω των 65 ετών και όσοι ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες έχουν μάθει να φορούν μάσκα και να κρατούν αποστάσεις. Για το λόγο αυτό μειώνονται τα σοβαρά κρούσματα εκεί που τα περιμένουμε, ενώ οι νέοι δεν φοβούνται και δεν σκέφτονται» λέει. «Πρέπει όλοι να σκεφτόμαστε ότι μπορεί να κολλήσουμε κάποιον που θα περάσει την ασθένεια βαριά» τονίζει.
«Ο κορονοϊός είναι ένα παράδειγμα αλληλεγγύης. Με την μάσκα εγώ προστατεύω εσένα, και εσύ που φοράς μάσκα προφυλάσσεις εμένα» τονίζει. «Είναι θέμα προσωπικής ευθύνης. Η μάσκα πρέπει να φοριέται σωστά. Πρέπει να νιώσουμε την ευθύνη για τους άλλους ανθρώπους τριγύρω μας και να γλιτώσουμε το δεύτερο κύμα. Υπάρχουν μελέτες προσομοίωσης από μαθηματικούς και βιολόγους, οι οποίες δείχνουν ότι όταν ο κόσμος φορά μάσκα ακόμα κι αν κολλήσεις η πιθανότητα να βρεθείς στην ΜΕΘ και να πεθάνεις μειώνεται κατά 70%. Υπάρχει επίσης μελέτη που έδειξε ότι ακόμα και το 50% του πληθυσμού να φορά μάσκα ο δείκτης R είναι κάτω από 1, και τότε σχεδόν μηδενίζεις τις πιθανότητες να εμφανιστεί δεύτερο κύμα» υπογραμμίζει η κ. Γιαμαρέλλου.
Οι επιστήμονες πλέον εκτός από την ανυπακοή του κόσμου, που επιμένει σε μεγάλο βαθμό να μην τηρεί να μέτρα έρχονται αντιμέτωποι και με το συνεχώς αυξανόμενο κύμα εκείνων που ενστερνίζονται θεωρίες… συνομωσίας, ότι δηλαδή ο κορονοϊός «δεν υπάρχει». Συμπληρώνουν μάλιστα ότι εάν το μέτρο της χρήσης μάσκας σε κλειστούς χώρους δεν αποδώσει, τότε η διασπορά θα είναι μεγάλη και εκφράζουν την επιφύλαξή τους πως το «μόνο που μένει μετά είναι το lockdown».
Μάσκες ακόμα και σε ανοικτούς χώρους
«Αυτή τη στιγμή βλέπουμε ένα κομμάτι από την κορυφή του παγόβουνου» σημειώνει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου και μέλος της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων, Αθανάσιος Εξαδάκτυλος. «Μπορούμε να σώσουμε την κατάσταση αλλά αυτό εξαρτάται από την συμπεριφορά των πολιτών. Πλέον δεν υπάρχει χρονικό περιθώριο και πρέπει οι πολίτες να αλλάξουν νοοτροπία άμεσα» συμπληρώνει. Σύμφωνα με τον κ. Εξαδάκτυλο θα πρέπει να υπάρξει ιδιαίτερη μέριμνα από πλευράς επαγγελματιών για την τήρηση των μέτρων. «Αν αύριο γίνουμε Ιταλία, Βραζιλία, Σερβία Αλβανία τότε ούτε οι επαγγελματίες θα έχουν δουλειά. Πρέπει όλοι όσοι εξυπηρετούν κοινό να φορούν πάνινες μάσκες σωστά».
«Σε ό,τι αφορά τους ηλικιωμένους, βλέπουμε ότι τα μέτρα τηρούνται» λέει ο κ. Εξαδάκτυλος. «Μάσκες πρέπει να χρησιμοποιούνται ακόμα και σε ανοικτούς χώρους όταν υπάρχουν συνθήκες συνωστισμού» καταλήγει ο κ. Εξαδάκτυλος.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ» το αντικείμενο συζήτησης στα πηγαδάκια των 26 μελών της Επιτροπής των Λοιμοξιολόγων είναι η ανυπακοή. «Νιώθουμε ότι συζητάμε στου κουφού την πόρτα» λέει χαρακτηριστικά συγκεκριμένος επιστήμονας συμπληρώνοντας: «Όταν εμείς ως γιατροί συνιστούμε την χρήση μάσκας, γιατί οι πολίτες το αντιλαμβάνονται ως προαίρεση και πρέπει να έρθει το κράτος να επιβάλει πρόστιμα για να υιοθετηθεί η σύσταση. Κουράστηκε η κοινωνία, κουραστήκαμε κι εμείς να λέμε όμως συνεχώς τα ίδια τόσους μήνες» συμπληρώνει. Ο ίδιος επιστήμονας μάλιστα μιλά και για τα λάθος μηνύματα που στέλνουν ακόμα και γιατροί αλλά και πολιτικοί προς την κοινωνία φέρνοντας ως παράδειγμα τις εικόνες στη Βουλή όπου μόνο ο Γιώργος Παπανδρέου φόρεσε μάσκα ή την
«Βρισκόμαστε στην… παράταση»
Η επιδημία κινείται περισσότερο σε μικρότερες ηλικίες» λέει από την πλευρά του, ο Γκίκας Μαγιορκίνης Καθηγητής στο Τμήμα Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και επίσης μέλος της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων. «Όσο πιο νέος είναι κάποιος, τόσο πιο πιθανό να είναι ασυμπτωματικός και υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνεται διασπορά του ιού. Λόγω των αυξημένων δραστηριοτήτων τους έχουν περισσότερες κοινωνικές επαφές και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα να το μεταδώσουν» συμπληρώνει.
«Είναι σίγουρο πως τα πάρτι έχουν παίξει κάποιο ρόλο στην διασπορά του ιού στην κοινότητα» λέει ο κ. Μαγιορκίνης συμπληρώνοντας πως όταν ο αριθμός των «ορφανών» κρουσμάτων ξεπεράσει τα 50 τότε θα «πρέπει να ληφθούν δραστικά μέτρα». «Τότε μπορεί να εξεταστεί για παράδειγμα να μην επιτρέπονται συγκεντρώσεις άνω των πενήντα ατόμων οπουδήποτε» λέει χαρακτηριστικά ο καθηγητής. Ο ίδιος χαρακτηρίζει υπαρκτό τον κίνδυνο να υπάρξει δεύτερο κύμα του ιού στην χώρα μας το καλοκαίρι. «Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στην παράταση. Με βάση αυτά που βλέπουμε στις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες θα έπρεπε ήδη να έχουμε δεύτερο κύμα, τουλάχιστον ενάμιση μήνα πριν. Παρατείναμε την έλευση του δεύτερου κύματος για τουλάχιστον ένα μήνα. Φαίνεται πως τα μέτρα που έχουν ληφθεί: τεστ, χρήση μάσκας, ιχνηλάτηση βοηθούν στην επιβράδυνση αυτή». Αναφορικά με την χρήση μάσκας και την τήρηση των μέτρων σε λατρευτικούς χώρους ο κ. Μαγιορκίνης εξηγεί πως υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες από τις θρησκευτικές ηγεσίες και σχετικές εγκύκλιοι.
Σημειώνεται πως τις τελευταίες εβδομάδες αθροιστικά ο αριθμός των κρουσμάτων στη Θεσσαλονίκη ξεπέρασε τα εκατό, εκ των οποίων τα περισσότερα ακολουθούν κατ’ οίκον θεραπεία.
* Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 2 Αυγούστου 2020